STANOWISKO w przedmiocie opinii zgłoszonej przez: Urząd Miejski Białystok, Urząd Miasta Włocławek, Urząd Miasta Świnoujście w toku konsultacji społecznych w zakresie propozycji uproszczeń procedur administracyjnych wypracowanych w ramach panelu ekspertów, związanych z wpisem do rejestru żłobków i klubów dziecięcych, a także ze zmianą danych i wykreśleniem wpisu Spis treści I Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do Dokumentu Propozycji Uproszczeń :.. 2 Urząd Miasta Włocławek... 2... 2 Stanowisko w przedmiocie opinii zgłoszonej do Dokumentu Propozycji Uproszczeń w toku konsultacji społecznych:... 2 II. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 1 - Rezygnacja z załącznika - wyciągu z rejestru publicznego potwierdzającego status wnioskodawcy przez:... 2... 2 Stanowisko w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 1 w toku konsultacji społecznych:... 2 III. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 2 - Włączenie tekstu oświadczeń do treści wniosku.... 2 Urząd Miasta w Świnoujściu... 2 Stanowisko w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 2 w toku konsultacji społecznych:... 2 IV. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 3 Wprowadzenie do wniosku opcji wyboru sposobu komunikacji w sposób tradycyjny lub elektroniczny.... 3... 3 Stanowisko eksperta prawnego w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 3 w toku konsultacji społecznych:... 3 V. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 7 Umożliwienie weryfikacji historii działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę Centralny Rejestr Działalności Regulowanej.... 3 Urząd Miejski w Białymstoku:... 3 Stanowisko eksperta prawnego w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 7 w toku konsultacji społecznych:... 3 VI. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 9 - Doprecyzowanie elementów podlegających kontroli podczas wizytacji przez:... 7 Urząd Miasta Włocławek:... 7 Urząd Miasta Świnoujście:... 7 Stanowisko eksperta prawnego w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 9 w toku konsultacji społecznych:... 7 Strona 1
I Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do Dokumentu Propozycji Uproszczeń : Urząd Miasta Włocławek: Uważamy, że propozycje uproszczeń są świetne; szczególnie propozycja likwidacji art.29. W odpowiedzi na email, Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Miasta Świnoujście informuje, że proponowane zmiany procedur administracyjnych, związanych z wpisem do rejestru żłobków i klubów dziecięcych, a także ze zmianą danych i wykreśleniem wpisu, znacznie ułatwi przedsiębiorcom prowadzenie działalności w zakresie opieki nad dziećmi. Odpowiedź w przedmiocie opinii zgłoszonej do Dokumentu Propozycji Uproszczeń w toku konsultacji społecznych: Propozycje uproszczeń wypracowane w projekcie UEPA zostały ocenione pozytywnie. II. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 1 - Rezygnacja z załącznika - wyciągu z rejestru publicznego potwierdzającego status wnioskodawcy przez: Powszechny dostęp do informacji gospodarczej oraz szybki i łatwy dostęp do wyszukiwarek rejestrów publicznych, umożliwia zniesienie obowiązku załączania dokumentu potwierdzającego status podmiotu. Odpowiedź w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 1 w toku konsultacji społecznych: III. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 2 - Włączenie tekstu oświadczeń do treści wniosku. Propozycja włączenia tekstu oświadczeń do treści wniosku zmniejsza biurokrację, która w znacznym stopniu blokuje mechanizm podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej. Odpowiedź w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 2 w toku konsultacji społecznych: Strona 2
IV. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 3 Wprowadzenie do wniosku opcji wyboru sposobu komunikacji w sposób tradycyjny lub elektroniczny. Ponadto wprowadzenie możliwości wyboru sposobu komunikacji w sposób tradycyjny lub elektroniczny, biorąc pod uwagę, że komunikacja elektroniczna jest coraz powszechniejszym sposobem wymiany informacji przebieg rejestracji, zmiany, bądź wykreślenia wpisu z rejestru zrealizuje cel ograniczania barier przedsiębiorcom. Odpowiedź w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 3 w toku konsultacji społecznych: V. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 7 Umożliwienie weryfikacji historii działalności prowadzonej przez przedsiębiorcę Centralny Rejestr Działalności Regulowanej. Urząd Miejski w Białymstoku: Zakładając, że zostanie utworzony Centralny Rejestr Działalności Regulowanej, należałoby pamiętać o możliwości wpisania do niego jednostek budżetowych prowadzonych przez gminy, gdyż one nie są objęte CEIDG, a też są wpisywane do Rejestru Żłobków i Klubów dziecięcych. Stąd bierze się prowadzenie tych rejestrów w gminach w różnych formach np. Excel). Drugą sprawą jest umożliwienie szybkiego wyboru jednostek aktualnie funkcjonujących na danym terenie (gminie)w celu łatwego dostępu do informacji jakich jednostek na danym terenie dotyczy nadzór zgodnie z art. 54 ustawy o opiece nad dzieckiem w wieku do lat 3 (chodzi o przypadek, że przedsiębiorca będzie wpisywany jednokrotnie do rejestru z możliwością prowadzenia działalności gospodarczej w wielu gminach). Po trzecie, co z opłatą za wpis do rejestru. Czy będzie ona zmieniona, bo na razie to każda gmina ustala jej wysokość sama. Jeśli przyjąć jeden wpis na kilka gmin, to jaką opłatę należy pobrać przy wpisie? Kolejnym problemem jest wymagane doświadczenie w stosunku do Dyrektora i opiekunów - czy może to być opieka nad własnym dzieckiem, nigdzie nie jest to doprecyzowane. Stanowisko eksperta prawnego w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 7 w toku konsultacji społecznych: Zakładając, że zostanie utworzony Centralny Rejestr Działalności Regulowanej, należałoby pamiętać o możliwości wpisania do niego jednostek budżetowych prowadzonych przez gminy, gdyż one nie są objęte CEIDG, a też są wpisywane do Rejestru Żłobków i Klubów dziecięcych. Stąd bierze się prowadzenie tych rejestrów w gminach w różnych formach np. Excel). Status prawny jednostek budżetowych jednostek samorządu terytorialnego został uregulowany w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1240 ze zm.). W myśl art. art. 11 wskazanej ustawy jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Jednocześnie należy zauważyć, iż Strona 3
jednostka budżetowa działa na podstawie statutu, określającego w szczególności jej nazwę, siedzibę i przedmiot działalności. Jednostki budżetowe jednostek samorządu terytorialnego są tworzone, łączone i likwidowane przez organy stanowiące odpowiednio gminy, powiatu oraz samorządu województwa. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 (Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 235 ze zm.), zwanej dalej ustawą o opiece, żłobki i kluby dziecięce mogą tworzyć i prowadzić (1) gminy, (2) osoby fizyczne, (3) osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Mając na uwadze przedstawione powyżej przepisy ustawy o finansach publicznych, należy wskazać, iż gminny żłobek lub klub dziecięcy może być prowadzony w formie gminnej jednostki budżetowej realizującej cele i zadania wynikające z ustawy o opiece. Gminna jednostka budżetowa nie posiada odrębnej od gminy osobowości prawnej, w takim wypadku żłobek lub klub dziecięcy będzie więc działał w imieniu i na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Na gruncie przepisów ustawy o opiece, gmina jako podmiot uprawniony do tworzenia i prowadzenia żłobków i klubów dziecięcych podlega wpisowi do rejestru żłobków i klubów dziecięcych (zwanego dalej rejestrem żłobków ) na takich samych zasadach jak pozostałe osoby wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy (z wyjątkiem opłaty za wpis, z której gmina jest zwolniona na podstawie art. 33 ust. 5 ustawy). W efekcie gminne jednostki budżetowe prowadzące żłobek lub klub dziecięcy są wpisywane do rejestru żłobków prowadzonego przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W tym miejscu należy podkreślić, iż postulowane utworzenie jednolitego dla obszaru całego kraju rejestru działalności regulowanej, ma polegać przede wszystkim na przeniesieniu kompetencji do prowadzenia poszczególnych rejestrów działalności regulowanej z płaszczyzny lokalnej (np. gminnej jak w przypadku rejestru żłobków) na poziom centralny. Podstawowe założenia ustawy o opiece, w szczególności w zakresie podmiotów uprawnionych do tworzenia i prowadzenia żłobków oraz klubów dziecięcych nie będą ulegały zmianie. Oznacza, iż podmioty podlegające aktualnie rejestracji w rejestrze żłobków, będą również objęte obowiązkiem wpisu w ramach prowadzonego w sposób scentralizowany rejestru działalności regulowanej. Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, iż obawy Urzędu Miasta Białystok nie są uzasadnione, bowiem wdrożenie postulowanych rozwiązań związanych z utworzeniem rejestru działalności regulowanej nie wpłynie na możliwość tworzenia i prowadzenia przez gminne jednostki budżetowe żłobków i klubów dziecięcych, a w konsekwencji na konieczności wpisania tych podmiotów do rejestru. Drugą sprawą jest umożliwienie szybkiego wyboru jednostek aktualnie funkcjonujących na danym terenie (gminie) w celu łatwego dostępu do informacji jakich jednostek na danym terenie dotyczy nadzór zgodnie z art. 54 ustawy o opiece nad dzieckiem w wieku do lat 3 (chodzi o przypadek, że przedsiębiorca będzie wpisywany jednokrotnie do rejestru z możliwością prowadzenia działalności gospodarczej w wielu gminach). Nadzór w zakresie prawidłowości w organizacji oraz funkcjonowaniu żłobków i klubów dziecięcych prowadzony jest przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce prowadzenia tych placówek (art. 54 i nast. ustawy o opiece). Wątpliwości zgłoszone przez Urząd Miasta Białystok dotyczą zapewnienia możliwości efektywnego wykonywania przez organy gminy obowiązków związanych z nadzorem nad żłobkami i klubami dziecięcymi, w sytuacji utworzenia jednolitego dla całego kraju rejestr żłobków lub rejestru działalności regulowanej. W tej mierze należy zauważyć, iż proponowane rozwiązanie nie eliminuje całkowicie udziału w procedurze wpisu organów aktualnie prowadzących rejestry, do ich kompetencji nadal będzie należało dokonywanie wpisów w rejestrze z tą jednak różnicą, iż rejestr będzie prowadzony w sposób Strona 4
centralny i jednolity dla obszaru całego kraju. Oznacza to, iż organy gminy będą posiadały wiedzę o wnioskach, które dotyczą placówek zlokalizowanych na obszarze ich właściwości. Poza tym wymaga podkreślenia, iż zgodnie z założeniami centralny rejestr będzie powszechnie dostępny w sieci teleinformatycznej, co zwiększy dostępność danych zarówno dla osób zainteresowanych (np. rodziców chcących zweryfikować daną placówkę) oraz umożliwi uzyskanie przez organy gminy informacji o placówkach zarejestrowanych na terenie ich właściwości. Oczywiście zasadne jest rozważenie wprowadzenie w ramach rejestru działalności regulowanej takiego rozwiązania technicznego, aby system teleinformatyczny rejestru po dokonaniu wpisu automatycznie transferowałby do organu gminy dane dotyczące placówki utworzonej na obszarze jej właściwości. W tym miejscu należy jednak zauważyć, iż szczegółowe kwestie dotyczące funkcjonowania centralnego rejestru działalności regulowanej, w tym kwestie rozwiązań technicznych, ze względu na swą złożoność zostały wyłączone i objęte odrębnym postępowaniem. Prowadzenie szczegółowych rozważań w tej materii wykraczałoby zatem poza ramy opracowania związanego z propozycjami uproszczeń procedur administracyjnych w zakresie wpisu do rejestru żłobków i klubów dziecięcych. Należy jedynie zauważyć, iż sygnalizowane przez Urząd Miasta Białystok wątpliwości są zasadne w tym znaczeniu, iż regulacje dotyczące utworzenia postulowanego centralnego rejestru działalności regulowanej, powinny uwzględniać stworzenie mechanizmów pozwalających gminie na efektywne wykonywanie nadzoru nad żłobkami i klubami dziecięcymi. Uwagi te należy zatem uwzględnić w pracach nad przygotowaniem zmian w procedurach administracyjnych, związanych z utworzeniem i funkcjonowaniem omawianego rejestru działalności regulowanej. Po trzecie, co z opłatą za wpis do rejestru. Czy będzie ona zmieniona, bo na razie to każda gmina ustala jej wysokość sama. Jeśli przyjąć jeden wpis na kilka gmin, to jaką opłatę należy pobrać przy wpisie? W myśl przepisów ustawy o opiece prowadzenie żłobka lub klubu dziecięcego jest działalnością regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.), zwanej dalej ustawą o s.dz.g.. Jednocześnie w aktualnym stanie prawnym rejestr żłobków prowadzony w jest na poziomie lokalny, mianowicie rejestr prowadzi wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce prowadzenia żłobka (art. 16 i art. 27 ust. 1 ustawy o opiece). Zgodnie z art. 64 ust. 4 ustawy o s.dz.g. wpis do rejestru działalności regulowanej podlega opłacie skarbowej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Uszczegółowienie problematyki związanej z opłatą pobieraną za wpis do rejestru żłobków zawarte zostało w art. 33 ustawy o opiece. Wysokość opłaty ustala rada gminy w drodze uchwały, z zastrzeżeniem, iż kwota opłaty nie może być wyższa od 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jednocześnie należy zauważyć, iż opłacie podlega jedynie wpis do rejestru, natomiast zmiany w rejestrze lub wykreślenie są wolne od opłat (art. 33 ust. 4 ustawy o opiece). Od opłaty za wpis do rejestru z mocy ustawy zwolniona jest gmina i jej jednostki, które ze względu na prowadzony żłobek lub klub dziecięcy podlegają wpisowi do rejestru. Postulowana reorganizacja sposobu prowadzenia rejestru żłobków przewiduje dwa alternatywne modele. Pierwszy zakłada stworzenie jednolitego, prowadzonego na poziomie centralnym, rejestru żłobków i klubów dziecięcych. Druga propozycja dotyczy utworzenia jednego rejestru działalności regulowanej, którego właściwość rzeczowa obejmowałaby wszystkie prowadzone aktualnie odrębnie, działalności regulowane. Zmiana w sposobie prowadzenia rejestru żłobków w obu wymienionych wyżej przypadkach wymusza również zmianę sposobu ustalania oraz pobierania opłat od wniosków o wpis do rejestru. Utworzenie jednolitego rejestru żłobków (lub rejestru działalności regulowanej) będzie oznaczało konieczność sprowadzenia również wspólnych dla terenu całego kraju zasad dotyczących opłat za wpis do rejestru. Utrzymanie w tym względnie aktualnie funkcjonującego rozwiązania, polegającego na ustalaniu wysokości opłaty przez rady poszczególnych gmin, będzie niemożliwe w przypadku utworzenia Strona 5
jednolitego, centralnego rejestru. Wydaje się, iż najbardziej racjonalne byłoby przyjecie zasady, iż wysokość opłaty za wpis do rejestru będzie ustalona ustawowo (lub na poziomie przepisów wykonawczych), a kwota opłaty będzie pobierana przez organ prowadzący rejestr działalności regulowanej. Należy zauważyć, iż wskazanie bardziej szczegółowych rozwiązań wykracza poza ramy propozycji uproszeń procedur administracyjnych związanych z wpisem do rejestru żłobków. Wprowadzenie jednego ze wskazanych wyżej centralnych rejestrów wymaga kompleksowych zmian przepisów prawa i ze wzglądu na złożony charakter zagadnienie to zostało objęte odrębnym postępowaniem w zakresie uproszenia procedur administracyjnych. W tym miejscu należy jedynie zauważyć, iż sygnalizowane przez Urząd Miasta Białystok wątpliwości dotyczące sposobu ustalania i pobierania opłat za wpis do rejestru (w przypadku utworzenia jednego rejestru na poziomie centralnym) są uzasadnione, bowiem zmiany w sposobie prowadzenia rejestru wymuszają również wypracowanie nowych zasad ustalania i uiszczania opłat. Szczegółowe rozwiązania w tym zakresie nie są jednak objęte ramami niniejszego opracowania. Kolejnym problemem jest wymagane doświadczenie w stosunku do Dyrektora i opiekunów - czy może to być opieka nad własnym dzieckiem, nigdzie nie jest to doprecyzowane Przepisy ustawy o opiece nad dziećmi regulują kwalifikacje jakie powinien posiadać dyrektor żłobka oraz opiekun w żłobku lub klubie dziecięcym. W myśl art. 13 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o opiece, dyrektorem żłobka może być osoba, która posiada (1) wykształcenie wyższe i co najmniej 3 lata doświadczenia w pracy z dziećmi albo (2) co najmniej wykształcenie średnie oraz 5 lat doświadczenia w pracy z dzieci. Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o opiece opiekunem w żłobku lub klubie dziecięcym może być osoba, która posiada co najmniej wykształcenie średnie oraz (1) co najmniej dwuletnie doświadczenie w pracy z dziećmi w wieku do lat 3 lub (2) przed zatrudnieniem jako opiekun w żłobku lub w klubie dziecięcym odbyła 280-godzinne szkolenie, z czego co najmniej 80 godzin w formie zajęć praktycznych, polegających na sprawowaniu opieki nad dzieckiem pod kierunkiem opiekuna, o którym mowa w ust. 1. Na gruncie przywołanych przepisów należy zauważyć, iż ustawodawca formułując wymagania stawiane osobom mającym pełnić funkcję dyrektora żłobka lub opiekuna w żłobku albo klubie dziecięcym, posługuje się pojęciem doświadczenia w pracy z dziećmi. W świetle opinii zgłoszonej przez partnera społecznego (Urząd Miasta Białystok) na szczególną uwagę zasługuje okoliczność, iż wymagany od ww. osób okres doświadczenia musi dotyczyć pracy z dziećmi. Już zatem literalna wykładnia omawianych przepisów prowadzi do wniosku, iż wymagane doświadczenie musi dotyczyć opieki sprawowanej nad dziećmi w ramach obowiązków zawodowych danej osoby, związanych ze świadczeniem opieki nad dziećmi na rzecz osób trzecich (bez względu na stosunek prawny łączący opiekuna z osobą zlecającą taką usługę). Tylko bowiem wykonywanie pieczy nad dziećmi w ramach obowiązków służbowych (pracowniczych) może mieć charakter doświadczenia w pracy z dziećmi. W oparciu o tak sformułowane kryteria ustawowe nie będzie legitymować się wymaganymi kwalifikacjami osoba, która posiada doświadczenie w opiece nad własnymi dziećmi. Piecza sprawowana nad dziećmi własnymi nie należy bowiem do kategorii doświadczenia zawodowego, a jej wykonywanie stanowi najczęściej realizację obowiązków rodzicielskich wynikających ze stosunków prawnych między rodzicami lub opiekunami prawnymi, a dzieckiem. Takie stanowisko wydaje się potwierdzać również wykładnia funkcjonalna wskazanych przepisów (art. 13 ust. 2 i art. 16 ust. 2 ustawy o opiece). Należy bowiem zauważyć, iż zasadniczym celem uchwalenia przez ustawodawcę omawianej ustawy było efektywne tworzenie warunków dla rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi i poprawa standardów funkcjonowania placówek opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, wsparcie rodziców zarówno w planach prokreacyjnych, jak i w procesie wychowywania dzieci (uzasadnienie do projektu ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3). Niewątpliwie jednym z elementów poprawy standardów funkcjonowania placówek opieki na dziećmi jest zapewnienie tym jednostkom należycie wykwalifikowanego personelu, w szczególności w postacie osób zarządzających placówką (dyrektor) oraz opiekunów. Sprzeczne z tak rozumianym ratio legis przedmiotowej regulacji byłoby Strona 6
dopuszczenie do wykonywania obowiązków dyrektora lub opiekuna osób, które nie posiadają doświadczenia w opiece nad dziećmi obcymi, co niewątpliwie wymaga specyficznych predyspozycji, które nie zawsze posiadają osoby sprawujące opiekę na własnymi dziećmi, nawet pomimo wykonywania swych obowiązków w sposób należyty. Mając na uwadze wskazane wyżej argumenty, należy stwierdzić, iż zasygnalizowane przez Urząd Miasta Białystok wątpliwości dotyczące kwalifikacji wymaganych od osób pełniących obowiązki dyrektorów żłobków oraz opiekunów, nie znajdują uzasadnienia w przepisach ustawy o opiece. W związku z powyższym w świetle omówionego wyżej zagadnienia aktualny stan prawny, w szczególności w zakresie przepisów ustawy o opiece, nie wymaga zainicjowania i przygotowania zmian. VI. Treść opinii zgłoszonej w toku konsultacji społecznych do propozycji nr 9 - Doprecyzowanie elementów podlegających kontroli podczas wizytacji przez: Urząd Miasta Włocławek: Uważamy, że propozycje uproszczeń są świetne; szczególnie propozycja likwidacji art.29. Urząd Miasta Świnoujście: Ponadto wyeliminowanie z postępowania dodatkowych czynności wynikających z przepisów (między innymi wizytacja lokalu przez pracownika urzędu, w sytuacji gdy lokal został już pozytywnie zaopiniowany przez państwowego inspektora sanitarnego oraz Państwową Straż Pożarną) znacznie usprawni samą procedurę rejestracji, podobnie jak obowiązująca od 1 lipca 2011 r. ustawa o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Odpowiedź w przedmiocie opinii zgłoszonej do propozycji nr 9 w toku konsultacji społecznych: Autor: Marcin Piechocki, radca prawny Strona 7