SZKOŁA PODSTAWOWA NR 13 IM. JANA BYTNARA RUDEGO W MIELCU PROCEDURY POSTĘPOWANIA INTERWENCYJNEGO I ZAPOBIEGAWCZEGO Opracowanie: Maria Kijak wicedyrektor szkoły Renata Sykulska pedagog szkoły Kazimiera Pazdro nauczyciel Józefa Skop - nauczyciel MIELEC 2004
PODSTAWY PRAWNE STOSOWANYCH PROCEDUR 1. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. z 2002r. Nr 11, poz. 109). 2. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35, poz. 230 z póź. zm.). 3. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2003r. Nr 24, poz. 198). 4. Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. Nr 30, poz. 179 z póź. zm.). 5. Zarządzenie Nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 r. w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich. 6. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. poz. 329 z póź. zm.). 7. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieŝy zagroŝonej uzaleŝnieniem. (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz.226). 8. Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz.458). 9. Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002r., zmieniające rozporządzenie w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. z 2002r. Nr 10, poz. 96). 10. Ustawa z dnia 9 listopada 1995r o ochronie zdrowia przed następstwami uŝywania tytoniu i wyrobów tytoniowych. (Dz.U. z 1996r. Nr 10, poz. 55). 11. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r.o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2002r. Nr 111, poz. 535). 2
PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI W SYTUACJACH ZAGROśENIA DZIECI I MŁODZIEZY DEMORALIZACJĄ Wprowadza się następujące procedury działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych, wobec dzieci i młodzieŝy zagroŝonej uzaleŝnieniem. I. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel uzyska informacje, Ŝe uczeń uŝywa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji 1. 1. Nauczyciel zobowiązany jest do przekazania uzyskanej informacji wychowawcy klasy. 2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. 3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej moŝe zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział w programie terapeutycznym. 4. W przypadku gdy, rodzice odmówią współpracy, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia sąd rodzinny lub policję (specjalistę do spraw nieletnich). 5. Podobnie, w sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leŝy w kompetencji tych instytucji. II. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, Ŝe na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy i pedagoga szkolnego.. 2. Zapewnienia uczniowi opiekę, odizolowuje go od innych uczniów, stwarza warunki, w których nie będzie zagroŝone jego Ŝycie ani zdrowie. 3. Powiadamia o zaistniałym fakcie dyrektora szkoły. 4. Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. 3
5. Przeprowadza rozmowę wstępną z uczniem (w miarę jego psychofizycznych moŝliwości); odpowiedzialni: wychowawca, pedagog lub nauczyciel interweniujący ustalenie ilość wypitego alkoholu lub zaŝytego środka, sposobu jego pozyskania i źródło pochodzenia. Ustala miejsce spoŝycia oraz współuczestników zdarzenia. 6. Wychowawca zawiadamia rodziców dziecka, bądź jego prawnych opiekunów o obowiązku niezwłocznego odebrania wychowanka ze szkoły. Gdy rodzice (opiekunowie) odmawiają zabrania dziecka, o jego pozostaniu w szkole, albo przewiezieniu do placówki słuŝby zdrowia, czy przekazaniu do dyspozycji funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, który ustala aktualny stan zdrowia ucznia. W porozumieniu z dyrektorem szkoły uczeń zostaje przekazany pod opiekę odpowiednich organów.. 7. Dyrektor szkoły zawiadamia policję, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu (odurzenia) odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraŝa Ŝyciu lub zdrowiu innych. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości 2 policja ma moŝliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia dyrektor zawiadamia pisemnie rodziców (prawnych opiekunów) oraz sąd rodzinny. 8. Wychowawca ustala okoliczności zdarzenia (tu między innymi rozmowa ze świadkami zdarzenia), sporządza notatkę o zaistniałym zdarzeniu, którą podpisują rodzice (prawni opiekunowie) ucznia i zamieszcza ją w dokumentacji u pedagoga szkolnego. 9. Wychowawca i dyrektor szkoły ustala sankcje w stosunku do ucznia, w oparciu o Statut Szkoły i przekazuje rodzicom (opiekunom) pisemnie lub ustnie informację na temat wyciągniętych w stosunku do ucznia konsekwencji. 10. JeŜeli powtarzają się przypadki, w których uczeń znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym, na piśmie, policji (ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. 11. Pedagog szkolny wskazuje rodzicom adresy specjalistycznych placówek profilaktycznych. 4
III. Procedura postępowania w przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominająca wyglądem narkotyk. 1. Nauczyciel zachowując środki ostroŝności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji. 2. O ile moŝliwe próbuje ustalić (w zakresie działań pedagogicznych) do kogo znaleziona substancja naleŝy. 3. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły, który wzywa policję. 4. Po przyjeździe policji dyrektor szkoły niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. IV. Procedura postępowania w przypadku gdy nauczyciel podejrzewa, Ŝe uczeń posiada przy sobie substancje przypominającą narkotyk. 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog szkolny, itp.) ma prawo zaŝądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieŝy) ewentualnie innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonywać czynności przeszukania odzieŝy ani teczki ucznia jest to czynność zastrzeŝona wyłącznie dla policji. 2. O swoich spostrzeŝeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 3. W przypadku, gdy uczeń, mimo Ŝądań, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzieŝ i przedmioty naleŝące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 4. JeŜeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenia dokumentuje, sporządzając moŝliwie dokładną notatkę z ustaleń i spostrzeŝeń. UWAGA Zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w Polsce karalne jest: posiadanie kaŝdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych; wprowadzanie do obrotu środków odurzających; udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umoŝliwianie ich uŝycia oraz nakłanianie do uŝycia; wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających 5
KaŜde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat, a nie ukończył 17 lat. Z przestępstwem mamy do czynienia, jeŝeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po ukończeniu 17 lat. W kaŝdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia naleŝy zawiadomić policję lub sąd rodzinny. V. Procedura postępowania wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa 1. Pilnie powiadamia o zdarzeniu dyrektora szkoły. 2. Ustala okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia. 3. Przekazuje sprawcę (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę. 4. Powiadamia rodziców (opiekunów) ucznia sprawcy. 5. Niezwłocznie powiadamia policję w przypadku, gdy sprawa jest powaŝna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego toŝsamość nie jest nikomu znana. 6. Zabezpiecza ewentualne dowody przestępstwa np. ostrych przedmiotów, przedmiotów kradzieŝy itp. VI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego. 1. Udziela pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnia jej udzielenia poprzez wezwanie higienistki, lekarza w przypadku, kiedy ofiara doznała obraŝeń. 2. Niezwłocznie powiadamia dyrektora szkoły. 3. Powiadamia rodziców (opiekunów) ucznia. 4. Niezwłocznie wzywa policję w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. 6
VII. Procedura postępowania w przypadku agresywnego zachowania się ucznia wobec innych uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły: 1. Przerywa zachowanie agresywne ucznia (grupy uczniów). 2. Informuje wychowawcę klasy o zdarzeniu. 3. Wychowawca przeprowadza rozmowę z uczniem/uczniami na temat zdarzenia. sporządza notatkę (opis zdarzenia, osoby uczestniczące, sprawca, poszkodowany). 4. Wychowawca informuje rodziców (prawnych opiekunów) ucznia/uczniów, uczestników zdarzenia o zaistniałej sytuacji. 5. Zgłasza powtarzającą się sytuację do pedagoga szkolnego oraz powiadamia dyrektora szkoły o przypadkach szczególnie drastycznych zachowań agresywnych (stwarzających zagroŝenie dla zdrowia lub Ŝycia). 6. Wychowawca stosuje sankcje w stosunku do ucznia (grupy uczniów) w oparciu o Statut Szkoły i Regulamin Uczniowski VIII. Procedura postępowania w przypadku przyniesienia przez ucznia papierosów lub ich palenia na terenie szkoły: 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog szkolny, itp.) ma prawo zaŝądać, aby uczeń przekazał mu papierosy, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieŝy). Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonywać czynności przeszukania odzieŝy, ani teczki ucznia jest to czynność zastrzeŝona wyłącznie dla policji. 2. Zabezpiecza papierosy i dopilnowuje, by sprawca uporządkował miejsce zdarzenia. 3. Przeprowadza rozmowę wstępną z uczniem (nauczyciel interweniujący), przekazuje sprawę wychowawcy klasowemu. 4. Wychowawca rozmawia z uczniem o zdarzeniu. 5. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im informację o paleniu papierosów przez dziecko. Przeprowadza rozmowę z uczniem w ich obecności. Zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. Sporządza notatkę o zaistniałym incydencie, którą podpisuje rodzic (opiekun) dziecka. 6. W przypadku nasilenia się zjawiska u jednego lub grupy uczniów, wychowawca powiadamia pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. 7. Wychowawca obniŝa zachowanie w oparciu o przyjęte w WSO kryteria. 7
IX. Procedura postępowania w przypadku uczniowskich wagarów, czy samowolnego opuszczenia szkoły: Nauczyciel wychowawca powinien podjąć następujące kroki: 1. Powiadamia rodziców (opiekunów) o nieobecności ucznia na lekcjach. 2. Ustala we współpracy z pedagogiem przyczynę wagarów i miejsca pobytu ucznia w czasie nieobecności w szkole. 3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem w ich obecności. Zobowiązuje ucznia do zaniechania wagarów lub samowolnego opuszczania szkoły, rodziców do kontrolowania frekwencji dziecka. Ustala z rodzicami strategie postępowania. Sporządza notatkę ze spotkania. 4. W przypadku braku poprawy i częstej nieobecności ucznia spowodowanej wagarami informuje o zdarzeniu dyrektora szkoły. 5. Dyrektor kieruje sprawę na drogę egzekucji administracyjnej (nałoŝenie grzywny na opiekuna prawnego). 6. W sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia pisemnie sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leŝy w kompetencji tych instytucji. X. Procedura postępowania w przypadku stwierdzenia faktu kradzieŝy przez ucznia: Nauczyciel wychowawca powinien podjąć następujące kroki: 1. Ustala okoliczności kradzieŝy przez wychowanka. 2. Zawiadamia o zdarzeniu pedagoga szkoły. 3. Prowadzi we współpracy z pedagogiem postępowanie wyjaśniające z zachowaniem nietykalności osobistej. 4. Wzywa rodziców sprawcy. Po rozmowie, sporządza notatkę o zaistniałym incydencie, którą podpisują rodzice. 5. W oparciu o Statut Szkoły dyrektor wspólnie z wychowawcą ustala sankcje wobec ucznia i przekazuje rodzicom informacje na temat wyciągniętych konsekwencji w stosunku do jego dziecka. 6. Sprawca podejmuje zadośćuczynienie poszkodowanemu w kradzieŝy. 8
XI. Procedura postępowania w sytuacji gdy uczeń samowolnie opuści świetlicę szkolną Nauczyciel wychowawca świetlicy powinien podjąć następujące kroki: 1. Ocenia przyczynę ewentualnej nieobecności ucznia na świetlicy. 2. Zawiadamia rodziców o zaistniałym zdarzeniu. 3. Sporządza notatkę w dzienniku zajęć. 4. W powtarzających się sytuacjach informuje pedagoga szkolnego i dyrektora szkoły. 5. Pedagog szkolny ustala miejsce pobytu dziecka w czasie nieobecności na świetlicy. 6. Wychowawca świetlicy w przypadku łamania regulaminu świetlicy ustala sankcje wobec ucznia. 7. KaŜdy rodzic zobowiązany jest do złoŝenia deklaracji, w której zawarta jest umowa odnośnie odbioru dziecka ze świetlicy, W chwili, gdy w danym dniu po dziecko nikt się nie zgłosi, a czas pracy świetlicy został zakończony, nauczyciel dzwoni do rodziców lub odprowadza dziecko do domu. METODY WSPÓŁPRACY SZKOŁY Z POLICJĄ Komenda Powiatowa Policji w ramach pracy profilaktyczno wychowawczej utrzymuje stały bieŝący kontakt ze szkołą w zakresie: spotkań tematycznych z udziałem policjantów; udziału policji w lokalnych programach profilaktycznych, konkursach, imprezach; udzielania przez policję pomocy szkole; ustalenia strategii pomocy rodzinie, nadzoru nad rodzinami patologicznymi, interwencji. UWAGA: Policja powinna być wzywana do szkoły w sytuacjach, o których mowa w Procedurach (...) albo, gdy wyczerpane zostaną środki moŝliwe do zastosowania przez szkołę w określonej sytuacji, w których obecność policji jest konieczna. KaŜda dotycząca uczniów wizyta policjanta w szkole, powinna być wcześniej zasygnalizowana dyrektorowi szkoły. 1 Naruszenie zasad współŝycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, włóczęgostwo, udział w działalności grup przestępczych art. 4 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. 9
0 / 2 StęŜenie we krwi powyŝej 0,5 00 alkoholu lub w wydychanym powietrzu powyŝej 0,25 mg alkoholu w 1 dm 3. 10