Pla () Urządzeia wej.-wyj.. Rodzaje ń wejścia-wyjścia 2. Struktura mechaizmu wejścia-wyjścia a) sterowik ia b) moduł sterujący c) podsystem wejścia-wyjścia 3. Miejsce ń wejścia-wyjścia w architekturze systemu komputerowego a) odwzorowaie w przestrzei adresowej wejściawyjścia b) odwzorowaie w przestrzei adresowej pamięci Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 Pla (2). Iterakcja z iem wejścia-wyjścia a) odpytywaie (ag. pollig) b) przerwaia (ag. iterrupts) c) bezpośredi dostęp do pamięci (ag. direct memory access). Buforowaie i spoolig 6. Urządzeia pamięci masowej 7. Wirtuale wejście-wyjście Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Rodzaje ń wejściawyjścia (ag. IO devices) Urządzeia składowaia daych (dyski, dyskietki, taśmy, CD ROM, DVD itp.) Urządzeia trasmisji daych (karty sieciowe, modemy) Urządzeia do komuikacji z człowiekiem (moitory, projektory, klawiatury, myszy, drukarki, skaery, kamery itp.) Urządzeia specjalizowae układy sterowaia (p. elektrowią, samolotem, systemem obroy atyrakietowej itd.) kasy i drukarki fiskale itp. ia medycze Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Właściwości ń wejścia-wyjścia () Tryb trasmisji daych: zakowy ie przysyła dae bajt po bajcie (ag. chracter-stream device) blokowy dae przysyłae są w blokach (p. po 2 bajtów) Sposób dostępu do daych: sekwecyjy ie przesyła dae w określoym porządku, zależym od samego ie (p. karta sieciowa) swobody możliwy jest wpływ a wybór daych do przesyłaia przez ie (p. dysk) Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Właściwości ń wejścia-wyjścia (2) Tryb pracy ia: sychroiczy dae zostaą przekazae w zaym z góry (przewidywalym) czasie (p. dysk) asychroiczy dae mogą zostać przesłae w dowolym, trudym do przewidzeia, momecie (p. klawiatura, karta sieciowa) Tryb współdzieleia: wyłączy iemożliwe jest współbieże używaie ia przez wiele procesów (p. drukarka) współdzieloy dopuszczale jest współbieże używaie ia przez wiele procesów (p. dysk) Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6
Właściwości ń wejścia-wyjścia (3) Szybkość działaia (trasmisji) od bardzo wolych (p. drukarka) do bardzo szybkich (p. dysk) Kieruek przekazywaia daych ia wejścia i wyjścia możliwość zarówo zapisu jak i odczytu (p. dysk, karta sieciowa) ia wejścia tylko możliwość odczytu z ia (p. klawiatura) ia wyjścia tylko możliwość zapisu (p. drukarka) sprzęt oprogramowaie Struktura mechaizmu wejścia-wyjścia Podsystem wejścia-wyjścia w jądrze systemu operacyjego (ag. I/O subsystem) Moduł sterujący (ag. device driver) Moduł sterujący (ag. device driver) Moduł sterujący (ag. device driver) Sterowik portu Sterowik urządz. (ag. device cotroller) Sterowik urządz. (ag. device cotroller) Adapter Sterowik urządz. (ag. device cotroller) Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 7 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 8 Podsystem wejścia-wyjścia (ag. I/O subsystem) Dostarczaie aplikacji iterfejsu fukcji (API) umożliwiających wykoywaie operacji wejściawyjścia w sposób jedolity, iezależy od ia lub grupy, do której ależy ie. Typowy iterfejs obejmuje fukcje: read odczyt z ia (pobieraie daych) write zapis do ia (wysyłaie daych) Moduł sterujący (ag. device driver) Dostarczaie jedolitego (wspólego dla pewej grupy ń) iterfejsu dostępu, czyli pewego stadardowego zbioru operacji a daym iu (ukrywaie sprzętowych szczegółów realizacji daego ia przed podsystemem wejścia-wyjścia). Kotrola realizacji operacji a iu Moduły dostarczae są dla typowych systemów operacyjych (Widows 9/98, Widows NT, Solaris, Liux) przez wytwórców ń zewętrzych. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 9 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Sterowik portu (adapter) Typowe rejestry sterowika portu (adaptera) bezczyość zakończeie praca (sta przejść.) zajętość sterowaie logika gotowość status... zajętość gotowość kod błędu... rejestry daych rejestr stau (ag. status register) zawiera bity wskazujące a sta portu (p. zakończeie poleceia, dostępość bajtu, błąd ia itp.), może być czytay przez rejestr sterowaia (ag. cotrol register, commad register) zawiera bity defiiujące tryb pracy ia lub umożliwiające rozpoczęcie realizacji poleceia, jest ajczęściej zapisyway przez rejestr daych wejściowych (ag. data-i register) jest czytay przez w celu odbioru daych z ia rejestr daych wyjściowych (ag. data-out register) jest zapisyway przez w celu wysłaia daych do ia Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 2
Miejsce ń wejściawyjścia w architekturze systemu komputerowego Odwzorowaie w przestrzei adresowej wejściawyjścia (tzw. izolowae wejście-wyjście) rejestry sterowika widocze są w przestrzei adresowej wejścia-wyjścia systemu komputerowego i dostępe są przez specjale rozkazy (p. i i out w ach Itel a). Odwzorowaie w przestrzei adresowej pamięci rejestry sterowika widocze przestrzei adresowej pamięci fizyczej i dostępe są pod odpowiedimi adresami tak samo, jak ie komórki pamięci. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Odwzorowaie w przestrzei pamięci sygały sterujące mem read, mem write szya adresowa szya daych dekoder rejestry adaptera Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Odwzorowaie w przestrzei wejścia-wyjścia szya adresowa szya daych sygały sterujące i/o read, i/o write dekoder rejestry adaptera Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Iterakcja jedostki cetralej ze sterowikiem ia wejścia-wyjścia Odpytywaie (ag. pollig) co jakiś czas (w szczególości bez przerwy) wykouje rozkaz odczytu odpowiediego rejestru sterowika, sprawdzając jego sta. Sterowaie przerwaiami (ag. iterrupt-drive I/O) iicjalizuje pracę sterowika a o jej zakończeiu lub zaistieiu określoego stau iformoway jest przez przerwaie, które zgłasza sterowik. Bezpośredi dostęp do pamięci (ag. direct memory access) zadaie przekazywaia daych pomiędzy sterowikiem a pamięcią spada a specjalizoway układ (DMA), który wykouje swoje zadaie bez agażowaia a. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 Odpytywaie Iterakcja sterowik w oper. wyjścia w trybie odpytywaia iicjalizacja operacji bit zajęt. =? bit got. zap.=? sprawdzaie stau rejestry adaptera zapisz rejestr daych wyjściowych bit got. zapisu = odczyt. rejestr daych wyjściowych wykoaj operację a iu zew. sterowik bit got. =? bit gotowości = Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 7 bit zajętości = Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 8 3
Iterakcja sterowik w oper. wejścia w trybie odpytywaia Odpytywaie przepływ sterowaia bit zajęt. =? bit got. odczytu = odczyt. rejestr daych wejściowych bit got. =? zapisz rejestr daych bit got. =? wejściowych wykoaj operację a iu zew. bit gotowości = bit zajętości = sterowik 2 3 przetwarzaie aplikacyje zapis I/O zapis I/O moduł sterujący rozkaz I/O oczekiwaie 2 oczekiwaie 3 realizacja a osi czasu realizacja operacji I/O realizacja operacji I/O Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 9 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 Sterowaie przerwaiami iicjalizacja operacji rejestry adaptera Sterowaie przerwaiami iicjalizacja operacji operacja wyjścia bit zajętości =? bit zajętości =? operacja wejścia sterowik przerwań zapisz rejestr daych wyjściowych ustaw bit gotowości odczytu = adapter bit gotowości zapisu = zapisaie daych o zaiicjaliz. operacji sprawdzaie stau umieszczeie żądaia wej-wyj w kolejce powrót do przetwarzaia użyt. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 22 Sterowaie przerwaiami obsługa przerwaia operacja wyjścia odczyt daych o zaiicjaliz. operacji bit gotowości =? usuięcie daych o zaiicjaliz. operacji zaiicjaliz. kolejej operacji I/O błąd powrót z przerwaia operacja wejścia bit gotowości =? odczyt. rejestr daych wejściowych Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 23 odczyt daych o zaiicjaliz. operacji 2a 2b 3a 3b Sterowaie przerwaiami przepływ sterowaia przetwarzaie aplikacyje zapis I/O zapis I/O moduł sterujący rozkaz I/O podprogram obsługi przerwaia Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 2a 2b 3a 3b realizacja a osi czasu realizacja operacji I/O realizacja operacji I/O
Obsługa przerwań wielokrotych Problem przerwań wielokrotych polega a zgłoszeiu kolejego przerwaia w czasie obsługi iego przerwaia. Podejścia do obsługi przerwań wielokrotych: obsługa sekwecyja koleje przerwaie (zgłoszoe podczas obsługi) obsługiwae jest po zakończeiu obsługi bieżącego, obsługa zagieżdżoa po zgłoszeiu owego przerwaia obsługa bieżącego jest zawieszaa i kotyuowaa po obsłużeiu przerwaia owo zgłoszoego, obsługa priorytetowa zawieszeie obsługi bieżącego przerwaia astępuje tylko wówczas, gdy owo zgłoszoe przerwaie ma wyższy priorytet, w przeciwym razie obsługa astępuje po obsłużeiu wszystkich zgłoszoych przerwań o wyższym priorytecie Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 Sekwecyja obsługa przerwań przepływ sterowaia program użytkowika procedura obsługi przerwaia procedura obsługi przerwaia 2 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 26 Zagieżdżoa obsługa przerwań przepływ sterowaia program użytkowika procedura obsługi przerwaia procedura obsługi przerwaia 2 Priorytetowa obsługa przerwań przepływ sterowaia program użytkowika procedura obsługi przerwaia o średim priorytecie procedura obsługi przerwaia o wysokim priorytecie procedura obsługi przerwaia o iskim priorytecie Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 27 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 28 Problemy współbieżej obsługi wielu ń Problem idetyfikacji źródła przerwaia zidetyfikowaie ia, które poprzez zgłoszeie przerwaia wymusiło przekazaie sterowaia do procedury obsługi przerwaia. Problem priorytetów zagwaratowaie określoej kolejości wyboru ń w przypadku deklaracji gotowości kilku z ich w tym samym czasie. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 29 Sposoby idetyfikacji źródła przerwaia () Wiele liii przerwań doprowadzeie do a osobej liii przerwaia dla każdego ia i przygotowaie osobej procedury obsługi przerwaia dla każdej liii. Odpytywaie programowe odczyt rejestru stau i sprawdzaie bitu gotowości każdego ia, które mogło potecjalie zgłosić przerwaie. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3
Sposoby idetyfikacji źródła przerwaia (2) Odpytywaie sprzętowe wysłaie sygału potwierdzającego otrzymaie sygału przerwaia propagowaego łańcuchowo przez ia aż do apotkaia tego, które zgłosiło przerwaie i które w odpowiedzi wystawi odpowiedi wektor a magistralę. Arbitraż a magistrali uzyskaie przed zgłoszeiem przerwaia wyłączości dostępu do magistrali i wystawieie odpowiediego wektora. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Efektywość iterakcji CPU ze sterowikiem ozaczeia T c czas przetwarzaia (obliczeń) przez CPU T d czas realizacji operacji wejścia-wyjścia przez sterowiki ń T o skumuloway arzut czasowy wyikający ze zwłoki czasowej pomiędzy zgłoszeiem gotowości przez sterowik, a reakcją przez T t czas cyklu przetwarzaia (całkowity czas realizacji przetwarzaia) T t = T c + T d + T o Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 32 Efektywość iterakcji w trybie odpytywaia T p skumulowae opóźieie w pętli odpytywaia pomiędzy ustawieiem bitu gotowości, a odczytaiem rejestru stau Narzut czasowy: T o = T p Efektywość iterakcji w trybie ster. przerwaiami T h skumuloway czas obsługi przerwań T b skumuloway czas oczekiwaia a zwolieie ia T r skumuloway czas oczekiwaia a przydział a po zakończeiu operacji wejścia-wyjścia Narzut czasowy: T o = T h + T b + T r Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 33 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Porówaie efektywości przetwarzaia T p < T h + T b + T r Z puktu widzeie pojedyczego procesu odpytywaie zapewia większą efektywość Podobie, w systemie jedozadaiowym odpytywaie zapewia większą efektywość awet przy założeiu, że T r = i T b = Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Porówaie efektywości w systemie wielozadaiowym () Rozważmy współbieżie procesy P,..., P Ozaczmy parametry czasowe procesu P i przez T t,i, T d,i, T c,i, T p,i, T h,i, T b,i i T r,i Całkowity czas przetwarzaia w trybie odpytywaia: T = T + T + T ti, ci, di, pi, i= i= i= i= Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 36 6
Porówaie efektywości w systemie wielozadaiowym (2) Całkowity czas przetwarzaia w trybie sterowaia przerwaiami w wariacie optymistyczym przy założeiu, że T ci, di, i= i= T T + T ci, hi, i= i= Porówaie efektywości w systemie wielozadaiowym (3) Ogóla efektywość przetwarzaia w trybie sterowaia przerwaiami w wariacie optymistyczym jest większa w porówaiu z trybem odpytywaia wówczas, gdy T + T > T di, pi, hi, i= i= i= Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 37 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 38 Porówaie efektywości w systemie wielozadaiowym () Całkowity czas przetwarzaia w trybie sterowaia przerwaiami w wariacie pesymistyczym przy założeiu, że T ci, di, i= i= T T + T + max T ci, hi, i=.. di, i= i= Porówaie efektywości w systemie wielozadaiowym () Ogóla efektywość przetwarzaia w trybie sterowaia przerwaiami w wariacie pesymistyczym jest większa w porówaiu z trybem odpytywaia wówczas, gdy T max T + T > T di, i=.. di, pi, hi, i= i= i= Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 39 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Jak uporządkować priorytety przerwań? W jaki sposób ależałoby uporządkować priorytety przerwań od astępujących ń: czasomierz drukarka dysk karta sieciowa termial pamięć adapter Bezpośredi dostęp do pamięci pamięć adapter DMA tradycyje I/O I/O z DMA Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 7
Działaie układu DMA () Układ DMA ma kompetecje a w zakresie dostępu do pamięci, w związku z czym może rywalizować z em o dostęp do magistrali systemowej w celu przejęcia sterowaia systemem komputerowym. Procesor zleca układowi DMA trasmisję daych przekazując astępujące dae: rodzaj operacji (zapis lub odczyt bloku w pamięci), adres ia wejścia-wyjścia początkowy adres bloku w pamięci do zapisu/odczytu rozmiar zapisywaego lub odczytywaego bloku w bajtach lub słowach Działaie układu DMA (2) W celu realizacji zleceia układ DMA przejmuje kotrolę ad magistralą, gdy ie jest oa potrzeba owi lub wykrada cykl magistrali owi, realizuje przesłaie słowa. Fakt zakończeia trasmisji układ DMA sygalizuje owi zgłaszając przerwaie. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Orgaizacja wejścia-wyjścia z układem DMA CPU CPU CPU DMA DMA -ie I/O pamięć -ie I/O -ie I/O DMA DMA -ie I/O -ie I/O -ie I/O pamięć pamięć -ie I/O Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Buforowaie Dopasowaie ń różiących się szybkością przekazywaia daych dopasowaie chwilowo szybszego produceta daych do możliwości kosumeta. Dopasowaie ń różiących się podstawową jedostką trasmisji daych dopasowaie w celu efektywego przekazywaia daych ń przesyłających miejsze jedostki daych do ń wymagających większych jedostek lub odwrotie (fragmetowaie). Sematyka kopii zagwaratowaie iezmieości daych w czasie wykoywaia operacji wejścia-wyjścia. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 Dopasowaie różic szybkości Przykład: komputer potrafi wysyłać dae zaczie szybciej iż drukarka je przetwarzać (drukować). Dopasowaie jedostek trasmisji Przykład: zapis a dysku daych odbieraych z sieci. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 7 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 8 8
Sematyka kopii Realizacja buforowaia bufor brak buforowaia bufor pojedyczy pamięć dysk bufor podwójy bufor cykliczy Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 9 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Dobór sposobu realizacji buforowaia Który sposób realizacji buforowaia byłby odpowiedi w celu dopasowaia różić szybkości? Który sposób realizacji buforowaia byłby odpowiedi w celu dopasowaia jedostek trasmisji daych? Który sposób realizacji buforowaia byłby odpowiedi dla zagwaratowaia sematyki kopii? Przechowywaie podręcze Przechowywaie podręcze polega a gromadzeiu kopii daych w pamięci w celu poprawy efektywości ich przetwarzaia. Przechowywaie podręcze w przypadku operacji wejścia zmiejsza czas dostępu. Przechowywaie podręcze w przypadku operacji wyjścia umożliwia skumulowaie wyików przetwarzaia w dłuższym czasie i przekazaie ich a ie zewętrze w wyiku jedej operacji wyjścia. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 2 Spoolig Buforowaie strumieia daych przekazywaych do ia zewętrzego, które ie mogą być przeplatae z daymi pochodzącymi z iych strumiei. Urządzeia składowaia daych Urządzeia o dostępie sekwecyjym p. taśma magetycza. Urządzeia o dostępie bezpośredim (swobodym) p. apęd dysku. Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 3 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 9
Budowa dysku Płyta (ag. platter) pokryta ośikiem magetyczym Głowica odczytująco-zapisujące umieszczoa a ramieiu (ag. disk arm) ad każdą powierzchią pokrytą ośikiem Podział dysku cylider (ag. cylider) ścieżka (ag. track) sektor Jedostka trasferu blok logiczy (p. 2 B) Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia Parametry dysku Tempo przesyłaia (ag. trasfer rate) szybkość przekazywaia daych pomiędzy dyskiem a jedostką cetralą Czas pozycjoowaia głowicy (ag. positioig time) czas wyszukiwaia (ag. seek time) czas przesuwaia głowicy a właściwą ścieżkę (do właściwego cylidra) opóźieie obrotowe (ag. rotatioal delay) czas oczekiwaia a wejście żądaego sektora pod głowicę Prędkość obrotowa (ag. rotatioal speed) liczba obrotów (płyt wokół osi) a miutę. Jakie jest średie opóźieie obrotowe dla dysku, dla którego prędkość obrotowa wyosi rpm? Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 Czas dostępu do daych Czas przesyłaia daych (ag. trasfer time) liczba bajtów b do przesłaia T = r N prędkość obrotowa liczba bajtów a ścieżce Czas dostępu (ag. access time) b Ta = Ts + + 2 r r N średi czas wyszukiwaia opóźieie obrotowe Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 7 Metody plaowaia dostępu do dysku () metoda losowa obsługa żądań w przypadkowej kolejości FCFS (fitst-come, first-served) obsługa żądań w kolejości ich zgłoszeia LCFS (last-come, first-served) obsługa żądań w odwrotej kolejości iż ich zgłaszaie metoda priorytetowa obsługa żądań zgodie z priorytetem procesów, żądających wykoaia operacji dyskowej Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 8 Metody plaowaia dostępu do dysku (2) SSTF (shortest-seek-time-first) jako koleje wybierae jest żądaie wymagające ajmiejszego ruchu ramieia SCAN ramię jest przemieszczae tam i z powrotem pomiędzy skrajymi cylidrami, obsługując po drodze żądaia C-SCAN ramię porusza się tak, jak w SCAN, ale żądaia obsługiwae są tylko przy ruchu dośrodkowym Metody plaowaia dostępu do dysku (3) LOOK ramię jest przemieszczae pomiędzy skrajymi cylidrami zawierającymi sektory, do których są żądaia C-LOOK ramię porusza się tak, jak w LOOK, ale żądaia obsługiwae są tylko przy ruchu dośrodkowym Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 9 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6
Metody plaowaia dostępu do dysku () N-step-SCAN podział kolejki żądań a podkolejki o rozmiarze N żądań i obsługa każdej podkolejki zgodie z metodą SCAN FSCAN użycie dwóch podkolejek, z których jeda jest obsługiwaa, a w drugiej rejestrowae są owe zgłaszae żądaia. Macierze dyskowe (RAID) RAID (Redudat Array of Idepedet Disks) jest zbiorem ń dyskowych widziaych przez system jako jedo ie logicze. Dae mogą być umieszczoe a różych dyskach macierzy. Nadmiarowe dae umieszczae są w odpowiedich miejscach w celu zwiększeia iezawodości (możliwość odzyskaia daych przy awarii jedego lub kilku z ń w macierzy). Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 62 RAID RAID strip strip strip 2 strip 3 strip strip strip strip strip strip strip 6 strip 7 strip strip strip strip strip 8 strip 9 strip strip strip 8 strip 9 strip 8 strip 9 strip 2 strip 3 strip strip strip 2 strip 3 strip 2 strip 3 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 63 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 RAID 2 RAID 3 b b b 2 f (b) f (b) b b b 2 b 3 P(b) Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 6 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 66
RAID RAID blok blok blok 8 blok 2 blok blok blok 9 blok 3 blok 2 blok 6 blok blok blok 3 blok 7 blok blok P(-3) P(-7) P(8-) P(2-) blok blok blok 8 blok 2 P(6-9) blok blok blok 9 P(2-) blok 6 blok 2 blok 6 P(8-) blok 3 blok 7 blok 3 P(-3) P(-7) blok 7 blok blok blok blok blok 8 blok 9 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 67 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 68 RAID 6 Wirtuale wejście-wyjście proces proces proces blok blok blok 8 blok blok blok 9 blok 2 blok 6 P(8-) blok 3 P(-7) Q(8-) P(-3) Q(-7) blok Q(-3) blok 7 blok podsys. wej-wyj stos protokołów logiczy system plików orgaizacja fizycza systemu plików blok 2 P(6-9) P(2-) Q(2-) blok 3 blok blok Q(6-9) blok 6 blok 7 blok 8 blok 9 moduł sterujący moduł sterujący moduł sterujący sterowik urządz. sterowik urządz. sterowik urządz. ie port komuikacyjy system plików Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 69 Systemy operacyje Urządzeie wejścia-wyjścia 7 2