Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie miasta Złotów na lata 2014 2020 i z działalności Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie za rok 2014 Złotów, marzec 2015 1
Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na terenie Gminy Miasta Złotów na lata 2014 20120 został przyjęty do realizacji uchwałą nr XXXVIII.355.2014 w dniu 30 września 2014 roku. Od wielu lat na terenie Złotowa podejmowane są działania mające na celu pomoc rodzinom dotkniętym przemocą domową. Powyższy Program stanowi interdyscyplinarną strategię działań na rzecz zapobiegania i zwalczania przemocy domowej przez wszystkie instytucje i organizacje zobligowane do podejmowania działań w tym zakresie, działające na poziomie gminnym. Głównym celem Programu jest przeciwdziałanie przemocy w rodzinie w Gminie Miasto Złotów, zapewnienie ochrony jej ofiarom oraz skuteczne oddziaływanie na jej sprawców. Cel główny Programu realizowany jest w oparciu o cele szczegółowe: 1) wsparcie osób i rodzin dotkniętych przemocą domową, 2) podniesienie świadomości społecznej na temat zjawiska przemocy w rodzinie i możliwości uzyskania pomocy, 3) zacieśnienie współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, 4) zwiększenie działań interwencyjnych i korekcyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie, 5) zwiększenie skuteczności ochrony ofiar przemocy w rodzinie i zwiększenie dostępności pomocy, 6) doskonalenie kadr pracujących ze sprawcami i ofiarami przemocy w rodzinie. Zważywszy, że Program ten został przyjęty Uchwałą Rady Miasta na lata 2014 20120 jego główne działania i zamierzenia będą realizowane w latach następnych. Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar na terenie miasta jest realizowany przez Zespół Interdyscyplinarny do spraw przeciwdziałania przemocy, którego obsługę organizacyjno techniczną zapewnia Społecznej w Złotowie. Podstawą prawną działania Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest: 1. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.); 3. Uchwała Nr V/45/11 Rady Miejskiej z dnia 29 marca 2011 roku w sprawie określenia trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego 2
oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania, 4. Uchwała Nr VII/63/11 z dnia 28 czerwca 2011 roku zmieniającą uchwałę Nr V/45/11 w sprawie określenia trybu i sposobu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania, 5. Zarządzenie Nr 107/11 Burmistrza Miasta Złotów z dnia 25 sierpnia 2011 roku w sprawie powołania zespołu interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Do ustawowo określonych zadań Zespołu należy: 1) diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, 2) podejmowanie działań w środowisku zagrożonym, przemocą w rodzinie, w celu przeciwdziałania temu zjawisku, 3) inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie, 4) rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, 5) inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie. Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego działają w oparciu o porozumienia zawarte między burmistrzem miasta Złotowa a podmiotami, których przedstawiciele wchodzą w skład Zespołu. Z uwagi na rozmiar zjawiska oraz usprawnienie działań Zespołu Zarządzeniem Burmistrza Miasta Złotowa Nr140.2014 z dnia 29 września 2014 roku powołano do składu Zespołu nowych członków tj. Ewę Pyszka, Iwonę Pałuczak, Grażynę Moczarską i Barbarę Czarnotta pracowników socjalnych Miejskiego Ośrodka Pomocy. Aktualny skład Zespołu Interdyscyplinarnego: Nazwisko i imię Instytucja Stanowisko służbowe Jolanta Witkowska Przewodniczący ZI Społecznej Starszy specjalista pracy socjalnej Bożena Spychała sekretarz ZI Społecznej Inspektor Dziamska Agnieszka Gapińska Olimpia Fruzińska Julia Grzybek Anita Sąd Rejonowy Komenda Powiatowa Policji Sąd Rejonowy Szkoła Podstawowa Nr 1 w Złotowie Kurator Policjant Kurator zawodowy Pedagog 3
Kowalska Katarzyna Manikowska Karina Olencka Hanna Piechocka Grażyna Piętka Mirosława Alicja Andrzejewska Pyszka Ewa Czarnotta Barbara Moczarska Grażyna Pałuczak Iwona Anna Suchodół Szpital Powiatowy Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zespół Szkół Samorządowych Nr 1 w Złotowie Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Specjalista pracy socjalnej Pielęgniarka epidemiologiczna Psycholog, członek komisji Pedagog Specjalista pracy socjalnej Prezes Specjalista pracy socjalnej Pracownik socjalny Pracownik socjalny Pracownik socjalny Psycholog W roku 2014 roku w ramach swej działalności Zespół Interdyscyplinarny do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie realizował działania zawarte w gminnym programie przeciwdziałania przemocy w rodzinie i ochronie ofiar przemocy gminy miasto Złotów w zakresie: koordynacji współpracy lokalnych podmiotów na rzecz przeciwdziałania przemocy domowej w ramach 5 posiedzeń Zespołu, na których omawiano współpracę instytucji, ustalano zasady współdziałania, dokonywano niezbędnych korekt i uzgodnień mających na celu poprawę koordynacji współpracy, organizacji szkoleń i spotkań informacyjno - edukacyjnych w 2014 Zespół zorganizował i przeprowadził: - 1 spotkanie o charakterze informacyjno - edukacyjnym dla członków Zespołu dotyczące procedur kierowania na leczenie p/alkoholowe prowadzone przez członka Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych - 3 szkolenia w zakresie Procedura Niebieskich Kart, w tym 1 dla nowo powołanych członków Zespołu, 4
rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym działanie to było realizowanie poprzez: dystrybucję ulotek, plakatów skierowanych do ofiar przemocy w rodzinie, umieszczenie plakatów na tablicy informacyjnej w MOPS i innych instytucjach, a także stronę internetową prowadzoną przez www.mopszlotow.pl (informacje umieszczone i aktualizowane w zakładce Zespół Interdyscyplinarny ), udzielanie informacji i wyjaśnień głównie ofiarom przemocy domowej o możliwościach uzyskania wsparcia na terenie Złotowa (w ramach indywidualnych kontaktów z zainteresowanymi), informacji w zakresie przepisów prawnych oraz stosowania procedury związanej z przemocą w rodzinie, przekazywanie informacji sprawcom przemocy o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy w rodzinie, diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie na terenie Złotowa Zespół Interdyscyplinarny gromadził i analizował dane dotyczące zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Złotowa, podejmowanie interwencji wobec rodzin dotkniętych przemocą - działania te realizowano w oparciu o procedurę Niebieskie Karty, którą określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów Formularzy Niebieska Karta. Procedura obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy. W ubiegłym roku do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 53 formularzy Niebieska Karta cz. A. Procedura ta została wszczęta przez Komendę Powiatową Policji w 52 zgłoszeniach, i 1 zgłoszenie dokonane przez Miejską Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Procedurą Niebieskie Karty objęto łącznie 38 rodzin liczących ogółem 108 osób, w tym 38 kobiet, 45 mężczyzn i 25 dzieci. Liczba ogólna osób dotkniętych przemocą 67, w tym 25 dzieci. Ponadto w 2014 roku członkowie Zespołu prowadzili 11 spraw związanych z procedurą Niebieskiej Karty z lat ubiegłych. W 11 rodzinach dochodziło do kolejnych interwencji domowych. W zakresie niezbędnym do 5
udokumentowania nowego zdarzenia funkcjonariusze KPP ponownie wypełnili formularz Niebieska Karta cz. A. Tabela 1. Dane dotyczące przemocy w rodzinie w zestawieniu za 2014 rok na podstawie Niebieskich Kart, które wpłynęły do Zespołu: Sprawcy Przemocy: 2014 rok Kobiety 2 Mężczyźni 36 Nieletni 0 Liczba ofiar przemocy domowej w tym: dzieci 67 25 Źródło: dane własne Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie Tabela 2. Rodzaje stosowanej przemocy w liczbach wg NK cz. A. Rok Przemoc fizyczna Przemoc fizyczna z uszkodzeniem ciała Przemoc psychiczna Inny rodzaj zachowań 2014 25 14 38 22 Źródło: dane własne Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie Na podstawie analizy posiadanej dokumentacji wynika, iż sprawcy przemocy to głównie mężczyźni, stosujący przemoc fizyczną i psychiczną po spożyciu alkoholu. W stosunku do sprawców przemocy domowej zostały podjęte następujące działania: 1 osoba ( sprawca przemocy ) dobrowolnie uczestniczyła w 6 cio tygodniowym leczeniu p/alkoholowym w Piecewie. - w 1 przypadku podjęto działania dot. odizolowania sprawcy od rodziny - 4 osoby ( sprawcy przemocy ) objęte zostały dozorem kuratora - 1 osoba została pozbawiona wolności 6
- w 4 przypadkach wszczęto dochodzenie prowadzone przez Komendę Powiatową Policji w Złotowie - 1 rodzina skorzystała z terapii rodzinnej - w 3 sprawach toczy się postępowanie sądowe o przymusowe leczenie alkoholowe - 1 osoba skierowana do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Działania na rzecz ofiar przemocy i ich rodzin: - 1 interwencja w Urzędzie Miejskim celem rozwiązania problemu mieszkaniowego byłych małżonków - 6 rodzin objętych jest nadzorem kuratora z Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego Sytuacja rodzinna ofiar przemocy domowej jest systematycznie monitorowana przez pracowników socjalnych MOPS oraz dzielnicowych KPP. W roku 2014 18 rodzin dotkniętych przemocą domową zostało objętych pomocą społeczną MOPS w tym: pomocą finansową 17, pomocą w formie usług opiekuńczych 2, bezpłatnymi posiłkami 3, schronienie w Specjalistycznym Ośrodku Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Pile 1 rodzina ( matka z trójką dzieci ), schronienie w Noclegowni dla bezdomnych 1 osoba ( sprawca przemocy postanowienie Sądu ). Ponadto pracownicy socjalni MOPS udzielają osobom i rodzinom wsparcia w formie szeroko rozumianej pracy socjalnej. Osoby dotknięte problemem przemocy w rodzinie mogą skorzystać z poradnictwa specjalistycznego tj. prawnego i psychologicznego prowadzonego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Natomiast Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w ramach swoich zadań prowadzi m.in. Punkt Konsultacyjny dla osób uzależnionych, współuzależnionych i ofiar przemocy. Placówki oświatowe jak szkoły podstawowe prowadzą działania dydaktyczno - profilaktyczne z zakresu zapobiegania agresji słownej i fizycznej w kontaktach z opiekunami i rówieśnikami. Dzieci mają możliwość korzystania z pomocy Poradni Psychologiczno Pedagogicznej. 7
W celu rozwiązania problemu przemocy w rodzinie w indywidualnych przypadkach Zespół powołał 38 grup roboczych. W każdej grupie roboczej działał dzielnicowy i pracownik socjalny, który był zarazem koordynatorem grupy roboczej. Ponadto skład grupy roboczej ustalano adekwatnie do sytuacji rodzinnej. W przypadku: rodzin z dziećmi powoływano pedagogów szkolnych lub psychologa, rodzin objętych nadzorem kuratora powoływano kuratora zawodowego lub społecznego, w rodzinach z problemem alkoholowym powoływano członków Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W 8 sprawach, które wpłynęły do Zespołu w 2014 roku zakończono procedurę Niebieskiej Karty. Na funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego przeznaczono z budżetu kwotę 3.109,89 zł w tym: szkolenia 800,00 zł, delegacje służbowe 74,51zł, wyrób pieczątek,ulotek informacyjnych, usługi pocztowe łącznie 432,95 zł, zakup książki o tematyce przemocy domowej 125, 00 zł, zakup drukarki, alkomatu, materiałów biurowych na łączną kwotę 1398,43 zł, korespondencja usługi doręczyciela 279,00 zł). Wnioski końcowe Problemy rodzin dotkniętych przemocą domową mogą być skutecznie rozwiązywane jedynie przy efektywnej współpracy różnych osób i instytucji. Zasadnym jest wzmocnienie działań skierowanych do sprawców przemocy, w tym w zakresie programów korekcyjnoedukacyjnych, oraz działania o charakterze motywacyjnym. Z uwagi na interdyscyplinarność problemu przemocy w rodzinie istotnym czynnikiem zwiększającym skuteczność rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy domowej jest doskonalenie kadr, a przede wszystkim współdziałanie lokalnych instytucji, poprzez przekazywanie istotnych informacji w obszarze prowadzonych postępowań przez policję i prokuraturę. Mając na uwadze skalę zjawiska, koniecznym staje się rozważenie możliwości utworzenia punktu interwencji kryzysowej świadczącego pomoc: psychologiczną, pomoc socjalną (praca socjalna), pomoc prawną, psychoterapię. Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie Jolanta Witkowska 8