PROGRAM SZKOLENIOWY dla szkolenia z zakresu: Przyspieszone rozpoznawanie spraw gospodarczych i cywilnych (postępowanie nakazowe, upominawcze, elektroniczne postępowanie upominawcze i postępowanie uproszczone) organizowanego w ramach projektu Prawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej Część I Finansowanie CZĘŚĆ OGÓLNA Szkolenie pn.: Przyspieszone rozpoznawanie spraw gospodarczych i cywilnych (postępowanie nakazowe, upominawcze, elektroniczne postępowanie upominawcze i postępowanie uproszczone) organizowane jest w ramach projektu pn.: Prawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej POWR.02.17.00-00-0045/16-00 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 (PO WER 2014-2020) Część II Adresaci szkolenia Szkolenie skierowane jest do kadry sądów powszechnych: a) sędziów sądów apelacyjnych i okręgowych oraz rejonowych; b) asesorów sądowych; c) referendarzy sądowych z sądów rejonowych i okręgowych, d) asystentów sędziów sądów apelacyjnych, okręgowych i rejonowych apelacji łódzkiej i warszawskiej specjalizującej się w prawie cywilnym, gospodarczym lub karnym gospodarczym. Część I Informacje ogólne CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA Szkolenie realizowane w wymiarze 16 godz. (2 dni x 8 godz.) Forma zajęć: warsztat, wykład Część II Cele i efekty kształcenia (w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw uczestników szkolenia) Cel szkolenia: Zapoznanie uczestników szkolenia z problematyką przyspieszonego rozpoznawania spraw cywilnych i gospodarczych w postępowaniu cywilnym w ramach następujących postępowań odrębnych: postępowania nakazowego, postępowania upominawczego i elektronicznego postępowania upominawczego, postępowania uproszczonego oraz jednego z odrębnych postępowań w sprawach Strona 1 z 7
transgranicznych, tj. europejskiego postępowania nakazowego, które można określić wspólnym mianem postępowań przyspieszonych. Analizie poddane zostaną poszczególne postępowania w odniesieniu do ich elementów statycznych (strony przedmiotowej i podmiotowej, a w tym zakresu zastosowania) oraz dynamicznych (związanych z przebiegiem postępowania). Ze szczególną uwagą zostaną omówione zmiany wprowadzone w życie w ramach nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego mocą ustawy z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019, poz. 1469). W jej ramach doszło bowiem nie tylko do wprowadzenia regulacji wspólnej postępowania nakazowego i postępowania upominawczego oraz częściowych zmian obu tych procedur odrębnych, ale także do gruntownego przebudowania postępowania uproszczonego i elektronicznego postępowania upominawczego. Uczestnicy szkolenia zostaną zaznajomieni z tematyką podstaw dowodowych wydawania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (art. 485 k.p.c.), charakterystyką nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, uwzględniając jego ogólne cechy (art. 480 2 k.p.c.) i cechy szczególne związane z przyznaniem nakazowi zapłaty w postępowaniu nakazowym przymiotu tytułu zabezpieczenia lub zapewnienia jego natychmiastowej wykonalności (art. 492 k.p.c.), a także problematyką drugiego etapu postępowania nakazowego następującego po wniesieniu przez pozwanego zarzutów od nakazu zapłaty. Podobnie celem szkolenia jest przybliżenie jego uczestnikom zagadnień związanych z podstawą wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i przeszkód do jego wydania (art. 499 k.p.c.) oraz przebiegu postępowania do chwili wniesienia sprzeciwu przez pozwanego. Omówione zostanie elektroniczne postępowanie upominawcze w obowiązującym kształcie. Ponadto przedstawione zostaną zmiany w obrębie elektronicznego postępowania upominawczego, które wejdą w życie 7 lutego 2020 r., a w wyniku których powyższa procedura odrębna zyska autonomiczny charakter, bowiem wyłączona zostanie możliwość prostej kontynuacji postępowania przed sądem właściwości ogólnej na rzecz umorzenia postępowania wobec braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, bądź zaskarżenia takiego nakazu zapłaty (art. 505 33 i art. 505 36 k.p.c.). Ponadto uczestnicy szkolenia zostaną zaznajomieni z regulacją postępowania uproszczonego, a w tym ze znowelizowanymi unormowaniami postępowania uproszczonego, a konkretnie ze zmianami dotyczącymi zakresu przedmiotowego zastosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym (art. 505 1 k.p.c.), organizacji postępowania uproszczonego (art. 505 2 k.p.c.), kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym (art. 505 3 k.p.c.), nowych zasad zasięgania wiedzy specjalnej w postępowaniu uproszczonym (art. 505 7 k.p.c.), skróconego uzasadnienia wyroku w sprawach bagatelnych i orzekania w drugiej instancji w tego rodzaju sprawach (art. 505 8 4 i art. 505 12 1 1 k.p.c.). Celem szkolenia jest również zaprezentowanie regulacji europejskiego postępowania nakazowego regulowanego dychotomicznie w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. L z 2006 r. nr 399, s. 1) oraz w przepisach art. 505 15 i nast. k.p.c. Szczególną uwagę należy poświęcić zakresowi zastosowania przepisów o ww. postępowaniu (art. 2-4 ww. rozporządzenia), wydaniu europejskiego nakazu zapłaty (art. 10 i art. 12 ww. rozporządzenia) oraz sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty (art. 16 i art. 17 ww. rozporządzenia; art. 505 19 i art. 505 19a k.p.c.). Zadaniem szkolenia jest również zapoznanie jego uczestników z problematyką tzw. krzyżowania się postępowań odrębnych (zbiegu przepisów o różnych postępowaniach odrębnych w jednej sprawie), w tym wzmiankowanych postępowań przyspieszonych z nowym postępowaniem odrębnym w sprawach gospodarczych, gdzie przewidziano odrębną normę statuującą pierwszeństwo przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych (art. 458 1 2 k.p.c.). Omówione zostaną także zmiany w zakresie kosztów postępowania, które dotyczą postępowań przyspieszonych i zostały znowelizowane ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019, poz. 1469). w zakresie WIEDZY uczestnik: zna zakresy przedmiotowe i podmiotowe zastosowania przepisów o poszczególnych postepowaniach przyspieszonych; potrafi zidentyfikować reguły rządzące rozwiązywaniem kolizji przepisów w przypadku tzw. krzyżowania się postępowań; Strona 2 z 7
wie, jakie są podstawy wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i postępowaniu upominawczym oraz europejskiego nakazu zapłaty; rozróżnia istotne cechy nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i postępowaniu upominawczym; zna zasady zaskarżania nakazów zapłaty oraz rozpoznawania szczególnych środków zaskarżenia wywodzonych od tych orzeczeń; zna zasady wnoszenia innych środków prawnych od nakazów zapłaty oraz sposoby ich załatwiania; zna przepisy o rozpoznawaniu spraw w I i II instancji w postępowaniu uproszczonym; identyfikuje aktualne problemy praktyczne związane z nowymi regulacjami Kodeksu postępowania cywilnego dotyczącymi postępowań przyspieszonych, wprowadzonymi ustawą z 4 lipca 2019 r., w tym zarówno przed sądem pierwszej i drugiej instancji; wie, jak prawidłowo zastosować przepisy o postępowaniach przyspieszonych w celu sprawniejszego rozpoznania spraw cywilnych i gospodarczych; posiada wiedzę o nowych unormowaniach dotyczących rozstrzygania o kosztach postępowania w odniesieniu do postępowań przyspieszonych. w zakresie UMIEJĘTNOŚCI uczestnik: potrafi dokonać kwalifikacji, czy sprawa podlega załatwieniu w jednym z postępowań przyspieszonych; rozstrzyga zagadnienia problemowe dotyczące krzyżowania się poszczególnych postępowań przyspieszonych i innych postępowań odrębnych; umie zweryfikować poprawność pozwu wniesionego w postępowaniu nakazowym, upominawczym, uproszczonym oraz w europejskim postępowaniu nakazowym; prawidłowo formułuje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym i postępowaniu upominawczym; potrafi prawidłowo rozstrzygnąć sprawę w europejskim postępowaniu nakazowym; posiada niezbędne instrumenty do rozpoznania środków zaskarżenia i innych środków prawnych wnoszonych od nakazów zapłaty; umie zorganizować rozpoznawanie sprawy w postępowaniu uproszczonym oraz właściwie przeprowadzić postępowanie dowodowe w postępowaniu uproszczonym; potrafi rozstrzygać wątpliwości związane z rozpoznaniem sprawy po zakończeniu elektronicznego postępowania upominawczego; umie zastosować nowe przepisy o postępowaniach odrębnych wprowadzone ustawą z 4 lipca 2019 r.; posiada dostateczne instrumentarium do sprawnego i właściwego przeprowadzenia postępowania w ramach jednego z postępowań przyspieszonych; rozstrzyga zagadnienia problemowe dotyczące orzeczenia o kosztach postępowania w postępowaniach uproszczonych. w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH - uczestnik jest świadomy konieczności uczenia się przez całe życie; jest świadomy znaczenia przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniach przyspieszonych; nabywa umiejętność zajmowania własnego stanowiska i jego argumentacji; rozumie wagę wpływu zmian ustawodawczych w zakresie prawa postępowania cywilnego na codzienne życie obywateli oraz funkcjonowanie przedsiębiorców w obrocie prawnym. Część III Treści programowe A. Postępowania przyspieszone: 1. Pojęcie postępowań przyspieszonych. 2. Typizacja postępowań przyspieszonych. 3. Postępowania przyspieszone w strukturze procesu cywilnego. 4. Krzyżowanie się postepowań przyspieszonych i innych postępowań odrębnych. B. Postępowanie nakazowe: 1. Zakres zastosowania przepisów o postępowaniu nakazowym. 2. Podstawy wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Strona 3 z 7
3. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. 4. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym forma i treść. 5. Szczególne przymioty nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. 6. Zarzuty w postępowaniu nakazowym. 7. Postępowanie wywołane wniesieniem zarzutów od nakazu zapłaty. 8. Ograniczenie zabezpieczenia na podstawie nakazu zapłaty i wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty. 9. Zakończenie drugiej fazy postępowania nakazowego. C. Postępowanie upominawcze: 1. Zakres zastosowania przepisów o postępowaniu upominawczym. 2. Przeszkody wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. 3. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. 4. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym forma i treść. 5. Sprzeciw od nakazu zapłaty. D. Elektroniczne postępowanie upominawcze: 1. Zakres zastosowania przepisów o elektronicznym postępowaniu upominawczym. 2. Przeszkody wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. 3. Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym forma i treść. 4. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. 5. Postępowanie w razie wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym. E. Postępowaniu uproszczone: 1. Zakres zastosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym. 2. Organizacja postępowania uproszczonego. 3. Kumulacja roszczeń w postępowaniu uproszczonym. 4. Ograniczenia przekształceń powództwa. 5. Wiedza specjalna w postępowaniu uproszczonym. 6. Wyrok sądu I instancji w postępowaniu uproszczonym. 7. Apelacja w postępowaniu uproszczonym. 8. Postępowanie przed sądem II instancji w postępowaniu uproszczonym. F. Europejskie postępowanie nakazowe: 1. Zakres zastosowania rozporządzenia nr 1896/2006. 2. Pozew w europejskim postępowaniu nakazowym. 3. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania europejskiego nakazu zapłaty w całości lub części. 4. Europejski nakaz zapłaty forma i treść. 5. Sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty i skutki jego wniesienia. 6. Ponowne zbadanie europejskiego nakazu zapłaty w wyjątkowych przypadkach. Część IV- Szczegółowe kryteria weryfikacji efektów kształcenia z uwzględnieniem specyfiki potrzeb grupy docelowej bezpośrednio związanej z wykonywanymi zadaniami przez sędziego/asesora/referendarza sądowego/asystenta sędziego 1. Test jednokrotnego wyboru Część IV Zalecana literatura Literatura podstawowa: S. Cieślak, Postępowania przyspieszone w procesie cywilnym. Zarys postępowania nakazowego, Strona 4 z 7
upominawczego i uproszczonego, Warszawa 2004 Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz do art. 1-729, pod red. prof. A. Góry Błaszczykowskiej, Warszawa 2019 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Postępowanie rozpoznawcze, pod red. prof. T. Erecińskiego, Warszawa 2016; Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729, pod red. prof. A. Jakubeckiego, LEX/el. 2019 Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1-505(38), pod red. M. Manowskiej, Warszawa 2015 B. Karolczyk [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. II, cz. 2, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, pod red. T. Wiśniewskiego, Warszawa 2016. Literatura uzupełniająca: W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016; S. Cieślak, Powiązania wewnątrzsystemowe w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013 B. Draniewicz, Ł. Piebiak, Postępowania odrębne. Komentarz, Warszawa 2007 Ł. Goździaszek, Elektroniczne postępowanie upominawcze, Warszawa 2014 A. Harast, Postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, Warszawa 2013 J. Jankowski, Postępowanie uproszczone w procesie cywilnym, MoP nr 10/2000 M. Kostwiński, Merytoryczne rozpoznanie sprawy w procesie cywilnym w ramach konstrukcji odwrócenia sporu, Warszawa 2019 M. Kostwiński, Stosowanie prawa obcego w postępowaniach przyspieszonych, [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy, red. E. Marszałkowska Krześ, I. Gil, Ł. Błaszczak, Sopot 2016 A. Kościółek, Sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty a wdanie się w spór. Glosa do wyroku europejskiego trybunału sprawiedliwości z dnia 13 czerwca 2013 r., ZNUR nr 84/2015 M. Manowska, Postępowanie nakazowe i upominawcze, Warszawa 2001 M. Manowska, Postępowania odrębne w procesie cywilnym, Warszawa 2012 M. Manowska, Postępowanie uproszczone w procesie cywilnym, Warszawa 2001 H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2014 P. Sławicki, Postępowanie upominawcze po skierowaniu sprawy z elektronicznego postępowania upominawczego wybrane zagadnienia, MoP nr 3/2016 K. Weitz, Dopuszczalność zażalenia na postanowienie w przedmiocie wstrzymania wykonania nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, czeku, warrantu lub rewersu, Pal. 2005, Nr 5 6 J. Widło, Elektroniczne postępowanie upominawcze, Warszawa 2010 Strona 5 z 7
Szczegółowy harmonogram szkolenia: Dzień I Bloki godzinowe 10:00-11:30 Temat Pojęcie postępowań przyspieszonych i ich typizacja. Postępowania przyspieszone w strukturze procesu cywilnego. Krzyżowanie się postepowań przyspieszonych i innych postępowań odrębnych. 11:30-11:45 Przerwa kawowa 11:45-13:15 Postępowanie nakazowe. Podstawy wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. 13:15-14:00 Przerwa obiadowa Postępowanie nakazowe c.d. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym treść i forma. 14:00-15:30 Szczególne cechy nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Zarzuty od nakazu zapłaty i postępowanie wywołane ich wniesieniem. Ograniczenie zabezpieczenia na podstawie nakazu zapłaty i wstrzymanie wykonalności nakazu zapłaty. Zakończenie drugiego etapu postępowania nakazowego. 15:30-15:45 Przerwa kawowa Postępowanie upominawcze. Zakres zastosowania przepisów o postępowaniu upominawczym. 15:45-17:15 Przeszkody do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. * 1 godzina lekcyjna=45 minut Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym treść i forma. Sprzeciw od nakazu zapłaty. Strona 6 z 7
Dzień II Bloki godzinowe 9:00-10:30 Temat Postępowanie uproszczone. Zakres zastosowania przepisów o postępowaniu uproszczonym. Kumulacja roszczeń w postępowaniu uproszczonym. 10:30-10:45 Przerwa kawowa Postępowanie uproszczone c.d. Organizacja postępowania uproszczonego. 10:45-12:15 Ograniczenia przekształceń powództwa. Wiedza specjalna w postępowaniu uproszczonym. Wyrok sądu I instancji w postępowaniu uproszczonym. Apelacja w postępowaniu uproszczonym i postępowanie przed sądem II instancji w postępowaniu uproszczonym. 12:15-12:45 Przerwa obiadowa Europejskie postępowanie nakazowe. Zakres zastosowania rozporządzenia nr 1896/2006. 12:45-14:15 Pozew w europejskim postępowaniu nakazowym. Postępowanie w razie braku podstaw do wydania europejskiego nakazu zapłaty w całości lub części. Europejski nakaz zapłaty forma i treść. Sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty i skutki jego wniesienia. Ponowne zbadanie europejskiego nakazu zapłaty w wyjątkowych przypadkach. 14:15-14:30 Przerwa kawowa Elektroniczne postępowanie upominawcze. 14:30-16:00 (1*45 minut)* Zakres zastosowania przepisów o elektronicznym postępowaniu upominawczym. Przeszkody wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym forma i treść. * 1 godzina =45 minut Postępowanie w razie braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym lub wniesienia sprzeciwu. Strona 7 z 7