Załącznik do uchwały Nr 21/08-09 Rady Wydziału Nauk Pedagogicznych APS z dnia 22 października 2008 r. REGULAMIN PRAKTYK na Wydziale Nauk Pedagogicznych w Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej Praktyki studenckie w Akademii Pedagogiki Specjalnej pełnią ważną funkcję w procesie przygotowania zawodowego absolwenta kierunku pedagogika, pedagogika specjalna i edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych. I. POSTANOWIENIA OGÓLNE Regulamin opracowany został na podstawie: 1) ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku Prawo szkolnictwie wyższym - art. 166 2) Regulaminu studiów w APS 1. Praktyki studenckie są integralną częścią studiów w ramach planów, programów kształcenia i podlegają zaliczeniu. Są bezpośrednio powiązane z realizowanymi zgodnie z planem studiów przedmiotami metodycznymi realizowanych specjalności. 2. Wymiar realizacyjny praktyk jest zgodny ze standardami kształcenia dla poszczególnych kierunków studiów oraz na specjalnościach nauczycielskich, zgodnie ze standardami kształcenia nauczycieli. 3. Praktyki wpisuje się do indeksu wraz z innymi zajęciami dydaktycznymi ustalonymi planem studiów. 4. Warunkiem zaliczenia roku jest zaliczenie praktyk przewidzianych planem studiów. W indeksie odnotowuje się nazwę placówki i wymiar odbywania praktyki oraz nazwisko i imię opiekuna praktyki z ramienia Uczelni. 1 2 3 1. Rodzaj i termin praktyk określa plan studiów danej specjalności. Rodzaj i termin praktyk może być ustalony indywidualnie w przypadku indywidualnego toku studiów i indywidualnej organizacji studiów.
2. Terminy praktyk ciągłych są podawane do wiadomości studentów w zarządzeniu dziekana nie później niż do 20 października każdego roku akademickiego. 3. W uzasadnionych przypadkach student może się ubiegać o zmianę terminu odbywania praktyki za zgodą opiekuna praktyki z ramienia uczelni. 1. Uczelnia nie pokrywa kosztów zakwaterowania i przejazdu studenta do miejsca praktyki. 4 2. Wszystkie praktyki realizowane na studiach niestacjonarnych odbywają się na koszt własny studenta. 5 1. Z tytułu pełnienia opieki i nadzoru nad studentami studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, odbywającymi praktyki, nauczycielowi akademickiemu przysługuje wynagrodzenie. 2. Opiekunom praktyk w placówkach realizujących praktyki, sprawującym opiekę nad studentami studiów stacjonarnych, przysługuje wynagrodzenie. 3. Wysokość wynagrodzenia określonego w p. 1 i 2 reguluje zarządzenie Rektora APS. 6 Studenci odbywający praktykę są objęci grupowym ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz odpowiedzialności cywilnej. II. CELE, RODZAJE I FORMY PRAKTYK 7 Zasadniczym celem praktyk jest kształcenie kompetencji praktycznych studentów w zakresie działań pedagogicznych umożliwiających nabywanie doświadczeń związanych z funkcjonowaniem systemu oświaty i wychowania, specyfiką placówek edukacyjnych, rehabilitacyjnych i wychowawczych oraz innych zakładów pracy zgodnych z profilem realizowanych specjalności. Praktyki studenckie przyczyniają się do rozwijania aktywności i zaradności studentów, ich profesjonalizmu, kształtowania podmiotowości oraz wyzwalania kreatywności studentów w sytuacjach nowych, trudnych. 8 1. Studenci Wydziału Nauk Pedagogicznych realizują następujące rodzaje praktyk pedagogicznych: praktyki wychowawcze, praktyki asystenckie (wprowadzające), praktyki specjalistyczne, plener
2. Praktyki mogą być realizowane w formie: praktyk ciągłych praktyk śródrocznych 9 1. Celem praktyk wychowawczych (kolonijno obozowych) jest umożliwienie studentom pierwszego kontaktu z rzeczywistością wychowawczą w interakcjach właściwych dla pracy z grupą. Praktyka wychowawcza obejmuje sprawowanie czynności opiekuńczowychowawczych nad powierzonymi opiece kolonijnej / obozowej dziećmi i młodzieżą. Warunkiem realizacji praktyki jest ukończenie kursu obozowo-kolonijnego. 2. Celem praktyk asystenckich (wprowadzających) jest praktyczna weryfikacja wiedzy zdobytej podczas studiów oraz pozyskanie nowych wiadomości i umiejętności pedagogicznych. Praktyka asystencka obejmuje obserwację i uczestnictwo w różnych formach działań dydaktyczno wychowawczych realizowanych przez nauczycieli, wychowawców, psychologów, pedagogów szkolnych oraz inny personel zgodny nabywanymi kwalifikacjami. 3. Celem praktyk specjalistycznych jest wdrożenie studentów do przyszłej pracy zawodowej przez weryfikację i zastosowanie zdobytej w trakcie studiów wiedzy i umiejętności pedagogicznych oraz praktyczne przygotowanie do pełnienia obowiązków pedagoga lub pedagoga specjalnego. Praktyka pedagogiczna obejmuje obserwację, uczestnictwo organizację i prowadzenie, pod nadzorem opiekuna, różnych form działań dydaktyczno wychowawczych realizowanych przez nauczycieli, wychowawców, psychologów i pedagogów szkolnych oraz inny personel zgodny nabywanymi kwalifikacjami w zakresie danej specjalności. 4. Celem pleneru jest zbliżenie i uczulenie studentów na wielorakie problemy krajobrazu i form występujących w naturze oraz poszukiwanie momentu równowagi pomiędzy autonomiczną strukturą obrazu, prawdą trójwymiarowej rzeczywistości i cechami indywidualnymi studenta. IV. ORGANIZACJA I PRZEBIEG PRAKTYK 10 1. Za organizację praktyk studenckich na Wydziale odpowiada Wydziałowy Koordynator Praktyk, opiekun praktyk z ramienia Uczelni oraz Sekcja Praktyk. 2. Praktyki mogą być organizowane w trybie: indywidualnym student samodzielnie pozyskuje placówkę pedagogiczną lub inną instytucję, w której będzie realizowana praktyka, uznania wykonywanej przez studenta pracy w poczet praktyki, jeśli zachodzi zgodność kierunku studiów z charakterem pracy studenta, uczelnianym- placówkę wskazuje opiekun praktyk z ramienia Uczelni.
3. Dokumentacja praktyk zawiera: porozumienie lub skierowanie, założenia programowe i organizacyjne praktyk (program praktyk), dokumentację przebiegu praktyk (dzienniki praktyk i Karty praktykanta APS). 11 1. Praktyki są realizowane na podstawie porozumienia zawartego z zakładem pracy. 2. Wymagane jest zawieranie porozumień o prowadzenie praktyk z placówkami edukacyjnymi, instytucjami lub innymi podmiotami zewnętrznymi, w których studenci będą odbywać praktyki, zwanych dalej zakładami pracy. 3. Porozumienia, o których mowa w ust. 2 zawiera z upoważnienia Rektora Dziekan Wydziału. Przykładowy wzór porozumienia stanowi załącznik nr 1 do Regulaminu. Szczegółowe zapisy porozumienia każdorazowo są wynikiem uzgodnień między Wydziałem a podmiotem zewnętrznym, który przyjmuje studentów na praktykę. 4. Studenci zobligowani są do realizacji praktyk w pierwszej kolejności w zakładach pracy, z którymi zostały podpisane porozumienia. 5. Dopuszcza się realizacje praktyk w zakładach pracy, z którymi Uczelnia nie zawarła porozumienie lub w innym zakładzie pracy wybranym przez studenta, na podstawie skierowania wydanego przez uczelnię. 6. Praktyki w wybranych przez studenta placówkach lub placówkach wyznaczonych przez opiekuna praktyk odbywają się po uprzednim uzyskaniu zgody dyrekcji placówki i otrzymaniu stosownego skierowania podpisanego przez dziekana. 7. Student odbywający praktykę nie otrzymuje wynagrodzenia ze strony Uczelni. Może jednak otrzymywać wynagrodzenie z zakładu pracy, w którym odbywa praktykę na podstawie zawartej z nim umowy o pracę lub umowy zlecenia. W takim przypadku student we własnym zakresie ponosi wszelkie koszty związane z odbywaniem praktyki. 8. Do studentów odbywających praktyki na podstawie porozumienia lub indywidualnego skierowania stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy o ochronie pracy kobiet i młodocianych, o dyscyplinie pracy oraz o BHP. 12 1. Zakład pracy jest obowiązany do zapewnienia warunków niezbędnych do przeprowadzenia praktyki, zgodnie z ustaleniami porozumienia zawartego z uczelnią, w szczególności : 1) zapewnienia odpowiednich stanowisk pracy, pomieszczeń, warsztatów, urządzeń, narzędzi i materiałów zgodnie z programem praktyki; 2) zapoznania studentów z zakładowym regulaminem pracy, przepisami o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej;
3) nadzoru nad wykonywaniem przez studentów zadań wynikających z programu praktyki; 4) zapewnienia studentom na czas odbywania praktyki odzieży roboczej i ochronnej oraz sprzętu ochrony osobistej i środków higieny, przewidzianych w przepisach bhp; 5) umożliwienie studentom odbywającym praktykę korzystania z biblioteki zakładowej oraz zakładowych urządzeń socjalnych i kulturalnych. 2. Zakład pracy może zawrzeć ze studentami umowę o pracę na okres odbywania praktyki. 3. Zakład pracy może zażądać od uczelni odwołania z praktyki studenta odbywającego praktykę na podstawie porozumienia, w wypadku gdy naruszy on w sposób rażący dyscyplinę pracy. Jeżeli naruszenie dyscypliny spowodowało zagrożenie dla życia lub zdrowia, zakład pracy może nie dopuścić studenta do kontynuowania praktyki w zakładzie. 13 1. Dziekan Wydziału powołuje Koordynatora Praktyk, który sprawuje nadzór merytoryczny nad przebiegiem praktyk wszystkich jednostek organizacyjnych Wydziału. Do zadań Koordynatora Praktyk należy: 1) wypracowanie strategii realizacji wszystkich praktyk studenckich na Wydziale, 2) korelowanie terminów praktyk z planem studiów dla poszczególnych specjalności, opracowanie terminarza praktyk studenckich, 3) wypracowanie we współpracy z opiekunami praktyk z ramienia uczelni podstawowych założeń do formułowania programów praktyk studenckich i kontrolowanie formy zapisu poszczególnych praktyk studenckich. 4) gromadzenie w odpowiednich terminach programów praktyk przygotowanych przez opiekunów praktyk, celem ich zatwierdzenia przez dziekana i przekazania do sekcji praktyk, 5) formułowanie założeń i opracowywanie procedur oceny nabywania przez studenta APS kompetencji zawodowych we współpracy z kierownikami poszczególnych specjalności, 6) opracowanie systemu gromadzenia dokumentacji dotyczącej praktyk studenckich, 7) współdziałanie z opiekunami praktyk z ramienia uczelni w zakresie kontroli przebiegu praktyk w ramach poszczególnych specjalności, 8) nadzór nad gromadzeniem dokumentacji niezbędnej do dokonania sprawozdania rozliczeń finansowych praktyk ciągłych za dany rok akademicki i praktyk śródrocznych, 9) współpraca z Centrum Wolontariatu i Biurem Karier Zawodowych, 10) organizowanie spotkań z dyrektorami placówek celem nawiązania współpracy, 11) przygotowywaniem porozumień z zakładami pracy, 12) organizowanie spotkań studentów APS z przyszłymi ich pracodawcami, z przedstawicielami ministerstwa odpowiednich resortów.
2. Za organizację i nadzór poszczególnych praktyk studenckich związanych z realizacja przedmiotów zgodnie planem i tokiem studiów danej specjalności odpowiedzialny jest Opiekun Praktyk z ramienia Uczelni, który realizuje dany przedmiot metodyczny, specjalistyczny. Do zadań opiekuna praktyk z ramienia Uczelni należy: 1) przygotowanie studentów do odbycia praktyki, zapoznanie z regulaminem praktyk, programem praktyki: założeniami praktyki, celami i zadaniami, przebiegiem, wymaganiami, warunkami zaliczenia, 2) dopilnowanie, aby praktyka odbyła się w miejscu i terminie określonym w porozumieniu lub skierowaniu, 3) rozstrzyganie spraw spornych, związanych z przebiegiem praktyki, wspólnie z przedstawicielem placówki, w którym student odbywa praktykę, 4) opracowanie i przekazanie Koordynatorowi Praktyk niezbędnych danych potrzebnych do wypełnienia druku skierowania (Listy studentów z wykazem dokładnych adresów placówek) załącznik nr 2 do Regulaminu, 5) sprawowanie kontroli nad przebiegiem praktyki, 6) zaliczanie praktyki na podstawie dokumentacji studenta (dziennik praktyk, Karta praktykanta APS ), rozmowy ze studentem, 7) wypełnienie w Karcie praktykanta APS opinii o odbytej praktyce wraz ze wskazaniami do dalszego doskonalenia kompetencji zawodowych, 8) przedłożenie Koordynatorowi Praktyk, w terminie określonym w harmonogramie praktyk na dany rok akademicki, sprawozdania z przebiegu praktyk zawierającego: nazwę kierunku i specjalności, imienny wykaz studentów, miejsce i termin praktyki, uwagi uogólniające informacje z indywidualnych Kart praktykanta APS. Dołączenie do sprawozdania indywidualnych Kart praktykanta APS wszystkich studentów, którzy odbyli praktykę. 9) W czasie trwania praktyki opiekun nie może przebywać na urlopie. 4. Za realizację praktyk w placówce odpowiada Zakładowy Opiekun Praktyk, wskazany przez dyrektora placówki. Do zadań Zakładowego Opiekuna Praktyk należy: 1) opracowanie indywidualnego harmonogramu organizacji i przebiegu praktyki studenta w placówce zgodnie z jej programem, 2) zapoznanie studenta z regulaminami i innymi przepisami obowiązującymi w miejscu odbywania praktyki, 3) podejmowanie decyzji w sprawie ewentualnego naruszenia przez studenta zasad i przepisów w porozumieniu z Uczelnianym Opiekunem Praktyk, 4) czuwanie nad prawidłowym przebiegiem praktyki, by czas ten mógł być optymalnie wykorzystany na kształtowanie kompetencji zawodowych studenta APS,
5) inicjowanie dyskusji i rozmów ze studentem, wzbudzających refleksję nad przebiegiem praktyki i podejmujących analizę szczególnych sytuacji dydaktyczno- wychowawczych, 6) dopilnowanie, by każde zajęcia przygotowywane przez studenta były konsultowane przed ich przeprowadzeniem, konspekty sprawdzone, a po zajęciach student otrzymał wskazówki metodyczne, istotne do spełniania dalszych zadań, 7) przedstawianie opinii na temat studenta odbywającego praktykę władzom Akademii Pedagogiki Specjalnej w postaci wypełnienia Karty praktykanta APS". 5. Sekcja praktyk odpowiada za przygotowanie i gromadzenie stosownej dokumentacji przebiegu praktyk dla wszystkich studentów Wydziału Nauk Pedagogicznych. 14 Przebieg organizacji praktyk 1. Dokumentacje praktyk przygotowuje sekcja praktyk. 2. Opiekun praktyk z ramienia Uczelni zobowiązany jest złożyć Koordynatorowi Praktyk komplet dokumentacji (harmonogram praktyk, program praktyk, aktualizowaną na dany rok akademicki kartę praktykanta) do 15 października danego roku akademickiego. 3. Listy studentów z wykazem dokładnych adresów placówek wg załącznika składa w opiekun praktyk z ramienia uczelni w sekcji praktyk najpóźniej na dwa miesiące przed rozpoczęciem praktyk, a w przypadku praktyk realizowanych we wrześniu do 20 maja danego roku akademickiego. 4. Opiekun praktyk z ramienia Uczelni pełni opiekę merytoryczną maksymalnie nad trzema studenckimi grupami ćwiczeniowymi na studiach stacjonarnych i pięcioma na studiach niestacjonarnych. 5. Opiekun praktyk z ramienia uczelni zobowiązany jest do odebrania z sekcji praktyk przygotowanej dokumentacji i przekazania jej studentom przed rozpoczęciem praktyki. 6. Podczas praktyki student realizuje zadania zapisane w programie danej praktyki zgodnie z organizacją ustaloną z zakładowym opiekunem praktyki. 7. Student prowadzi na bieżąco dokumentację w dzienniku praktyk w postaci codziennych zapisów czynności wykonywanych podczas praktyki. 8. Dokumentacja w dzienniku praktyk dotyczy opisu struktury organizacyjnej placówki, planów dydaktyczno - wychowawczych, protokołów z hospitacji, konspektów zajęć edukacyjnych, diagnostycznych, terapeutycznych, szczególne zadania wynikające ze specyfiki programu danej praktyki itp. 9. Protokoły z hospitacji muszą zawierać refleksję studenta z obserwacji zajęć. Konspekty (scenariusze) zajęć prowadzonych przez studenta muszą być zatwierdzone przez Opiekuna Praktyk w formie oceny opisowej i w formie oceny szkolnej. 10. Istotną formą dokumentacji praktyk jest Karta praktykanta APS stanowiąca załącznik 3 do Regulaminu. Karta praktykanta jest potwierdzeniem odbycia praktyk i stanowi ważny, włączony do akt studenta, dokument nabywania kompetencji zawodowych przez studenta APS. Karta praktykanta APS, jako oddzielny dokument z każdej odbytej praktyki będzie
włączana do Indeksu praktyk studenta APS jako całościowej dokumentacji praktycznego przygotowywania do zawodu. 11. Kartę praktykanta APS wypełnia student, zakładowy opiekun praktyki, opiekun praktyki z ramienia uczelni. 12. W Karcie praktykanta APS dokonuje się następujących wpisów: termin praktyki (data rozpoczęcia i zakończenia), rodzaj praktyki, nazwa placówki, w której student odbywa praktykę, wykaz zadań spełnianych przez studenta, uwagi zakładowego opiekuna praktyki o jej przebiegu i ocena nabywanych przez studenta kompetencji zawodowych, potwierdzenie odbycia praktyki przez opiekuna praktyki z ramienia Uczelni wraz z oceną zaliczającą praktykę. 13. Student wypełnia części karty: harmonogram praktyki, uwagi studenta o przebiegu praktyki. Zakładowy opiekun praktyki wypełnia arkusz dotyczący opinii o przebiegu praktyki danego studenta (ocena opisowa) i jego dotychczasowych kompetencjach zawodowych (profil). Opiekun Praktyki z ramienia Uczelni formułuje na podstawie dokumentacji i rozmowy ze studentem własną opinię o odbytej praktyce oraz zamieszcza wskazania do dalszej pracy studenta nad swoim rozwojem zawodowym. V. WARUNKI ZALICZENIA PRAKTYKI 15 1. Warunkiem zaliczenia praktyk jest wywiązanie się z zadań sformułowanych w programu określonej praktyki oraz przedłożenie przez studenta stosownej dokumentacji. 2. Student zobowiązany jest do przedstawienia Opiekunowi Praktyk z ramienia uczelni dokumentacji potwierdzającej odbycie praktyk nie później niż w tydzień od ukończenia praktyk. W przypadku studiów zaocznych student przedstawia dokumentację nauczycielowi odpowiadającemu za realizację praktyk, prowadzącemu zajęcia metodyczne. 3. Zaliczenia (bez oceny) praktyki w indeksie dokonuje Opiekun Praktyk z ramienia Uczelni w terminie 2 tygodni od złożenia przez studenta stosownej dokumentacji. 4. Dokumentację przebiegu praktyki stanowi dziennik praktyk, załączniki (konspekty, protokoły, sprawozdania oraz inne materiały określone przez Uczelnianego Opiekuna Praktyk) i Karta Praktykanta APS. 5. Podstawą zaliczenia praktyki jest akceptacja przez Uczelnianego Opiekuna Praktyki wpisów do dziennika praktyk, rozmowa ze studentem, a także informacje z Karty praktykanta APS : potwierdzone odbycie praktyk czytelną pieczątką z podpisem dyrektora placówki, wypełniony harmonogram praktyk,
opinia opisowa Opiekuna Praktyk z uwzględnieniem kryteriów (zaangażowanie studenta, stosunek do wykonywanych czynności, refleksja pedagogiczna, umiejętność korzystania z wiedzy metodycznej, uzdolnienia, zainteresowania, umiejętności nawiązywania kontaktu, kontakt z dyrekcją i gronem pedagogicznym) oraz wykreślony profil kompetencji zawodowych studenta, opinia studenta o odbytej praktyce. 6. Jeżeli praktyka nie została zaliczona student nie otrzymuje zaliczenia roku i jest zobowiązany do powtórzenia praktyki. 16 1. Uczelniany Opiekun praktyk, może zaliczyć jako praktykę zawodową wykonywaną przez studenta pracę jeżeli student: a. studiuje w trybie niestacjonarnym i jednocześnie wykonuje pracę zawodową, której charakter jest zgodny z kierunkiem odbywanych studiów, a okres zatrudnienia nie jest krótszy od obowiązującego wymiaru praktyki, b. studiuje w trybie stacjonarnym lub niestacjonarnym i przedłoży zaświadczenie o okresie zatrudnienia nie krótszym niż obowiązujący wymiar praktyki, w okresie ostatnich trzech lat, którego charakter jest zgodny z kierunkiem odbywanych studiów, c. odbył w ciągu ostatnich dwóch lat praktykę w wymiarze i o charakterze zgodnym z programem wymaganej praktyki, udokumentowaną stosownym zaświadczeniem, d. w ciągu ostatnich trzech lat wykonywał w ramach wolontariatu pracę o charakterze zgodnym z kierunkiem odbywanych studiów i przez okres nie krótszy niż obowiązujący wymiar praktyki, potwierdzoną stosownym dokumentem. 2. Jeżeli okresy pracy lub praktyki studenta wymienione w ust.1 lit. a-d są krótsze od obowiązującego wymiaru praktyki Opiekun praktyk może zaliczyć je na poczet części wymaganej praktyki. 3. Uczelniany Opiekun Praktyk może zaliczyć jako praktykę wykonywaną przez studenta pracę, w tym również za granicą, jeżeli jej charakter spełnia wymagania przewidziane w programie praktyk studenckich. 4. Osoby ubiegające się o zaliczenie praktyk wymienione w ust.1 lit. a-d winny dostarczyć właściwą dokumentację: opinię dyrektora placówki o przebiegu pracy zawodowej; pisemną dokumentację (podpisaną przez dyrektora placówki) odbytych hospitacji; konspekty przeprowadzonych zajęć. 17 1. W uzasadnionych przypadkach dziekan wydziału na wniosek studenta może przesunąć realizację praktyki na inny rok studiów, niż przewiduje to plan studiów 2. Dziekan odpowiedzialny jest za nadzór nad realizacją praktyk oraz rozliczenie czasu pracy dydaktycznych opiekunów praktyk.