Podstawy prawne planowania przestrzennego w Polsce Proces planowania przestrzennego w Polsce kształtują przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym 1. Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej koordynuje zgodność planów zagospodarowania przestrzennego województw z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju oraz w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego prowadzi współpracę transgraniczną i przygraniczną w zakresie zagospodarowania przestrzennego, a także przygotowuje okresowe raporty o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju. Uwzględniając cele zawarte w rządowych dokumentach strategicznych minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego: sporządza koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, która uwzględnia zasady zrównoważonego rozwoju w oparciu o przyrodnicze, kulturowe, społeczne i ekonomiczne uwarunkowania, o których mowa w przepisach odrębnych, a także prowadzi współpracę zagraniczną w tym zakresie; prowadzi analizy i studia, opracowuje koncepcje oraz sporządza programy odnoszące się do obszarów i zagadnień pozostających w zakresie programowania strategicznego oraz prognozowania rozwoju gospodarczego i społecznego, współpracując z właściwymi ministrami oraz z centralnymi organami administracji rządowej. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju określa uwarunkowania, cele i kierunki zrównoważonego rozwoju oraz działania niezbędne do jego osiągnięcia, a w szczególności: 1) podstawowe elementy krajowej sieci osadniczej, z wyodrębnieniem obszarów metropolitalnych; 2) wymagania z zakresu ochrony środowiska i zabytków, z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie prawnej; 3) rozmieszczenie infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym; 4) rozmieszczenie obiektów infrastruktury technicznej i transportowej, strategicznych zasobów wodnych oraz obiektów gospodarki wodnej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym; 5) obszary problemowe o znaczeniu krajowym, w tym obszary zagrożeń wymagające szczegółowych studiów i planów. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem dokumentu pt. "Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033". Koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju, jaki i okresowe raporty o stanie zagospodarowania kraju, przyjmuje Rada Ministrów. Pierwszy Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju 2 został przyjęty przez Radę Ministrów 15.05.2007 r. 1 (Dz.U. z 2003r. nr 80, poz. 717 z późn. zm.) 1
Planowanie przestrzenne na szczeblu wojewódzkim (regionalnym) Organy samorządu województwa (tj. sejmik województwa) sporządzają plan zagospodarowania przestrzennego województwa, prowadzą analizy i studia oraz opracowują koncepcje i programy, odnoszące się do obszarów i problemów zagospodarowania przestrzennego pod kątem potrzeb i celów podejmowanych w tym zakresie prac. Sejmik województwa podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego województwa, który jest opracowywany dla całego obszaru w granicach administracyjnych województwa. W planie zagospodarowania przestrzennego województwa uwzględnia się ustalenia strategii rozwoju województwa oraz określa się w szczególności: 1) podstawowe elementy sieci osadniczej województwa i ich powiązań komunikacyjnych oraz infrastrukturalnych, w tym kierunki powiązań transgranicznych; 2) system obszarów chronionych (w tym obszary ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, uzdrowisk, a także dziedzictwa kulturowego, zabytków i dóbr kultury współczesnej); 3) rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym; 4) obszary problemowe, wraz z zasadami ich zagospodarowania, oraz obszary metropolitalne; 5) obszary wsparcia; 6) obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi; 7) granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych; 8) obszary występowania udokumentowanych złóż kopalin. Ponadto w taki planie uwzględnia się ustalenia koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju. Umieszcza się w nim inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, które zostały ustalone w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwego ministra lub sejmik województwa, zgodnie z ich właściwością. Dla obszaru metropolitalnego uchwala się plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego, jako część planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej określił, w drodze rozporządzenia 3, wymagany zakres projektu planu zagospodarowania przestrzennego województwa w części tekstowej i graficznej, uwzględniając w szczególności wymogi dotyczące materiałów planistycznych, skali opracowań kartograficznych, stosowanych oznaczeń, nazewnictwa, standardów oraz sposobu dokumentowania prac planistycznych. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa uchwala sejmik województwa. Marszałek województwa przekazuje wojewodzie tę uchwałę wraz z dokumentacją prac planistycznych w celu oceny zgodności z przepisami prawnymi oraz ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. 2 http://www.mb.gov.pl/article/planowanie_przestrzenne/raport_o_stanie_zagospodarowania_przestrzennego_kraju/ 3 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. z 2003 r. Nr 164 poz. 1587) 2
Zmiana planu zagospodarowania przestrzennego województwa następuje w takim samym trybie, w jakim został on uchwalony. Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa wprowadza się do planu miejscowego po uprzednim uzgodnieniu terminu realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym i warunków ich wprowadzenia do planu miejscowego. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlega okresowej ocenie. Co najmniej raz w czasie kadencji sejmiku zarząd województwa dokonuje przeglądu zmian w zagospodarowaniu przestrzennym oraz opracowuje raport o jego stanie. Planowanie przestrzenne na szczeblu gminnym (lokalnym) Podstawowe dokumenty planistyczne, przy pomocy których gmina kształtuje i prowadzi politykę przestrzenną, to: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku planu miejscowego wiodące są postanowienia decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które dzielą się na: decyzje o lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzje o warunkach zabudowy dla pozostałych inwestycji. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego odzwierciedla politykę przestrzenną gminy, wskazując lokalne (ogólne) zasady zagospodarowania terenów, wynikające ze strategii rozwoju gminy (jeśli gmina dysponuje takim opracowaniem). Studium pełni trzy podstawowe funkcje: 1) wyraża politykę gminy odnośnie rozwoju przestrzennego, 2) przedstawia cele rozwoju społeczno-gospodarczego gminy, 3) wskazuje obszary do objęcia planami miejscowymi oraz koordynuje ich ustalenia. Studium jest uchwalane bez określenia horyzontu czasowego, natomiast zmiana całego lub fragmentu studium wymaga zachowania procedury, jak przy jego sporządzaniu. Zakres projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy został określony przepisami rozporządzenia 4 Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. Studium sporządza się zwykle na mapach topograficznych w skali 1:10 000, 1:20 000 lub 1:25 000, ponieważ obecne obowiązujące przepisy nie precyzują wielkości skali mapy. 4 (Dz.U. z 2004r. nr 118, poz. 1233) 3
r Studium nie jest aktem prawa miejscowego nie wymaga, więc publikacji w dzienniku urzędowym województwa, ale jego ustalenia są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu (planów miejscowych. r Studium nie stanowi podstawy do wydawania decyzji administracyjnych. r Wszystkie gminy obligatoryjnie sporządzają studium dla całego obszaru w ich granicach administracyjnych. r Uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia studium podejmuje rada gminy i rada gminy je uchwala. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium, kolejno: 1) ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, podjęcie uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium, określając formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących studium, nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia; 2) zawiadamia na piśmie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania projektu studium, 3) rozpatruje zgłoszone wnioski, 4) sporządza projekt studium, uwzględniając ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa, 5) uzyskuje opinię komisji urbanistyczno-architektonicznej o projekcie studium, 6) uzgadnia projekt studium z zarządem województwa w zakresie jego zgodności z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa, 7) występuje o opinie dotyczące rozwiązań przyjętych w projekcie studium do: a) starosty powiatowego, b) sąsiednich gmin, c) właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, d) właściwych organów wojskowych, ochrony granic oraz bezpieczeństwa państwa, e) dyrektora właściwego urzędu morskiego w zakresie zagospodarowania pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani, f) właściwego organu nadzoru górniczego w zakresie zagospodarowania terenów górniczych, g) właściwego organu administracji geologicznej, h) ministra właściwego do spraw zdrowia w zakresie zagospodarowania obszarów ochrony uzdrowiskowej; 8) wprowadza zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień; 9) powiadamia o wyłożeniu projektu studium do publicznego wglądu na co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt do publicznego wglądu na okres co najmniej 30 dni, jak również organizuje w międzyczasie dyskusję publiczną nad przyjętymi w projekcie studium rozwiązaniami; 10) wyznacza termin, w którym osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu studium, nie krótszy niż 21 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia studium; 11) przedstawia radzie gminy do uchwalenia projekt studium. 4
W studium uwzględnia się uwarunkowania wynikające w szczególności z: 1) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; 2) stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; 3) stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; 4) stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia; 6) zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia; 7) potrzeb i możliwości rozwoju gminy; 8) stanu prawnego gruntów; 9) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych; 10) występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych; 11) występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych; 12) występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych; 13) stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; 14) zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych. W studium określa się między innymi: kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów; kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy; obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk; obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego: o znaczeniu lokalnym, o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa; obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m 2 oraz obszary przestrzeni publicznej; obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej; 5
obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych; obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny; obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji; granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych; inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w gminie. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem prawa miejscowego. Jego ustalenia kształtują (a więc i ograniczają w szczególnych przypadkach) sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala się przeznaczenie terenu i rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określa sposoby zagospodarowania i warunki zabudowy terenu. Wymagany zakres projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego został określony przepisami rozporządzenia 5 Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. Nie ma określonego horyzontu czasowego obowiązywania takiego planu. Plany miejscowe sporządzane są zwykle w skali 1:1000 (co jest uregulowane przepisami prawnymi). Są one sporządzane z wykorzystaniem urzędowych kopii map zasadniczych albo w przypadku ich braku map katastralnych, gromadzonych w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym. W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się stosowanie map w skali 1:500 lub 1:2000, a w przypadkach planów miejscowych, które sporządza się wyłącznie w celu przeznaczenia gruntów do zalesienia lub wprowadzenia zakazu zabudowy, dopuszcza się stosowanie map w skali 1: 5000. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego postępuje według następującego schematu: 1) ogłasza podjęcie uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia; 2) zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do jego uzgadniania i opiniowania; 3) rozpatruje wnioski w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania; 4) sporządza projekt planu miejscowego, uwzględniając ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, wraz z prognozą oddziaływania na środowisko i z prognozą skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego, 5 (Dz.U. z 2003 r. nr 164, poz. 1589) 6
5) uzyskuje opinie o projekcie planu od: gminnej lub innej właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej, wójtów, burmistrzów gmin albo prezydentów miast, graniczących z obszarem objętym planem, w zakresie rozmieszczenia inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym; 6) uzgadnia projekt planu z: a) wojewodą, zarządem województwa, zarządem powiatu w zakresie odpowiednich zadań rządowych i samorządowych, b) organami właściwymi do uzgadniania projektu planu na podstawie przepisów odrębnych, w tym m.in.: wojewódzkim konserwatorem zabytków, dyrektorem właściwego urzędu morskiego, właściwym organem nadzoru górniczego i administracji geologicznej, właściwymi organami wojskowymi, ochrony granic i bezpieczeństwa państwa, oraz właściwym zarządcą drogi, jeżeli sposób zagospodarowania gruntów przyległych do pasa drogowego lub zmiana tego sposobu mogą mieć wpływ na ruch drogowy lub samą drogę; 7) uzyskuje zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne; 8) wprowadza zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień; 9) ogłasza o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni, a także organizuje w tym czasie dyskusję publiczną nad przyjętymi rozwiązaniami w projekcie planu; 10) wyznacza ww. ogłoszeniu termin, w którym osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu, nie krótszy niż 14 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia planu; 11) rozpatruje uwagi, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania; 12) wprowadza zmiany do projektu planu miejscowego wynikające z rozpatrzenia uwag lub w niezbędnym zakresie ponawia uzgodnienia; 13) przedstawia radzie gminy projekt planu miejscowego wraz z wykazem nieuwzględnionych uwag. W planie miejscowym określa się obowiązkowo: przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania; zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego; zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych; parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy; granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie, ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz osuwisk; 7
szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych planem miejscowym; szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy; zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania terenów; stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę planistyczną. Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu planu oraz sposobie realizacji - zapisanych w planie - inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej, które należą do zadań własnych gminy, oraz zasadach ich finansowania, zgodnie z przepisami o finansach publicznych. Część tekstowa planu stanowi treść uchwały, zaś część graficzna i wymagane rozstrzygnięcia stanowią załączniki do uchwały. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawnymi. W celu oceny aktualności studium i planów miejscowych wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, ocenia postępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporządzania w nawiązaniu do ustaleń studium i do wniosków w sprawie sporządzenia lub zmiany planu miejscowego. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przekazuje radzie gminy wyniki analiz, po uzyskaniu opinii gminnej lub innej, właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej, co najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada gminy podejmuje uchwałę w sprawie aktualności studium i planów miejscowych, a w przypadku uznania ich za nieaktualne, w całości lub w części, podejmuje działania zgodne z ustawą. Jeżeli w wyniku zmiany przepisów prawnych zachodzi konieczność zmiany studium lub planu miejscowego wykonuje się czynności niezbędne do dokonania takich zmian. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania wójt, burmistrz albo prezydent miasta może wydać decyzję o warunkach zabudowy, po łącznym spełnieniu następujących pięciu warunków: co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu; teren ma dostęp do drogi publicznej; istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu, jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego; 8
teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne albo jest objęty zgodą uzyskaną przy sporządzaniu miejscowych planów, które utraciły moc; decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi. Powyższych wymagań nie stosuje się do zabudowy zagrodowej, w przypadku gdy powierzchnia gospodarstwa rolnego związanego z tą zabudową przekracza średnią powierzchnię gospodarstwa rolnego w danej gminie. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia warunków zabudowy można zawiesić na czas nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o ustalenie warunków zabudowy. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta podejmuje postępowanie i wydaje decyzję w sprawie ustalenia warunków zabudowy, jeżeli: w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawieszenia postępowania rada gminy nie podjęła uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego albo w okresie zawieszenia postępowania nie uchwalono miejscowego planu lub jego zmiany. Decyzja o warunkach zabudowy nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Zasady opracowania oraz zawartość decyzji określają przepisy rozporządzenia 6 Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie sposobu ustalania wymagań nowej zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania. Rozporządzenie nakłada na gminę obowiązek przeprowadzenia analizy urbanistycznej przed wydaniem inwestorowi decyzji. Analiza obejmuje teren wokół działki inwestorskiej, jako minimum trzykrotność szerokości frontu działki objętej wnioskiem o wydanie tej decyzji. Analizę przeprowadza oraz projekt decyzji przygotowuje uprawniony urbanista. Inwestycja celu publicznego jest lokalizowana na podstawie planu miejscowego, a w przypadku jego braku - w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Sporządzenie projektu decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego powierza się osobie wpisanej na listę izby samorządu zawodowego urbanistów albo architektów. W sprawach ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego decyzje wydają w odniesieniu do: inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym i wojewódzkim - wójt, burmistrz albo prezydent miasta w uzgodnieniu z marszałkiem województwa; inwestycji celu publicznego o znaczeniu powiatowym i gminnym - wójt, burmistrz albo prezydent miasta; inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych - wojewoda; W przypadku inwestycji celu publicznego wykraczającej poza obszar jednej gminy decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część terenu, na którym ma 6 (Dz. U. z 2003 r. nr 164 poz. 1588) 9
być realizowana ta inwestycja, w porozumieniu z zainteresowanymi wójtami, burmistrzami albo prezydentami miast. Ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego następuje na wniosek inwestora. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego określa: 1) rodzaj inwestycji; 2) warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu oraz jego zabudowy wynikające z przepisów odrębnych, a w szczególności w zakresie: a) warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, b) ochrony środowiska i zdrowia ludzi oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków, c) obsługi infrastruktury technicznej i komunikacji, d) wymagań dotyczących ochrony interesów osób trzecich, e) ochrony obiektów budowlanych na terenach górniczych; 4) linie rozgraniczające teren inwestycji, wyznaczone na mapie w odpowiedniej skali. Postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego można także zawiesić na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta podejmuje postępowanie i wydaje decyzję w sprawie ustalenia lokalizacji inwestycji celu publicznego, pod identycznymi warunkami, jak w przypadku wydawania decyzji w sprawie ustalenia warunków zabudowy. Wymagania ustawy Prawo ochrony środowiska Przepisy ustawy- Prawo ochrony środowiska 7 wprowadziły m.in. wymóg uwzględniania w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania ograniczenia wynikające na przykład z utworzenia obszarów ograniczonego użytkowania lub stref przemysłowych (art. 73 ust. 1), zakaz budowy zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii, dopuszczając ich rozbudowę jedynie w celu ograniczenia ryzyka wystąpienia poważnej awarii (art. 73 ust. 3), zalecenie lokalizacji zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnej awarii w bezpiecznej odległości m.in. od siebie, osiedli mieszkaniowych, obiektów użyteczności publicznej, obszarów cennych przyrodniczo i ujęć wody, które musza być lokalizowane w bezpiecznej odległości od ww. zakładów (art. 73 ust. 4 i 5) oraz nakaz, na mocy decyzji organu Inspekcji Ochrony Środowiska, zastosowania dodatkowych zabezpieczeń przez istniejące zakłady w przypadku niezachowania bezpiecznej odległości (art. 73 ust. 6). Przez odległość bezpieczną rozumie się odległość pomiędzy zakładem stwarzającym niebezpieczeństwo poważnej awarii (objętym przepisami art. 12 Dyrektywy Seveso II 8 ), a jedną z form zabudowy użytkowaną przez ludzi lub terenem wrażliwym przyrodniczo. 7 Ustawa z dnia 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62 poz. 627 z późn. zm.). 8 Dyrektywa Rady nr 96/82/WE z dnia 09.12.1996 r. w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (Dyrektywa Seveso II) wraz z jej aktualizacją Dyrektywa 2003/105/WE (Dz.U.UE.L.03.345.97). 10
Z raportu GIOŚ pt. Metodologia określania bezpiecznych lokalizacji zakładów mogących powodować poważne awarie 9 wynika, że problematyka bezpiecznej odległości zakładów - potencjalnych sprawców poważnych awarii - od innych elementów zagospodarowania przestrzennego nie jest właściwie uwzględniany w krajowych dokumentach planistycznych. Podstawową przyczyną obecnej sytuacji jest fakt, że prawodawca nie wprowadził wartości dla zalecanych odległości bezpiecznych. Sporządziła: mgr Wanda Kacprzyk, Instytut Ochrony Środowiska w konsultacji z mgr Jerzym Wojteckim 9 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 2007 11