Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W królestwie zwierząt Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: przedstawia poziomy definiuje pojęcia prezentuje wspólne cechy organizacji ciała zwierząt komórka, tkanka, bezkręgowce i kręgowce stopniowo zwierząt podaje przykłady zwierząt narząd, układ komplikującą się wyjaśnia, kręgowych i bezkręgowych narządów, pokrycie ciała budowę ciała czym różnią się organizm bezkręgowców i zwierząt zwierzęta kręgowców opisu kręgowe od podręcznika podaje przykłady przyporządkowuje bezkręgowych przyporządkowuje szkieletów zwierzę do podane zwierzę do bezkręgowców odpowiedniej grupy odpowiedniej systematycznej grupy systematycznej I. Świat zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa wyjaśnia, czym jest tkanka podstawowe rodzaje zwierzęcych przy pomocy nauczyciela zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod najważniejsze funkcje wskazanej tkanki zwierzęcej opisuje budowę wskazanej tkanki przy niewielkiej pomocy nauczyciela zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod określa miejsca w organizmie nych zwierzęcych i przy pomocy nauczyciela rysuje obrazy widziane pod budowę poszczególnych zwierzęcych na rodzaje zwierzęcych budowę i sposób funkcjonowania tkanki mięśniowej zwierzęcych i rysuje obrazy widziane pod analizuje budowę zwierzęcych budową zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami zwierzęcych wykonuje z dowolnego materiału 1
model wybranej tkanki zwierzęcej 3. Tkanka łączna rodzaje tkanki łącznej składniki krwi przy pomocy nauczyciela zwierzęcych i elementy tkanki widziane pod rozmieszczenie nych w organizmie opisuje składniki krwi przy niewielkiej pomocy nauczyciela zwierzęcych i elementy tkanki widziane pod zróżnicowanie w budowie tkanki łącznej funkcje składników krwi zwierzęcych i przy niewielkiej pomocy nauczyciela charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki właściwości i funkcje tkanki kostnej, chrzęstnej i tłuszczowej rolę poszczególnych składników morfotycznych krwi zwierzęcych i na podstawie charakterystyczne elementy obserwowanej tkanki budową elementów krwi a pełnionymi przez nie funkcjami wykonuje mapę mentalną dotyczącą związku między budową poszczególnych zwierzęcych a pełnionymi przez nie funkcjami zwierzęcych i oraz opisuje elementy tkanki widziane pod 4.Parzydełkowce najprostsze zwierzęta tkankowe miejsce parzydełkowcó w na cechy budowy parzydełkowców wyjaśnia, na czym polega rola parzydełek porównuje budowę oraz tryb życia polipa i meduzy wybrane gatunki parzydełkowców wskazane czynności życiowe parzydełkowców parzydełkowców w budową parzydełkowców a środowiskiem ich życia przedstawia tabelę, 2
parzydełkowca wśród innych zwierząt w której porównuje polipa z meduzą wykonuje model parzydełkowca 5. Płazińce zwierzęta, które mają nitkowate ciało miejsce płazińców na tasiemca na elementy budowy tasiemca drogi inwazji tasiemca do organizmu na schemacie cyklu rozwojowego tasiemca żywiciela pośredniego przystosowanie tasiemca do pasożytniczego trybu życia znaczenie płazińców rolę żywiciela pośredniego i ostatecznego w cyklu rozwojowym tasiemca wskazane czynności życiowe płazińców sposoby zapobiegania zarażeniu się tasiemcem analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez płazińce płazińców w II. Od parzydełkowców do pierścienic 6. Nicienie zwierzęta, które mają nitkowate ciało środowisko życia nicieni na nicienie wśród innych zwierząt charakterystyczne cechy nicieni budowę zewnętrzną nicieni choroby wywołane przez nicienie drogi inwazji nicieni do organizmu wyjaśnia, na czym polega choroba brudnych rąk objawy chorób wywołanych przez nicienie znaczenie profilaktyki analizuje możliwości zakażenia się chorobami wywoływanymi przez nicienie przygotowuje prezentację multimedialną na temat chorób wywoływanych przez nicienie znaczenie nicieni w 3
7. Pierścienice zwierzęta zbudowane z segmentów pierścienice wśród innych zwierząt środowisko życia pierścienic cechy charakterystyczne budowy zewnętrznej pierścienic wyjaśnia znaczenie szczecinek środowisko i tryb życia nereidy oraz pijawki na żywym okazie dżdżownicy lub na siodełko i wyjaśnia jego rolę przystosowania pijawki do pasożytniczego trybu życia wskazane czynności życiowe pierścienic zakłada hodowlę dżdżownic, wskazując, jak zwierzęta te przyczyniają się do poprawy struktury gleby pierścienic w 8. Cechy stawonogi wśród innych zwierząt skorupiaki, owady i pajęczaki jako zwierzęta należące do główne części ciała poszczególnych grup miejsca bytowania rozróżnia wśród skorupiaki, owady i pajęczaki wykazuje różnorodność miejsc bytowania przedstawia kryteria podziału na skorupiaki, owady i pajęczaki opisuje funkcje odnóży wyjaśnia, czym jest oskórek wskazane czynności życiowe cechy umożliwiające rozpoznanie skorupiaków, owadów i cechy adaptacyjne wskazanej grupy wyjaśnia, czym jest oko złożone przedstawia różnorodność budowy ciała oraz ich trybu życia, wykazując jednocześnie ich cechy wspólne analizuje cechy adaptacyjne, umożliwiające im opanowanie różnych środowisk 9. Skorupiaki stawonogi, które mają twardy pancerz główne części ciała cztery grupy skorupiaków nazywa poszczególne części ciała u raka między budową skorupiaków a znaczenie skorupiaków w 4
skorupiaków skorupiaków skorupiaki wśród innych stawowego środowiskiem ich życia III. Stawonogi i mięczaki 10. Owady stawonogi zdolne do lotu elementy budowy zewnętrznej owadów wylicza życia owadów owady wśród innych charakterystyczne cechy budowy wybranych gatunków owadów na wybranych przykładach znaczenie owadów dla na kilku przykładach różnice w budowie owadów oraz ich przystosowania do życia w różnych ch na wybranych przykładach znaczenie owadów dla budową odnóży owadów a środowiskiem ich życia na wybranych przykładach znaczenie owadów w analizuje budowę narządów gębowych owadów i wykazuje jej związek z pobieranym pokarmem 11. Pajęczaki stawonogi, które mają cztery pary odnóży pajęczaki wśród innych charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej sposób odżywiania się cech budowy zewnętrznej przyporządkowuje konkretne okazy do odpowiednich gatunków sposoby odżywiania się na przykładzie wybranych przedstawicieli odnóża w analizuje elementy budowy zewnętrznej i wykazuje ich przystosowania do 5
obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego czynności życiowe życia 12. Mięczaki zwierzęta, które mają muszlę miejsca mięczaków na elementy budowy ślimaka budowę zewnętrzną mięczaków na ilustracjach elementy budowy mięczaków obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego czynności życiowe mięczaków wykazuje różnice w budowie ślimaków, małży i głowonogów znaczenie mięczaków w przyrodzie i dla na gatunki ślimaków konstruuje tabelę, w której porównuje trzy grupy mięczaków 13. Ryby kręgowce środowisk wodnych wodę jako środowisko życia ryb ryby wśród innych zwierząt kręgowych budowę zewnętrzną ryb nazywa i położenie płetw opisuje proces wymiany gazowej u ryb obserwacji żywych okazów lub filmu edukacyjnego czynności życiowe ryb przyporządkowuj e wskazany organizm do ryb znajomości ich cech charakterystycznyc h wyjaśnia, na czym polega zmiennocieplność ryb sposób rozmnażania ryb, wyjaśniając, czym jest tarło przystosowania ryb w budowie zewnętrznej i czynnościach życiowych do życia w wodzie IV. Kręgowce 14. Przegląd i znaczenie ryb określa kształty ciała podaje przykłady zdobywania pokarmu przez kilkoma przykładami znaczenie ryb w 6
zmiennocieplne ryb w zależności od różnych miejsc ich ryby wyjaśnia, czym jest ławica i plankton ilustruje strategie zdobywania pokarmu przez ryby budową ryb a miejscem ich bytowania 15. Płazy kręgowce środowisk wodnolądowych środowisko życia płazów części ciała płazów budowę zewnętrzną płaza stadia rozwojowe żaby przystosowania płazów do życia w wodzie i na lądzie wybrane czynności życiowe płazów cykl rozwojowy żaby i wykazuje jego związek z życiem w wodzie i na lądzie przedstawicieli płazów wśród innych zwierząt, wskazując na ich charakterystyczne cechy wyjaśnia, w jaki sposób przebiega wymiana gazowa u płazów, wykazując związek z ich życiem w dwóch ch trybem życia płazów a ich zmiennocieplnością 16. Przegląd i znaczenie płazów na płazy ogoniaste, beznogie i bezogonowe podaje przykłady płazów żyjących w Polsce główne zagrożenia dla płazów na płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie główne zagrożenia dla płazów płazy ogoniaste, bezogonowe i beznogie sposoby ochrony płazów płazów w przyrodzie i dla wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat płazów żyjących w Polsce 17. Gady kręgowce, które opanowały ląd życia budowę zewnętrzną wyjaśnia związek występowaniem a ich zmiennocieplnością gady wśród innych zwierząt opisuje przystosowania do życia na lądzie tryb życia rozmnażanie i rozwój analizuje przebieg wymiany gazowej u analizuje pokrycie ciała w kontekście ochrony przed utratą wody między sposobem 7
rozmnażania a środowiskiem ich życia 18. Przegląd i znaczenie na jaszczurki, krokodyle, węże i żółwie określa życia podaje przyczyny zmniejszania się populacji sposoby zdobywania pokarmu przez gady sposoby ochrony gady występujące w Polsce wyjaśnia przyczyny wymierania i podaje sposoby zapobiegania zmniejszaniu się ich populacji w przyrodzie i dla wykonuje portfolio lub prezentację multimedialną na temat żyjących w Polsce 19. Ptaki kręgowce zdolne do lotu różnorodne siedliska na żywym okazie lub na cechy budowy rodzaje piór elementy budowy jaja ptaki jako zwierzęta stałocieplne ptaki wśród innych zwierząt, wskazując ich charakterystyczne cechy przystosowania do lotu budowę piór wyjaśnia proces rozmnażania i rozwój analizuje budowę piór w związku z pełnioną przez nie funkcją wymianą gazową a umiejętnością latania wyjaśnia proces rozmnażania i rozwoju przebiegiem wymiany gazowej a przystosowaniem do lotu na lub podczas obserwacji w terenie gatunki zamieszkujących najbliższą okolicę V. Kręgowce 20. Przegląd i znaczenie podaje przykłady żyjących w różnych ch pozytywne znaczenie w przyrodzie znaczenie w zagrożenia dla wielkością i kształtem dziobów a rodzajem spożywanego przez nie pokarmu sposoby ochrony między stałocieplnością a środowiskiem i trybem ich życia korzysta z klucza do oznaczania 8
popularnych gatunków stałocieplne 21. Ssaki kręgowce, które karmią młode mlekiem budowę zewnętrzną wykazuje zróżnicowanie siedlisk zajmowanych przez ssaki określa ssaki jako zwierzęta stałocieplne wytwory skóry na lub na żywym obiekcie cechy charakterystyczne i wspólne dla wyjaśnia, że budowa skóry ma związek z utrzymywaniem przez nie stałocieplności proces rozmnażania i rozwój opisuje przystosowania do różnych środowisk życia opiekę nad potomstwem u identyfikuje wytwory skóry analizuje związek zachodzący między wymianą gazową a zróżnicowanymi mi ich i ich życiową aktywnością analizuje funkcje skóry w aspekcie różnorodności siedlisk zajmowanych przez ssaki 22. Przegląd i znaczenie przystosowania do zróżnicowanych środowisk ich bytowania wykazuje zależność między budową morfologiczną a zajmowanym przez nie siedliskiem nazywa wskazane zęby zęby i wyjaśnia ich funkcje wyjaśnia znaczenie dla przyrody znaczenie dla zagrożenia dla analizuje zagrożenia i sposoby ich ochrony wykazuje przynależność do 9