PORTAL IWIENIECKI www.iwieniec.eu SPIS ŻOŁNIERZY. Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

WYDANIE II 2 0 1 4

PORTAL IWIENIECKI www.iwieniec.eu pod auspicjami TOWARZYSTWA RODU PLEWAKO SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego w Puszczy Kampinoskiej i jej otoczeniu, w Powstaniu Warszawskim oraz na Kielecczyźnie w okresie od 27-05-1943 do 17-01-1945 roku. W Częściach I IV zawiera dane 1955 żołnierzy, w tym: poległych 677 (817) WYDANIE II Opracowanie: Witold Grzybowski Konsultacje: Longin Kołosowski ISBN: 978-83-940061-0-5 Wydawca:Witold Grzybowski Ul. Mołdawska 4 m.133 02-127 Warszawa tel. +48505436080 WARSZAWA 2 0 1 4

SPIS TREŚCI WSTĘP do wydania II............................4 WSTĘP.......................... 6 Skrót Historii........................6 Konstrukcja Spisu..................... 7 Podziękowania....................... 8 Źródła........................... 9 Objaśnienia...................... 10 Dowódcy Zgrupowania podstępnie aresztowani......11 DOWÓDCY ZGRUPOWANIA............... 12 Rozporządzenie bojowe.................. 14 SPIS ŻOŁNIERZY Część I............... 15 Uwagi do Części I................... 22 SPIS ŻOŁNIERZY Część II.............. 23 Uwagi do Części II................... 31 SPIS ŻOŁNIERZY Część III.............. 32 Uwagi do Części III.................. 61 ANEKSY do Części III................ 67 Aneks 1 polegli...................... 68 Aneks 2 wykaz miejscowości i dat............ 76 Aneks 3 mapa obozu warownego...... 77 Aneks 4 chronologiczny wykaz walk............ 78 SPIS ŻOŁNIERZY Część IV.............. 79 ZAŁĄCZNIK nr 1.............................. 98 Skorowidz nazwisk............................. 102 Podział na oddziały.............................. 141 Historia Zgrupowania............................ 171 Zgrupowania S-N AK w Powstaniu Warszawskim..... 182 Wykaz walk Grupy Kampinos AK..................186 Opinia kpt. Szymona........................... 187 Uroczysty pogrzeb A.Pilcha............... 188 2014-02-27 Spis żołnierzy 3 Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

WSTĘP do wydania II (elektronicznego). Decyzję o edycji SPISU w formie elektronicznej zawdzięczamy synowi oficera Armii Krajowej panu Stanisławowi J Plewako, który nie tylko przekonał nas do tej formy edycji, ale także zaoferował miejsce na dedykowanej Ziemi Iwienieckiej stronie internetowej www.iwieniec.eu.. Jesteśmy przekonani, że SPIS stanie się bardziej dostępny niż wydanie drukowane, którego wydanie I, z prozaicznych względów ekonomicznych, mogliśmy powielić w około 80 egzemplarzach. Biblioteki i instytucje, które otrzymały egzemplarze wydania I otrzymają SPIS na płycie CD. Dziesięcioletni okres po ukazaniu się SPISU przeznaczono na dodatkowe weryfikowanie zapisów na podstawie nowych źródeł, lektur, a przede wszystkim uwag i uzupełnień od kolegów Doliniaków, byłych żołnierzy Zgrupowania. Ostatnie uwagi wpłynęły w sierpniu 2014 roku i etap wprowadzania uzupełnień został ostatecznie zakończony. Zmiany polegają głównie na uzupełnianiu informacji w zapisach o: imię ojca, pseudonim, miejsce i datę urodzenia, udział w walkach na Kielecczyźnie. Na korekcie nazwisk lub imion, a także na dodaniu nowych wpisów osób pominiętych, o których informacji nie mieliśmy oraz na wyeliminowaniu zapisów dotyczących osób, które nie należały do Zgrupowania przed 26 lipca 1944 roku, to jest przed przekroczeniem Wisły (dojściem Zgrupowania do Dziekanowa Polskiego), a także zapisów tej samej osoby pod nazwiskiem i osobno pod pseudonimem. Dokonano korekty kilkunastu nazw miejscowości. Przy nazwach miejscowości, jakich nie znaleziono w >Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej...< wydanego w latach 1931 1934 postawiono znak zapytania (?). Specjalną uwagę zwróciło kilku kolegów na wykazaną zbyt małą, ich zdaniem, liczbę 32 poległych w bitwach o Dworzec Gdański w dniach 21 i 22 sierpnia 1944 r., jaka została zawarta w ANEKSACH 1 i 2 do części III SPISU. Rzeczywiście, w porównaniu z zapisami spotykanymi w różnych wspomnieniach, określającymi liczbę poległych na 400 do 450 żołnierzy, jest to nieprawdopodobnie mało. Z analiz przedstawionych przez kolegów: Longina Kołosowskiego (170), Jana Pietraszkiewicza (150-200 do końca Powstania), Józefa Załuskiego (170), Mariana Podgórecznego (600 łącznie z Żoliborzem) wynika, że najbardziej prawdopodobna liczba poległych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego bliska jest 170. Reszta (230 do 280) to mogli być żołnierze oddziałów miejscowych, które dołączyły do "Grupy Kampinos" AK w pierwszej połowie sierpnia 1944. W jednym z pierwszych i najbliższym "Grupie Kampinos" AK opracowaniu, książce Józefa Krzyczkowskiego Szymona dowódcy VIII Rejonu Konspiracja i Powstanie w Kampinosie wydanej w 1961 roku, autor w liście poległych (niepełnej) wymienia 41 poległych na Dworcu Gdańskim, w tym tylko jedno nazwisko żołnierza Zgrupowania Stołpecko- Nalibockiego AK. W Wykazie walk (str. 519) podaje liczbę 450 poległych. Tak duże różnice trudno wyjaśnić. Można przypuszczać, że nie wszystkie przypadki śmierci na polu bitwy zostały zgłoszone, bo ci, którzy powrócili nie znali poległych lub nie wiedzieli o ich śmierci. Pewna liczba żołnierzy nalibockich, którzy nie wrócili do Puszczy może być zaliczona nie do poległych, a do pozostałych na Żoliborzu oraz do tych, którzy przedostali się na Stare Miasto i na Czerniaków. Dowódca oddziałów biorących udział w bitwie o Dworzec Gdański nie sporządził zestawienia strat ani listy poległych, rannych i zaginionych. Zapisy poległych, jakie powstały przed opracowaniem tego spisu i stały się jego podstawą, oparte były o przekazy kolegów. Uwzględniając odstęp czasowy, rozproszenie i śmierć wielu uczestników, a także naturalne zaniki pamięci zdających relacje, nie można dokonać bardziej szczegółowego zapisu. 4 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

Wnioski kolegów dotyczące większych strat niż wykazane w bitwach o Dworzec Gdański zostały uwzględnione w ogólnym zestawieniu przez podwyższenie o 140 (170-30) liczby poległych żołnierzy Zgrupowania. Jednakże wskazanie imienne poległych już nie jest możliwe. Te same uwarunkowania dotyczą bitwy pod Jaktorowem. Polegli wykazani w SPISIE, których należy zaliczyć do bitwy to: Jaktorów 73, nad rzeką Utrata 3, Żyrardów 6, Sochaczew 1 i Błonie - 1. Razem 84. A na cmentarzu tylko w Budach Zosinych są 133 groby. W tym aż 56 z napisem NIEZNANY ŻOŁNIERZ ARMII KRAJOWEJ. Pochowani są tam także żołnierze nie należący do ZS-N AK. Dowódca VIII Rejonu kpt. Józef Krzyczkowski w książce Konspiracja i Powstanie w Kampinosie wymienia liczbę 150 poległych. Ogólne zestawienie poległych żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego AK ma postać: Polegli i zamordowani z części I - 203 Polegli i zamordowani z części II - 225 Polegli z części III - 249 Razem 677 Polegli na Dworcu Gdańskim - uzupełnienie - 140 Razem 817 SPIS uzupełniono o Załącznik 1, w którym zapisano dane 78 żołnierzy włączonych do oddziałów Zgrupowania po 26.07.1944 r. na terenie Puszczy Kampinoskiej, w tym 16 poległych. Część żołnierzy ZS-N AK (256 osób) po wojnie nawiązała kontakt z kombatanckim Środowiskiem "Grupa Kampinos" AK, które prowadziło ewidencję członków i gromadziło dokumenty w postaci ankiet, zaświadczeń, wspomnień, wniosków awansowych i t.p. W 2008 roku dokumenty te, włożone do indywidualnych teczek, zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych (AAN) gdzie nadano im cyfrowe sygnatury w zbiorze "Grupa Kampinos". W części III SPISU zamieszczono te sygnatury w kolumnie Sygn.AAN. Uzupełnieniem, krótko przedstawionej w wydaniu I historii Zgrupowania, jest informacja o jego składzie osobowym. Żołnierzami byli, w ponad 95 procentach, mieszkańcy terenów, na których oddział powstał i działał. Byli to Polacy i Białorusini, katolicy i prawosławni. W okresie początkowym było kilku Żydów, z których jeden, ceniony lekarz Antoni Banis Kleszczyk, pozostał aż do stycznia 1945 r. Inni przeszli do partyzantki sowieckiej oficjalnie w okresie współpracy. 4 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej

WSTĘP Celem opracowania jest zachowanie pamięci o mieszkańcach przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego, którzy w trudnych, wojennych czasach zdecydowali się na walkę z Niemcami, a następnie z drugim wrogiem, jakim była partyzantka sowiecka, o zachowanie polskości swych ziem oraz życia i mienia zamieszkałych tam Polaków. Zgrupowani w oddziale partyzanckim przez blisko 20 miesięcy walczyli: na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej, w Powstaniu Warszawskim i Puszczy Kampinoskiej oraz w lasach Kielecczyzny. Było ich ponad 1950. Stoczyli ponad 230 walk i potyczek. Poległo około 800. Wielu przeszło przez więzienia i obozy sowieckie i niemieckie. Pozostali nie mogli wrócić w rodzinne strony. Rozproszeni w Polsce i na wszystkich kontynentach, zapomniani odchodzą na Wieczną Wartę. Ze względu na utrudnienia w dokumentowaniu działalności AK, w długim okresie po zakończeniu wojny, ilość informacji miejscami ogranicza się tylko do nazwiska, imienia lub pseudonimu. Szczególnie mało informacji mamy o poległych. Uważamy jednak, że praca ta musi być wykonana, gdyż pozostawienie śladu jest naszym obowiązkiem. Zgrupowanie, którego żołnierzy dotyczy Spis, powstało jako Polski Oddział Partyzancki (POP) im. T. Kościuszki. Na terenie działania, na Kresach, znany był jako Legiony, batalion Stołpecki, batalion 331, Zgrupowanie Stołpeckie AK. Pod tą nazwą osiągnął największą siłę bojową. W literaturze powojennej, ze względu na działanie na terenie Puszczy Nalibockiej, przyjęto nazwę Zgrupowanie Stołpecko Nalibockie AK. Ta nazwa jest obecnie najczęściej używana i dlatego została w Spisie zastosowana, dla wszystkich okresów od powstania do rozwiązania Zgrupowania. SKRÓT HISTORII Polski Oddział Partyzancki (POP) im. Tadeusza Kościuszki powstał na początku czerwca 1943 roku w majątku Kul na terenie Ośrodka AK Stołpce SŁUP w Okręgu Nowogródzkim AK NÓW. Zadaniem Oddziału była dywersja i walka z Niemcami. Po zwiększeniu liczebności wiosną 1944 roku Oddział przemianowano na Zgrupowanie Stołpeckie AK. Formacjom piechoty nadano numeracje 78 pp, a kawalerii 27 p.uł. oraz 23 p.uł. Oddział w 1943 r. dwukrotnie był rozbity niemal całkowicie. Najpierw przez Niemców w czasie trwającej od 13 lipca do 8 sierpnia 1943 r. operacji pacyfikacyjnej Herman obejmującej Puszczę Nalibocką i jej otoczenie. Ponownie Oddział został zniszczony przez partyzantkę sowiecką, z którą przez 5 miesięcy współdziałano w walce z Niemcami. Oficerów Oddziału (wykaz w załączeniu str.11), zaproszonych na naradę do sztabu partyzantki sowieckiej, w dniu 1 grudnia 1943 r. podstępnie aresztowano, a żołnierzy, którym nie udało się zbiec, rozbrojono i wcielono do oddziałów partyzantki sowieckiej, a stawiających opór rozstrzelano. 2014-09-23 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 6

Władze sowieckie, uważały tereny II Rzeczypospolitej zajęte w 1939 r. za własne, a działające na nich polskie oddziały partyzanckie traktowały jako wroga. Sowieci konsekwentnie działali w celu zniszczenia śladów polskości na tych ziemiach, a polskiej partyzantki w szczególności. Bezwzględność tych działań doskonale ilustruje Rozporządzenie bojowe załączone do spisu (str. 14). W dniu wymarszu na zachód 29 czerwca 1944 r. odbudowane i dobrze uzbrojone Zgrupowanie liczyło ponad 900 żołnierzy. Dotarło do Dziekanowa Polskiego 26 lipca 1944 r. Po paru dniach zostało przez Komendę Główna AK skierowane na tereny VII Obwodu Obroża, do 8 Rejonu w Puszczy Kampinoskiej. Tu, dobrze uzbrojone i zorganizowane, zaprawione w walkach partyzanckich Zgrupowanie Stołpecko-Nalibockie AK stało się trzonem sił bojowych Rejonu. Po połączeniu Zgrupowania z oddziałami lokalnymi, sformowano pułk Palmiry-Młociny, a następnie Grupę Kampinos AK. W czasie trwania Powstania Warszawskiego żołnierze Zgrupowania brali udział w ponad 40 bitwach z Niemcami. Z wyjątkiem bitwy o Lotnisko Bielańskie (2-8-44) i dwóch natarć na Dworzec Gdański (20/21 i 22.8.44) walki Grupy Kampinos były zwycięskie, a stosunek poległych Niemców do poległych Polaków przekraczał 8:1. W tym okresie zaopatrywano Powstańców Warszawy w broń, amunicję, środki opatrunkowe i żywność. Przyjmowano zrzuty alianckie. Blokowano Niemcom dostęp do Warszawy od północy i północnego-zachodu. Obszar Puszczy Kampinoskiej i wielu wsi niedostępny dla Niemców otrzymał nazwę Niepodległej Rzeczypospolitej Kampinoskiej. Pod koniec Powstania Warszawskiego, w ostatniej dekadzie września, Niemcy zgromadzili znaczne siły, w tym: artylerię, ciężkie czołgi i lotnictwo, w celu zniszczenia polskich oddziałów w Puszczy Kampinoskiej. Wobec braku możliwości obrony przed jednoczesnymi atakami dużych sił z północy i południa dowódca mjr A. Kotowski Okoń wydał rozkaz przemarszu Grupy Kampinos w lasy świętokrzyskie. W dniu 29.9.44 r., otoczona pod Jaktorowem przez przeważające siły niemieckie, Grupa Kampinos została rozbita. Po bitwie pod Jaktorowem część żołnierzy Zgrupowania przedarła się w lasy kielecko-radomskie. Tam walczyli w składzie 25-go p.p. Ziemi Piotrkowsko- Opoczyńskiej AK, jako jego 3 batalion, a od 12 listopada 1944 r. do 17 stycznia 1945 r. jako Samodzielny Szwadron Ułanów Doliny. W okresie 20 blisko miesięcy od powstania do rozwiązania, Zgrupowanie brało udział w ponad 230 bitwach i potyczkach z wrogami. Straty osobowe ujęte w SPISIE to ponad 800 zabitych. Liczby te świadczą o aktywności, żywotności i woli walki. Uwzględniając działania na różnych terenach, odległych o kilkaset kilometrów, jest to ewenement nie mający precedensu w wojnie partyzanckiej. Było to możliwe dzięki patriotyzmowi i dyscyplinie żołnierzy oraz doskonałemu dowodzeniu oddziałem przez jego ostatniego dowódcę cichociemnego por. Adolfa Pilcha Górę-Dolinę. KONSTRUKCJA SPISU SPIS powstał jako scalenie informacji zawartych w istniejących dotychczas materiałach wymienionych w Źródłach. Opracowany w układzie alfabetycznym na komputerze w programie Excel 2000 umożliwiającym przejrzyste uporządkowanie danych oraz ich sortowanie dla celów analitycznych. Zainteresowani mogą otrzymać SPIS nagrany na dysk CD. SPIS podzielono na 4 części. Podstawą podziału były: okres i charakter walk. 2014-09-23 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 7

W części I przedstawiono poległych w walkach z Niemcami, lub zamordowanych przez Niemców na terenach byłego województwa nowogródzkiego, w okresie od uformowania się Oddziału do dotarcia do Puszczy Kampinoskiej. W części II przedstawiono poległych w walkach obronnych z partyzantką sowiecką, lub zamordowanych przez Sowietów, w okresie od 01.12.1943 r., gdy partyzantka sowiecka podstępnie rozbiła Oddział, do czasu wymarszu Zgrupowania na zachód w końcu czerwca 1944 r. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wielu członków AK poniosło śmierć nie na polu walki, lecz w wyniku obław i pacyfikacji przeprowadzanych w miejscach zamieszkania członków polskich oddziałów. Zachowania te dotyczą w równej mierze obu wrogów: Niemców i sowieckie oddziały partyzanckie. W części III przedstawiono stan osobowy Zgrupowania Stołpecko- Nalibockiego AK w dniu 26 lipca 1944 r., po osiągnięciu Dziekanowa Polskiego. W kolumnach Data śmierci i Gdzie zginął podano informacje dotyczące poległych w bitwach stoczonych z Niemcami w Puszczy Kampinoskiej i terenach przyległych, w Warszawie w czasie trwania Powstania Warszawskiego, w bitwie pod Jaktorowem w dniu 29.09.1944 r. podczas wycofywania się oddziału z Puszczy Kampinoskiej w kierunku Gór Świętokrzyskich oraz poległych na terenie Kielecczyzny. Tą część SPISU uzupełniono Aneksem ilustrującym wysiłek zbrojny Zgrupowania. W części IV umieszczono spis żołnierzy Zgrupowania, którzy nie dotarli do Puszczy Kampinoskiej i nie posiadamy informacji, że polegli w walce z Niemcami lub partyzantką sowiecką lub zostali zamordowani. PODZIĘKOWANIA Wyrażamy podziękowanie Wszystkim, którzy kiedykolwiek i w dowolnej formie dokumentowali działalność Zgrupowania i jego Żołnierzy. Szczególne podziękowania kierujemy do zamieszkałego w USA kolegi Franciszka Kosowicza, który był inicjatorem i twórcą pierwszego spisu oraz do pani Marii Wierszyłłowskiej za olbrzymi nakład pracy włożony w zestawienie wykazu ponad 1700 nazwisk, zawierającego wiele informacji szczegółowych. Równie cenny i wnikliwie opracowany spis udostępnił nam kolega Jerzy Mejsner. Panu Kazimierzowi Krajewskiemu dziękujemy za udostępnienie materiałów archiwalnych. Historyk dr Henryk Piskunowicz pozwolił na wykorzystanie wykazu ponad 640 poległych. Pan Bernard Gwiaździński wzbogacił informacje o nazwiska i numery obozowe żołnierzy wziętych do niewoli i przetrzymywanych w obozach jenieckich. W wielu przypadkach weryfikację danych ułatwiły opisy zawarte w książce kolegi Mariana Podgórecznego DOLINIACY. 2014-09-23 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 8

ŹRÓDŁA Wszystkich Wykonawców niżej wymienionych Źródeł uważamy za autorów SPISU. To Oni stworzyli dokumenty, które umożliwiły nam wykonanie tej pracy. Dziękujemy. Przy opracowaniu spisu korzystano z niżej wymienionych materiałów. 1. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko Nalibockiego Armii Krajowej. opracowany przez kolegów: Longina Kołosowskiego i Jerzego Mejsnera. (masz.). 2. Wykaz pani Marii Wierszyłowskiej (rękopis ) opracowany bardzo wnikliwie. 3. Książka Adolfa Pilcha PARTYZANCI TRZECH PUSZCZ. 4. Wykaz poległych udostępniony przez historyka pana dr. Henryka Piskunowicza (masz.) 5. Książka Mariana Podgórecznego DOLINIACY. 6. Książka Józefa Krzyczkowskiego KONSPIRACJA I POWSTANIE W KAMPINOSIE. 7. Spis żołnierzy Grupy Kampinos AK opracowany przez kolegę Mieczysława Groblewskiego. (masz.) 8. Praca magisterska pana Tomasza Karwata p.t. Zgrupowanie Stołpeckie AK w okresie czerwiec 1943 r. lipiec 1944 r. (masz.). 9. Informacja Bernarda Gwiaździńskiego, dotycząca żołnierzy Zgrupowania, którzy wzięci przez Niemców do niewoli byli więzieni w obozach jenieckich. 10. Fragmentaryczny wykaz Józefa Kuźmińskiego (rękopis). 11. Książka Zygmunta Boradyna NIEMEN RZEKA NIEZGODY. 12. Książka Kazimierza Krajewskiego NA ZIEMI NOWOGRÓDZKIEJ. 13. Materiały archiwalne o symbolach AWIH III/39/2 i AWIH III/39/6 zawierające część oryginalnej dokumentacji Zgrupowania. 14. Książka Jerzego Koszady GRUPA KAMPINOS" AK. 15. Ewidencja Środowiska Grupa Kampinos AK. 16. Opracowanie Edwarda Bonarowskiego ps. Ostromir W BÓJ BEZ BRONI Wspomnienia powstańcze. 17. Książka Kazimierza Krajewskiego Nowogródzki Okręg AK w dokumentach wydana w serii DOPALANIE KRESÓW. SPIS opracowywano z największą starannością. Prosimy jednak o wybaczenie jeśli pominięto, dodano lub zniekształcono jakieś nazwisko, zapisano inną datę, nazwę miejscowości lub stopień. Weryfikacja i uzupełnienie danych po 60-ciu latach, jakie minęły, są bardzo trudne, a czasami już niemożliwe. Puste miejsca w SPISIE są tego dowodem. Szczególnie dużo pustych miejsc jest w zapisach poległych. Najczęściej rozbieżności mogą dotyczyć stopnia wojskowego. Awanse w czasie wojny były liczne, lecz stopień nie jest najważniejszym elementem identyfikacji uczestnika. W kolumnie Miejsce urodzenia (szczególnie przy braku daty urodzenia) może zamiennie występować nazwa miejscowości zamieszkania lub dołączenia do Oddziału. W większości posiadanych Źródeł informacje te z reguły nie były różnicowane. 2014-09-23 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 9

OBJAŚNIENIA A. Dla ułatwienia wyszukiwania informacji spis sporządzono w formie tabeli. B. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag.. C. W UWAGACH do części I, II i III spisu, przy każdej uwadze podano pozycje spisu, których dotyczy uwaga, z wyjątkiem uwag dotyczących wielu pozycji.. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się wykazem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. D. Zastosowane skróty: P = Puszcza np. P-Nalibocka = Puszcza Nalibocka Dw = dworzec np. Dw-Gdański = dworzec Gdański GK = Grupa Kampinos AK PW = Powstanie Warszawskie Lotn. = lotnisko np. Lotn.Bielańskie = lotnisko Bielańskie leśn. = leśniczówka np. leśn. Huta = leśniczówka Huta k.1/78 = 1 kompania 78 pp (podobnie 2/ i 3/ kompania) Pułku Piechoty Strzelców Słuckich z Baranowicz, s.1/27 = 1 szwadron 27 p.uł. (podobnie 2/, 3/ i 4/ szwadron) Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego z Nieświeża, s.ckm = szwadron CKM 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich z Postaw, D = Dow. = dowództwo kwat. = kwatermistrzostwo, szp. = szp.pol. = szpital polowy. ZS-N AK = Zgrupowanie Stołpecko Nalibockie AK Żand. = żandarmeria. UB = powojenny Urząd Bezpieczeństwa. 2014-09-23 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 10

Dowódcy Zgrupowania podstępnie aresztowani przez partyzantkę sowiecką w dniu 01.12.1943. Lp 1 Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Funkcja w oddziale Data ur Miejsce urodz. UWAGI 1 Pełka Wacław Antoni Wacław mjr d-ca Zgrupowania 15.10.1894 Warszawa 2 Bobrownicki Julian Aleksander Klin por. ofic. Łączności 1905 Warszawa Przetransportowani do Moskwy. 3 Łoś Ezechiel Gracjan Ikwa por d-ca k.1/78 23.04.192x Zaśmieszków Więzieni na Łubiance, a następnie w 4 Miłaszewski Kasper Adolf Lewald por adiutant Bryniczewo łagrach. Do Polski wrócili w 1948 r. 5 Rydzewski Lech Bolesław Grom ppor. d-ca k.2/78 12.08.1909 Lwów 6 Parchimowicz Walenty Michał Waldan por. ofic. Informac. 1910 Żołnierkowicze Zamordowany w puszczy 7 Szaniawski Klemens Stanisław Zator pchor. k.1/78 1919 Warszawa 8 Borkowski Józef Franciszek Junosza por. k.2/78 9 Kryński Witold Sibisz ppor. lekarz weter. 10 Wierszyłowski Ludwik Ludek por.inż.. kwatermistrz 15.03.1907 Niemiercze 11 Mejsner Michał Michał Mazur ppor.inż. kwat. 13.10.1901 Szewno Nie odnaleźli się nigdy 12 Howorko Sergiusz Konstanty Jaszczołd st.wachm. 1911 Żerdż 13 Migacz Tadeusz Michał Mita pchor. 1911 Nowy Sącz 14 Skrodzki Władysław Jan plut. 1914 Skrodczyzna 15 Lewin Ryszard Jakub Luźny uł. 24.07.1926 Iwieniec Uciekł i dołączył do Zgrupowania Zaproszonych na naradę do sztabu partyzantki sowieckiej kilkunastu oficerów i żołnierzy POP rankiem 1 grudnia 1943 r. zatrzymali partyzanci sowieccy w drodze. Rozbrojonych przewieziono do obozu sowieckiego i tam więziono. Specjalna grupa śledcza w sztabie partyzantki sowieckiej sporządziła akt oskarżenia, w którym zapisano: "... wszystkich ich, jako organizatorów i bezpośrednich uczestników kontrrewolucyjno-nacjonalistycznej organizacji podziemnej, którzy sankcjonowali szereg akcji dywersyjno-terrorystycznych, mających na celu zniszczenie partyzantki sowieckiej, oraz kierowali przygotowaniami do powstania zbrojnego przeciwko Armii Czerwonej w chwili jej dojścia do byłych granic polsko-sowieckich, w celu restauracji obszarniczej Polski - należy rozstrzelać,..." Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego AK 11

DOWÓDCY ZGRUPOWANIA STOŁPECKPO NALIBOCKIEGO AK Zgrupowaniem dowodzili kolejno: 3.6.43 do 15.6.43 ppor. inż. Walenty Parchimowicz Waldan, 16.6.43 do 9.9.43 ppor. Kasper Miłaszewski, 10.9.43 do 10.11.43 p.o. ppor. Adolf Pilch Góra, 10.11.43 do 1.12.43 mjr Wacław Pełka Wacław, 1.12.43 do 17.1.45 por. Adolf Pilch Góra, Dolina. (Od 8.8.44 do 29.9.44 d-ca pułku Palmiry-Młociny ). I baon piechoty 78 p.p. Strzelców Słuckich z Baranowicz. Dowódca: 1.2.44 do 16.8.44 por.pil. Witold Pełczyński Dźwig, Witold. II baon piechoty 78 p.p. Strzelców Słuckich z Baranowicz. (nowo utworzony) Dowódca: 16.8.44. do 29.9.44 por. Witold Lenczewski Strzała. 1 kompania. Kolejni dowódcy: 19.6.43 do 8.43 ppor. Olgierd Woyno Lech, 20.8.43 do 10.9.43 ppor. Lech Rydzewski Grom, 11.9.43 do 1.12.43 ppor. Ezechiel Łoś Ikwa, 15.1.44 do 16.3.44 por.pil. Witold Pełczyński Dźwig, 16.3.44 do 14.5.44 plut. z cenz. Józef Zujewski Mak, 15.5.44 do 16.8.44 por Franciszek NN Dan, 17.8.44 do 29.9.44 ppor. Zygmunt Sokołowski Zetes, 24.10.44 do 10.11.44 st.sierż.. Walerian Żuchowicz Opończa (w 7. komp.iii. bat. 25 p.p. AK). 2 kompania. Kolejni dowódcy: 19.6.43 do 15.8.43 por. Jarosław Gąsiewski Jar, 10.9.43 do 1.12.43 ppor. Lech Rydzewski Grom, 15.3.44 do 15.5.44 ppor. Stanisław Pilarski Zew, 16.5.44 do 16.8.44 por. Witold Lenczewski Strzała, 17.8.44 do 29.9.44 por. Henryk Czerwiec Jaskólski. 3 kompania. Kolejni dowódcy: 19.6.43 do 8.43 st.sierż. Stefan Poznański Szary, 1.5.44 do 2.8.44 ppor. Jerzy Piestrzyński Helski, 3.8.44 do 29.9.44 sierż. Walerian Żuchowicz Opończa. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 12

27 pułk ułanów im Króla Stefana Batorego z Nieświeża. Kolejni dowódcy: 19.6.43 do 2.44 Zwiad konny chor. Zdzisław Nurkiewicz Noc, Nieczaj, 2.44 do 29.9.44 Dywizjon kawalerii chor. Zdzisław Nurkiewicz Noc, Nieczaj, 30.9.44 do 17.1.45 Samodzielny szwadron por. Zygmunt Koc Dąbrowa. Dowódcy szwadronów kawalerii: I szwadron: 1.2.44 do 29.9.44 wachm. Jan Jakubowski Wołodyjowski, Dąb. II szwadron: 1.2.44 do 29.9.44 wachm. Józef Niedźwiedzki Szary, Lawina. III szwadron: 1.2.44 do 29.9.44 wachm. pchor. Narcyz Kulikowski Sum, Narcyz. IV szwadron: 1.2.44 do 29.9.44 por. Aleksander Pietrucki Jawor. 23 pułk ułanów grodzieńskich z Postaw. 19.6.43 do 2.44 jako Zwiad konny 2 kompanii. Od marca 1944 do 29.9.44 jako Szwadron CKM. Dowódca: 19.6.43 do 29.9.44 por. Jarosław Gąsiewski Jar, Grot. Po bitwie pod Jaktorowem z żołnierzy Zgrupowania, którzy wyszli z okrążenia, zostały odbudowane: kompania piechoty 78 p.p. dowodzona przez st.sierż. Waleriana Żuchowicza Opończę i samodzielny szwadron kawalerii pod dowództwem ppor. Zygmunta Koca Dąbrowy. Z obu jednostek utworzono dowodzony przez por. Adolfa Pilcha Dolinę batalion Kampinoski. Został on 23.10.1944 włączony do 25. p.p. AK Ziemi Piotrkowsko Opoczyńskiej jako III batalion Kampinoski w składzie: 7. kompania i szwadron kawalerii. Po rozwiązaniu 25 p.p. AK, którym dowodził mjr Rudolf Majewski Leśniak, zdemobilizowano kompanię piechoty. Samodzielny szwadron 27 pułku ułanów, pod dowództwem por. Adolfa Pilcha Doliny nadal walczył z Niemcami w powiecie Opoczno i na lewym brzegu Pilicy od 11.11.1944 do 17.1.1945, to jest do wkroczenia na te tereny Armii Czerwonej. Pewna liczba żołnierzy Zgrupowania na terenie Kielecczyzny dołączyła do oddziału AK, którym dowodził por. Antoni Heda Szary. Kilku, nie znalazłszy wcześniej kontaktu, dotarło aż na Podhale i dołączyło do oddziału Ognia. Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 13

Podany niżej tekst jest tłumaczeniem oryginalnego 9-go egzemplarza rozkazu skierowanego do sowieckiego oddziału partyzanckiego im. Ryżaka brygady im. Stalina. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ściśle tajne Egzemplarz nr 9 Ujawnienie w czasie trwania operacji będzie karane. R0ZPORZĄDZENIE BOJOWE Do dowódcy i komisarza oddziału partyzanckiego im. Ryżaka brygady im. Stalina, 30 listopada 1943 roku, godzina 15 00. W celu wykonania rozkazu szefa Centralnego Sztabu Ruchu Partyzanckiego przy Kwaterze Głównej Dowództwa Armii Czerwonej generala-lejtnanta Ponomarienko i pełnomocnika Centralnego Sztabu Ruchu Partyzanckiego przy Kwaterze Głównego Dowództwa i KC KP(b)B na obwód baranowicki generała-majora Płatona, 1 grudnia 1943 roku, punktualnie o godzinie 7 rano we wszystkich miejscowościach rejonów przystąpić do rozbrajania polskich legionistów partyzantów. Odebraną broń i dokumenty zarejestrować, a wszystkich legionistów razem z odebraną bronią dostarczyć do polskiego obozu Miłaszewskiego w rejonie wsi Niestorowicze w rejonie Iwienieckim. Jeżeli podczas rozbrajania legioniści będą stawiać opór, należy użyć siły aż do rozstrzelania. W przypadku użycia broni przez polskich legionistów partyzantów rozstrzeliwać na miejscu. Z chwilą otrzymania niniejszego rozkazu natychmiast roześlijcie go ściśle poufnymi listami do dyspozycji w rejony operacyjne wszystkich grup, plutonów, kompanii z poleceniem wykonania. Rozkaz należy trzymać w ścisłej tajemnicy. Za ujawnienie rozkazu przez jakąkolwiek grupę będą osobiście odpowiadać dowódcy oddziałów. Dowódca Brygady im. Stalina Komisarz Brygady im. Stalina ( - ) płk Gulewicz ( - ) ppłk Muraszow Szef Sztabu Brygady ( - ) ppłk Karpow Odbito 10 egz. egz. nr 1 do akt, egz nr 2-3 do oddziału Bolszewik, egz. nr 4-5 do oddziału im. Suworowa, egz. nr 6-7 do oddziału im. Czapajewa, egz. nr 8 do oddziału im. Budionnego, egz. nr 9 do oddziału im. Ryżaka, egz. nr 10 do oddziału...(brak wpisu) --------------------------------------------------------------------------------------------------------- 27 listopada 1943 r. Sztab Zgrupowania Iwienieckiego (sowieckiej partyzantki) zaprosił wszystkich polskich oficerów na naradę 1 grudnia rano. Jadących na naradę aresztowano i rozbrojono. Brygady im Stalina i Frunzego otoczyły i rozbroiły, pozbawiony dowódców, oddział partyzancki AK w miejscu zakwaterowania. 2003-12-20 Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 14

SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego oraz w Warszawie, w Puszczy Kampinoskiej i na Kielecczyźnie w okresie od 27-05-1943 do 17-01-1945 roku. Część I obejmująca walki z Niemcami na terenie Puszczy Nalibockiej i województwa nowogródzkiego w okresie od 27-05-1943 do 26-07-1944 roku. Zawiera dane 206 żołnierzy. Z tego: poległo w walkach 167 (81%), zostało zamordowanych 36 (17,5%), zaginął 1, więzieni 2. W tej części spisu zamieszczone są nazwiska żołnierzy, którzy polegli w walkach z Niemcami i formacjami będącymi na służbie niemieckiej (policja białoruska, Białoruska Narodowa Samopomoc i oddziały RONA) lub zostali zamordowani po aresztowaniu lub wzięciu do niewoli. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się spisem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. WARSZAWA 2 0 1 4 15

Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego Armii Krajowej - Część - I Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 1 Adamczuk Czesław Dzik strz. 1925 Nieśwież 1943-05-27 Puszcza Nalibocka 2 2 Aleksandrowicz Antoni Tolek strz. k.1/78 Iwieniec 1943-6-19 Iwieniec 4 3 Aleksandrowicz Feliks strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 4 Amilianowicz Kazimierz strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 5 Amiljanowicz Rafał (Edwin) strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 6 Barancewicz Michał Mucha strz. 1943-07 Mir 7 Baszura Stanisław strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 8 Belkin Jakub lekarz szp.pol. 1909 Rubieżewicze 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 9 Bieć Józef strz. k.1/78 Rusaki 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 10 Biedrowski Narcyz strz. k.1/78 Rusaki 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 11 Bogdanowicz Marian Wincenty Chudy st.uł. s.ckm 1912.01.20 Bryniczewo 1943-07-30 Smiejno Budy 1 12 Bornaszewicz Zbigniew 1943 Rubieżewicze 3 13 Bożko Stanisław 1944-04-19 Łastojańce 14 14 Bunk Jan strz. 1907 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 15 Buraczewski Onufry strz sanit. 1922.06.14 Lucyna 1944 Puszcza Nalibocka 12 16 Burak Helena Hela łączn. 1925 Iwieniec 1943-07-25 Iwieniec Iwieniec 3 17 Burak Michalina gosp. kwat. Iwieniec 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 18 Burak Stanisława strz. kwat. Iwieniec 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 19 Byczkiewicz Kazimierz strz. 1943-08 Puszcza Nalibocka 20 Byczkiewicz Bolesław Klon strz. 1926.06.12 Podlaskowo 1943-07-30 Smiejno Budy 1 21 Ciaszkiewicz Julian strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 22 Cierniowski Edward strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 23 Cimachowicz Jan strz. k.1/78 Bielica 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 24 Ciszewicz Witold strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 25 Cywiński Stanisław Zybul strz. 1922.07.07 Kondratowszczyzna 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 26 Czujko Antoni Wallenrod strz. k.1/78 1923.10.08 Pietryłowicze 1943-06-26 Chotów 27 Czujko Józef uł. Łubień 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 28 Czujko Michał strz. 78 1944-06 Chotówka 29 Czujko Stanisław uł. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 30 Dalidowicz Jan strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 31 Dobrowolski Bronisław uł. s.1/27 1923.10.25 Józefino 1944-07-01 Połoneczka 7 32 Doszczeczko Zenon strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 16

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 33 Downar Aleksander strz. k.1/78 Bryniczewo 1943-08 Terebejna 1 34 Downar-Zapolski Aleksander Alek strz. 1943-08-06 Terebejna 1 35 Downar-Zapolski Emil k.1/78 Borowikowszczyzna 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 36 Downar-Zapolski Herman Napoleon st.ogn. k.1/78 Borowikowszczyzna 1943-08-06 Terebejna 1 37 Downar-Zapolski Witold strz. 1943 Puszcza Nalibocka 1 38 Dracz Michał Kaziuk strz. 1943-07-30 Kanał Szubiński 1 39 Drozdowski Ryszard Kowalski strz. k.1/78 Stołpce 1944-06-20 Kołdyczew 11 40 Drucko-Podbereska Halina Księżniczka łączn. 1943-07 Terebejna 3 41 Dzierżyńska Łucja 1887 1943-07-24 Iwieniec 16 42 Dzierżyński Kazimierz 1875.04.19 1943-07-24 Iwieniec 17 43 Grygorcewicz Jan Bohun plut. k.1/78 Suprośna-Słoboda 1943-08-07 Puszcza Nalibocka 1 44 Grzelewski Zdzisław strz.z cenz. 1943-08 Stołpce 45 Halc Henryk Wir strz. k.1/78 Derewna 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 46 Halc Marian strz. 1943-12 Puszcza Nalibocka 1 47 Hasiuk Dominik strz. k.1/78 1943-07 Rugajce 1 48 Hasiuk Kacper strz. k.1/78 1943-07 Rugajce 1 49 Hasiuk Wincenty Bartosz strz. Derewna 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 50 Hodyl Antoni Jastrząb plut. Naliboki 1943-07-30 Smiejno Budy 1 51 Hodyl Kazimierz strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 52 Hołowacz Czesław strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 53 Hołub Aleksander 1943-08 Pietryłowicze 1 54 Horelik Kazimierz strz. k.1/78 Iwieniec 1943-08 Terebejna 3 55 Hubarz Józef strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 56 Ilner Paweł Litwin kpr. k.1/78 Iwieniec 1943-07-30 Terebejna 1 57 Jankowski Antoni strz. k.1/78 Charytonowo 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 58 Jarmułkiewicz Stanisław strz. k.1/78 Zajamno 1943-06-30 Żebrowszczyzna 1 59 Jarocki Antoni Tońko kpr. k.1/78 Iwieniec 1943-1945 Oświęcim 15 60 Jastrzębski Stefan pchor. k.1/78 Iwieniec 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 61 Jucewicz Antoni kpr. s.1/27 Ciesnowa 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 62 Juchniewicz Arnold strz. k.1/78 Dajnowa 1943-10 Stołpce 3 63 Juncewicz Antoni strz. k.1/78 Nowiki 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 64 Juncewicz Nikodem strz. k.1/78 Nowiki 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 65 Jurewicz Edward strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 66 Juryno Piotr strz. k.3/78 1923.12.10 Skroplewo? 1943-07-01 Połoneczka 67 Kałaczyk Bronisław strz. k.1/78 Ugły 1943-08 Puszcza Nalibocka Kamień 3 68 Kałaczyk Stanisław strz. k.1/78 1926.08.04 Siwica 1943-07-13 Kamień Kamień 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 17

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 69 Karpiński Roman Romek st.strz. 1943-07-28 Rudnia Nalibocka Iwieniec 1 70 Karwecki(Karwacki) Jan + rodzina k.1/78 1909.06.15 Worniany 1943 71 Kasperowicz Antoni strz. 1943-08-29 Puszcza Nalibocka 3 72 Kaszewski Michał łączn. k.1/78 1944 Sołowija Osowo 3 73 Kilczowski Alfons łączn. 1943-08 Iwieniec Iwieniec 3 74 Kletko Aleksander Olek strz. k.1/78 1943-10 Iwieniec Iwieniec 3 75 Klimko Stanisław strz. 1943-08-15 Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 76 Klimko Wacław strz. k.1/78 1927 1943-07-30 Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 77 Kołodko Aleksander Olek strz. k.1/78 1943-10 Stołpce 78 Komar Mikołaj strz. k.1/78 Podlaskowo 1943 Kołdyczew 11 79 Komejsza Franciszek st.sierż. Sierkule 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 80 Kort Jan łączn. 1943-11 Mińsk 3 81 Korwecki Jan strz. k.1/78 Giliki 1943-08 Waliki 1 82 Korzenko Stanisław plut.pch. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 83 Kruhliński Bronisław strz. k.1/78 1943-07-23 Puszcza Nalibocka Iwieniec 1 84 Kurczewska Stanisława Stasia łączn. Raków 1943-10 Iwieniec Raków 3 85 Kutnik Antonina Tania łączn. 1943-08-07 Iwieniec Iwieniec 3 86 Kutnik Natalia łączn. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 3 87 Kwacz Michał strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 88 Kwacz Witold strz. 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 89 Lisowski Adam strz. 1943-7/8 Terebejna 1 90 Lisowski Stanisław kpr. Stołpce 1943-08-08 Stołpce 3 91 Litwiniuk Jerzy Ryś strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 92 Łojko Antoni Duch strz. 1943-06-21 Raków 93 Łotysz Antoni strz. k.1/78 Iwieniec 1943-11 Stołpce 3 94 Łukaszewicz N kpr. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 95 Makaś Antoni strz. 1943-7/8 Smiejno Budy 1 96 Makaś Edward strz. 1943-7/8 Smiejno Budy 1 97 Makaś Henryk Narcyz strz. Naliboki 1943-07-30 Smiejno Budy 1 98 Makowski Stanisław Błysk strz. Naliboki 1943-07-30 Smiejno Budy 1 99 Malec Piotr strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 100 Marcinkiewicz N strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 101 Martycz Wiktor strz. k.1/78 Stołpce 1943-09-01 Stołpce 3 102 Mikłaszewski Wacław strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 103 Mikucki Aleksander strz. k.1/78 Iwieniec 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 104 Mikucki Franciszek strz. k.1/78 1918 Iwieniec 1943-06-20 Rudnia Nalibocka Iwieniec Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 18

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 105 Mikucki Józef strz. 1943 Puszcza Nalibocka 1 106 Mikucki Stefan strz. 1880 Iwieniec 1943-06-20 Iwieniec Iwieniec 107 Mikucki Wacław strz. 1925 Iwieniec 1943-08-15 Siwica Iwieniec 1 108 Milanowicz Czesław strz. k.1/78 Derewna 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 109 Milewska Janina łączn. 1943-7/8 Słoboda 1 110 Milewski Jan strz. 1943-7/8 Słoboda 1 111 Miłaszewski Stanisław strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 112 Misiaczek Jan Miś plut. Dzienisy 1943-10-18 Zamościany 6 113 Miszczuk Zenon Mak strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 114 Miszkiewicz Józef Ł Mieszyce 1943 3 115 Miszuk vel Miczuk Michał strz. 1943 Puszcza Nalibocka 1 116 Mołczanowicz Jan strz. k.1/78 Rubieżewicze 1943-06-26 Iwieniec Iwieniec 117 Mołczanowicz Norbert strz. k.1/78 Rubieżewicze 1943-09-01 Iwieniec Iwieniec 3 118 Mołczanowicz Stanisław strz. k.1/78 Rubieżewicze 1943-06-19 Iwieniec Iwieniec 3 119 Mozolewski Stanisław strz. k.1/78 1921.07.12 Siwica/Rudnia 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 120 Najdzion Ryszard strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 121 Niedżwiecki Jan Janek kpr. k.1/78 1921 Iwieniec 1943-06-19 Iwieniec Iwieniec 4, 5 122 NN Bocian 1943-07-30 Smiejno Budy 1 123 NN Chmura strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 124 NN Cis strz. 1943-08-04 Szczekuckie Błota 1 125 NN Grom kpr. 1943-08 Terebejna 1 126 NN Kajak 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 127 NN Kot strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 128 NN Miś strz. 1943-7/8 Błota Szczukockie 1 129 NN Orzeł 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1, 5 130 NN Pan strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 131 NN Szalski strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 132 NN Zgiełk strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 133 Nowak Edward strz. 1943 Kleciszcze 1 134 Nowak Stanisław Jurand strz. Kleciszcze 1943-7/8 Mir 1 135 Nowakowski Bolesław plut. k.1/78 1912 Łubień 1943-07-30 Smiejno Budy Iwieniec 1, 5 136 Nowicki Stanisław strz. 1910 Skrzenszczyzna 1943-07-22 Puszcza Nalibocka Januszewicze 1 137 Ogiejko Stanisław strz. 1943-7/8 Kanał Szczukocki 1 138 Okulicz Jan Lis strz. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 139 Olaszkiewicz Jerzy Alek+Wicher strz. 1943 Mir 1 140 Olchowik Stanisław plut. k.1/78 Bryniczewo 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 19

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 141 Pachucki Ludwik st.strz. Łódź 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 142 Pietraszkiewicz Witold strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 143 Pietrucki Albert strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 144 Pilarska Janina Janka łączn. 1926 Brzozowiec 1943-06-25 Iwieniec Iwieniec 3 145 Pilarski Bolesław pchor. Brzozowiec 1943-07-30 Puszcza Nalibocka 1 146 Polanica Adolf strz. 1943-07 Rugajce 1 147 Polanica Anna łączn. Derewna 1943-07 Rugajce 1 148 Połańska Jadwiga łączn. 1943-08 Nowiki 3 149 Puchacewicz Stanisław strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 150 Purowski Jan Prymera kpr. s.2/27 Humienowszczyzna 1944-07-01 Połoneczka 7 151 Raczkiewicz N Płomień por. 1943-7/8 Terebejna 1, 9 152 Raczyński Tadeusz strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 153 Radziwił Józef Konrad strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 154 Radziwon Karol strz. 1943-7/8 Błota Szczukockie 1 155 Rybałtowski Ignacy Kresowiak ppor. 1943-07-30 Smiejno Budy 1 156 Rymsza Jan kpr. 1908.12.08 Suła 1944-07-01 Połoneczka 7 157 Saczyński Wacław strz. 1943-08 Chotów 1 158 Samson Hipolit kpr. k.1/78 Stołpce 1943-08 Stołpce 159 Sienkiewicz Henryk Stołpczanin łączn. Baranowicze 1944-05-04 Baranowicze 3 160 Sieńko Stanisław ppor. k.1/78 Chotów 1943-7/8 Nowa Mysz 1 161 Sieńko-Szostak Jadwiga łączn. k.1/78 Chotów 1943-7/8 Nowa Mysz 1 162 Siniakiewicz Michał kpr. k.1/78 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 163 Skrodzki Edward strz. k.1/78 1943-07-13 Bielica 1 164 Skrodzki Jerzy strz. k.1/78 1943-07-13 Bielica 1 165 Skrundz Stanisław strz. 1943-08 Iwieniec Iwieniec 3 166 Smólski Witold strz. k.1/78 Padzierno 1943-06-26 Iwieniec Iwieniec 167 Sobolewski Antoni Wyrwa plut. Stołpce 1943-07-30 Smiejno Budy 1 168 Soból Antoni plut. 1943-7/8 Błota Szczukockie 1 169 Sosnowski Józef strz. k.1/78 Iwieniec 1943-06-21 Siwica 3 170 Stecki Jan st.sierż. k.1/78 Iwieniec 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 171 Stefanowicz N strz. k.1/78 Słoboda Kamieńska 1943-08-08 Półdroże 3 172 Stocki Jan st.uł. s.1/27 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 173 Stonko Włodzimierz strz. 1923 1943-07 Puszcza Nalibocka 3 174 Strzaszyński N strz. 1943 175 Sudnik Edward uł. 1923.01.21 Stołpce 1944-04 Stołpce 3, 13 176 Syczewski Antoni strz. k.1/78 1920.12.20 Węglińszczyzna 1943-09-01 12 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 20

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 177 Szabłonowicz Kazimierz uł. 1943 1 178 Szabunia Antoni uł. 1943-7/8 Terebejna 1 179 Szabunia Piotr Duch strz. 1943-06-21 Raków 1 180 Szalski N strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 181 Szemiot Kazimierz Jordan strz. Kleciszcze 1943-07-30 Smiejno Budy 1 182 Szugan Edward strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 183 Szunejko Feliks strz. k.1/78 Naliboki 1943 Puszcza Nalibocka 3 184 Szunejko Witold Wir strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 185 Szychor Jan kpr. k.1/78 Giliki 1943-06-26 Iwieniec Iwieniec 186 Toczko Ludwik st.strz. 1943-07-30 Obóz Kołdyczew 11 187 Trubisz Augustyn strz. k.1/78 Pietryłowicze 1943-06 Iwieniec 188 Trubisz Bronisław strz. 1943 Pietryłowicze 1 189 Trubisz Edward strz. Pietryłowicze 1943-06 Iwieniec 3 190 Trubisz Józef Ziuk strz. Rubieżewicze 1943-07 Pietryłowicze 1 191 Wakor Józef/Wincenty strz. k.1/78 Iwieniec 1943-10 Iwieniec 3 192 Warakomski Aleksander Świr por. Stołpce 1944-02 Lida 3, 8 193 Werakso Piotr strz. k.1/78 1923 Stołpce 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 194 Wieremiej Kazimierz strz. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 195 Wiśniewski Jan 1943 Puszcza Nalibocka 196 Wojnarowicz Jan uł. 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 197 Wojtkiewicz Sylwester strz. k.1/78 Zabrodzie 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 198 Wołczek Jan 1943-7/8 Kamień 199 Wołłot Ryszard strz. Iwieniec 1943-7/8 Puszcza Nalibocka 1 200 Woyno Olgierd Lech ppor. k.1/78 1915.07.10 Piotrowo 1943-07 Terebejna 1, 10 201 Zacharzewski Jan strz. k.1/78 1914 Rudnia 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 202 Zagórski Stanisław strz. 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 203 Zienkiewicz Stanisław strz. 1943-7/8 Błota Szczukockie 1 204 Zubowicz Stanisław strz. k.1/78 1919 Wołma 1943-07 Puszcza Nalibocka 1 205 Żuchowicz Jan Czarny strz. 1943-08 Puszcza Nalibocka 1 206 Żybul Stanisław strz. k.1/78 1922.07.07 Kondratowszczyzna 1943 Puszcza Nalibocka 1 Pozycji - 206 Stron - 7 Część I Polegli w walkach z Niemcami lub zostali zamordowani w okresie od 1943-05-27 do 1944-04-26. 21

Uwagi do "Części I" spisu żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego AK NR uwagi 1 Poległ w Puszczy Nalibockiej w czasie niemieckiej akcji antypartyzanckiej "Hermann", trwającej od 13 lipca do 8 sierpnia 1943 r. Poległ na szosie Wołosień - Kromań w zasadce na kolumnę niemieckich 2 samochodów. 3 Zamordowany(a) przez Niemców. 4 Poległ w czasie akcji rozbicia garnizonu niemieckiego w Iwieńcu 19-06-1943 r. 2 121 5 Odznaczony Krzyżem Walecznych. 121 129 135 6 Poległ w starciu z policją białoruską organizowaną przez Niemców. 112 7 Zginął w walce z oddziałem RONA. Pochowany w lesie pod Połoneczką. 31 150 156 8 Komendant Obwodu AK "Słup" - Stołpce. 192 9 Inż. architekt - brat prezydenta RP Wł. Raczkiewicza. 151 10 Dowódca kompanii. 200 11 Zamordowany przez Niemców w obozie Kołdyczew. 39 78 186 12 Zaginął 15 176 13 Zwolniony z oddziału przeszedł do konspiracji. Zamordowany przez Niemców. 175 14 Wzięty 1-12-43 do niewoli przez partyzantów sowieckich. Uciekł. Zginął w walce z Niemcami. 15 Więziony w Oświęcimiu 16 Treść uwagi Zamordowana 25-07-1943 r. za wspódziałanie z AK. Żona Kazimierza, z pochodzenia Niemka, pracowała jako tłumacz w niemieckiej żandarmerii. Dotyczy pozycji "Części I" spisu 17 Zamordowany 25-07-1943 r. za wspódziałanie z AK. 42 1 13 59 41 Ogółem = 206 Poległo w walkach = 167 (81%) Zamordowani po aresztowaniu = 36 (17,5%) Więziony w obozie = 1 Zaginęli = 2 Uwagi do "Części I" spisu żołnierzy Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej 22

SPIS ŻOŁNIERZY Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej którzy walczyli z Niemcami i partyzantką sowiecką na terenie przedwojennych województw: nowogródzkiego i wileńskiego oraz w Warszawie, w Puszczy Kampinoskiej i na Kielecczyźnie w okresie od 27-05-1943 do 17-01-1945 roku. Część II obejmująca walki z partyzantką sowiecką na terenie Puszczy Nalibockiej i województwa nowogródzkiego w okresie od 01-12-1943 do 29-06-1944 roku. Zawiera dane 231 żołnierzy. Z tego: poległo w walkach 85 (36,8%), zostało zamordowanych 140 (60,6%), więzionych 5, zaginął. 1. W dniu 01.12.1943 r. partyzantka sowiecka dokonała zdradzieckiego rozbrojenia POP. Od tego dnia rozpoczęły się obronne walki z partyzantami sowieckimi. W tej części spisu zamieszczone są nazwiska żołnierzy poległych w walkach, wziętych do niewoli i zamordowanych przez sowiecką partyzantkę, która miała za zadanie między innymi zniszczenie polskich oddziałów partyzanckich na terenach Zachodniej Białorusi, należących przed wrześniem 1939 roku do Polski. Ze względu na całkowity brak informacji o żołnierzach wziętych do niewoli sowieckiej należy traktować ich jako zamordowanych w nieznanym miejscu i czasie. Wszelkie dane uzupełniające, nie mieszczące się w tabeli, zapisano w uwagach dołączonych bezpośrednio za tabelą. W tabeli w kolumnie Uwagi podano tylko numery uwag. WAŻNE! - Przy posługiwaniu się spisem i cytowaniu wybranych informacji prosimy o uzupełnianie ich o treść zawartą w uwagach. WARSZAWA 2 0 1 4 23

Spis żołnierzy Zgrupowania Stołpecko - Nalibockiego Armii Krajowej - Część - II. Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 1 Adaszkiewicz Ignacy uł. s.1/27 1925.07.29 Józefów 1944-05-08 Wielkie Sioło Starzynki 2 Akatow Michał 1943-12-01 P.Nalibocka 2 3 Andruszkiewicz Adam Sęp kpr. żand. 1924 Stołpce 1944-06-13 Kowszewo Starzynki 3. 5 4 Babicz Benedykt st.uł. s.2/27 1912.11.25 Lichacze 1944-04-21 Borowiki 5 Baranowski Eugeniusz strz. 1944-03-04 P.Nalibocka 6 Baranowski Onufry strz. k.2/78 Padzierno 1944-03-04 P.Nalibocka 7 Bistrom Robert P.Nalibocka 1 8 Bobowicz Antoni P.Nalibocka 1 9 Bobrownicki Julian Aleksander Klin por. 1905 Warszawa 6, 7 10 Bogdanowicz Bogusław 1920 1944-05-06 Łubień 11 Bogdanowicz Władysław Władek+Bodo st.uł. k.1/78 1918 Raków 1944-05-06 Łubień Raków 12 Bohdan Julian strz. 1923.06.01 Pilnica 1944-05-14 Kamień 13 Bohusz (Bekesz) Witold Bohun kpr. s.ckm 1913.11.16 Szczelinka Górna 1944-05-14 Kamień 14 Borkowski Józef Izydor Junosza por. k.1/78 1906.09.17 Mchów P.Nalibocka 4, 6 15 Borysewicz Longin Lonek strz. k.1/78 1944-05 Kleciszcze 4 16 Borysewicz Zenon strz. k.3/78 1927.05.19 Kisielewszczyzna 1944-05 Mińsk 3 17 Bożko Józef Jaryno Jan strz. k.2/78 Borek 1944-05-08 Teleszewicze Rubieżewicze 18 Broczek strz. Iwieniec 1943-12-01 Derewna 19 Bryczkowski Edward uł. 1 20 Bryczkowski Józef Mszar kpr.pchor. k.1/78 1916.08.26 Izbicko 1944-05-14 Kamień Kamień 4, 5, 15 21 Bryczkowski Mieczysław strz. k.1/78 02.08.1924 Osowo 1944-05-14 Kamień 22 Budnik Stanisław strz. 1943-12-01 Derewna Derewna 23 Buńczuk Sergiusz 1919 Kamień P.Nalibocka 1 24 Burak Kasper Kasper st.strz. k.1/78 1913.05.20 Rusaki 1944-05-14 Kamień Kamień 25 Chimorodo Jan P.Nalibocka 1 26 Ciechanowicz Franciszek strz. 1944-05-08 Teleszewicze Rubieżewicze 27 Ciechanowicz Witold Edward strz. k.3/78 1923.06.18 Pomorszczyzna 1944-05-01 Dźwiniacze Raków 28 Cimachowicz Franciszek kpr. k.1/78 1907.12.30 Starzynki 1944-05-08 Teleszewicze Raków 29 Czaińska Maria Sosna łączn. 1918 Borek 1944-02-12 P.Nalibocka 2 30 Czaiński Eugeniusz uł. Padzierno 1 31 Czaiński Henryk strz. 1944-03-11 Hudy Starzynki 32 Czaiński Jan kpr. s.1/27 1914.04.25 Padzierno 1944-06-13 Wołma-Mińsk 3 Część II Polegli i wzięci do niewoli w walkach z partyzantką sowiecką w okresie od 04.06.1943 do 30.06.1944 r. 24

Lp Nazwisko Imię Imię ojca Pseudonim Stopień Oddział Data ur Miejsce Gdzie Data śmierci urodz. zginął pochowany UWAGI 33 Czujko Bolesław strz. k.3/78 1923.01.24 Pietryłowicze P.Nalibocka 1 34 Czujko Bronisław Bronek kpr. 1920 Pietryłowicze 1944-04-04 Łukasze Łukasze 35 Dałkowski Leopold strz. 1944-05-14 Kamień Kamień 36 Daszkiewicz Piotr P.Nalibocka 1 37 Dąbkowski Bronisław kpr.pchor. 1907 1943-12-01 P.Nalibocka 1 38 Dąbkowski Kazimierz pchor. 78 1943-12 P.Nalibocka 39 Dąbkowski Tadeusz uł. 1944-01-06 P.Nalibocka 4 40 Dębowski Edward 1922 Stołpce 1 41 Dołżyk Kazimierz P.Nalibocka 1 42 Downar Edward strz. 1943-12-01 P.Nalibocka 1 43 Downar-Zapolski Henryk st.strz. k.1/78 Downary 1944-01-nn P.Nalibocka 1943-12-23 4 44 Draczyńska Stanisława Ewa łączn. 1944-02 Rudnia Pilańska 4 45 Drużniewski Aloizy Żbik plut. 1943-12-01 P.Nalibocka 1, 9 46 Dubicki Antoni st.strz. 1/78 1943-12-07 Kul 47 Dziawgo Piotr strz. 1943-12-01 P.Nalibocka 1 48 Dziemianko Bronisław strz. 1944-01-06 Zarzecze 49 Filianowicz Antoni Gniewosz 1943-12-01 Derewna 1, 10 50 Franckiewicz Jan 1944-03-17 P.Nalibocka 2 51 Frołow Halina 1918 Kamień P.Nalibocka 8 52 Frołow Sergiusz strz. k.1/78 1943-12 P.Nalibocka 4, 18 53 Gajski Romuald 1 54 Galakiewicz Bronisław 1 55 Gąsiewski Bronisław Świerk uł. s.ckm 1921.07.22 Karolin 1944-05-14 Kamień 11, 14 56 Giewojno Edward st.strz. k.1/78 1925.06.10 Zieniewicze 15/44-4-16 Zieniewicze Kamień 57 Gilewicz Jan 1 58 Górski Jerzy Jurek, Góra st.uł. s.ckm 1926.06.10 Bokacze 1944-05-14 Kamień 59 Grygorcewicz Henryk strz. 1905-04-26 P.Nalibocka 4 60 Grzyb Antoni strz. 1921 Ciesnowa P.Nalibocka 1 61 Grzyb Kazimierz strz. k.1/78 1920.08.10 Zaborze 1944-05-14 Kamień Kamień 62 Hałaburda Józef P.Nalibocka 1 63 Hałkowski Leopold strz. k.1/78 1926.01.12 Mińsk-Zahajno 1944-04-16 Zieniewicze Kamień 64 Hańko Piotr uł. 1943-12 P.Nalibocka 4 65 Hołowacz Albert strz. 1925.11.25 Zaborze 1944-05-14 Kamień Kamień 66 Horoszko Adam strz. 1944-01-16 P.Nalibocka 4 67 Horoszko Stanisław strz. 1944-05-01 Delatycze 2 68 Howorko Sergiusz Konstanty Jaszczołd st.wachm. 27 1912 Żerdź 1943-12-01 Rudnia Nalibocka 1 Część II Polegli i wzięci do niewoli w walkach z partyzantką sowiecką w okresie od 04.06.1943 do 30.06.1944 r. 25