PODSTAWY PRAWA DLA PEDAGOGÓW cz. II
Zakres zdolności do czynności prawnych zależy od Wieku Ubezwłasnowolnienia
Wiek a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych do ukończenia 13 roku życia Ograniczona zdolność do czynności prawnych po ukończeniu 13 roku życia Pełna zdolność do czynności prawnych po ukończeniu 18 roku życia
Ubezwłasnowolnienie a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych - dot. osób ubezwłasnowolnionych całkowicie. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską
Ograniczona zdolność do czynności prawnych - dot. osób ubezwłasnowolnionych częściowo. może być ubezwłasnowolniona częściowo z osoba pełnoletnia powodu: choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia siękuratelę.
Skutki braku zdolności do czynności prawnych ZASADA Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. WYJĄTEK Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
Skutki czynności prawnej dokonanej przez osobą z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.
Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego. Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
DOBRA OSOBISTE Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
Obowiązki małżonków i rodziców Małżonkowie rozstrzygają wspólnie o istotnych sprawach rodziny; w braku porozumienia każdy z nich może zwrócić się o rozstrzygnięcie do sądu (art. 24 kro). Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. (art. 97 kro) Jednakże rodzice rozstrzygają wspo istotnych sprawach dziecka ólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy.
Istotne sprawy dziecka - obowiązek porozumiewania się do do sposobu załatwienia poszczególnych spraw, uzgadniania kierunku wychowania obowiązek tylko spraw istotnych, sprawy - istotne to m.in. należą: wybór imienia dziecka, wybór szkoły i przyszłego zawodu dziecka, decyzje co do leczenia go, wyjazdu za granicę, jego obywatelstwa, podjęcie decyzji w sprawie złożenia wniosku o paszport dla małoletniego dziecka, rozstrzygnięcie o miejscu pobytu dziecka.
Władza rodzicielska Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Władza rodzicielska przysługujeobojgurodzicom. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Przepisy art. 107 i art. 109-111 stosuje się odpowiednio. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albojeżelirodzice sąnieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.
Art. 96 1 [Zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci] Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych. - "danie klapsa" kilkuletniemu dziecku naruszenie zakazu z art. 96 1? - przymusu fizycznego wobec dziecka np. celem podania mu lekarstwa - obrona konieczna np. celem ochrony dziecka przed agresywnym zachowaniem starszego rodzeństwa. - ochrony dziecka przed grożącym mu niebezpieczeństwem lub dla zapobieżenia wyrządzenia przez dziecko szkody.
Pomoc organów państwowych Sąd opiekuńczy i inne organy władzy publicznej udzielają pomocy rodzicom, jeżeli jest ona potrzebna do należytego wykonywaniawładzy rodzicielskiej. W szczególności każde z rodziców może zwrócić się do sądu opiekuńczego o odebranie dziecka od osoby nieuprawnionej, a także zwrócić się do sądu opiekuńczego lub innego właściwego organu władzy publicznej o zapewnienie dziecku pieczy zastępczej. W wypadkach, o których mowa powyżej, sąd opiekuńczy lub inne organy władzy publicznej zawiadamiają jednostkę organizacyjną wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, w rozumieniu przepisów o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o potrzebie udzielenia rodzinie dziecka odpowiedniej pomocy. Właściwa jednostka organizacyjna wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej jest obowiązana informować sąd o rodzajach udzielanej pomocy i jej rezultatach.
Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd opiekuńczy może zmienić orzeczenie o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania zawarte w wyroku orzekającym rozwód, separację bądź unieważnienie małżeństwa, albo ustalającym pochodzenie dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. W braku porozumienia rodziców, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, sąd rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia. Na zgodny wniosek stron sąd nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.
Zagrożone dobro dziecka zarządzenia sądu opiekuńczego art. 109 kro. Zawieszenie władzy rodzicielskiej a przemijająca przeszkoda. Pozbawienie władzy rodzicielskiej: - Trwała przeszkoda, - Nadużywanie władzy rodzicielskiej - Rażące zaniedbywanie obowiązków