ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK, 311707 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ wersja przed recenzją (wersja robocza) z dn. 30.06.2012 Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM... 3 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK... 4 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK... 4 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK Z INNYMI ZAWODAMI... 5 11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK... 6 12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK... 7 13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 11 1. Dowiercanie i awarie wiertnicze... 12 2. odstawy geologii... 20 3. ezpieczeństwo pracy w wiertnictwie... 24 4. Język obcy zawodowy w wiertnictwie... 28 5. Działalność gospodarcza w wiertnictwie... 32 6. odstawy techniki... 37 7. race wiertnicze... 42 8. rojektowanie w wiertnictwie... 49 9. Maszyny i urządzenia wiertnicze... 58 10. raktyki zawodowe... 62 ZAŁĄZNIKI... 67 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: technikum Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Witold Górski, mgr inż. Grzegorz Górski Recenzenci: Konsultanci: mgr inż. Teresa Jaszczyk 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu technik wiertnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczospołecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki 6. RZEDMIOTY ROZSZERZONE W TEHNIKUM W programie nauczania dla zawodu technik wiertnik uwzględniono przedmioty ogólnokształcące: matematyka i geografia, realizowane w zakresie rozszerzonym. 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu technik wiertnik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie stosowane w zawodzie oraz współczesne koncepcje nauczania i uczenia się. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu technik wiertnik uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym matematyka i geografia, a także takich przedmiotów jak: fizyka, chemia, podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. Dotyczy to takich zagadnień jak np.: znajomość podstawowych działań i kolejność ich wykonywania, wzory na pola powierzchni i wzory na objętość, przekształcanie wzorów, siła, ciśnienie, jednostki w układzie SI, przeliczanie jednostek, pierwiastek chemiczny, związek chemiczny, reakcje chemiczne i ich rodzaje, itp. 8. INFORMAJA O ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK Technik wiertnik prowadzi prace wiertnicze podczas wykonywania otworów wiertniczych jak i prace w serwisach wiertniczych takich jak serwis płuczkowy, serwis kontrolno-pomiarowy, serwis wierceń kierunkowych, serwis cementacyjny itp. elem prac wiertniczych wykonywanych przez technika wiertnika jest wykonywanie otworów poszukiwawczych za złożami ropy naftowej, gazu ziemnego, wód podziemnych słodkich i mineralnych, surowców stałych itp., jak również otworów eksploatacyjnych do eksploatacji surowców płynnych. onadto technik wiertnik może pracować przy wykonywaniu przewiertów, otworów geotermalnych, studni wierconych, badań hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich terenów. Wszystkie prace technik wiertnik wykonuje zgodnie z przepisami prawa górniczego i geologicznego. Technik wiertnik uczestniczy w ustalaniu parametrów wiercenia jak również sprawdza i przygotowuje narzędzia potrzebne do pracy, prowadzi dokumentację z przebiegu prac, nadzoruje prace załogi wiertniczej zgodnie z przepisami H. 9. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK oraz większe zapotrzebowanie na ropę naftową i gaz ziemny, jak również szybko rozwijająca się branża tzw. wierceń geotermalnych daje szansę podjęcia ciekawej pracy tak w kraju jak i za granicą. Oprócz poszukiwania i eksploatacji płynnych surowców energetycznych wiercenia stosowane są również rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
w górnictwie podziemnym (np. odgazowanie kopalń), w górnictwie odkrywkowym (np. otwory odwadniające), budownictwie (np. otwory geoinżynieryjne) czy przy wykonywaniu tzw. przewiertów sterowanych (np. ułożenie rurociągów pod przeszkodami terenowymi, wykonywanie tuneli). 10. OWIĄZANIA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np. dla zawodu wiertacz została wyodrębniona kwalifikacja M.8. Wykonywanie prac wiertniczych, która stanowi podbudowę kształcenia w zawodzie technik wiertnik. Technik wiertnik ma kwalifikację właściwą dla zawodu M.34. Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych, która jest nadbudową do kwalifikacji bazowej M.8. osiada wspólne efekty kształcenia stanowiące podbudowę dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego KZ(M.a) mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanikmonter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler oraz grupy zawodów górniczych KZ (M.e) wiertacz, górnik eksploatacji podziemnej, górnik eksploatacji otworowej, górnik odkrywkowej eksploatacji złóż, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne M.8 Wykonywanie prac 811305 Wiertacz wiertniczych KZ(M.e) Technik wiertnik 311707 M.34. Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych 311707 Technik wiertnik OMZ KZ(M.e) KZ(M.a) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
11. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE TEHNIK WIERTNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik wiertnik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania prac związanych z montażem i demontażem urządzeń wiertniczych; 2) nadzorowania prac montażowych i demontażowych; 3) dobierania narzędzi i osprzętu do wykonywania prac wiertniczych; 4) organizowania i prowadzenia procesu wiercenia. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, KS, OMZ); efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach KZ(M.a) i KZ(M.e) efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: M.8. Wykonywanie prac wiertniczych i M.34. Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
12. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU TEHNIK WIERTNIK Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w 4-letnim technikum minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1470 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 735 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 735 godzin. raktyka zawodowa 160 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie technik wiertnik minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.8. Wykonywanie prac wiertniczych 650 godzin; na kształcenie w ramach kwalifikacji M.34. Organizacja i prowadzenie prac wiertniczych 220 godzin; na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia 480 godzin. Tabela 1. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Klasa I II III IV I II I II I II I II Liczba godzin w okresie nauczania tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1. Dowiercanie i awarie wiertnicze 4 4 5 5 3 2 11,5 345 2. odstawy geologii 3 3 4 4 1 1 8 240 3. ezpieczeństwo pracy w wiertnictwie 1 1 1 30 4. Język obcy zawodowy w wiertnictwie 1 1 1 30 5. Działalność gospodarcza w wiertnictwie 1 1 1 30 6. odstawy techniki 1 1 2 2 60 Łączna liczba godzin 7 7 9 9 8 7 2 0 24,5 735 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
Kształcenie zawodowe praktyczne** Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru 7. race wiertnicze 2 2 4 5 6 4 11,5 345 8. rojektowanie w wiertnictwie 3 13 8 240 9. Maszyny i urządzenia wiertnicze 5 5 1 1 6 180 Łączna liczba godzin 2 2 9 10 7 8 13 0 25,5 765 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 9 9 18 19 15 15 15 0 50 1500 4 tygodnie w klasie trzeciej raktyki zawodowe **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający pierwszą kwalifikację (M.8.) odbywa się pod koniec klasy trzeciej. Egzamin potwierdzający drugą kwalifikację (M.34.) odbywa się pod koniec pierwszego semestru klasy czwartej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz działów programowych dla zawodu technik wiertnik Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Dowiercanie i awarie wiertnicze (345 godzin) 1.1. Rurowanie i cementowanie kolumn rur okładzinowych 90 1.2. Dowiercanie horyzontów produktywnych 120 1.3. Awarie i komplikacje wiertnicze 45 1.4. Erupcje płynów wiertniczych 90 2. odstawy geologii (240 godzin) 2.1. Zarys geologii 150 2.2. Zarys mineralogii i petrografii 90 3. ezpieczeństwo pracy w wiertnictwie (30 godzin) 3.1. ezpieczeństwo pracy i środowiska 15 3.2. Zagrożenia w środowisku pracy 15 4. Język obcy zawodowy w wiertnictwie (30 godzin) 4.1. orozumiewanie się w języku obcym w realizacji zadań zawodowych 20 4.2. Struktury leksykalno-gramatyczne w typowych sytuacjach zawodowych 10 5. Działalność gospodarcza w wiertnictwie (30 godzin) 5.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej w wiertnictwie 10 5.2. rowadzenie przedsiębiorstwa wiertniczego 20 6. odstawy techniki (60 godzin) 6.1. odstawy konstrukcji maszyn i urządzeń 30 6.2. Eksploatacja maszyn i urządzeń 30 7. race wiertnicze (345 godzin) 7.1. Narzędzia i przewód wiertniczy 120 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
7.2. Technologia wiercenia 105 7.3. łuczki wiertnicze i zaczyny uszczelniające 120 8. rojektowanie w wiertnictwie (240 godzin) 8.1. Dokumentacja wiertnicza 60 8.2. rojektowanie procesu wiercenia 150 8.3. Wiercenia kierunkowe i morskie 30 9. Maszyny i urządzenia wiertnicze (180 godzin) 9.1. race montażowo-demontażowe urządzeń wiertniczych 60 9.2. Osprzęt, narzędzia, podzespoły urządzenia wiertniczego 120 10. raktyki zawodowe (160 godzin) 10.1. Wykonywanie podstawowych prac wiertniczych 100 10.2. Obsługa podzespołów urządzenia wiertniczego 60 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
13. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu technik wiertnik zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. Dowiercanie i awarie wiertnicze - 345 godzin 2. odstawy geologii - 240 godzin 3. ezpieczeństwo pracy w wiertnictwie - 30 godzin 4. Język obcy zawodowy w wiertnictwie - 30 godzin 5. Działalność gospodarcza w wiertnictwie - 30 godzin 6. odstawy techniki - 60 godzin 7. race wiertnicze - 345 godzin 8. rojektowanie w wiertnictwie - 240 godzin 9. Maszyny i urządzenia wiertnicze - 180 godzin 10. raktyki zawodowe - 160 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
1. Dowiercanie i awarie wiertnicze 1.1. Rurowanie i cementowanie kolumn rur okładzinowych 1.2. Dowiercanie horyzontów produktywnych 1.3. Awarie i komplikacje wiertnicze 1.4. Erupcje płynów wiertniczych 1.1. Rurowanie i cementowanie kolumn rur okładzinowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.8.6.(1)1. określić elementy wgłębnej konstrukcji otworu wiertniczego na podstawie projektu; M.8.6.(1)2. określić elementy napowierzchniowej konstrukcji otworu wiertniczego na podstawie projektu; M.8.6.(2)1. określić zakres prac przygotowujących rury okładzinowe do zapuszczenia do otworu wiertniczego; M.8.6.(2)2. sporządzić metrykę rur okładzinowych; M.8.6.(3)1. omówić prace przygotowujące otwór wiertniczy do rurowania i cementowania; M.8.6.(3)2. omówić zastosowanie danych z profilowania średnicy i profilowania krzywizny w przygotowaniu otworu do rurowania i cementowania; M.8.6.(4)1. omówić metody cementowania rur okładzinowych; M.8.6.(4)2. dobrać metody cementowania uwzględniając stan techniczny otworu wiertniczego; M.8.6.(4)3. określić zasady bezpiecznego cementowania rur okładzinowych; - konstrukcje otworów wiertniczych - uzbrojenie wgłębne i napowierzchniowe rur okładzinowych - przygotowanie wiertni, rur okładzinowych i otworu wiertniczego do zabiegu rurowania i cementowania - pomiary geofizyczne przed zapuszczeniem rur okładzinowych - metody cementowania rur okładzinowych - docementowania rur okładzinowych - ocena jakości i stopnia zacementowania rur okładzinowych M.8.6.(5)1. określić powody zastosowania docementowania rur okładzinowych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
M.8.6.(5)2. scharakteryzować metody docementowania rur okładzinowych; M.8.6.(6)1. określić zakres ciśnień stosowanych przy próbach ciśnieniowych zacementowanych kolumn rur okładzinowych; M.8.6.(6)2. omówić sposób wykonania prób ciśnieniowych zacementowanych rur okładzinowych. lanowane zadania Rury okładzinowe będą cementowane metodą cementowania dwustopniowego. Dobierz narzędzia, osprzęt oraz elementy uzbrojenia wgłębnego rur okładzinowych jakie należy zgromadzić na wiertni przed rozpoczęciem zabiegu rurowania i cementowania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni wiertnictwa wyposażonej w zestaw multimedialny do wyświetlania filmów dydaktycznych, przedstawiania prezentacji i zdjęć z zakresu prac wiertniczych; plansze, modele i eksponaty narzędzi i osprzętu wiertniczego. Środki dydaktyczne Schematy konstrukcji otworów wiertniczych; schematy połączeń gwintowych rur okładzinowych; rysunki, zdjęcia, modele i eksponaty elementów uzbrojenia rur okładzinowych; schematy metod cementowania rur okładzinowych; schematy i zdjęcia urządzeń do cementowania rur okładzinowych; filmy i prezentacje multimedialne z zakresu wykonywania prac wiertniczych. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. W miarę możliwości należy organizować wycieczki na wiertnie i bazy zakładów wiertniczych aby uczniowie mogli konfrontować wiedzę teoretyczną z praktyką. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
1.2. Dowiercanie horyzontów produktywnych Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.e)(3)1. scharakteryzować metody eksploatacji kopalin stałych; - metody eksploatacji kopalin ciekłych, stałych i KZ(M.e)(3)2. scharakteryzować metody eksploatacji kopalin płynnych; gazowych KZ(M.e)(4)1. wypełnić podstawową dokumentację opisującą proces wiercenia; - zastosowanie programów komputerowych KZ(M.e.)(4)2. omówić zastosowanie programów komputerowych do rejestracji i podczas procesu wiercenia analizy parametrów wiercenia; - zakres prac podczas procesu dowiercania M.8.7.(1)1. określić moment rozpoczęcia i zakończenia procesu dowiercania; A - płuczki w procesie dowiercania M.8.7.(1)2. scharakteryzować zakres prac wykonywanych podczas dowiercania; - metody udostępniania warstw złożowych M.8.7.(2)1. scharakteryzować zjawisko kolmatacji strefy przyotworowej; - metody opróbowania warstw złożowych M.8.7.(2)2. określić właściwości płuczek stosowanych w procesie dowiercania; - metody wywoływania produkcji M.8.7.(3)1. scharakteryzować metody perforacji rur okładzinowych; - sposoby likwidacji otworów wiertniczych M.8.7.(3)2. omówić zasadę działania ładunku kumulacyjnego; A M.8.7.(3)3. sklasyfikować perforatory; A M.8.7.(4)1 sklasyfikować metody intensyfikacji przypływu; A M.8.7.(4)2 omówić wykonanie hydraulicznego szczelinowania skał; M.8.7.(4)3. omówić wykonanie kwasowania strefy przyotworowej; M.8.7.(5)1. scharakteryzować rurowe próbniki złoża; A M.8.7.(5)2. omówić przebieg opróbowania rurowym próbnikiem złoża; M.8.7.(5)3. określić cel stosowania testów hydrodynamicznych; M.8.7.(6)1. scharakteryzować metody wywołania produkcji; M.8.7.(6)2. określić rolę jednostki azotowej w wywołaniu produkcji; M.8.7.(7)1. omówić sposoby likwidacji otworów wiertniczych; M.8.7.(7)2. omówić wykonanie korków likwidacyjnych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
M.8.7.(8)1. określić rodzaj sprzętu stosowanego podczas szczelinowania A hydraulicznego; M.8.7.(8)2. określić rodzaj sprzętu stosowanego podczas kwasowa. A lanowane zadania rzeanalizuj charakterystyki techniczne rurowych próbników złoża stosowanych w polskim górnictwie naftowym i wykonaj zestawienie tabelaryczne obejmujące ich zastosowanie w zależności od ich skonfigurowania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni wiertnictwa wyposażonej w zestaw multimedialny do wyświetlania filmów dydaktycznych, przedstawiania prezentacji i zdjęć z zakresu prac wiertniczych; plansze, modele i eksponaty narzędzi i osprzętu wiertniczego Środki dydaktyczne Schematy rurowych próbników złoża, wykresy rozkładu ciśnień rejestrowanych za pomocą rurowych próbników złoża, schematy perforatorów wiertniczych, schematy procesu likwidacji otworów i odwiertów wiertniczych, filmy i prezentacje multimedialne z zakresu wykonywania prac wiertniczych. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. W miarę możliwości należy organizować wycieczki na wiertnie i bazy zakładów wiertniczych aby uczniowie mogli konfrontować wiedzę teoretyczną z praktyką. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
1.3. Awarie i komplikacje wiertnicze* Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.8.X.(1)1. rozróżnić pojęcia awaria wiertnicza i komplikacja wiertnicza; - komplikacja i awaria wiertnicza M.8.X.(1)2. określić rodzaje awarii wiertniczych; A - przyczyny występowania awarii wiertniczych M.8.X.(2)1. określić przyczyny wystąpienia awarii wiertniczych; - zapobieganie awariom wiertniczym M.8.X.(2)2. omówić sposoby zapobiegania wystąpienia awarii wiertniczych; - sposoby likwidacji awarii wiertniczych M.8.X.(3)1. omówić sposoby uwolnienia przychwyconego przewodu wiertniczego; - narzędzia ratunkowe M.8.X.(3)2. omówić sposoby likwidacji innych, niż przychwycenie przewodu, awarii wiertniczych; M.8.X.(4)1. scharakteryzować narzędzia ratunkowe stosowane przy usuwaniu awarii wiertniczych; M.8.X.(4)2. określić sposoby użycia narzędzi ratunkowych; KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań * uwzględniono treści wykraczające poza podstawę programową kształcenia w zawodzie technik wiertnik (oznaczone symbolem M.8.X) lanowane zadania Doszło do przychwycenia przewodu wiertniczego. Została zachowana cyrkulacja płuczki bez możliwości jakiegokolwiek ruchu przewodu. Oceń, na podstawie objawów, z jakim rodzajem przychwycenia masz do czynienia i wyznacz głębokość na jakiej przewód został przychwycony. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni wiertnictwa wyposażonej w zestaw multimedialny do wyświetlania filmów dydaktycznych, przedstawiania prezentacji i zdjęć z zakresu prac rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
wiertniczych; plansze, modele i eksponaty narzędzi i osprzętu wiertniczego. Środki dydaktyczne Narzędzia ratunkowe, zdjęcia i schematy narzędzi ratunkowych, filmy i prezentacje multimedialne z zakresu wykonywania prac wiertniczych. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. W miarę możliwości należy organizować wycieczki na wiertnie i bazy zakładów wiertniczych aby uczniowie mogli konfrontować wiedzę teoretyczną z praktyką. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
1.4. Erupcje płynów wiertniczych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.8.X.(5)1. określić przyczyny wystąpienia erupcji wstępnej; A - rodzaje erupcji M.8.X.(5)2. omówić przyczyny wystąpienia erupcji wstępnej; - przyczyny powstania erupcji wstępnej M.8.X.(6)1. omówić procedurę zamknięcia wylotu otworu wiertniczego podczas - przywracanie równowagi ciśnień w otworze A wiercenia; wiertniczym M.8.X.(6)2. omówić procedurę zamknięcia wylotu otworu wiertniczego podczas A - profilaktyka przeciwerupcyjna marszowania; M.8.X.(6)3. omówić procedurę zamknięcia wylotu otworu wiertniczego po A wyciągnięciu przewodu wiertniczego z otworu; M.8.X.(7)1. omówić metodę jednego obiegu przywracania równowagi ciśnień w A otworze wiertniczym; M.8.X.(7)2. omówić metodę dwóch obiegów przywracania równowagi ciśnień w A otworze wiertniczym. * uwzględniono treści wykraczające poza podstawę programową kształcenia w zawodzie technik wiertnik (oznaczone symbolem M.8.X) lanowane zadania Został ogłoszony alarm przeciwerupcyjny podczas wyciągania pasa obciążników. Omów procedurę zamknięcia wylotu otworu wiertniczego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni wiertnictwa wyposażonej w zestaw multimedialny do wyświetlania filmów dydaktycznych, przedstawiania prezentacji i zdjęć z zakresu prac wiertniczych; plansze, modele i eksponaty narzędzi i osprzętu wiertniczego. Środki dydaktyczne Schematy uzbrojenia przeciwerupcyjnego wylotu otworu wiertniczego i przewodu wiertniczego, instrukcja przeciwerupcyjna, zdjęcia, prezentacje i filmy dydaktyczne. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. W miarę możliwości należy organizować wycieczki na wiertnie i bazy zakładów wiertniczych aby uczniowie mogli konfrontować wiedzę teoretyczną z praktyką. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
2. odstawy geologii 2.1. Zarys geologii 2.2. Zarys mineralogii i petrografii 2.1. Zarys geologii Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.e)(1)1. określić budowę Ziemi i scharakteryzować sfery Ziemi; - budowa Ziemi - podstawowe formy tektoniczne KZ(M.e)(1)2. scharakteryzować procesy geotechniki współczesnej; - procesy endo- i egzogeniczne KZ(M.e)(1)3. scharakteryzować i przedstawić na rysunku formy tektoniczne - wody podziemne skorupy ziemskiej; - rozwój życia na Ziemi, wiek względny i bezwzględny KZ(M.e)(1)4. omówić przyczyny i skutki procesów endo- i egzogenicznych; skał - jednostki geologiczne olski KZ(M.e)(1)5. omówić występowanie i wyjaśnić pochodzenie wód podziemnych; KZ(M.e)(1)6. scharakteryzować okresy geologiczne i rozwój życia na Ziemi; KZ(M.e)(1)7. ustalić następstwo wiekowe skał i procesów geologicznych z wykorzystaniem tabeli stratygraficznej; KZ(M.e)(1)8. omówić budowę geologiczną olski na tle jednostek strukturalnych Europy; KZ(M.e)(1)9. scharakteryzować budowę geologiczną olski i omówić zasobność surowcową poszczególnych jednostek. lanowane zadania Analizując budowę geologiczną, przedstawioną na przekrojach geologicznych, określ wiek względny warstw skalnych i przedstawić uzasadnienie swojego wyboru. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni geologiczno-geofizycznej wyposażonej w zestaw multimedialny oraz w kolekcję próbek skał i minerałów. Środki dydaktyczne lansze przedstawiające: budowę Ziemi, podstawowe formy tektoniczne, tabelę stratygraficzną, jednostki geologiczne olski. Mapy i przekroje geologiczne, filmy dydaktyczne, prezentacje multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.2. Zarys mineralogii i petrografii Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.e)(2)1. wymienić podstawowe grupy minerałów i scharakteryzować podstawowe minerały danej grupy; A KZ(M.e)(2)2. określić cechy i własności minerałów; KZ(M.e)(2)3. scharakteryzować procesy skałotwórcze; - rodzaje minerałów i ich właściwości - rodzaje skał i ich właściwości - procesy złożotwórcze - formy występowania złóż kopalin stałych, ciekłych i gazowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
KZ(M.e)(2)4. scharakteryzować grupy genetyczne skał i omówić ich właściwości; - złoża ropy naftowej i gazu ziemnego w olsce i na świecie KZ(M.e)(2)5. rozpoznać makroskopowo skały osadowe, magmowe i metamorficzne; KZ(M.e)(2)6. określić własności hydrogeologiczne i inżynierskie skał; KZ(M.e)(2)7. scharakteryzować procesy złożotwórcze i podstawowe kopaliny tworzące złoża surowców użytecznych w olsce; KZ(M.e)(2)8. scharakteryzować formy występowania złóż; KZ(M.e)(2)9. wyjaśnić procesy tworzące złoża ropy naftowej i gazu ziemnego; KZ(M.e)(2)10. scharakteryzować wybrane złoża ropy naftowej i gazu ziemnego w olsce. lanowane zadania Na podstawie przekroju geologicznego i mapy geologicznej opisz budowę geologiczną wybranego złoża ropno-gazowego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni geologiczno-geofizycznej wyposażonej w zestaw multimedialny oraz w kolekcję próbek skał i minerałów. Środki dydaktyczne Zbiór minerałów i skał, rdzenie wiertnicze, odczynniki i wskaźniki do rozpoznawania skał i minerałów, mapy i przekroje geologiczne. Filmy dydaktyczne, prezentacje multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
3. ezpieczeństwo pracy w wiertnictwie 3.1. ezpieczeństwo pracy i środowiska 3.2. Zagrożenia w środowisku pracy 3.1. ezpieczeństwo pracy i środowiska Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy; - podstawowe pojęcia związane z H, p-poż, ochroną środowiska i ergonomią H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną - instytucje i służby odpowiedzialne za ochronę środowiska; pracy i środowiska i ich zadania i uprawnienia H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią; - prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy A ochrony środowiska w olsce; H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; A H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; A H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
lanowane zadania rzedstaw, w postaci graficznej, wzajemną zależność instytucji i służb zajmujących się w olsce sprawami bezpieczeństwa i higieny pracy. Wykonane zadanie zaprezentuj na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w zestawy norm i przepisów prawa pracy. Środki dydaktyczne Akty prawne dotyczące H, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i ergonomii. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
3.2. Zagrożenia w środowisku pracy Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; H(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych; H(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy; H(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy; H(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych; H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; H(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej; KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów; KS(2)2. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy. D - zagrożenia dla życia i zdrowia pracownika i zapobieganie - zagrożenia dla mienia i środowiska i zapobieganie - czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy i ich oddziaływanie na organizm człowieka - organizowanie miejsca pracy bezpiecznego dla pracownika - organizowanie pracy zapewniające bezpieczeństwo pracownikowi rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
lanowane zadania Ma się odbyć rozładunek rur płuczkowych i ułożenie ich na rampie rurowej. Opisz bezpieczne przeprowadzenie tej operacji oraz wymień potrzebny sprzęt, który zapewni bezpieczną pracę pracowników. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w zestawy norm i przepisów prawa pracy. Środki dydaktyczne Akty prawne dotyczące H, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i ergonomii. Zalecane metody dydaktyczne Zalecanymi metodami dydaktycznymi będą wykłady połączone z pokazami multimedialnymi i pokazami filmów dydaktycznych, jak również pokaz z wyjaśnieniem i ćwiczenia praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia, w zależności od zastosowanej metody dydaktycznej, mogą być organizowane jako zajęcia całej klasy lub jako praca w grupach. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia roces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien być realizowany zgodnie z ustalonymi kryteriami. W ocenie osiągnięć uczniów należy brać pod uwagę poziom opanowania wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie się poprawną terminologią. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za pomocą: - sprawdzianów ustnych i pisemnych, - testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi i zamkniętymi, - obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
4. Język obcy zawodowy w wiertnictwie 4.1. Obcojęzyczna terminologia techniczna 4.2. orozumiewanie się w języku obcym przy realizacji zadań zawodowych 4.1. Obcojęzyczna terminologia techniczna Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania JOZ(1)1 udzielić ogólnych informacji o osobach, miejscach, przedmiotach związanych z wykonywanym zawodem JOZ(1)2 zastosować nazwy maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w wiertnictwie JOZ(1)3 posługiwać się terminologią związaną z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy - terminologia techniczna w wiertnictwie - terminologia związana z bezpieczeństwem i higieną pracy - porozumiewanie się podczas wykonywania zadań zawodowych JOZ(1)4 posługiwać się terminologią ogólnotechniczną w branży wiertniczej JOZ(1)5 porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując słownictwo ogólne i strategie kompensacyjne lanowane zadania Korzystając ze schematu urządzenia wiertniczego nazwij po angielsku podstawowe jego podzespoły. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pracowni językowej wyposażonej w sprzęt do nauki języka obcego. Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób. Środki dydaktyczne Słowniki branżowe do języka angielskiego, literatura fachowa obcojęzyczna, filmy dydaktyczne Zalecane metody dydaktyczne Należy stosować aktywizujące metody kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń i dyskusji. Formy organizacyjne raca w grupach, w parach, praca indywidualna. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28
ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Efekty kształcenia należy sprawdzać przeprowadzając testy wielokrotnego wyboru oraz oceniając umiejętność konwersacji. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 29
4.2. orozumiewanie się w języku obcym przy realizacji zadań zawodowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania JOZ(2)1. zrozumieć i zastosować się do ustnie wypowiedzianych informacji dotyczących obowiązków i oczekiwań pracodawcy; JOZ(2)2. zrozumieć i zastosować ustnie wypowiedziane zasady związane z obsługą maszyn i urządzeń wiertniczych; JOZ(2)3. określić kontekst wypowiedzi dotyczących wykonywania czynności zawodowych JOZ(3)1. zinterpretować polecenia pisemne dotyczące wykonywania czynności zawodowych; JOZ(3)2. odczytać i analizować podane w sposób pisemny instrukcje obsługi maszyn i urządzeń; JOZ(3)3. rozpoznać związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu - rozumienie poleceń dotyczących wykonywania różnych czynności zawodowych - czytanie ze zrozumieniem instrukcji maszyn i urządzeń - prowadzenie korespondencji w języku obcym - prowadzenie rozmowy z przełożonym i z podwładnym dotyczącą wykonywanych zadań zawodowych - czytanie i tłumaczenie literatury fachowej. JOZ(3)4. przełożyć język instrukcji na czynności wykonywania zadań zawodowych; JOZ(4)1. prowadzić korespondencję formalną, nieformalną i mailową; JOZ(4)2. zabrać głos w dyskusji i argumentować własne poglądy dotyczące wykonywania zawodu; JOZ(4)3. wyrazić swoje opinie i pomysły związane z wykonywaną pracą; JOZ(4)4. prowadzić rozmowę z przełożonym i podwładnym w zakresie wykonywania zadań zawodowych; JOZ(5)1. korzystać ze słowników jedno i dwujęzycznych ogólnych i branżowych; JOZ(5)2. odszukać w prasie, literaturze fachowej i na stronach internetowych potrzebne informacje związane z wykonywaniem zawodu; JOZ(5)3. przekazać w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 30