Kontynuacja 75 letniej tradycji w produkcji mierników elektrycznych Instrukcja obsługi INDUKTOROWY MIERNIK REZYSTANCJI IZOLACJI IMI-413Z ERA-GOST sp. z o.o. 09-500 Gostynin, ul. Płocka 37 tel. (0...) 24 235-20-11, (0...) 24 235-41-96 fax (0...) 24 235-33-81 http://www.eragost.pl
SPIS TREŚCI 1.WSTĘP 3 2. ZASADY BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA 3 3. SYMBOLE UŻYTE NA MIERNIKU 6 4. CHARAKTERYSTYKA MIERNIKA 7 5. ZASTOSOWANIE 7 6. DANE TECHNICZNE 8 7. WARUNKI EKSPLOATACJI 9 8. WYPOSAŻENIE 10 9. BUDOWA 10 10. WYKONYWANIE POMIARÓW 11 10.1. ZASADY OGÓLNE 11 10.2. POMIARY REZYSTANCJI IZOLACJI URZĄDZEŃ 11 10.3. POMIARY REZYSTANCJI IZOLACJI KABLI 12 2
1. WSTĘP Istotny udział w bezpieczeństwie i niezawodności urządzeń oraz sieci i instalacji elektroenergetycznych ma rezystancja izolacji. W określeniu stopnia bezpieczeństwa, zajmuje ona bez wątpienia pierwsze miejsce. Każdy stan uszkodzenia izolacji, nawet ten nie prowadzący bezpośrednio do zwarcia, powoduje obniżenie wytrzymałości napięciowej instalacji i może w efekcie skutkować porażeniem lub zagrożeniem pożarowym. Odpowiednie przepisy narzucają wartości dopuszczalnych rezystancji izolacji. Do pomiarów rezystancji izolacji, urządzeń elektrycznych oraz instalacji elektroenergetycznych wymagających napięcia pomiarowego 2500V, służą mierniki typu IMI-413Z. Mają one dwa zakresy pomiarowe, wybierane przełącznikiem obrotowym. Dzięki temu, że nie potrzebują zewnętrznego źródła zasilania oraz łatwej i bezpiecznej obsłudze, są wysokiej jakości miernikami, oferowanymi przez przedsiębiorstwo ERA-GOST. 2. ZASADY BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA Przed przystąpieniem do korzystania z miernika, użytkownik MUSI przeczytać wszystkie ostrzeżenia i instrukcję obsługi. Ostrzeżenia i zapisy instrukcji muszą być bezwzględnie przestrzegane podczas używania miernika. Instrukcja obsługi obowiązuje tylko dla miernika, do którego została dołączona. Inne zastosowanie miernika, niż podane w instrukcji może spowodować jego uszkodzenie lub być zagrożeniem dla użytkownika. 3
Zabrania się dotykać elementów metalowych badanego obwodu, metalowych części instalacji lub badanego obiektu podczas czynności związanych z wykonywaniem pomiaru. Miernik oraz osprzęt dodatkowy taki, jak przewody i końcówki pomiarowe, nie mogą być użytkowane, jeżeli jakieś ich elementy są uszkodzone. Podłączanie przewodów innych, niż tych dostarczonych przez producenta, nie dostosowanych do wysokiego napięcia, grozi porażeniem. Miernik nie może być pozostawiony bez dozoru, jeśli jest podłączony do badanego obwodu. Miernik nie może być przechowywany zbyt długo w złych warunkach (np. zawilgocenie, zapylenie). Nie należy używać miernika, który był przechowywany w niskiej temperaturze, zaraz po wniesieniu go do pomieszczenia o stosunkowo dużo wyższej temperaturze. Skondensowana para wodna może uszkodzić miernik lub wynik pomiaru może zostać obarczony dodatkowym błędem. Naprawy serwisowe może wykonywać jedynie producent. Przy pomiarach związanych z ochroną przeciwporażeniową, osoba wykonująca pomiary powinna być odpowiednio wykwalifikowana. Użytkowanie miernika przez osoby niewykwalifikowane, grozi jego uszkodzeniem lub może być źródłem niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzkiego. Osoba wykonująca pomiary powinna posiadać całkowitą pewność, co do sprawności używanego miernika. Pomiary wykonane niesprawnym miernikiem mogą przyczynić się do błędnej oceny wyników pomiarów, co może być źródłem niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia ludzkiego. Przepisy BHP wymagają przeprowadzenia oceny ryzyka, przy wykonywaniu pracy z urządzeniami elektrycznymi oraz zidentyfikowanie potencjalnych źródeł zagrożenia i ryzyka. 4
Przed wykonywaniem pomiarów rezystancji izolacji, badany obwód musi być odłączony od napięcia. Po wykonanych pomiarach, należy pozwolić na rozładowanie się obwodów pojemnościowych przed odłączeniem przewodów pomiarowych. Niedopuszczalne jest odłączanie przewodów pomiarowych przed zakończeniem pomiaru. Należy dopilnować, aby nie stykały się ze sobą przewody pomiarowe i krokodylki, gdy wykonujemy pomiary. Na skutek przepływu prądów powierzchniowych wynik pomiaru może zostać obarczony dodatkowym błędem. 5
3. SYMBOLE UŻYTE NA MIERNIKU -Oznaczenie CE symbolizuje zgodność wyrobu z regulacjami Unii Europejskiej, które mają do tego wyrobu zastosowanie. -Urządzenie chronione jest za pomocą izolacji podwójnej lub wzmocnionej. -Uwaga: Miernik posiada wytyczne obsługi i konserwacji, w postaci pisemnej bądź elektronicznej instrukcji, załączonej do egzemplarza urządzenia. Instrukcja musi być przeczytana przed rozpoczęciem użytkowania miernika! -Uwaga: Ostrzeżenie przed porażeniem elektrycznym. -To urządzenie jest oznaczone zgodnie z Dyrektywą Europejską 2002/96/WE oraz polską Ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym symbolem przekreślonego kontenera na odpady. Takie oznakowanie informuje, że sprzęt ten, po okresie użytkowania nie może być umieszczany łącznie z innymi odpadami pochodzącymi z gospodarstwa domowego. Użytkownik zobowiązany jest do oddania go prowadzącym zbieranie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Prowadzący zbieranie, w tym lokalne punkty zbiórki, sklepy oraz gminne jednostki, tworzą odpowiedni system umożliwiający oddanie tego sprzętu. 6
4. CHARAKTERYSTYKA MIERNIKA Cechy charakterystyczne miernika: - Niezawodny w działaniu. - Zasada pomiaru oparta jest na działaniu omomierza szeregowego z magnetoelektrycznym mechanizmem pomiarowym. - Układ pomiarowy zasilany jest za pomocą ręcznie napędzanej prądnicy. - Duża moc prądnicy, umożliwia pomiar izolacji długich linii kablowych. - Dwa zakresy pomiarowe, wybierane przełącznikiem obrotowym. - Ergonomiczny futerał ułatwia przenoszenie i wykonywanie pomiarów w trudnych warunkach terenowych. 5. ZASTOSOWANIE Induktorowy miernik rezystancji izolacji IMI-413Z, jest przeznaczony do bezpośredniego pomiaru rezystancji izolacji urządzeń elektrycznych oraz linii kablowych przy napięciu pomiarowym 2500V. Układ pomiarowy zasilany jest prądem stałym, z wbudowanej prądnicy napędzanej ręcznie. Dzięki temu, miernik ten nie wymaga innych źródeł energii i dlatego jest zawsze gotowy do użytku. Wskazania miernika nie zależą od prędkości obrotowej korbki prądnicy, gdyż wyposażono go w mechaniczny stabilizator obrotów. Duża moc prądnicy, umożliwia pomiar rezystancji izolacji długich linii kablowych, gdzie układy elektryczne żyła pancerz lub żyła żyła, mają znaczną pojemność elektryczną, która ładuje się kosztem energii ze źródła zasilania. Czas ładowania układu o pojemności 1µF wynosi zaledwie 20 do 30 sekund. Praktycznie oznacza to, że przy pomiarach tak specyficznych układów elektrycznych, można po upływie 30 sekund od momentu rozpoczęcia pomiaru, dokonać prawidłowego odczytu wyniku z podziałki miernika. 7
Aby wyeliminować wpływ zmian wielkości wpływowych, na przykład temperatury, na wskazania miernika, wyposażono go w specjalne pokrętło, którym w razie potrzeby można przed pomiarem dokonać niezbędnej korekcji. Miernik ma dwa zakresy pomiarowe, wybierane przełącznikiem obrotowym. Ponadto, wyposażono go w specjalny uchwyt i futerał, umożliwiający wygodne przenoszenie. 6. DANE TECHNICZNE - Znamionowe napięcie pomiarowe 2500V - Zakres wskazań - na pierwszym zakresie pomiarowym 0...300MΩ - na drugim zakresie pomiarowym 180...20000MΩ - Błąd podstawowy - w zakresie pomiarowym, oznaczonym na tarczy podziałkowej kropkami ±10 % wartości wskazywanej - poza zakresem pomiarowym ±1,5 % długości podziałki - Napięcie probiercze izolacji 3,5kV - Długość podziałki 74mm - Wymiary gabarytowe miernika z korbką (szer. x wys. x dł.) 235 x 103 x 108mm - Masa miernika bez futerału ok. 1900g - Masa miernika z futerałem i wyposażeniem ok. 2400g 8
Charakterystyka napięciowa miernika przedstawiona jest na rys.1. Rys.1.Zależność napięcia pomiarowego w funkcji mierzonej rezystancji. 7. WARUNKI EKSPLOATACJI - Temperatura otoczenia 0...23...40 C - Wilgotność względna powietrza 20...45...75...80% - Prędkość obrotowa korbki 130...160...190obr/min - Ustawienie miernika poziome z tolerancją ±10 Miernik nie powinien podlegać wstrząsom i drganiom. Powietrze otaczające miernik, nie powinno zawierać zanieczyszczeń powodujących korozję. 9
8. WYPOSAŻENIE - Futerał - Przewody pomiarowe 3szt. - Izolowane uchwyty szczękowe 3szt. 9. BUDOWA Induktorowy miernik rezystancji izolacji IMI-413Z, pracuje w układzie omomierza szeregowego. Głównymi podzespołami miernika są: prądnica prądu przemiennego z mechanicznym stabilizatorem obrotów i wyprowadzoną na zewnątrz korbką, układ pomiarowy zmontowany na płytce drukowanej, magnetoelektryczny wskaźnik analogowy, którego ustrój pomiarowy stanowi: - cewka i zewnętrzny magnes o wyprofilowanych nabiegunnikach, - przełącznik obrotowy służący do zmiany zakresów pomiarowych, - potencjometr z gałką oznaczoną symbolem 0 (nastawnik zera elektrycznego), służący do wyeliminowania wpływu zmian napięcia prądnicy na wskazania miernika. Wszystkie podzespoły i elementy miernika IMI-413Z, umieszczone są w obudowie, wykonanej z wysokiej klasy tworzywa termoplastycznego. 10
10. WYKONYWANIE POMIARÓW 10.1. ZASADY OGÓLNE 1. Przed przystąpieniem do pomiarów, należy upewnić się czy badany obiekt został odłączony od napięcia. 2. Sprawdzić czy wskazówka pokrywa się z kreską oznaczoną symbolem. W razie potrzeby wyregulować jej położenie za pomocą nastawki oznaczonej symbolem. 3. Ustawić przełącznik w położeniu 300, następnie zewrzeć przewodem gniazdo + i gniazdo -. Obracając korbką prądnicy ze stałą prędkością (~160obr/min), sprawdzić czy wskazówka pokrywa się z kreską oznaczoną 0. W razie potrzeby, wyregulować położenie wskazówki przez obrót gałki potencjometru oznaczonej symbolem 0. 4. Rozewrzeć gniazdo + i gniazdo -. 10.2. POMIARY REZYSTANCJI IZOLACJI URZĄDZEŃ Po przygotowaniu miernika do pomiaru, jak podano w p.9.1., ustawić przełącznik w położeniu 300MΩ, połączyć skrajne gniazda pomiarowe miernika z badanym urządzeniem i obracając korbką, z prędkością zbliżoną do znamionowej, odczytać wskazania miernika bezpośrednio w MΩ. W razie potrzeby, gdy wartość rezystancji izolacji przekracza zakres pomiarowy, przełącznik przełączyć na zakres 20000MΩ. Dokładność pomiaru rezystancji izolacji, nie zależy praktycznie od prędkości obrotowej korbki w granicach 130...190obr/min. Korbką, należy kręcić z dostateczną prędkością tak, aby wskazówka nie zmieniała swojego położenia ustalonego, 11
a przy pomiarze rezystancji izolacji kabla tak, aby wskazówka zajęła położenie ustalone, poruszając się płynnie bez skoków. Korbką, nie należy obracać z nadmierną prędkością, ponieważ nie przyspiesza to pomiaru, a powoduje niepotrzebnie wycieranie mechanicznego stabilizatora obrotów i dodatkowe zmęczenie wykonującego pomiar. 10.3. POMIARY REZYSTANCJI IZOLACJI KABLI Pomiar rezystancji izolacji między żyłami kabla, dokonuje się jak w p.9.2., dołączając żyły do skrajnych gniazd miernika. Przy pomiarze rezystancji izolacji, między żyłą, a pancerzem mogą wystąpić upływowe prądy powierzchniowe, powodujące dodatkowy błąd. Dla uniknięcia tego błędu, należy usunąć pancerz kabla na odcinku około 5cm i obnażoną izolację owinąć przewodzącą folią (lub odizolowanym drutem) i połączyć z gniazdem oznaczonym E, za pomocą przewodu pomiarowego z izolowanym uchwytem szczękowym (krokodylkiem). Skrajne gniazda miernika, należy połączyć jeden z żyłą kabla, a drugi z pancerzem, według rys.2. Gdy wartości rezystancji upływnościowych R ac i R bc nie są mniejsze niż 250MΩ, to błąd dodatkowy pomiaru, wyznaczony w warunkach odniesienia, przy pomiarze rezystancji R ab nie przekracza: ± 10% wartości wskazywanej w zakresie pomiarowym ±1,5% długości podziałki poza zakresem pomiarowym. Rezystancje upływnościowe R ac i R bc kabla, można zmierzyć w podobny sposób, jak podano w p.9.2., dołączając do jednego skrajnego gniazda przewód, owinięty na izolacji kabla, a do drugiego kolejno - żyłę i pancerz. Przy pomiarze rezystancji izolacji kabla, następuje 12
ładowanie jego pojemności, co powoduje przedłużenie czasu ustalenia położenia wskazówki. Czas ustalania położenia wskazówki dla kabla o pojemności 1µF wynosi około 30s. Po wykonaniu pomiaru należy kabel rozładować. Rys.2.Pomiar rezystancji izolacji między żyłami kabla. Schemat zastępczy, takiego połączenia przedstawiono na rys.3. 13
Rys.3.Schemat zastępczy połączenia służącego do pomiaru rezystancji izolacji kabli. gdzie: R ab mierzona rezystancja izolacji kabla; R ac, R bc rezystancje upływnościowe kabla, powodujące dodatkowy błąd pomiaru. 14
15
ERA-GOST w swojej ofercie produkcyjnej posiada m.in.: MAGNETOELEKTRYCZNE, ELEKTROMAGNE- TYCZNE I FERRODYNAMICZNE MIERNIKI LABORATORYJNE KLASY 0,5 TECHNICZNE MOSTKI WHEATSTONE A TECHNICZNE MOSTKI THOMSONA ANALOGOWE MULTIMETRY UNIWERSALNE ANALOGOWE I CYFROWE TABLICOWE MIERNIKI PRĄDU I NAPIĘCIA STAŁEGO ANALOGOWE I CYFROWE MIERNIKI REZYSTANCJI IZOLACJI ANALOGOWE I CYFROWE MIERNIKI REZYSTANCJI UZIEMIEŃ TESTERY ZABEZPIECZEŃ RÓŻNICOWO- PRĄDOWYCH WSKAŹNIKI KOLEJNOŚCI FAZ ANALOGOWE I CYFROWE WSKAŹNIKI NAPIĘCIA STAŁEGO I PRZEMIENNEGO ZBLIŻENIOWE SYGNALIZATORY NAPIĘCIA PRZEMIENNEGO MINIWSKAŹNIKI WYMUSZALNIKI MOCY 16