Przedmowa... 5 1 Skóra 13 1.1 Znaczenie skóry dla człowieka... 13 1.2 Zadania skóry.... 13 1.3 Budowa skóry.... 15 1.3.1 Naskórek... 16 1.3.2 Skóra właściwa.... 20 1.3.3 Tkanka podskórna... 21 1.4 Gruczoły skóry... 22 1.4.1 Ekrynowe gruczoły potowe... 22 1.4.2 Apokrynowe gruczoły potowe... 23 1.4.3 Gruczoły łojowe... 24 1.5 Kolor skóry człowieka... 25 1.6 Starzenie się skóry... 27 1.7 Różnice między skórą mężczyzn i kobiet... 29 2 Typy skóry i stany skóry 31 2.1 Skóra normalna... 31 2.2 Skóra tłusto-wilgotna... 32 2.3 Skóra sucha (o niskiej zawartości tłuszczu i wody)... 35 2.4 Skóra wrażliwa... 36 2.5 Skóra mieszana.... 37 2.6 Skóra tłusto-sucha (o dużej zawartości tłuszczu i niskiej zawartości wody)... 38 2.7 Skóra sucho-wilgotna (o niskiej zawartości tłuszczu i wysokiej zawartości wody)... 38 3 Podstawy prawne 39 4 Mycie skóry 43 4.1 Mydła... 44 4.2 Syndety... 46
8 Spis treści 4.3 Mycie twarzy................................ 48 4.3.1 Żele myjące.... 48 4.3.2 Emulsje myjące... 48 4.3.3 Oleje hydrofilowe... 49 4.3.4 Peelingi do twarzy... 49 4.3.5 Peelingi enzymatyczne.... 50 4.3.6 Peelingi chemiczne... 50 4.4 Mycie ciała... 50 4.4.1 Preparaty pod prysznic... 50 4.4.2 Preparaty do kąpieli... 51 4.4.3 Peelingi do ciała... 53 5 Toniki do twarzy 55 6 Pielęgnacja intensywna 57 6.1 Maseczki i okłady... 57 6.2 Ampułki... 59 7 Pielęgnacja skóry 61 7.1 Rodzaje produktów do pielęgnacji skóry.............. 62 7.1.1 Emulsje... 62 7.1.2 Nanoemulsje... 64 7.1.3 Żele... 64 7.1.4 Podstawy struktury kremów... 65 7.2 Substancje pomocnicze w produktach do pielęgnacji skóry.. 66 7.2.1 Woda... 66 7.2.2 Składniki lipidowe... 66 7.2.3 Emulgatory... 69 7.2.4 Substancje tworzące hydrożele... 72 7.2.5 Środki konserwujące... 72 7.2.6 Przeciwutleniacze.... 75 7.2.7 Perfumy i barwniki... 76 7.3 Pielęgnacja twarzy dla skóry normalnej.... 78 7.4 Pielęgnacja twarzy dla skóry tłusto-wilgotnej... 83 7.5 Pielęgnacja twarzy skóry suchej (o niskiej zawartości tłuszczu i wody)... 84 7.6 Pielęgnacja twarzy dla cery mieszanej... 88 7.7 Pielęgnacja twarzy dla skóry starzejącej się.... 89 7.7.1 Fizjologia starzenia się skóry... 89 7.7.2 Substancje czynne do stosowania zewnętrznego... 90 7.7.3 Substancje aktywne do wstrzykiwania... 99 7.8 Kosmetyka naturalna... 102 7.9 Pielęgnacja skóry wokół oczu... 103 7.10 Pielęgnacja ust.... 104 7.11 Balsamy i olejki do ciała.... 105 7.12 Preparaty do pielęgnacji dłoni i ochrony dłoni.... 106 7.13 Pielęgnacja stóp... 108 7.14 Nutrikosmetyki.... 110
9 8 Dezodoranty i antyperspiranty 111 8.1 Rodzaje... 112 8.2 Dezodoranty... 113 8.3 Antyperspiranty... 114 9 Higiena intymna 117 10 Kosmetyki dla mężczyzn 119 11 Pielęgnacja niemowląt i skóry dziecięcej 121 11.1 Specyfika skóry niemowląt... 121 11.2 Mycie skóry... 122 11.3 Pielęgnacja skóry... 123 11.4 Mycie i pielęgnacja okolic pupy u dziecka... 124 12 Kosmetyki ochronne przed promienio-waniem słonecznym 127 12.1 Zakres promieniowania elektromagnetycznego słońca... 127 12.2 Działanie promieniowania na skórę... 129 12.2.1 Działanie promieniowania podczerwonego... 131 12.2.2 Skutki promieniowania UVA... 132 12.2.3 Skutki promieniowania UVB... 133 12.3 Ostre urazy świetlne... 133 12.4 Przewlekłe urazy świetlne... 136 12.4.1 Przedwczesne starzenie się skóry... 136 12.4.2 Rak skóry (nieczerniakowe raki skóry)... 138 12.4.3 Czerniak złośliwy... 141 12.5 Fotodermatoza polimorficzna... 143 12.6 Reakcje fotoalergiczne i fototoksyczne... 146 12.7 Naturalne mechanizmy ochronne skóry przed promieniowaniem UV... 147 12.7.1 Pigmentacja.... 148 12.7.2 Modzel świetlny... 151 12.7.3 Kwas urokainowy... 151 12.7.4 Mechanizmy naprawcze... 151 12.8 Sztuczna ochrona przed promieniowaniem UV... 153 12.8.1 Rodzaje środków przeciwsłonecznych... 153 12.8.2 Chemiczne substancje ochrony przeciwsłonecznej... 156 12.8.3 Fizyczne substancje ochrony przeciwsłonecznej... 158 12.8.4 Dodatkowe (albo inne) substancje ochronne przeciw promieniowaniu słonecznemu... 160 12.8.5 Enzymy naprawcze DNA... 162 12.9 Faktor ochrony przeciwsłonecznej (ochrona UVB)... 164 12.9.1 Określenie faktora ochrony przeciwsłonecznej... 164 12.9.2 Faktor UVA... 166 12.9.3 Ochrona przed promieniowaniem podczerwonym... 168 12.10 Ubranie chroniące przed słońcem... 168
10 Spis treści 12.11 Wskazówki na temat obchodzenia się ze słońcem i środkami ochrony przeciwsłonecznej... 168 12.12 Preparaty po opalaniu (after-sun)... 173 12.13 Samoopalacze... 174 13 Specjalne zagadnienia pielęgnacji ciała 177 13.1 Cellulit... 177 13.2 Rozstępy w ciąży... 179 13.3 Blizny... 180 13.4 Środki wybielające... 181 13.5 Repelenty... 182 14 Włosy 185 14.1 Znaczenie włosów dla człowieka... 185 14.2 Funkcje włosów... 185 14.3 Typy i rozwój włosów.... 186 14.4 Budowa włosa... 186 14.5 Cykl wzrostu włosa... 188 14.6 Powierzchnia włosa... 189 14.7 Naturalne kolory włosów... 189 15 Mycie i pielęgnacja włosów i skóry głowy 191 15.1 Środki do mycia włosów... 191 15.1.1 Szampony przeciwłupieżowe... 192 15.1.2 Szampony do włosów przetłuszczających się... 195 15.1.3 Szampony do włosów suchych i uszkodzonych... 196 15.2 Środki pielęgnacji włosów i środki utrwalające fryzurę... 198 15.3 Depilacja i epilacja... 200 15.3.1 Depilacja mechaniczna.... 201 15.3.2 Depilacja chemiczna... 202 15.3.3 Epilacja elektryczna i epilacja laserowa... 203 16 Paznokcie 205 16.1 Znaczenie paznokci... 205 16.2 Budowa paznokcia.... 205 16.3 Pielęgnacja paznokci... 207 16.3.1 Maści i oleje do paznokci... 207 16.3.2 Preparaty do usuwania naskórka.... 207 16.3.3 Utwardzacze do paznokci... 208 16.3.4 Lakiery do paznokci... 208 16.3.5 Zmywacze do paznokci.... 209 17 Kosmetyka upiększająca 211 17.1 Środki barwiące w kosmetyce upiększającej... 211 17.2 Kosmetyki upiększające do skóry twarzy... 212 17.3 Kosmetyki upiększające do ust.... 214
11 17.4 Kosmetyki upiększające do partii oczu... 215 17.5 Kosmetyki upiększające do paznokci... 217 18 Higiena jamy ustnej i zębów 219 18.1 Budowa uzębienia... 219 18.1.1 Budowa zęba... 219 18.1.2 Choroby zębów.... 220 18.2 Profilaktyka próchnicy odżywianie przyjazne dla zębów... 221 18.3 Higiena jamy ustnej.... 222 18.3.1 Szczoteczki do zębów... 223 18.3.2 Elektryczne szczoteczki do zębów... 224 18.3.3 Pasty do zębów... 224 18.3.4 Nici dentystyczne............................. 226 18.3.5 Szczoteczki do przestrzeni międzyzębowych... 227 18.3.6 Irygatory do jamy ustnej... 227 18.3.7 Roztwory do płukania ust... 228 18.3.8 Inne środki pomocnicze... 229 18.3.9 Środki do czyszczenia protez.... 229 18.3.10 Środki mocujące do protez... 229 18.4 Fluorki w profilaktyce próchnicy... 230 19 Leczenie poszczególnych chorób skóry i włosów 233 19.1 Trądzik... 233 19.2 Atopowe zapalenie skóry... 238 19.3 Grzybice skóry... 244 19.3.1 Grzybice powodowane przez grzyby Candida... 244 19.3.2 Grzybice dłoni i stóp... 245 19.3.3 Grzybice paznokci.... 247 19.4 Infekcje wirusowe skóry... 249 19.4.1 Brodawki wirusowe... 250 19.4.2 Zakażenia opryszczkowe (Herpes simplex)... 251 19.5 Wypadanie włosów i łysienie... 252 19.5.1 Permanenta postać łysienia.... 252 19.5.2 Łysienie odwracalne... 253 19.5.3 Leczenie łysienia... 254 Wskazówki do stosowanych oznaczeń INCI... 259 Indeks... 273