MARIAN POKORSKI MULTIMEDIA ACADEMY ABC TECHNIKI SATELITARNEJ ROZDZIAŁ 10 INSTALACJE ANTENOWE DLA TELEWIZJI SATELITARNEJ I NAZIEMNEJ www.abc-multimedia.eu
MULTIMEDIA ACADEMY *** POLSKI WKŁAD W PRZYSZŁOŚĆ EUROPY
OD AUTORA Wprowadzenie Dnia 30. kwietnia 2012 r. została definitywnie zakończona era telewizji analogowej w emisji programów satelitarnych. To samo czeka w roku 2013. Siódmy etap przejścia telewizji analogowej do cyfrowej został ustalony na dzień 23. lipca 2013. Ta data przejdzie do historii i od tego momentu o telewizji analogowej będziemy mówili w czasie przeszłym. Telewizja cyfrowa daje nam wysoką jakość obrazu i dźwięku, możliwość emisji dużo większej ilości programów, brak odbić i cieni na obrazie przy odbiorze programów telewizji naziemnej. To są jedne z zalet telewizji cyfowej. W tej nowej sytuacji media stwarzają szereg nowych możliwości. Jedną z nich to instalacje satelitarne z możliwością odbioru naziemnych programów telewizyjnych i radiowych. Odbiornik Combo stanie się standardem. Oczywiście wymaga to modernizacji istniejących instalacji satelitarnych. W tym rozdziale opiszę nowoczesne instalacje satelitarne z odbiorem cyfrowych programów naziemnych i towarzyszących technik multimedialnych. Zwrócę uwagę na prawidłowe ich zaprojektowanie, użycie podzespołów, odpowiadających wysokiemu standardowi i ich prawidłowej instalacji. Nie wolno nam zapomnieć, że technika nie stoi w miejscu i projektując nową instalacją lub jej modernizację musimy pamiętać o przyszłościowych technologiach, które z dużym prawdopodobieństwem, dotrą i do nas. Przed przystąpieniem do realizacji takiej inwestycji należy spisać na kartce papieru nasze pytania, życzenia i wymogi, jakie stawiamy naszej instalacji satelitarnej z odbiorem naziemnym nie zapominając o przyszłości. Nie od rzeczy jest zaciągnąć opinii kilku fachowców i zaprzyjaźnionych osób z kilkuletnią praktyką w korzystaniu z przekazu satelitarnego. Oczywiście redakcja Multimedia Academy stoi do państwa dyspozycji i szczegółowo odpowiada na pytania zadane na adres pytania@satacademy.eu. Marian Pokorski 3
10. Instalacje satelitarne z TV naziemną Przed przystąpieniem do zaprojektowania instalacji SAT/RTV powinniśmy odpowiedzieć sobie na kilka pytań, które pomogą nam przy wyborze podzespołów i rozjaśni wizję naszej przyszłej instalacji. Pytanie nr 1 Jakie programy, z jakiego satelity chcemy odbierać? Gro programów polskojęzycznych emitowane jest z pozycji satelitarnych; 13 East gdzie pozycjonowane są satelity Hot Birda i 19,2 East z flotą satelitarną ASTRY. Jakie programy telewizji naziemnej dostępne są w rejonie naszego zamieszkania i z jakich kierunków. Pytanie nr 2 Czy instalacja ma być wykorzystana wyłącznie do odbioru satelitarnego, czy także dla innych mediów. Do dyspozycji mamy takie media jak: telewizja satelitarna, telewizja kablowa z Internetem i telefonią, usługi interaktywne, telewizja naziemna, lokalne kamery telewizyjne i sąsiedzki program telewizyjny. Pytanie nr 3 Z ilu punktów odbioru będziemy korzystać, nie zapominając o przyszłości. Pamiętać musimy także o tym, że dwa punkty odbioru, którymi najczęściej są pokój gościnny i pokój młodej generacji muszą być podwójne, a to z uwagi na możliwość jednoczesnego odbioru jednego programu z równoczesnym nagrywaniem innego lub komputera. Pytanie nr 4 Czy instalacja ma być rozwojowa z możliwością modernizacji? To pytanie zawiera informacje o rodzaju i ilości podzespołów, które użyjemy w budowie instalacji. Podjęcie tej decyzji ma zasadniczy wpływ na na całą instalację i decyduje w przyszłości o jej modernizacji przy stosunkowo niewielkich kosztach. 4
Mając definitywną odpowiedź na te pytania możemy naszą instalację zaplanować i przystąpić do zakupów Ponieważ ten typ inwestycji projektowany jest na wiele lat nie wolno nam zapomnieć o jakości podzespołów, które muszą być odporne na niesprzyjające i agresywne środowisko (antena, konwerter i kabel) oraz możliwości aktualizacji oprogramowania i service, co przy produktach z dalekiego wschodu nie zawsze jest możliwe. Ludowe przysłowie mówi kto kupuje tanio, kupuje dwa razy. 10.1. Projekt instalacji satelitarnej W zasadzie nie robi się szczegółowych projektów małych instalacji satelitarnych, gdyż nie ma takiej potrzeby. Mimo to spróbujmy wykonać taki projekt, który będzie przykładem i wprowadzeniem do zasad projektowania dużych instalacji multimedialnych. W tym rozdziale pokażę i omówię wiele opcji indywidualnych instalacji satelitarnych, które mogą być wykorzystane jako przykłady przy projektowaniu. Podstawą budowy każdej instalacji jest wcześniejsze ustalenie jej zakresu działania. Musimy sobie zadać pytanie; jakie wymagania stawiamy naszej instalacji, jakie media chcemy odbierać i ile punktów odbioru ma obsługiwać. Wstępne wypełnienie dwóch tabel; Instalacja SAT lub MM i Podzespoły w instalacji SAT lub MM pomogą nam zaprojektować wstępną wizję naszej instalacji antenowej. 10.1.1. Pomocnicze tabele do projektowania Opis i wyjaśnienie poszczególnych punktów w tabelach Ad. A Tutaj wpisujemy ilość pozycji geostacjonarnych, które planujemy odbierać. Polskimi, standardowymi geopozycjami są 13 dla E satelitów Hot Birda lub/i 19,2 E dla satelitów ASTRY. Ad. B W wypadku kiedy decydujemy się na równoległy odbiór naziemnych programów telewizyjnych wpisujemy ilość odbieranych programów z różnych kierunków. Ad. C Jeżeli do naszego budynku wprowadzona jest telewizja kablowa możemy podłączyć ją do naszej instalacji multimedialnej, podając w uwagach dodatkowe opcje; Internet i telefon. Te usługi udostępniają operatorzy telewizji kablowej przez kanał zwrotny. Należy pamiętać, że w tym wypadku podzespoły muszą dysponować pasmem RTV 5...790 MHz. 5
Tabela - Instalacja SAT lub multimedialna A B C D E F G Pozycja geostajonarna Telewizja naziemna Telewizja kablowa Kamery TV Punkty odbioru Ilość odbiorników Ilość Uwagi Tabela - Podzespoły dla instalacji SAT lub multimedialnej Podzespół Typ Producent, Dystrybutor 1. Antena SAT 2. Konwerter 3. Antena TV naziemna 1 4. Antena TV naziemna 2 5. Wzmacniacz antenowy 6. Zwrotnica antenowa 7. Przełącznik DiSEqC 8. Sumator 9. Multiswitch 10. Kabel antenowy 11. Złącza 12. Gniazdka antenowe 13. Odbiornik DVB - 14. Odbiornik DVB - 15. Odbiornik DVB - 16. Kabel EuroScart 17. Kabel HDMI 6
Ad. D W wypadku instalacji multimedialnej dysponujemy możliwością zainstalowania lokalnych kamer telewizyjnych, które pozwolą nam nadzorować; miejsce zabaw dzieci, miejsce parkowania samochodu i wejście do budynku. Ad. E Ilość punktów odbioru odpowiada ilości podłączonych odbiorników, co wcale nie znaczy, że musimy dysponować tyloma odbiornikami ile zamontowanych jest punktów odbioru (np. gniazdek antenowych). W domkach jednorodzinnych jeden punkt powinien być przewidziany także na zewnątrz w hermetycznej obudowie, wykorzystywany, dla przykładu, w czasie ważnego meczu piki nożnej podczas grilowania. Ilość punktów powinna odpowiadać ilości pomieszczeń, w których może zajść potrzeba korzystania z odbioru telewizyjnego. Nie wolno także zapomnieć, że w pokoju gdzie standardowo oglądamy programy telewizyjne i w pokoju młodego pokolenia należy zainstalować podwójny punkt z uwagi na odbiornik typu Twin lub komputer. Ad. G Pole przeznaczone na ewentualne inne możliwości. Tabele - Podzespoły w instalacji SAT lub MM Ad. 1 Typ anteny satelitarnej uzależniony jest od ilości odbieranych geopozycji (punkt A). W wypadku jednej (np. Astra lub Hot Bird) wystarcza antena o średnicy 60 cm, przy dwóch 70, przy czterech 80 lub 90 cm. Ad. 2 Ilość i typ konwerterów uzależniona jest od ilości odbieranych geopozycji (punkt A) i ilości punktów odbioru (punkt F). Do dyspozycji mamy konwertery z 1, 2, 4 i 8 wyjściami lub konwertery typu monoblock z 1, 2 lub 4 wyjściami. Ad. 3 i 4 Rodzaj i wielkość anteny dla telewizji naziemnej uzależniona jest o mocy odbieranego sygnału. Czym słabszy sygnał tym antena musi mieć większą ilość elementów (większy zysk energetyczny). W tabeli zastosowałem dwa pola zostawiając możliwość dla drugiej anteny, która odbiera sygnały o innym poziome energetycznym i z innego kierunku. Ad. 5 Wzmacniacz antenowy dla telewizji naziemnej wykorzystujemy w wypadkach kiedy nasza antena RTV znajduje się na granicy zasięgu nadajnika. By uzyskać sygnał o odpowiednio dobrej jakości musimy go wzmocnić. 7
Ad. 6 Zwrotnice antenowe stosujemy w wypadku stosowania kilku anten naziemnych. Pozwalają one na zsumowanie wszystkich sygnałów z zabezpieczeniem ich przed ich wzajemnym zakłócaniem się. Stosowanie zwrotnic antenowych jest ważne, zwłaszcza w technice cyfrowej, gdzie dokładne dopasowanie gra ważną rolę w jakości obrazu i dźwięku. Ad. 7 Nowoczesna technika satelitarna korzysta z technologii DiSEqC, pozwalającej na budowę instalacji do odbioru wielu mediów z kilkuset punktami odbioru. W instalacjach dla dwóch lub czterech geopozycji stosujemy przełączniki DiSEqC, które włączają na polecenie odbiornika odpowiedni konwerter, czyli program przez nas wybrany. Ad. 8 Sumator jest jednym z podzespołów sumujących sygnały satelitarne z telewizją naziemną, telewizją kablową i kamerami telewizyjnymi. Pozwala to na przesłanie sygnału wszystkich mediów do odbiornika jednym kablem. Ad. 9 Maksymalną ilość odbiorników w prostej instalacji satelitarnej możemy podłączyć do konwertera typu Octo z ośmioma wyjściami. W wypadku kiedy nasza instalacja wymaga większej ilości punktów odbioru musimy zastosować multiswitche. Przy ich pomocy możemy rozbudować naszą instalację do kilkuset punktów odbioru. W małych instalacjach takie ilości nie są potrzebne, ale domki jednorodzinne i szeregowce wymagają już więcej niż osiem punktów, a zatem multiswitchów. Ad. 10 Kabel antenowy jest nośnikiem sygnałów między systemem antenowym, wejściem sygnału telewizji kablowej do budynku i innymi mediami, a odbiornikami. W technice cyfrowej stawia się szczególnie ostre warunki kablom stosowanym w instalacjach satelitarnych i multimedialnych. Stąd zakup kabla w przypadkowym źródle niesie ze sobą wiele problemów, które są z jednej strony trudne do zlokalizowania, a z drugiej kosztowne przy jego wymianie. Radzę kupić kabel u renomowanego sprzedawcy, który może udostępnić kartę katalogową z jego parametrami i odpowiednimi do niego złączami. Kable stosowane na zewnątrz muszą mieć zewnętrzną izolację odporną na ultrafioletowe promieniowanie. 8