E-zwolnienia lekarskie - czy czeka nas rewolucja? Radca Prawny Katarzyna Przyborowska Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy zmieniającej ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. Wśród proponowanych zmian jest wprowadzenie tzw. e-zwolnień lekarskich. Główny cel zakładanych zmian to zastąpienie zwolnień papierowych zwolnieniami elektronicznymi, co pozwoli na sprawniejszą kontrolę prawidłowości korzystania ze zwolnień lekarskich uprawnionych do świadczeń przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a w praktyce - oszczędności w wypłacanych zasiłkach. Dla lekarzy oznacza to, że nie będą musieli już wystawiać zwolnień papierowych, spadną jednak na nich obowiązki dotychczas głównie spoczywające na płatnikach składek (czyli na pracodawcach lub też na samych ubezpieczonych). Każdy chętny lekarz otrzyma z ZUS upoważnienie do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność
leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. Wcześniej jednak lekarz będzie musiał złożyć specjalne oświadczenie w formie pisemnej lub elektronicznej - poświadczonej podpisem elektronicznym lub za pomocą profilu zaufanego epuap na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS, że zobowiązuje się do przestrzegania zasad o czasowej niezdolności do pracy i wykonywania obowiązków wynikających z przepisów - o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego i ochrony danych osobowych. Dopiero mając upoważnienie, lekarz będzie mógł wystawiać zaświadczenia w formie dokumentu elektronicznego, uwierzytelnionego z wykorzystaniem profilu epuap lub kwalifikowanego certyfikatu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez ZUS na elektroniczną skrzynkę podawczą do udostępnionego bezpłatnie profilu informacyjnego. Wzór zaświadczenia także udostępni ZUS. Co trzeba wpisać? Projekt ustawy wymienia również obligatoryjne informacje, które będą musiały się znaleźć na e-zwolnieniu. Wystawienie zaświadczenia zgodnie z proponowanymi przepisami będzie możliwe po przeprowadzeniu badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub jego członka rodziny oraz wpisane do dokumentacji medycznej. Na profilu informacyjnym lekarz odnajdzie m. in. dane ubezpieczonego, jego członków rodziny, a także dane płatnika składek; informacje o wcześniej wystawionych zwolnieniach lekarskich wystawionych ubezpieczonemu; jak również informacje czy płatnik składek posiada profil informacyjny. W przypadku gdy dane będą niekompletne lub nieaktualne, to lekarz będzie miał obowiązek uzyskać te dane od ubezpieczonego.
Jeżeli wystawienie zaświadczenia lekarskiego w formie dokumentu elektronicznego nie będzie możliwe (np. nie będzie dostępu do Internetu) wówczas lekarz będzie musiał przekazać ubezpieczonemu (w dniu wystawienia zwolnienia) zaświadczenie w formie wydruku z systemu teleinformatycznego opatrzone jego pieczątką i podpisem, sam zaś będzie miał trzy dni robocze (od daty wystawienia zaświadczenia) na przekazanie dokumentu w formie dokumentu elektronicznego na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS. Jeżeli w tym terminie nadal nie będzie możliwe przekazanie dokumentu, lekarz będzie zobowiązany do przekazania zaświadczenia najpóźniej w terminie trzech dni roboczych od ustania przyczyn, które uniemożliwiały przekazanie dokumentu. Co, gdy w zaświadczeniu lekarz popełni błąd? W przypadku błędu w zaświadczeniu lekarskim, w ciągu trzech dni od jego wykrycia lub uzyskania o nim informacji (np. z ZUS) wystawiający owo zaświadczenie lekarz będzie miał obowiązek przekazać na elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS informację o: 1. stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego, 2. stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego, oraz nowe zaświadczenie lekarskie. Jeżeli przekazanie informacji z jakiegoś powodu nie będzie możliwe, także w tym przypadku lekarz będzie miał trzy dni robocze od ustania przyczyny na przekazanie informacji lub zaświadczenia lekarskiego.
Gdy lekarz stwierdzi błąd w zaświadczeniu w obecności ubezpieczonego, będzie zobowiązany do poinformowania go o tym fakcie. Jeżeli błąd w zaświadczeniu będzie miał wpływ na prawo do świadczeń ZUS wyda decyzję o braku prawa do zasiłku lub zmianie jego wysokości. Trzeba także podkreślić, że upoważnienie do wystawiania zaświadczeń lekarskich może zostać cofnięte przez ZUS w formie decyzji. Stanie się tak w przypadku stwierdzenia przez ZUS nieprawidłowości w wystawianiu zaświadczeń, w szczególności, gdy lekarz będzie je wystawiał bez przeprowadzania bezpośredniego badania ubezpieczonego lub bez udokumentowania rozpoznania stanowiącego podstawę do orzeczenia o czasowej niezdolności do pracy. Upoważnienie może zostać cofnięte na okres do dwunastu miesięcy od daty prawomocności decyzji. Kiedy pierwsze e-zwolnienia? W chwili obecnej proponowane zmiany są w fazie projektu ustawy i nie trafiły jeszcze pod obrady Sejmu. W praktyce więc nie wiadomo, czy przepisy zostaną uchwalone w omówionym kształcie. O wprowadzeniu e-zwolnień lekarskich mówi się od dawna, a termin ich wdrożenia był już kilka razy przesuwany, zatem nie wiadomo, kiedy tak naprawdę zmiany zaczną obowiązywać, wywołując rewolucję w sposobie wystawiania zwolnień przez lekarzy. Już teraz jednak wiadomo, że każdy lekarz chcący mieć możliwość wystawiania zwolnień lekarskich swoim pacjentom będzie musiał przynajmniej wyposażyć swój gabinet w komputer z dostępem do Internetu oraz w drukarkę.