Departament Rozwoju Wsi Warszawa, 2003.04.16 Źródła wspierania rozwoju przedsiębiorczości wiejskiej. 1. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ARiMR spełnia znaczącą rolę w rozwoju przedsiębiorczości na wsi. Agencja realizuje dopłaty do kredytów i pożyczek na tworzenie nowych, pozarolniczych miejsc pracy w gminach wiejskich i miejsko - wiejskich, gwarantujących zatrudnienie ludności wiejskiej. Na rozwój przedsiębiorczości na wsi mają także wpływ inne programy realizowane przez ARiMR. Pomoc w ubieganiu się o kredyty ARiMR zapewniają lokalne ośrodki doradztwa rolniczego. Informacje o zasadach ubiegania się o kredyty ze środków ARiMR są publikowane w prasie rolniczej. Można uzyskać je także pod adresem internetowym: www.arimr.gov.pl., oraz pisemnie lub telefonicznie pod adresem: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Al. Jana Pawła II nr 70, 00-175 Warszawa tel.860-29-50, fax. 860-29-80, e-mail: info@arimr.gov.pl. 2. Program operacyjny SAPARD Od 2002 r. realizowany jest przedakcesyjny program operacyjny SAPARD. Wdrożone zostały działania obejmujące inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej oraz inwestycje w gospodarstwach rolnych i zakładach przetwórczych, wspierane projektami w zakresie szkoleń zawodowych dla mieszkańców wsi. W ostatniej fazie przygotowań do wdrożenia jest już także działanie "Różnicowanie działalności na obszarach wiejskich", w którym przewidziane zostało wsparcie finansowe dla rozwoju przedsiębiorczości na wsi. Beneficjentami tego działania mogą być: rolnicy i ich domownicy, przedsiębiorcy oraz samorządy gminne. Wnioski o dofinansowanie projektów w ramach tego działania przyjmowane będą przez oddziały rejonowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Terminy i szczegółowe zasady ubiegania się o wsparcie w ramach tego działania publikowane będą w prasie rolniczej. Można je także uzyskać na stronach internetowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa www.arimr.gov.pl i Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: www.minrol.gov.pl, a także pisemnie lub telefonicznie pod adresem: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Al. Jana Pawła II nr 70, 00-175 Warszawa tel. 860-29-50, fax. 860-29-80, e-mail: info@arimr.gov.pl oraz: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Pomocy Przedakcesyjnej i Funduszy Strukturalnych, 00-930Warszawa, ul. Wspólna 30, tel.(022) 623-25-55. 3. Program Aktywizacji Obszarów Wiejskich Rozwój przedsiębiorczości wiejskiej jest jednym z głównych celów Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich (PAOW) współfinansowanego z kredytu Banku Światowego. Działania w zakresie rozwoju przedsiębiorczości i zwalczania bezrobocia na obszarach wiejskich przewidziane zostały w komponencie A "Mikropożyczki", komponencie B1 "Program Przekwalifikowań" i komponencie B2 "Edukacja". Szczegółowe informacje można uzyskać w internecie na stronach Jednostki Koordynacji Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich pod adresem www.fapa.com.pl/jkp, korespondencyjnie: Jednostka Koordynacji Programu, 00-930 Warszawa, ul. Wspólna 30 p.17 e-mail: jkp@fapa.com.pl, lub telefonicznie (022) 623-10-09, 623-23-23. 4.Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa Agencja oferuje: 1. Linię kredytową na przedsięwzięcia w zakresie małej przedsiębiorczości o charakterze pozarolniczym pod warunkiem zatrudnienia bezrobotnych, byłych pracowników państwowych gospodarstw rolnych oraz członków ich rodzin, na terenach wiejskich lub w miastach do 20 tysięcy mieszkańców. Kredyty te finansowane są ze środków Agencji Własności Rolnej Skarbu
Państwa, a dopłaty do oprocentowania ze środków Funduszu Pracy. Przyznanie kredytu następuje za pośrednictwem Banku Gospodarki Żywnościowej S.A. 2. Stypendia AWRSP dla młodzieży z rodzin byłych pracowników PPGR przyznawane uczniom do czasu ukończenia przez nich nauki w publicznych szkołach średnich (ponadgimnazjalnych), kończących się maturą. Szczegółowe informacje można uzyskać w internecie na stronach www.awrsp.gov.pl. Adres: Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa ul. Dolańskiego 2, 00 215 Warszawa, centrala (022) 635 80 09; Fax: 635 00 60. 5. Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej "Counterpart Fund" EFRWP realizuje następujące programy wspierające realizacje przedsięwzięć w zakresie pozarolniczej działalności gospodarczej, tworzącej nowe miejsca pracy na wsi. 1. Kredyty na przedsięwzięcia w zakresie małej przedsiębiorczości na terenach wiejskich tworzące nowe miejsca pracy dla bezrobotnych. 2. Mikrokredyty na pozarolniczą działalność gospodarczą na terenach wiejskich. 3. Kredyty na przedsięwzięcia inwestycyjne na terenach wiejskich w zakresie agroturystyki. Informacje w sprawie zasad zaciągania kredytów i udzielania dotacji oraz składania wniosków można uzyskać w internecie www.efrwp.com.pl lub pod adresem: Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej Counterpart Fund Al.Reymonta 12a, 01-842 Warszawa tel.(022) 663-75-01,639-87- 63; e-mail; efrwp@efrwp.com.pl, fax: 663-17-29. 6. Fundacja Wspomagania Wsi FWW realizuje następujące programy wspomagające rozwój przedsiębiorczości na wsi: 1. Mikropożyczki dla wspierania istniejących i nowopowstałych małych przedsiębiorstw terenach wiejskich. Jest on częścią uruchomionego wcześniej Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich. 25% środków na realizację tego programu pochodzi z kapitału Fundacji. Program realizowany jest na terenie dziewięciu województw: kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego, podkarpackiego, pomorskiego, świętokrzyskiego i warmińsko mazurskiego. 2. Programy szkoleniowe: - w zakresie zarządzania małym przedsiębiorstwem, - przygotowujące do prowadzenia działalności agroturystycznej, - w zakresie gospodarki ściekowej na terenach wiejskich, - w zakresie zachowania bogactwa kultury. 3. Program wspomagania dla grup producentów. 4. Programy dla młodzieży. Szczegółowe informacje w sprawie zasad zaciągania kredytów i udzielania dotacji można uzyskać pod adresem: Fundacja Wspomagania Wsi, ul. Obozowa 20, 01-161 Warszawa, tel/fax +48 22 6320076, 6321484, 6321462, 6321396, 6329705, e-mail: fww@fww.org.pl; w internecie na stronie: www.fww.org.pl. 7. Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA) FDPA realizuje program promocji przedsiębiorczości wiejskiej. Zadaniem Programu jest tworzenie nowych pozarolniczych miejsc pracy na terenach wiejskich. Obecnie fundacja współpracuje z Programem Aktywizacji Obszarów Wiejskich w tym zakresie na terenie województw: małopolskiego i zachodniopomorskiego. W ramach Komponentu A realizowane będą działania nastawione na usługi dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą - usługi szkoleniowodoradcze oraz mikropożyczki i dotacje inwestycyjne. W ramach programu aktywizacji zawodowej Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej "Pierwsza Praca" na mocy umowy zawartej z 2
Bankiem Gospodarstwa Krajowego w dniu 01.10.2002r. FDPA - REP jest także jednym z realizatorów projektu "Praca dla Absolwenta". Program polega na udzielaniu pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej absolwentom lub przedsiębiorcom na tworzenie miejsc pracy. Szczegółowe informacje na stronie internetowej: www.fdpa.org.pl lub pod adresami: e-mail: fdpa@fdpa.org.pl tel. 622 52 55, fax. 622 52 45, Warszawa, ul. Mokotowska 14. 8. Fundusz Pracy Zmniejszanie bezrobocia na obszarach wiejskich i wspieranie rozwoju przedsiębiorczości dofinansowywane jest także z Funduszu Pracy. Organy samorządu terytorialnego zatrudniającego bezrobotnego w ramach robót publicznych trwających nie dłużej niż siedem dni w miesiącu są uprawnione do częściowej refundacji z Funduszu Pracy rzeczowych kosztów organizacji robót publicznych. Stosowny wniosek w tym zakresie składa się do powiatowego urzędu pracy. Ponadto środki z Funduszu Pracy przeznacza się między innymi na finansowanie: 1)pożyczek na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, 2)pożyczki dla pracodawców na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy, 3)pożyczek z Funduszu Pracy udzielanych w ramach "Programów Specjalnych" - dla pracodawców na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy, - na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej. 4)finansowanie szkoleń pracowników w zakładach w których niezbędna będzie restrukturyzacja zatrudnienia, 5)szkoleń kandydatów do pracy, Informacje o programach wsparcia realizowanych ze środków Funduszu Pracy udzielają powiatowe urzędy pracy. Strona internetowa urzędów pracy znajduje się pod adresem: www.praca.gov.pl i www.1praca.gov.pl. Uregulowania prawne: Ustawa z 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. (Dz.U. z 1997 r. Nr 25). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 24 marca 1995 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania pożyczek z Funduszu Pracy, wysokości stopy procentowej oraz warunków spłaty (Dz.U. z 1995 r. Nr 35, Dz.U. z 1997 r. Nr 25, Dz.U. z 1998 r. Nr 166). Rozporządzenie Rady Ministrów z 21 marca 1995r w sprawie szczegółowych zasad organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz przyznawania zaliczek i finansowania rzeczowych kosztów organizacji robót publicznych. (Dz.U. z 1995r. Nr 38). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 grudnia 1998 r. w sprawie programów specjalnych przeciwdziałaniu bezrobociu (Dz.U. z 1998 r. Nr 156, zm. Dz.U. z 2000 r. Nr 29). 9. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) jest państwową osobą prawną powołaną w 2001 roku w wyniku przekształcenia Polskiej Fundacji Promocji i Rozwoju Małych i Średnich Przedsiębiorstw działającej w latach 1995-2000. Podlega Ministrowi Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Zgodnie z zapowiedzianymi w pakiecie "Przede wszystkim przedsiębiorczość" zmianami prowadzącymi do konsolidacji pomocy państwa na rzecz przedsiębiorców, PARP przejęła z dniem 31 marca 2002 r. zadania i obowiązki Agencji Techniki i Technologii, a z dniem 31 maja 2002 r. zadania likwidowanej Polskiej Agencji Rozwoju Regionalnego.Celem działania Agencji jest udział w realizacji programów rozwoju gospodarki, w szczególności w zakresie wspierania: rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, eksportu, rozwoju regionalnego, wykorzystania nowych technik i technologii, tworzenia nowych miejsc pracy, przeciwdziałania bezrobociu i rozwoju zasobów ludzkich. Cel ten jest realizowany m.in. przez: 3
świadczenie usług doradczych i eksperckich dla przedsiębiorców, bezrobotnych, organów administracji rządowej oraz samorządowej, ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do wiedzy, szkoleń oraz informacji gospodarczej, opracowywanie i udostępnianie analiz dotyczących zjawisk zachodzących w gospodarce, organizowanie przedsięwzięć informacyjnych i promocyjnych, wydawanie opinii o technicznych i ekonomicznych perspektywach, możliwościach i warunkach wykorzystywania w gospodarce nowych technik i technologii, dofinansowywanie w/w działań prowadzonych przez inne podmioty, dofinansowanie polskich przedsiębiorców w międzynarodowych przedsięwzięciach promocyjnych, targowych i wystawienniczych, a także w międzynarodowych programach obejmujących badania naukowe oraz prace rozwojowe i wdrożeniowe. Agencja realizuje zadania wynikające z ustawy oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zadań PARP finansowanych ze środków budżetowych przyznanych na realizację polityki Rządu wobec MSP. Głównym celem polityki Rządu wobec małych i średnich przedsiębiorstw jest kształtowanie warunków dla tworzenia i pełnego wykorzystania potencjału rozwojowego tego sektora. W ramach programów Rządu, za pośrednictwem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, mali i średni przedsiębiorcy mogą korzystać z szeregu form wsparcia. W PARP działa telefoniczna linia informacyjna. Można tam uzyskać informacje związane z: dostępnymi programami pomocowymi dla firm, źródłami finansowania działalności gospodarczej, podejmowaniem działalności gospodarczej w Polsce i za granicą, prowadzeniem działań eksportowych przez polskie firmy, dostępem małych i średnich przedsiębiorstw do rynku zamówień publicznych, możliwościami wejścia na rynek kapitałowy, dostępem do nowych technologii, systemem celnym i podatkowym w Polsce, instytucjami finansowymi i innymi instytucjami wspierającymi przedsiębiorczość, specjalizującymi się w rozwiązywaniu konkretnych problemów przedsiębiorstw, pozyskiwaniem partnerów handlowych krajowych i zagranicznych. Informacje można uzyskać zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Kontakt telefoniczny: 0-22) 699 70 18,, 699 71 80, 699 71 88 lub e-mail: doradca@parp.gov.pl Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Al. Jerozolimskie 125/127,02-017 Warszawa tel. (+48 22) 699 70 44/45, fax (+48 22) 699 70 46/56 e-mail: biuro@parp.gov.pl, http://www.parp.gov.pl 10. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. MGPiPS pełni wiodącą rolę w kształtowaniu polityki rozwoju przedsiębiorczości w tym przede wszystkim małych i średnich przedsiębiorstw(msp). Strona internetowa połączonego Ministerstwa Gospodarki i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej jest aktualnie w budowie. Na tworzonych stronach internetowych będzie można znaleźć liczne informacje dotyczące programów rozwoju przedsiębiorczości i zatrudnienia. Adres strony internetowej MGPiPS: www.mgpips.gov.pl. 11. Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych (KFPK) powstał na mocy Ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne. Został utworzony ze środków Skarbu Państwa w roku 1994 jako Fundusz Poręczeń Kredytowych dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw. Działalność rozpoczął w połowie 1995 roku. Funkcje koordynacyjną KFPK pełni Bank Gospodarstwa Krajowego. Działalność poręczycielska jest realizowana w oparciu o funkcjonujący system bankowy. Kredytobiorca może starać się o 4
poręczenie za pośrednictwem banku współpracującego z BGK lub zwrócić się bezpośrednio do BGK z wnioskiem o zapewnienie udzielenia poręczenia, czyli promesy, a następnie ubiegać się o kredyt w dowolnym banku. Poręczenie kredytów przez BGK ze środków KFPK można uzyskać: - w trybie zwykłym, - w trybie uproszczonym, O poręczenie spłaty kredytu mogą ubiegać się krajowe podmioty gospodarcze, takie jak: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, rzemieślnicy, spółki prawa cywilnego i handlowego, spółdzielnie, przedsiębiorstwa państwowe, stowarzyszenia, fundacje oraz gminy. Poręczeniem może być objęty kredyt inwestycyjny oraz kredyt przeznaczony na zakup materiałów lub surowców do produkcji lub świadczenia usług, tworzenia nowych miejsc pracy lub finansowania kontraktów eksportowych realizowanych przez MSP, zaciągnięty w banku krajowym lub zagranicznym w złotych lub walucie obcej. Poręczeniem nie może być objęty kredyt udzielony przez Bank Gospodarstwa Krajowego. BGK udziela także poręczeń kredytowych beneficjentom przedakcesyjnego programu operacyjnego dla rolnictwa SAPARD. Bliższe informacje znajdują się na stronie internetowej pod adresem www.bgk.com.pl. Adres banku: Bank Gospodarstwa Krajowego - Departament Poręczeń i Gwarancji Al. Jerozolimskie 7, 00-955Warszawa 15,skr. poczt.41 tel.(022)5229190 do 199, fax:5229194, e-mail: bgk@bgk.com.pl. 12. Inne instytucje wspomagające rozwój przedsiębiorczości W układzie lokalnym we wszystkich wojewódzkich urzędach pracy i ich filiach, funkcjonuje 51 centrów informacji i planowania kariery zawodowej (CIiPKZ). CIiPKZ są to wyspecjalizowane placówki wojewódzkich urzędów pracy, które gromadzą i udostępniają informacje o zawodach, rynku pracy, możliwościach zdobywania kwalifikacji zawodowych oraz pomagają klientom w podejmowaniu decyzji zawodowych. Pierwsze modelowe Centrum utworzono w maju 1995 roku w Toruniu. Druga placówka tego typu rozpoczęła działalność w tym samym roku w Gdańsku. Posiadają one najkorzystniejsze warunki do realizacji zadań związanych z efektywnym oddziaływaniem informacyjnym na klientów oraz świadczeniem specjalistycznej pomocy doradczej. Pracują w nich doradcy zawodowi, doradcy edukacyjni oraz psychologowie. W zakresie rozwoju przedsiębiorczości na wsi ważną rolę spełniają również izby rolnicze oraz ośrodki doradztwa rolniczego. Osoby podejmujące decyzje o uruchomieniu działalności gospodarczej na własny rachunek powinny w pierwszej kolejności zwracać się o pomoc do ww. instytucji, położonych najbliżej ich miejsca zamieszkania. Serwis urzędów pracy w internecie na, którym podane są między innymi adresy centrów informacji i planowania kariery zawodowej znajduje się na stronie www.praca.gov.pl. Informacje o ośrodkach doradztwa rolniczego znajdują się na stronie Krajowego Centrum Doradztwa, Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich pod adresem www.cdr.gov.pl. 13. Przedsiębiorstwo w Unii Europejskiej Unia Europejska jest obecnie dla wielu polskich przedsiębiorstw głównym kierunkiem rozwoju. O możliwościach rozwijania handlu ze Wspólnym Rynkiem informuje Przewodnik przedsiębiorcy, który dla Państwa przygotowali konsultanci Centrum Informacji Europejskiej. Biblioteczka Przedsiębiorcy to nowa specjalna seria informatorów, której zadaniem jest przekazanie informacji związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w Unii Europejskiej. Właściciele małych i średnich firm znajdą tu m.in. opracowania na temat prawa pracy, czterech swobód Jednolitego Rynku Unii Europejskiej i aktualnie realizowanych programów pomocy. Te i inne informacje związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w Unii Europejskiej znajdują się na stronach internetowych CIE pod adresem: www.cie.gov.pl. Opracowano w Departamencie Rozwoju Wsi 5