AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego AIG Otwarty Fundusz Emerytalny jest zarządzany przez AIG Powszechne Towarzystwo Emerytalne Spółkę Akcyjną ul. Przemysłowa 26, 00-450 Warszawa strona internetowa: www.aig-pte.pl sporządzono 6 maja 2005 r. w Warszawie
Spis treści List Zarządu AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Spółki Akcyjnej do członków AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego na temat wyników dotychczasowej działalności AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego, stopnia realizacji ustawowych celów jego działalności oraz planowanych krótko- i długoterminowych kierunków rozwoju działalności lokacyjnej 3 Wartość jednostki rozrachunkowej i wysokość stopy zwrotu oraz wysokość średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy emerytalnych 5 Opis ryzyka inwestycyjnego związanego z przyjętą polityką inwestycyjną 5 Zatwierdzenie sprawozdania finansowego 8 Roczne sprawozdanie finansowe za okres 01.01 31.12.2004 r. 9 Informacja Zarządu AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. dla Członków AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego 47 Oświadczenie depozytariusza 49 Opinia niezależnego biegłego rewidenta dla Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy i Rady Nadzorczej AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. 50 Statut AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego 52 2
List Zarządu AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Spółki Akcyjnej do członków AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego na temat wyników dotychczasowej działalności AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego, stopnia realizacji ustawowych celów jego działalności oraz planowanych krótko- i długoterminowych kierunków rozwoju działalności lokacyjnej Warszawa, dn. 6.05.2005 r. Szanowni Państwo, Zarząd AIG PTE S.A. przedstawia Państwu AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego. Zawiera on m.in. informacje dotyczące wyników inwestycyjnych funduszu, sprawozdanie finansowe funduszu za 2004 rok oraz statut. Dotychczasowa działalność AIG OFE i stopień realizacji jej ustawowych celów Od początku działalności do końca roku 2004 stopa zwrotu naszego funduszu wyniosła 87,1% i była ponad trzykrotnie wyższa niż skumulowany wskaźnik inflacji za ten okres (maj 1999 grudzień 2004). Ten wynik jest konsekwencją aktywnej polityki inwestycyjnej. Przy doborze instrumentów kierujemy się maksymalizacją zysku w długim okresie, zawsze jednak uwzględniamy związane z nimi ryzyko. Odpowiedni dobór papierów wartościowych pozwala nam dobrze zdywersyfikować ryzyko całego portfela. Stopa zwrotu z inwestycji w roku 2004 osiągnęła 14,93%, podczas gdy inflacja w tym okresie wyniosła 4,4%. Dzięki prawidłowej ocenie zmiany trendów na rynkach kapitałowych przez zarządzających, osiągnięty wynik pozwolił AIG OFE zająć wysokie 6. miejsce wśród otwartych funduszy emerytalnych i wyprzedzić pozostałe 9 funduszy, a wśród czterech największych funduszy na rynku wynik ten był najlepszy. Dokładne informacje dotyczące działalności lokacyjnej funduszu w 2004 roku znajdą Państwo w liście dołączonym do sprawozdania finansowego, w dalszej części Prospektu. Utrzymuje się pozytywna tendencja w przyroście liczby członków AIG OFE. W ciągu ostatnich dwóch lat liczba klientów naszego funduszu wzrosła o ponad 140 tysięcy osób, czyli o 16,7% przy wzroście całego rynku wynoszącym 9%. Zgodnie z nowelizacją ustawy o funduszach emerytalnych od 1 kwietnia 2004 roku obniżona została opłata od składki wpływającej do funduszu. Do tej pory wynosiła ona 8,5%. Nowa opłata od składki dla członków wynosi obecnie 7% i obowiązuje do końca 2010 roku, a następnie będzie ona obniżana. Zmieniła się też wysokość stawek opłaty za zarządzenie pobieranej przez fundusz. Dokładne stawki znajdą Państwo w statucie AIG OFE. 3
Kierunki rozwoju działalności inwestycyjnej Strategia inwestycyjna AIG OFE skoncentrowana jest na minimalizacji ryzyka inwestycyjnego oraz osiąganiu ponadprzeciętnej stopy zwrotu w długim terminie. Podstawową część aktywów funduszu stanowić będą dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa, które zapewniają najwyższy stopień bezpieczeństwa spośród dostępnych instrumentów finansowych. Część akcyjna portfela wpływa w decydującym stopniu na realizację drugiego elementu przyjętej strategii, ponieważ w gospodarce o wysokiej stopie wzrostu gospodarczego umożliwia uzyskanie w dłuższym okresie wyższej stopy zwrotu aniżeli z instrumentów dłużnych. AIG PTE będzie kontynuować strategię zakładającą aktywne dostosowanie bieżącej alokacji w akcjach do sytuacji makroekonomicznej, politycznej i koniunktury rynkowej. Decydujący wpływ na zachowanie rynku akcji będzie miała sytuacja makoroekonomiczna Polski z uwzględnieniem kondycji gospodarczej krajów regionu, jak i wiodących gospodarek świata. Przy doborze akcji, tak jak dotychczas, będziemy skupiali się na analizie fundamentalnej. Będziemy inwestowali w sektory o stabilnej sytuacji finansowej oraz dobrych perspektywach rozwoju. Sytuacja na rynku obligacji będzie coraz bardziej uzależniona od trendów na rynkach światowych, co jest skutkiem przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Zmiany cen obligacji będą odzwierciedlać nie tylko lokalną sytuację ekonomiczną, ale także wzrost gospodarczy i poziom stóp procentowych w USA i Unii Europejskiej. Z uwagi na utrzymujące się znaczne potrzeby pożyczkowe budżetu państwa oczekujemy kontynuacji znaczących wolumenów emisji obligacji, co może spowodować spadek ich cen. W tej sytuacji będziemy kontynuować politykę dywersyfikacji lokat funduszu w nieskarbowe instrumenty dłużne, jak również w instrumenty denominowane w walutach obcych. W przypadku korzystnej relacji złotówki do innych walut lub w obliczu zagrożenia spadku wartości złotego zarządzający wezmą pod uwagę zagraniczne inwestycje w akcje lub obligacje w ramach obowiązujących limitów. W przypadku inwestycji zagranicznych lub denominowanych w walutach obcych zarządzający dokonywać będą analizy oczekiwanej stopy zwrotu w relacji do ponoszonego ryzyka. Mamy nadzieję, że informacje zaprezentowane w Prospekcie będą przydatne. Zapewniamy, że dołożymy wszelkich starań, aby byli Państwo zadowoleni z naszych działań. Łączymy wyrazy szacunku, Łukasz Kalinowski Prezes Zarządu Gabriel Borg Członek Zarządu Marek Lisowski Członek Zarządu 4
Wartość jednostki rozrachunkowej i wysokość stopy zwrotu oraz wysokość średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych funduszy emerytalnych Wartość jednostki rozrachunkowej w dniu rozpoczęcia działalności inwestycyjnej AIG OFE wynosiła 10 złotych. Wartość jednostki rozrachunkowej na dzień 31 grudnia 1999 roku wynosiła 11,43 złotych. Wartość jednostki rozrachunkowej na dzień 31 grudnia 2001 roku wynosiła 12,83 złotych. Wartość jednostki rozrachunkowej na dzień 31 grudnia 2004 roku wynosiła 18,71 złotych. Stopa zwrotu osiągnięta przez AIG OFE za okres ostatnich trzech lat kalendarzowych (31.12.2001 31.12.2004) wynosiła 45,830%. Stopa zwrotu osiągnięta przez AIG OFE za okres ostatnich pięciu lat kalendarzowych (31.12.1999 31.12.2004) wynosiła 63,692%. Średnia ważona stopa zwrotu wszystkich otwartych funduszy emerytalnych za okres trzech lat (28.09.2001 30.09.2004) podana do publicznej wiadomości przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych wynosiła 53,824%. Opis ryzyka inwestycyjnego związanego z przyjętą polityką inwestycyjną Strategia inwestycyjna AIG PTE S.A przyjmuje jako priorytet działania bezpieczeństwo powierzonych środków przy maksymalizacji zysków w długim okresie. Do podstawowych reguł działalności lokacyjnej zaliczamy staranny dobór instrumentów, poprzedzony wnikliwą ich analizą zarówno od strony makro, jak i mikro. Ponadto polityka inwestycyjna AIG OFE kładzie bardzo duży nacisk na dywersyfikację aktywów, co stanowi podstawowy atrybut zapewnienia bezpieczeństwa powierzonych środków. AIG OFE posiada charakter zbliżony do funduszu zrównoważonego. Zatem zgodnie z przyjętymi zasadami, podstawową i przeważającą część portfela inwestycyjnego funduszu stanowią obligacje i bony skarbowe emitowane przez Skarb Państwa. Instrumenty te są praktycznie pozbawione ryzyka niewypłacalności (ryzyka emitenta), a co za tym idzie stanowią najlepszy środek na bezpieczne inwestowanie przyszłych świadczeń emerytalnych. Dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa, tak jak i inne obligacje narażone są na ryzyko wahań rynkowych stóp procentowych, wpływających na bieżącą wartość lokat funduszu oraz stopę zwrotu z inwestycji. W celu zminimalizowania negatywnych skutków zmiany stóp procentowych na wartość portfela inwestycji, zarządzający na bieżąco kontrolują jego wrażliwość na te zmiany. Poprzez odpowiednią konstrukcję portfela i dobór instrumentów o różnej zapadalności dokonują optymalizacji czasu trwania całego portfela obligacji, antycypując przyszłe zmiany stóp procentowych. W przypadku zakupów instrumentów dłużnych (obligacji), których emitentami są inne podmioty niż Skarb Państwa, zarządzający funduszem dokonują wnikliwej oceny standingu finansowego emitenta w celu zminimalizowania ryzyka niewypłacalności związanego z tego typu inwestycjami. Obligacje te obarczone są również ryzykiem 5
płynności wynikającym z niskich wartości ich emisji lub z niewielkich kwot obligacji dostępnych na rynku. Zarządzający każdorazowo przed zainwestowaniem środków dokonują oceny poziomu premii za ryzyko oferowanej przez te papiery w celu podjęcia optymalnej decyzji inwestycyjnej. Drugą istotną część portfela lokat stanowią akcje oraz inne papiery udziałowe (np. certyfikaty inwestycyjne). Instrumenty te mają zapewnić uczestnikom funduszu większy dochód w dłuższym horyzoncie czasowym. Są to niewątpliwie instrumenty bardziej ryzykowne, stąd podstawowym celem zarządzających AIG OFE jest staranna alokacja i dywersyfikacja portfela akcji. Podstawowym typem ryzyka związanego z inwestowaniem w akcje jest ryzyko specyficzne związane tylko z ceną jednej akcji. Determinowane jest ono w szczególności przez sytuację finansową i rynkową danej spółki. Ryzyko specyficzne ograniczane jest poprzez staranny dobór akcji za pomocą analizy fundamentalnej emitenta oraz przez dywersyfikację portfela w taki sposób, aby niekorzystne zmiany cen części akcji były równoważone przez odpowiednie wzrosty cen pozostałych akcji w portfelu. Stosując dywersyfikację (rozproszenie) możliwe jest znaczne zredukowanie ryzyka specyficznego, a nawet jego całkowite wyeliminowanie. Dywersyfikacja portfela akcji nie jest jednakże w stanie zredukować ryzyka systematycznego związanego z wahaniami rynku akcji jako całości. Dlatego też w celu ograniczenia ryzyka systematycznego stosowana jest aktywna alokacja portfela inwestycji pomiędzy instrumenty korporacyjne (akcje) a instrumenty dłużne. Oznacza to, że struktura całego portfela inwestycji jest na bieżąco dostosowywana do zmieniających się lokalnych warunków makroekonomicznych, koniunktury giełdowej, jak również sytuacji na rynkach światowych. Inwestowanie zarówno w dłużne papiery wartościowe, jak i w akcje związane jest z wystąpieniem ryzyka płynności, czyli niemożności sprzedania danego instrumentu finansowego bez negatywnego wpływu na jego cenę. Aby uniknąć trudności w zbywaniu lub nabywaniu aktywów na rynku wtórnym, fundusz inwestuje przede wszystkim w aktywa o dużej płynności. Lokowanie części aktywów funduszu w postaci depozytów terminowych ma na celu zapewnienie odpowiedniej bezpiecznej płynności funduszu, jednak ten rodzaj lokat jest związany z ryzykiem niewypłacalności banku przyjmującego lokaty. Dla wyeliminowania ryzyka utraty części aktywów ulokowanych w depozytach stosujemy procedury oceny wiarygodności i kondycji finansowej banków. Przy prowadzeniu działalności inwestycyjnej nieunikniona jest styczność z ryzykiem rozliczenia transakcji związanym z poprawnym wykonaniem przez kontrahenta wszystkich instrukcji, czyli terminową zapłatą lub przekazaniem papieru wartościowego. Ryzyko to jest ograniczane poprzez staranny dobór kontrahentów charakteryzujących się stabilną sytuacją finansową. Przy podejmowaniu decyzji o współpracy ważną rolę odgrywają też oceny ryzyka nadane kontrahentom przez uznane międzynarodowe agencje ratingowe, np. Standard & Poor s, Moody s. Nad minimalizacją ryzyka rozliczenia transakcji czuwa także bank depozytariusz poprzez kontrolę wszystkich typów transakcji funduszu. Ryzyko, z którego wystąpieniem należy się również liczyć prowadząc działalność inwestycyjną OFE, jest ryzyko prawne. Związane jest ono z możliwością zmian w zakresie uregulowań prawnych, w szczególności dotyczących warunków prowadzenia działalności gospodarczej (regulacje podatkowe, celne itp.), funkcjonowania systemu ubezpieczeń społecznych lub środowiska funduszy emerytalnych (limity inwestycyjne, kategorie dopuszczalnych lokat) itd. Zmiany te mogą negatywnie wpłynąć na uzyskiwane wyniki finansowe przez emitentów papierów wartościo- 6
wych, czy np. możliwości inwestycyjne funduszy emerytalnych. Baczna obserwacja i analiza sytuacji politycznej, która prowadzić może do zmian w ustawodawstwie oraz sprawność działania i reagowania na ewentualne zmiany pozwala zminimalizować owe ryzyko. Ograniczenie ryzyka inwestycyjnego związanego z nadmierną koncentracją inwestycji w jeden typ instrumentu lub w instrumenty jednego emitenta następuje poprzez prawne uregulowanie maksymalnych limitów inwestycyjnych, które muszą być przestrzegane przez wszystkie otwarte fundusze emerytalne. AIG PTE S.A. stosuje również wewnętrzne ograniczenia i limity inwestycyjne w odniesieniu do lokat funduszu i procesu inwestycyjnego, w celu zminimalizowania ryzyka związanego z lokowaniem powierzonych środków. 7
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2004 r. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 marca 2004 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych Zarząd AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. jest zobowiązany zapewnić sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego dającego prawidłowy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej Funduszu na koniec okresu obrotowego oraz wyniku finansowego za ten okres. Przy sporządzaniu sprawozdania finansowego przyjęte zostały odpowiednie zasady rachunkowości. Przy wycenie aktywów i pasywów oraz ustaleniu wyniku finansowego przyjęto, że Fundusz będzie kontynuować działalność gospodarczą w dającej się przewidzieć przyszłości oraz nie zamierza ani nie musi zaniechać działalności lub istotnie zmniejszyć jej zakresu. Wprowadzenie, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w aktywach netto, zestawienie zmian w kapitale własnym, zestawienie portfela inwestycyjnego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia zostały sporządzone zgodnie z ustawą o rachunkowości oraz ww. rozporządzeniem i przedstawione w niniejszym dokumencie w następującej kolejności: Wprowadzenie 10 Bilans 28 Rachunek zysków i strat 30 Zestawienie zmian w aktywach netto 31 Zestawienie zmian w kapitale własnym 33 Zestawienie portfela inwestycyjnego 35 Dodatkowe informacje i objaśnienia 43 Informacja Zarządu AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego S.A. dla członków AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego oraz Oświadczenie Depozytariusza stanowią załączniki do niniejszego sprawozdania finansowego. Łukasz Kalinowski Prezes Zarządu Gabriel Borg Członek Zarządu Marek Lisowski Członek Zarządu Warszawa, dn. 9 marca 2005 r. 8
Roczne sprawozdanie finansowe za okres 01.01 31.12.2004 r.
WPROWADZENIE Niniejsze sprawozdanie finansowe sporządzone zostało zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 marca 2004 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 50, poz. 481) oraz Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 marca 2004 roku w sprawie szczegółowych zasad wyceny aktywów i zobowiązań funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 51, poz. 493). Zgodnie z tymi przepisami podstawą do ujmowania w księgach rachunkowych funduszu wpłat dokonywanych na rzecz członków funduszu oraz odpowiadających im zobowiązań, jest ich wpływ do funduszu. Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej w dającej się przewidzieć przyszłości oraz niewystępowania okoliczności wskazujących na zagrożenie dla kontynuowania działalności. Sprawozdanie finansowe obejmuje okres od 1 stycznia 2004 roku do 31 grudnia 2004 roku. Wartość aktywów funduszu na dzień 31 grudnia 2004 roku oraz kapitału odzwierciedla głównie składki członków funduszu wpłacone do funduszu, w formie środków pieniężnych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz obligacji skarbowych, zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 roku o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 149, poz. 1450), do tego dnia oraz wynik z inwestycji funduszu. Składki, które zostały opłacone przez członków funduszu od momentu uzyskania członkostwa do dnia 31 grudnia 2004 roku, a nie zostały przekazane do funduszu przez ZUS nie zawierają się w aktywach funduszu. Zapisy w Rejestrze Członków Funduszu wskazują, że na dzień 31 grudnia 2004 roku liczba członków funduszu (otwartych rachunków) wynosiła 1 032 583. Na podstawie obecnie posiadanych informacji, Zarząd AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Spółki Akcyjnej nie jest w stanie określić wartości nie przekazanych przez ZUS środków z tytułu składki na dzień 31 grudnia 2004 roku. AIG Powszechne Towarzystwo Emerytalne Spółka Akcyjna jest organem AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego. Zgodnie z art. 29 Ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych z dnia 28 sierpnia 1997 roku (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z późn. zm.), przedmiotem działalności prowadzonej przez AIG Powszechne Towarzystwo Emerytalne Spółkę Akcyjną jest wyłącznie tworzenie i zarządzanie otwartym funduszem emerytalnym oraz reprezentowanie go wobec osób trzecich. Siedziba spółki znajduje się w Warszawie, ul. Przemysłowa 26. Spółka została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla M. St. Warszawy XIX Wydział Gospodarczy pod numerem KRS 0000043539. Towarzystwo jest spółką akcyjną prawa polskiego, której kapitał zakładowy wynosi 93.602.400 złotych. Akcjonariuszami AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Spółki Akcyjnej są: American Life Insurance Company oraz Amplico Life S.A. Księgi funduszu prowadzone są od 21 maja 1999 roku, ze względu na dokonanie przeliczenia składek otrzymanych z ZUS po raz pierwszy 20 maja 1999 roku. W dniu 1 lutego 1999 roku AIG Otwarty Fundusz Emerytalny został wpisany do rejestru funduszy emerytalnych i od tego dnia rozpoczął działalność operacyjną (podpisywanie umów z brokerami, składanie wniosków o przyznanie licencji akwizytorom). 10
Nazwa funduszu, którym zarządza AIG Powszechne Towarzystwo Emerytalne Spółka Akcyjna brzmi: AIG Otwarty Fundusz Emerytalny. AIG Otwarty Fundusz Emerytalny został utworzony na podstawie zezwolenia Urzędu Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi wydanego 26 stycznia 1999 roku i wpisany do rejestru funduszy emerytalnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Warszawie dnia 1 lutego 1999 roku pod numerem RFe 3. Fundusz działa na podstawie Ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z późn. zm.) oraz Statutu AIG OFE uchwalonego przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy AIG Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Spółki Akcyjnej i zatwierdzonego przez Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi. CEL INWESTYCYJNY AIG OFE ORAZ STOSOWANE OGRANICZENIA INWESTYCYJNE Podstawowym celem inwestycyjnym przy zarządzaniu AIG OFE jest lokowanie środków pieniężnych z przeznaczeniem na ich wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Polityka inwestycyjna AIG OFE nakierowana jest na osiągnięcie jak najwyższego stopnia bezpieczeństwa powierzonych środków oraz maksymalnej rentowności dokonywanych lokat. Poziomem odniesienia dla realizacji zamierzonego celu w okresach półrocznych jest średnia ważona stopa zwrotu wszystkich otwartych funduszy emerytalnych liczona za ostatnie 36 miesięcy. Jednocześnie działalność lokacyjna funduszu prowadzona jest w taki sposób, aby w długim horyzoncie czasowym osiągnąć stabilny wzrost wartości jednostki rozrachunkowej, przy zachowaniu optymalnego poziomu alokacji aktywów funduszu. Działalność lokacyjna funduszu jest regulowana przez następujące akty prawne: 1) Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z późn. zm.), 2) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 lutego 2004 roku w sprawie określenia maksymalnej części aktywów otwartego funduszu emerytalnego, jaka może zostać ulokowana w poszczególnych kategoriach lokat, oraz dodatkowych ograniczeń w zakresie prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusze emerytalne (Dz. U. Nr 32, poz. 276), 3) Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2003 roku w sprawie ogólnego zezwolenia na lokowanie aktywów funduszy emerytalnych poza granicami kraju (Dz. U. Nr 229, poz. 2286). Aktywa AIG OFE mogą być lokowane w następujących kategoriach lokat: 1. obligacjach, bonach i innych papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski, a także w pożyczkach i kredytach udzielanych tym podmiotom, 2. obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych, opiewających na świadczenia pieniężne, gwarantowanych lub poręczanych przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank Polski, a także depozytach, kredytach i pożyczkach gwarantowanych lub poręczanych przez te podmioty, 11
3. depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych, w walucie polskiej, 3a. depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych, w walutach państw będących członkami OECD oraz innych państw, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji (w celach rozliczeniowych), 4. akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym, a także notowanych na regulowanym rynku giełdowym prawach poboru, prawach do akcji oraz obligacjach zamiennych na akcje tych spółek, 5. akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym lub spółek nie notowanych na regulowanym rynku giełdowym i na regulowanym rynku pozagiełdowym, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu, a także notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym lub nie notowanych na regulowanym rynku giełdowym i na regulowanym rynku pozagiełdowym, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu prawach poboru, prawach do akcji oraz obligacjach zamiennych na akcje tych spółek, 6. akcjach narodowych funduszy inwestycyjnych, 7. certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte, 8. jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte, 9. obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu, 10. obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które nie są dopuszczone do publicznego obrotu, 10a. obligacjach przychodowych, o których mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 roku o obligacjach, 11. obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, miasto stołeczne Warszawa, które zostały zabezpieczone w wysokości odpowiadającej pełnej wartości nominalnej i ewentualnemu oprocentowaniu oraz które zostały dopuszczone do publicznego obrotu, 12. obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, miasto stołeczne Warszawa, które zostały zabezpieczone w wysokości wartości nominalnej wraz z ewentualnym oprocentowaniem i które nie zostały dopuszczone do publicznego obrotu, 13. obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez spółki publiczne, innych niż papiery wartościowe, o których mowa w pkt 11 i 12, 13a. obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, innych niż w pkt 9 i 11, 13b. listach zastawnych, 13c. kwitach depozytowych, dopuszczonych do publicznego obrotu na rynku regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Lokaty w kategoriach lokat wymienionych powyżej, poza wymienionymi w pkt 12, 13 powinny stanowić łącznie nie mniej niż 90% wartości aktywów funduszu emerytalnego. Lokaty w poszczególnych kategoriach lokat, o których mowa w pkt 2-13, podlegają następującym ograniczeniom: a) w przypadku lokat w depozyty bankowe i bankowe papiery wartościowe, nie więcej niż 5% wartości aktywów funduszu może być ulokowane w jednym banku albo w dwóch lub większej liczbie banków będących 12
podmiotami związanymi, przy czym w przypadku jednego dowolnie wybranego banku lub grupy banków będących podmiotami związanymi limit ten może wynosić 7,5%, b) w przypadku lokat w certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte, nie więcej niż 2% wartości aktywów funduszu może być ulokowane w certyfikatach inwestycyjnych wyemitowanych przez jeden fundusz inwestycyjny zamknięty z zastrzeżeniem, że w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego limit ten wynosi 5%, c) w przypadku lokat w jednostki uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte lub specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte, nie więcej niż 5% wartości aktywów funduszu może być ulokowane w jednostkach uczestnictwa zbywanych przez jeden fundusz inwestycyjny otwarty lub jeden specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty, przy czym nie więcej niż 15% wartości aktywów funduszu może być ulokowane łącznie we wszystkich funduszach inwestycyjnych otwartych oraz specjalistycznych funduszach inwestycyjnych otwartych zarządzanych przez jedno towarzystwo funduszy inwestycyjnych, d) łączna wartość lokat aktywów funduszu we wszystkich papierach wartościowych jednego emitenta, albo dwóch lub większej liczby emitentów będących podmiotami związanymi, nie może przekroczyć 5% wartości tych aktywów, e) łączna wartość lokat aktywów funduszu w depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych w walutach państw obcych nabytych w celu rozliczenia bieżących zobowiązań funduszu nie może przekroczyć 5% tych aktywów. Aktywa funduszu mogą być lokowane w jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte oraz specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte, jeżeli polityka inwestycyjna tych funduszy inwestycyjnych, wynikająca z ich statutów i okresowo podawana do publicznej wiadomości, polega na lokowaniu aktywów wyłącznie w kategoriach lokat, o których mowa w pkt 1-13 i poza granicami kraju, w granicach określonych przepisami prawa. Lokaty aktywów otwartego funduszu emerytalnego w poszczególnych kategoriach lokat nie mogą przekroczyć: a) 20% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych, b) 40% wartości aktywów w przypadku lokaty w listach zastawnych, w tym nie więcej niż 15% w listach zastawnych niedopuszczonych do publicznego obrotu, c) 40% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w akcjach, prawach do akcji, obligacjach zamiennych na akcje, prawach poboru spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym, oraz w akcjach narodowych funduszy inwestycyjnych, przy czym lokaty w akcjach, prawach do akcji, obligacjach zamiennych na akcje oraz prawach poboru spółek notowanych na rynku równoległym nie mogą przekroczyć 7,5% wartości aktywów funduszu, d) 10% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w akcjach prawach do akcji, obligacjach zamiennych na akcje oraz prawach poboru spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym oraz spółek nienotowanych na regulowanym rynku giełdowym i na regulowanym rynku pozagiełdowym, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu, e) 10% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w kwitach depozytowych dopuszczonych do publicznego obrotu na rynku regulowanym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 13
f) 10% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne. Jednocześnie lokaty funduszu nie mogą stanowić więcej niż 35% jednej emisji, g) 15% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte oraz specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte, h) 40% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu, i) 20% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które nie są dopuszczone do publicznego obrotu, j) 40% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w zabezpieczonych w wysokości wartości nominalnej wraz z ewentualnym oprocentowaniem, obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu, k) 10% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w zabezpieczonych w wysokości wartości nominalnej wraz z ewentualnym oprocentowaniem obligacjach emitowanych przez inne podmioty niż jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto stołeczne Warszawa, które nie zostały dopuszczone do publicznego obrotu, l) 20% wartości aktywów w przypadku lokaty w obligacje przychodowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 czerwca 1995 roku o obligacjach, m) 10% wartości aktywów w przypadku lokaty w niezabezpieczonych obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez spółki publiczne, n) 5% wartości aktywów funduszu w przypadku lokaty w niezabezpieczonych obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych, których emitentem jest spółka niepubliczna, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu. Lokaty aktywów funduszu w kategoriach lokat, o których mowa w pkt c-g, mogą stanowić łącznie nie więcej niż 60% wartości aktywów funduszu. Lokaty aktywów funduszu w kategoriach lokat, o których mowa w pkt c-e, nie mogą stanowić więcej niż 10% jednej emisji, a gdy udział papierów wartościowych spółki w aktywach funduszu nie przekracza 1%, lokaty funduszu mogą stanowić nie więcej niż 20% jednej emisji akcji spółki. Suma aktywów funduszu ulokowanych w emisjach akcji spółek, w których lokaty funduszu stanowią więcej niż 10% jednej emisji akcji nie może stanowić więcej niż 5% wartości aktywów funduszu. Łączna wartość lokat aktywów funduszu ulokowanych w listach zastawnych jednego emitenta, albo dwóch lub większej liczby emitentów, będących podmiotami związanymi, nie może przekroczyć 10% wartości tych aktywów. Fundusz może dokonywać lokat poza granicami kraju, w państwach będących członkami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) oraz w państwach, z którymi Rzeczpospolitą Polską wiążą umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji. 14
W państwach, o których mowa powyżej fundusz może lokować aktywa w: 1) papiery wartościowe emitowane przez spółki notowane na podstawowych giełdach rynków kapitałowych tych państw, 2) papiery skarbowe emitowane przez rządy lub banki centralne tych państw, 3) tytuły uczestnictwa emitowane przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę w tych państwach, jeżeli instytucje te oferują publiczne tytuły uczestnictwa i umarzają je na żądanie uczestnika. Lokaty funduszu w tych kategoriach lokat nie mogą przekroczyć łącznie 5% wartości aktywów. W ramach działalności lokacyjnej poza granicami kraju fundusz może powierzyć zarządzanie aktywami podmiotom uprawnionym do prowadzenia działalności w zakresie zarządzania cudzymi aktywami, mającym siedzibę na obszarze państw określonych powyżej. Fundusz może udzielać pożyczek środków pieniężnych spółkom dopuszczonym do publicznego obrotu, przy czym pożyczki takie są równoznaczne z lokatą w akcje tych podmiotów. Fundusz może udzielać pożyczek papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu zgodnie z przepisami regulującymi publiczny obrót papierami wartościowymi. Pożyczki i kredyty zaciągnięte przez fundusz nie mogą przekraczać 1,5% wartości jego aktywów. Aktywa funduszu nie mogą być lokowane w: 1) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez powszechne towarzystwo zarządzające tym funduszem, 2) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez akcjonariusza powszechnego towarzystwa zarządzającego tym funduszem, 3) akcjach lub innych papierach wartościowych emitowanych przez podmioty będące podmiotami związanymi w stosunku do podmiotów określonych w pkt 1 i 2. Aktywa funduszu nie mogą być lokowane w banku, który jest: 1) akcjonariuszem towarzystwa zarządzającego funduszem, 2) podmiotem związanym w stosunku do towarzystwa, 3) podmiotem związanym z stosunku do akcjonariuszy towarzystwa. Fundusz nie może zawierać z podmiotami, o których mowa w pkt 1, 2, 3 powyżej umów lub dokonywać innych czynności prawnych związanych z lokowaniem aktywów funduszu. Ograniczenia, o których mowa powyżej nie dotyczą lokat w depozytach bankowych o terminie zapadalności nie dłuższym niż 14 dni, o łącznej wartości nie większej niż 2% wartości aktywów funduszu. Fundusz nie może: 1) zbywać swoich aktywów: a) towarzystwu zarządzającemu funduszem, b) członkom zarządu lub rady nadzorczej towarzystwa, c) osobom zatrudnionym w towarzystwie, 15
d) osobom pozostającym z osobami wymienionymi w lit. b-c w związku małżeńskim, stosunku pokrewieństwa lub powinowactwa do drugiego stopnia włącznie, e) akcjonariuszom towarzystwa, f) podmiotowi związanemu w stosunku do towarzystwa, g) podmiotowi związanemu w stosunku do akcjonariuszy towarzystwa, 2) nabywać za swoje aktywa aktywów od któregokolwiek z podmiotów wymienionych w pkt 1. Fundusz nie może nabywać jednostek uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych zbywanych przez fundusze inwestycyjne zarządzane przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych, którego akcjonariuszami są akcjonariusze powszechnego towarzystwa zarządzającego funduszem lub podmioty z nimi związane. Fundusz nie może nabywać tytułów uczestnictwa emitowanych przez instytucję wspólnego inwestowania mającą siedzibę w państwach będących członkami OECD lub innych państw, określonych w ogólnym zezwoleniu przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych, jeżeli akcjonariuszami tej instytucji są akcjonariusze powszechnego towarzystwa zarządzającego funduszem lub jednostki dominujące w stosunku do tych akcjonariuszy w rozumieniu art. 3 ust 1 pkt 37 ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. Jeżeli w następstwie zmian cen rynkowych, kursów walut, powiązań organizacyjnych lub kapitałowych albo w następstwie innych okoliczności, na które fundusz nie ma wpływu naruszy w sposób nieumyślny wyżej wymienione ograniczenia inwestycyjne, zostaną niezwłocznie podjęte kroki w celu dostosowania działalności inwestycyjnej do przyjętych ograniczeń inwestycyjnych. STRATEGIA INWESTYCYJNA AIG OFE Na całym świecie grupa kapitałowa AIG (American International Group, Inc.) utożsamiana jest z bezpiecznym i konserwatywnym podejściem do inwestowania składek klientów. Strategia inwestycyjna AIG OFE opiera się na podobnych zasadach, przyjmując jako priorytet bezpieczeństwo powierzonych środków przy maksymalizacji zysków z lokat w długim okresie. Celem strategii inwestycyjnej AIG Otwartego Funduszu Emerytalnego jest zapewnienie stabilnego wzrostu wartości lokat funduszu w wyniku inwestowania środków w udziałowe i wierzycielskie papiery wartościowe. AIG OFE można scharakteryzować jako fundusz zrównoważony, gdyż podstawową część portfela inwestycyjnego funduszu stanowią obligacje i bony skarbowe emitowane przez Skarb Państwa. Instrumenty te, jako pozbawione ryzyka niewypłacalności mają w przyszłości zapewnić bezpieczeństwo powierzonych środków oraz zwrot z inwestycji na poziomie co najmniej zapewniającym ochronę realnej ich wartości. Drugą istotną część portfela lokat stanowią akcje oraz inne papiery udziałowe, w tym certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte. Instrumenty te służą zapewnieniu uczestnikom funduszu w dłuższym horyzoncie czasowym wyższego dochodu w porównaniu z inwestycjami w instrumenty dłużne. 16
W związku z występującymi wahaniami koniunktury, zarówno polskiej, jak i światowej gospodarki, przy zarządzaniu AIG OFE stosowana jest aktywna alokacja lokat, co znaczy, że skład portfela oraz proporcje instrumentów dłużnych i udziałowych są na bieżąco dostosowywane do dynamicznie zmieniających się warunków makroekonomicznych oraz koniunktury giełdowej. Dla zapewnienia bezpieczeństwa oraz płynności zarządzanych aktywów, portfel inwestycyjny jest jednocześnie odpowiednio zróżnicowany pod kątem optymalizacji ryzyka lokat. Do podstawowych reguł strategii inwestycyjnej należy staranny dobór instrumentów finansowych, poprzedzony wnikliwą analizą sytuacji makroekonomicznej oraz kondycji przedsiębiorstw emitujących papiery wartościowe. Przy doborze akcji do portfela zarządzający portfelem AIG OFE kierują się analizą fundamentalną, poszukując spółek z ponadprzeciętnym potencjałem wzrostu w średnim lub długim okresie. Przy selekcji spółek brana jest również pod uwagę analiza portfelowa oraz jakościowa dotycząca zarządzania, marketingu, struktury akcjonariatu oraz płynności danej spółki. Czas inwestowania w poszczególne walory nie jest z góry określony, lecz zależy od przewidywanej docelowej wyceny spółki, obecnego kursu akcji oraz bieżącej sytuacji na rynkach kapitałowych. Zgodnie z przyjętymi zasadami strategii, obligacje i bony skarbowe emitowane przez Skarb Państwa, z racji braku ryzyka niewypłacalności, stanowią przeważającą część aktywów funduszu. Dobór instrumentów dłużnych do portfela lokat AIG OFE dokonywany jest na podstawie przewidywanych zmian stóp procentowych oraz wrażliwości cen instrumentów dłużnych na te zmiany. Od listopada 2003 roku jednym z elementów portfela inwestycyjnego AIG OFE są obligacje skarbowe o zmiennym oprocentowaniu, przekazywane otwartym funduszom emerytalnym w zamian za nieprzekazane składki za lata 1999-2002, zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 roku o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 149, poz. 1450). W świetle tych regulacji AIG OFE nie ma wpływu na ilość i regularność przesyłanych na rachunek funduszu obligacji. Biorąc pod uwagę poziom zadłużenia ZUS wobec członków otwartych funduszy emerytalnych, szacujemy, że udział tych instrumentów w portfelu AIG OFE w roku 2005 może być znaczący, co może wpływać na osiągane stopy zwrotu do daty ich wykupu, tj. do listopada 2011 roku. Biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia w przyszłości świadczeń emerytalnych na wysokim poziomie, zarządzający funduszem aktywnie poszukują również innych, dopuszczonych prawem, instrumentów umożliwiających osiągnięcie wyższej stopy zwrotu przy utrzymaniu wysokiego stopnia bezpieczeństwa lokat. Są to między innymi listy zastawne, obligacje korporacyjne oraz bankowe papiery wartościowe o wysokiej ocenie inwestycyjnej potwierdzonej przez wyspecjalizowane agencje ratingowe. Naturalnym elementem rozwoju strategii inwestycyjnej AIG OFE jest także inwestowanie na zagranicznych rynkach kapitałowych, pozwalające na dodatkową międzynarodową dywersyfikację portfela funduszu AIG OFE oraz zminimalizowanie ewentualnych negatywnych trendów obejmujących cały polski rynek kapitałowy. Dywersyfikacja międzynarodowa sprzyja osiąganiu wyższej stopy zwrotu z zarządzanych lokat (w porównaniu do portfela lokat ograniczonych jedynie do polskiego rynku kapitałowego), przy niezmienionym poziomie ryzyka inwestycyjnego. 17
ZASADY RACHUNKOWOŚCI PRZYJĘTE PRZEZ AIG OFE Księgi rachunkowe AIG OFE są prowadzone w języku polskim i w walucie polskiej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej w oparciu o następujące akty prawne: Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych z dnia 28 sierpnia 1997 roku (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z późn. zm.), Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku (Dz. U. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 marca 2004 roku w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 50, poz. 481), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 marca 2004 roku w sprawie szczegółowych zasad wyceny aktywów i zobowiązań funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 51, poz. 493), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 kwietnia 2004 roku w sprawie obowiązków informacyjnych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 95, poz. 950), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2004 roku w sprawie Funduszu Gwarancyjnego (Dz. U. Nr 56, poz. 545). Zmiany w zasadach rachunkowości AIG OFE w 2004 roku (w związku ze zmianą Ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz aktów wykonawczych) 1. Od 7 kwietnia 2004 roku fundusz prowadzi rachunek części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego, na którym przechowywane są środki w wysokości nie mniejszej niż 0,3% i nie większej niż 0,4% aktywów netto funduszu. 2. Od 1 kwietnia 2004 roku fundusz prowadzi rachunek premiowy, na którym przechowywane są środki w wysokości 0,005% wartości aktywów netto funduszu w skali miesiąca. 3. Środki zgromadzone na rachunku premiowym, do których PTE nabyło uprawnienie do wycofania zgodnie z art. 181a na podstawie art. 182a ust. 3 pkt 1 i 3 Ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych są niezwłocznie przenoszone na rachunek rezerwowy funduszu. 4. Papiery wartościowe, do których kursu lub ceny są doliczane odsetki, są prezentowane w bilansie funduszu w wartości powiększonej o odsetki należne na dzień wyceny (w pozycji Portfel inwestycyjny ). Do 31 grudnia 2003 roku odsetki były prezentowane w bilansie w pozycji Należności z tytułu odsetek. 5. Różnice kursowe dodatnie i ujemne wynikające z wyceny aktywów i zobowiązań funduszu są prezentowane w rachunku zysków i strat odpowiednio w pozycji Pozostałe przychody albo Pozostałe koszty. Do 31 grudnia 2003 roku były prezentowane w pozycjach Różnice kursowe dodatnie albo Różnice kursowe ujemne. 6. Różnice kursowe wynikające z wyceny portfela inwestycyjnego są prezentowane w rachunku zysków i strat w pozycji Zrealizowany zysk (strata) z inwestycji albo Niezrealizowany zysk (strata) z wyceny inwestycji. Do 31 grudnia 2003 roku były prezentowane w pozycjach Różnice kursowe dodatnie albo Różnice kursowe ujemne. 7. Został zlikwidowany obowiązek sporządzania rachunku przepływów pieniężnych na dzień 31 grudnia 2004 roku. 8. Składniki portfela inwestycyjnego ujmuje się jako nabyte w dacie zawarcia umowy. Do 31 grudnia 2003 roku były ujmowane w dacie rozliczenia transakcji. 18
9. Za rynek wyceny dla dłużnych papierów wartościowych uznaje się, obok rynku giełdowego, także Elektroniczny Rynek Skarbowych Papierów Wartościowych (ERSPW) prowadzony przez CeTO S.A. Do 30 kwietnia 2004 roku rynkiem wyceny był rynek giełdowy. 10. Wynik finansowy funduszu za 2004 rok nie podlega podziałowi i jest prezentowany w bilansie jako Zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy. Przepisy nie wymagają zapewnienia porównywalności danych i przekształcenia wyniku finansowego z lat ubiegłych. W celu zapewnienia porównywalności przedstawiamy poniżej ujęcie wyniku finansowego z lat ubiegłych zgodnie ze zmienionymi przepisami. 31.12.2003 31.12.2004 Kapitał członków netto 3 017 818 111,48 3 922 754 246,39 w tym kapitał członków na dzień bilansowy ze sprawozdania finansowego 3 413 860 275,24 4 678 569 688,16 zakumulowany wynik finansowy przeksięgowany na kapitał członków -396 042 163,76-759 394 383,44 zakumulowany wynik finansowy przeksięgowany z kapitału członków na fundusz rezerwowy (*) 0,00 3 578 941,67 Zakumulowany wynik finansowy 770 785 299,30 1 409 508 577,35 w tym zakumulowany nierozdysponowany wynik z inwestycji 388 747 435,45 547 065 310,87 zakumulowany nierozdysponowany zrealizowany zysk z inwestycji 38 294 738,59 184 094 928,54 niezrealizowany zysk z wyceny inwestycji 343 743 125,26 678 348 337,94 Kapitał premiowy 0,00 495 430,99 Kapitał części dodatkowej Funduszu Gwarancyjnego 0,00 17 205 010,84 Fundusz rezerwowy otwartego funduszu (wartość środków wpłaconych na rachunek rezerwowy) 45 267 274,81-14 969 857,53 w tym fundusz rezerwowy na dzień bilansowy ze sprawozdania finansowego 51 207 907,38 0,00 zakumulowany wynik finansowy przeksięgowany na fundusz rezerwowy -5 940 632,57-11 390 915,86 zakumulowany wynik finansowy przeksięgowany z kapitału członków na fundusz rezerwowy (*) 0,00-3 578 941,67 Kapitał i zakumulowany nierozdysponowany wynik finansowy razem 3 833 870 685,59 5 334 993 408,04 (*) zakumulowany wynik finansowy przeksięgowany z kapitału członków na fundusz rezerwowy reprezentuje kwotę bieżących wpłat oraz bieżącego wyniku, jaka została zaabsorbowana przy dokonywanych wypłatach z funduszu rezerwowego na fundusz gwarancyjny oraz zwrotu do AIG PTE S.A. Powyższa korekta techniczna wynika z potrzeby zerowania salda funduszu rezerwowego. 19
Metody wyceny aktywów i pasywów oraz pomiaru wyniku finansowego Wartość aktywów i zobowiązań funduszu emerytalnego jest ustalana przez fundusz emerytalny w każdym dniu wyceny, o którym mowa w art. 168 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 roku o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, z dokładnością do jednego grosza. Wycena aktywów i zobowiązań funduszu emerytalnego następuje według wartości rynkowej z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny. Zysk lub stratę ze zbycia jednakowych bądź uznawanych za jednakowe, ze względu na rodzaj i emisję, składników portfela inwestycyjnego wylicza się, przypisując im najwyższą wartość w cenie nabycia (zgodnie z metodą HIFO najdroższe sprzedają się jako pierwsze ). Metody HIFO nie stosuje się do papierów wartościowych nabytych z udzielonym przez drugą stronę zobowiązaniem odkupu, w transakcji mającej na celu zabezpieczenie udzielonego depozytu lub pożyczki. Wartość aktywów netto funduszu emerytalnego ustala się pomniejszając wartość aktywów tego funduszu o jego zobowiązania. AKTYWA FUNDUSZU Aktywami funduszu są środki pieniężne oraz obligacje skarbowe, zgodnie z Ustawą z dnia 23 lipca 2003 roku. o przejęciu przez Skarb Państwa zobowiązań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieprzekazanych składek do otwartych funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 149, poz. 1450), pochodzące ze składek wpłaconych do funduszu, nabyte za nie prawa oraz pożytki z tych praw. Nabyte składniki portfela inwestycyjnego ujmuje się w księgach rachunkowych według ceny nabycia. Składniki portfela inwestycyjnego nabyte nieodpłatnie posiadają cenę nabycia równą zero. W przypadku dłużnych papierów wartościowych z naliczonymi odsetkami, wartość ustaloną w stosunku do ich wartości nominalnej i wartość naliczonych odsetek ujmuje się w księgach rachunkowych łącznie. Wycena aktywów funduszu odbywa się według niżej opisanych zasad. Papiery wartościowe notowane na rynku wyceny Rynkiem wyceny jest wyodrębniony pod względem organizacyjnym i finansowym, działający regularnie system, zapewniający jednakowe warunki zawierania transakcji oraz powszechny i równy dostęp do informacji o tych transakcjach. Za rynek wyceny uznaje się również Elektroniczny Rynek Skarbowych Papierów Wartościowych, zwany dalej ERSPW, prowadzony przez Centralną Tabelę Ofert S.A. 20
Kursem wyceny jest średnia dzienna cena transakcji ważona wolumenem obrotu, a jeżeli nie jest oficjalnie ustalona na rynku wyceny, kursem wyceny jest dla: a) ERSPW: kurs fixingowy, a jeżeli nie jest oficjalnie ustalony na rynku wyceny, to kurs odniesienia ustalony przez organizatora rynku wyceny, b) pozostałych rynków: kurs zamknięcia, a jeżeli nie jest oficjalnie ustalony na rynku wyceny, to ostatni kurs jednolity z dnia wyceny, a jeżeli nie jest oficjalnie ustalony na rynku wyceny, to kurs odniesienia ustalony przez organizatora rynku wyceny. Papiery wartościowe notowane na rynku wyceny są wyceniane w oparciu o kurs wyceny z dnia wyceny. W przypadku braku kursu wyceny z dnia wyceny papiery wartościowe są wyceniane w oparciu o kurs wyceny z ostatniego dnia, w którym został ustalony. Jeżeli papiery wartościowe są w tym samym dniu notowane na więcej niż jednym rynku wyceny lub w więcej niż jednym systemie notowań, fundusz emerytalny ustala rynek wyceny i system notowań w oparciu o przewidywaną wielkość obrotu danym papierem wartościowym na rynkach wyceny i w systemach notowań. Zmiany rynku wyceny można dokonać, o ile w dwóch kolejnych miesiącach kalendarzowych obroty na innym rynku wyceny przekroczyły wielkość obrotu na dotychczasowym rynku wyceny, z zastrzeżeniem, że: w przypadku dłużnych papierów wartościowych, dla których ustalany jest kurs fixingowy na ERSPW, rynkiem wyceny jest ERSPW. Lista dłużnych papierów, dla których ustalany jest kurs fixingowy na ERSPW, jest ustalana przez Ministerstwo Finansów, w przypadku notowania papierów wartościowych jednocześnie na rynku wyceny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i za granicą, ich wycena jest dokonywana na podstawie notowań na rynku polskim. Certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne zamknięte, specjalistyczne fundusze inwestycyjne zamknięte lub fundusze inwestycyjne mieszane notowane na rynku wyceny, które były przedmiotem obrotu po ostatnim dniu wyceny, wycenia się w oparciu o kurs wyceny z dnia wyceny. W przypadku braku kursu wyceny z dnia wyceny są wyceniane w oparciu o kurs wyceny z ostatniego dnia, w którym został ustalony. Papiery wartościowe nienotowane Dłużne papiery wartościowe nienotowane na rynku wyceny są wyceniane według określonej przez fundusz emerytalny szczegółowej metodologii wyceny. Krótkoterminowe dłużne papiery wartościowe (dłużne papiery wartościowe o terminie do wykupu nie dłuższym niż 1 rok, licząc od dnia jego emisji) nienotowane na rynku wyceny są wyceniane metodą liniowej amortyzacji dyskonta lub premii w stosunku do ceny nabycia. Dłużne papiery wartościowe, których okres rozpoczęcia notowania nie przekracza miesiąca, są wyceniane metodą liniowej amortyzacji dyskonta lub premii w stosunku do ceny nabycia. 21