CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 6 69, 62 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00 3 W A R S Z A W A TELEFAX 6 40 9 621 07 57, 62 90 17 INTERNET: http://www.korpo.pol.pl/cbos Email: cbos@pol.pl BS/122/10/94 INSTYTUCJE PUBLICZNE W OPINII SPOŁECZEŃSTWA KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LIPIEC 94 PRZEDRUK MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA
Od połowy kwietnia do czerwca 94 uwaga społeczeństwa koncentrowała się na takich m.in. wydarzeniach, jak: spór wokół neopopiwku, strajki, nowelizacja przez Sejm ustawy antyaborcyjnej, wprowadzenie opłat wyrównawczych, wybory samorządowe oraz nie rozwiązana dotąd sprawa ratyfikacji konkordatu. Wydarzenia te nie pozostały bez wpływu na opinie o działalności głównych instytucji państwa 1. Opinie o instytucjach władzy Wciągu ostatnich dwóch miesięcy największej zmianie uległy opinie respondentów o działalności Sejmu. Jest on oceniany obecnie gorzej od rządu (najlepiej notowanej centralnej instytucji władzy), ale lepiej od Senatu. Nadal najlepiej oceniane są władze lokalne. Warto zaznaczyć, że ocena ta dotyczy samorządów poprzedniej kadencji. Ich działalność najczęściej pozytywnie oceniali mieszkańcy wsi, negatywnie natomiast mieszkańcy wielkich miast. Nie musi to być proste odbicie rezultatów działalności samorządów. Na ocenę władz lokalnych wpływać może stopień poinformowania o niej badanych, który jest z reguły najlepszy w małych społecznościach. 1 Badanie "Aktualne problemy i wydarzenia" () zrealizowano w dniach 17 czerwca 94 na 1197osobowej reprezentatywnej próbie losowej dorosłej ludności Polski.
2 Tabela 1 Oceniane instytucje i organizacje Rodzaj oceny Odsetki wskazań według terminów badań Zmiana (VIIV) 1993 1994 V VII X XII II IV VI Władze miasta/gminy respondenta 52 24 52 57 2 56 1 +1 Rząd 2 60 23 63 1 +3 Sejm 72 47 46 39 4 +5 Senat 21 64 39 41 41 39 2 +2 Prezydent 61 56 39 30 57 55 25 64 64 +1 0 OPZZ 31 3 +3 NSZZ "S" 40 53 2 25 40 44 4 52 4 +6 Wojsko 0 70 75 77 6 79 76 75 10 1 +2 Rzecznik Praw Obywatelskich 67 14 63 15 64 11 70 7 71 11 70 9 6 10 2 +1 Telewizja publiczna 66 23 69 69 1 69 1 0 0 Policja państwowa 72 6 65 24 6 66 27 57 62 +5 5 Kościół 40 42 4 +2 Sądy 24 4 +5 NIK 43 2 42 25 46 24 27 1 +3 Banki państwowe 43 40 42 +2 0 Banki prywatne 19 27 41 21 43 19 47 2 +4
3
4 Spośród instytucji władzy najgorzej oceniano działalność prezydenta. Po radykalnym pogorszeniu w kwietniu 94, oceny te jednak się ustabilizowały. Warto zauważyć, że prezydenta potrafiło ocenić najwięcej ankietowanych. Stosunek do większości instytucji władzy wiążesięzdeklarowanymi przez respondentów poglądami politycznymi. działalności rządu i Sejmu jest tym częstsza, im bardziej lewicowe są poglądy badanych. Działalność prezydenta, podobnie jak samorządów, najczęściej aprobują natomiast badani o poglądach prawicowych. Opinie o związkach zawodowych Coraz mniejszy odsetek badanych aprobuje działalność dwóch największych w kraju związków zawodowych, natomiast coraz więcej wyraża dezaprobatę. Oceny zbliżają się do najniższego poziomu odnotowanego w lipcu 93. Działalność NSZZ "Solidarność" pozostawia mniej osób obojętnych niż OPZZ, ale proporcja jej zwolenników i przeciwników jest bardziej niekorzystna niż w przypadku OPZZ. Zaznacza się zróżnicowanie poparcia dla działalności obu central związkowych ze względu na deklarowane poglądy polityczne. Działalność OPZZ najczęściej popierają osoby o poglądach lewicowych, natomiast NSZZ "Solidarność" prawicowych.
5 Opinie o instytucjach niepolitycznych Większość instytucji i organizacji, które nie są bezpośrednio zaangażowane w politykę, także odnotowała zmniejszenie społecznego poparcia. Najwięcej zwolenników ma działalność wojska, telewizji publicznej i Rzecznika Praw Obywatelskich. Natomiast z największą dezaprobatą spotykają się banki prywatne. W porównaniu z kwietniem 94 znacząco wzrosła społeczna aprobata policji państwowej. Nie odzyskała ona jednak poziomu akceptacji, jaki miała przed wybuchem "afery poznańskiej". Najbardziej zmniejszyła sięnatomiast aprobata działalności sądów ikościoła katolickiego. W przypadku sądów i NIK można zaobserwować ten sam trend powrót do poziomu ocen sprzed lutego 94, kiedy to nastąpiła duża ich poprawa. Jeśli chodzi o Kościół, to mimo mniejszej aprobaty oceny jego działalności są nadal lepsze niż przed rokiem.
6
7 Pogorszenie się opinii o większości instytucji i organizacji życia publicznego może być rezultatem debat społecznych i konfliktów, w wyniku których tracą wszystkie zainteresowane strony. Można to też tłumaczyć zmęczeniem społeczeństwa życiem politycznym i pewnym letnim rozprzężeniem. Podobnie jak przed rokiem 2, jest to zapewne tylko przedwakacyjna reakcja na wydarzenia poprzednich miesięcy. 2 Por. komunikat CBOS "Opinie o instytucjach i organizacjach publicznych: stosunek do rządu", lipiec 93.