PROGRAM WOLONTARIAT RODZINNY PROJEKTY SPOŁECZNE Z UDZIAŁEM RODZINNYCH WOLONTARIUSZY I KAMPANIA POD HASŁEM ZABIERZ RODZINĘ NA WSPÓLNE POMAGANIE! DZIAŁANIA W ROKU 2013 i 2014 Program Wolontariat Rodzinny prowadzony przez Fundację PZU i Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce dał przestrzeń do działania całymi rodzinami na rzecz lokalnych społeczności. www.wolontariatrodzinny.pl 1
Chętnych na działania w ramach Programu Wolontariat Rodzinny było ponad 1100 rodzin z całej Polski. W konkursie wybraliśmy 18 projektów, które stały się wzorcowymi praktykami wolontariatu rodzinnego. ICH DZIAŁANIA ZMIENIŁY LOKALNE SPOŁECZNOŚCI NA LEPSZE! 2 www.wolontariatrodzinny.pl 3
WOLONTARIAT RODZINNY ZMIENIA SPOŁECZNOŚCI LOKALNE NOWE MIEJSCA FUNDACJA ZAPOBIEGANIA I RESOCJALIZACJI UZALEŻNIEŃ NADZIEJA W BIELSKU-BIAŁEJ Rodziny podopiecznych Ośrodka Wychowania i Terapii Młodzieży Nadzieja zaangażowały się we wspólne tworzenie służącego nie tylko Ośrodkowi, lecz całej społeczności lokalnej boiska. Na Boisku NADZIEI oprócz gier zespołowych odbywać się będą zajęcia sportowe i integracyjne. Największym sukcesem realizowanego projektu, a jednocześnie efektem, który na stałe towarzyszyć będzie życiu społeczności Ośrodka, jest boisko, które doceniane jest przez młodzież tym bardziej, że pracowała przy jego powstaniu. Sukcesem jest również czas spędzony przez rodziny na pracy przy boisku! GMINNA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W GALINACH W ramach projektu Spotkajmy się pod kasztanem rodzinni wolontariusze stworzyli wspólnie nowy plac zabaw we wsi Wojciechy. Dzieci i młodzież zyskały miejsce, w którym aktywnie spędzają czas wolny, rodzice oraz starsi mieszkańcy wsi zaś nowe, piękne miejsce spotkań. Niezagospodarowany dotąd teren obsadzono kwiatami, krzewami i owocami, by najmłodsi podczas zabaw mogli korzystać z darów natury. Plac zabaw w Wojciechach cieszy się ogromnym zainteresowaniem nie tylko lokalnej społeczności, lecz także osób przyjezdnych. Zyskali miejsce, w którym mogą na chwilę zatrzymać się i odpocząć w cieniu kasztana. FUNDACJA DLACZEGO POMAGAM, ELBLĄG Projekt DOM/OGRÓD/OSIEDLE zakładał budowę ogrodu warzywno-zielnego przy osiedlowym domu kultury DOM Pasożyta w Elblągu. Rodziny wolontariuszy, dzieci zamieszkujące osiedle oraz inni chętni pod okiem architekta krajobrazu oraz artysty zbudowali warzywno-zielny ogród rzeźby rolnej. Projekt otworzyły warsztaty, które pomogły wspólnie zaprojektować ogród składający się z 13 ogrodowych rzeźb. Wszystkie zaplanowane wspólnie etapy tworzenia ogrodu były następnie wdrażane w życie. Zwieńczeniem wspólnej pracy była dwudniowa DOMowa MAJÓWKA z grillem, muzyką, konkursami, meczem towarzyskim, wystawą fotografii autorstwa dzieci z osiedla, koncertem oraz warsztatami tworzenia latawca! Mieszkańcy osiedla mieli okazję do integracji, a dzieci już planują kolejne działania. GMINNY OŚRODEK UPOWSZECHNIANIA KULTURY IM. MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W RÓŻANIE Budujmy razem pokolenia taki apel do rodzin zamieszkujących Różan wystosował Gminny Ośrodek Upowszechniania Kultury im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Odpowiedziały na niego trzy rodziny i wspólnie z mieszkańcami czterech wsi: Załęże-Eliasze, Załęże-Gartki, Załęże-Wielkie, Załęże-Sędzięta postanowiły zbudować plac zabaw, na którym oprócz huśtawek, ławeczek i piaskownicy znalazły się także kwiaty i miejsce na ognisko. Zależało im również na większej integracji i odkryciu wspólnych korzeni czterech sąsiadujących wiosek. Dlatego też przy placu pojawiła się gablota zawierająca stare fotografie rodzinne. W tej chwili plac zabaw, razem z sąsiadującym budynkiem świetlicy, pomaga w poprawie stosunków międzysąsiedzkich, a otwartość, serdeczność i zaangażowanie rodzinnych wolontariuszy i mieszkańców doceniła redakcja miesięcznika Olivia, tworząc piękny reportaż o ich działaniach pt. Tu, gdzie teraz jest klepisko. 4 www.wolontariatrodzinny.pl 5
ZESPÓŁ SZKÓŁ W MARZĘCICACH Niedaleko Zespołu Szkół w Marzęcicach powstało niezwykłe miejsce spotkań i integracji mieszkańców. W ramach projektu Pamiętajcie o ogrodach wolontariusze rodzinni postanowili zmienić nastawienie do ogrodów przydomowych, zaprezentować walory tradycyjnego ogrodu wiejskiego, pełnego kwiatów, warzyw, ziół i drzew owocowych - takiego, jaki istniał przy szkole w Marzęcicach 30 lat temu. Ogrodem zainteresowała się cała społeczność Marzęcic, szczególnie seniorzy, którym nie podobają się wszechobecne iglaki i krzewy. Wolontariusze rodzinni otrzymali wsparcie SGGW, Instytutu Sadowniczego i Nadleśnictwa Brodnica. Mieszkańcy, zaangażowani w powstanie ogrodu, czują się za niego współodpowiedzialni. Obecnie zaplanowano budowę wiaty w ogrodzie, umieszczenie tablic dydaktycznych, organizowanie spotkań niedzielnych połączonych z występami uczniów i spotkaniami z ciekawymi mieszkańcami. STOWARZYSZENIE NASZA ŚWIETLICA-POMOCNA DŁOŃ, PUCHACZÓW Zielona energia, czyli budowanie na trawie przy wspólnej zabawie to projekt pożyteczny zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców. Dzięki niemu na terenie łąki parafialnej powstała Hulaj Łąka - plac zabaw, na którym dzieci bawią się razem z rodzicami, a młodzież opala się na belach siana. Rodziny początkowo spotykały się w celu ustalenia planu działania, później rozpoczęły konkretne prace. Dzięki intensywnym działaniom ośmiu rodzin, projekt zyskał zaufanie urzędników gminy Spiczyn, co zaowocowało dotacją z pieniędzy sołeckich na karuzelę. Mieszkańcy chcieliby wspólnie zorganizować tzw. pchli targ, wzbogacony degustacją wypieków miejscowych gospodyń i gospodarzy. INSPIRUJĄCE SPOTKANIA STOWARZYSZENIE KREATORZY RZECZYWISTOŚCI, KLESZCZELE Co rodzice robią na co dzień? Na czym polega ich praca? Bardzo rzadko mamy okazję do przedstawienia dzieciom tego, czym się zajmujemy. Projekt Rodzinne Kręgi polegał na zaspokojeniu ciekawości dzieci poprzez organizację rodzinnych wyjazdów do lokalnych zakładów pracy. Każdy wyjazd urozmaicony został ciekawymi warsztatami. Rodziny miały okazję wspólnie odwiedzić placówki służb mundurowych w Czeremsze (Straż Pożarną i Straż Graniczną), Pogotowie Ratunkowe w Kleszczelach, stadninę koni w Sakach, gospodarstwo rolne, nasycalnię podkładów kolejowych oraz zakład stolarski. Organizatorom projektu zależało przede wszystkim na wspólnym, twórczym i wartościowym spędzeniu czasu wolnego. Zaangażowane w projekt rodziny zbliżyły się do siebie, w trakcie trwania projektu dołączyły do nich nowe! FUNDACJA MAMY Z MORZA, GDYNIA Projekt to zorganizowane przez rodzinnych wolontariuszy spacery tematyczne po Gdyni i okolicach, połączone ze wspólnym działaniem na rzecz innych. W ramach projektu wolontariusze wsparli pobliskie hospicjum przyozdabiając jego ściany obrazami, a także zbierając potrzebne rzeczy materialne. Kolejnym wyzwaniem było zorganizowanie zbiórki dla zwierząt ze schroniska Ciapkowo oraz dla Domu Samotnej Matki. Wspólne spacery to nie tylko czas relaksu! Wolontariusze projektu sprzątali las i plażę oraz edukowali właścicieli psów w zakresie zachowania czystości w przestrzeni miejskiej. Podczas każdego spaceru był czas na wspólny piknik i zabawy dla rodzin, które dołączyły się do akcji. 6 www.wolontariatrodzinny.pl 7
MIEJSKA I POWIATOWA BIBLIOTEKA PUBLICZNA IM. RYSZARDA KINCLA W RACIBORZU Mała Akademia Sztuki to projekt, w którym rodziny wolontariuszy prowadziły warsztaty plastyczne oraz rękodzielnicze dedykowane wszystkim mieszkańcom, organizowane w bibliotece. Podczas warsztatów decoupage uczestnicy ozdabiali drewniane pudełka wykorzystując specjalnie przeznaczone do tego farby, lakiery i serwetki. Kolejne warsztaty poświęcone były technice quilling - uczestnicy wykonywali kartki i tworzyli ozdoby z wąskich pasków papieru zwiniętych w kształt sprężyny spiralnej. Uczestnicy uczyli się również składać kwiaty z bibuły karbowanej, wykorzystywali filc do ozdabiania kartek, biżuterii i przedmiotów użytkowych. Zaangażowane w wolontariat rodziny pragnęły wyjść naprzeciw zainteresowaniom lokalnej społeczności, a także pokazać, że biblioteka może spełniać rozmaite funkcje! STOWARZYSZENIE KOBIET AKTYWNYCH, RADLIN Projekt Zuchowa Wyspa zmienił jedno z radlińskich osiedli w miejsce magiczne. W czasie wakacji odbywały się tu zajęcia z dziećmi prowadzone systemem zuchowym. Działania rozpoczęły się od wspólnego zorganizowania Dnia Dziecka, w którym wzięły udział całe rodziny. W projekcie nie brakowało gier i zabaw, zuchowych prób na odwagę i spryt. Burmistrz i drużynowa wręczyli również młodym zuchom chusty. Projekt Stowarzyszenia Kobiet Aktywnych to także wspólne rozbijanie namiotu, wyprawa do indiańskiej wioski, zdobywanie kolejnych, przydatnych umiejętności i sprawności! Uczestnicy mieli również okazję odwiedzić prawdziwy harcerski obóz. Zakończeniem projektu był wspólnie zorganizowany festyn dla całego osiedla. Wakacje rodzin z Radlina zdecydowanie nie były nudne! KOŁO CARITAS W INTERNACIE ZESPOŁU SZKÓŁ HANDLOWO-EKONOMICZNYCH W BIAŁYMSTOKU W ramach projektu Działając razem wygrywamy wszyscy rodziny wolontariuszy zaangażowały się w organizację warsztatów dla osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu znacznym i głębokim. Wspólnie przygotowano warsztaty kulinarne oraz wycieczkę Szlakiem Tatarskim. Rodziny wolontariuszy pomagały w komfortowym przemieszczaniu się osób niepełnosprawnych ruchowo, w trakcie wycieczki sprawowały opiekę nad niepełnosprawną młodzieżą: wspierały w trakcie zwiedzania, podczas wspólnego posiłku. Podczas imprezy podsumowującej projekt, rodziny wolontariuszy włączyły się w przygotowanie sali, transport osób niepełnosprawnych i opiekę w trakcie spotkania. Projekt udowodnił, że wszyscy, niezależnie od stanu zdrowia, możemy aktywnie spędzać czas i stać się dla siebie bliscy! STOWARZYSZENIE NA RZECZ ROZWOJU REGIONU DOLINA GUBRA, STUDZIENIEC Trzy zaprzyjaźnione rodziny - Adamowicze, Błażewicze, Czeczeniuki - spotykały się od kwietnia do lipca, aby w ramach projektu Chodź, pomaluj mój świat stworzyć kilka zabawnych foto-tablic dla trzech sąsiednich miejscowości: Sątoczyna, Studzieńca i Prośna. Na planszach namalowali miejscowe zabytki: gotycki kościół, zamek krzyżacki, którego ślady przetrwały do dziś i pałac rodu Eulenburgów. Ich celem było zachęcenie mieszkańców i turystów do poznania lokalnej historii. W ten sposób nie tylko stworzyli coś wyjątkowego dla społeczności, gości i turystów. Pokazali również, że grupa mieszkańców może razem zrobić coś ciekawego i dobrego dla innych! Jak mówią sami autorzy tablic: Z pewnością nie zmieniliśmy mentalności ludzi, ale ten projekt to kolejny mały kroczek, aby inspirować i zachęcać do aktywności. 8 www.wolontariatrodzinny.pl 9
STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH OTWARTA DŁOŃ, ŁASZCZÓW Projekt Rodzinny rajd rowerowy polegał na wspólnym wykonaniu prac porządkowych przy chodniku służącym mieszkańcom miejscowości. Rodzinom zaangażowanym w projekt udało się także włączyć mieszkańców do działań przy organizacji festynu rodzinnego i - na etapie końcowym w aktywne przygotowanie rajdu rowerowego. Udało się również zrealizować inne cele - wspólnie spędzić czas wolny, wykonać pożyteczną pracę na rzecz swojej miejscowości oraz zintegrować mieszkańców. Działania nie pozostały niezauważone. Remont chodnika został wpisany w plan wydatków budżetowych gminy, natomiast festyn rodzinny w miejscowości Szopinki będzie odbywał się co roku. SALEZJAŃSKIE STOWARZYSZENIE WYCHOWANIA MŁODZIEŻY, PIŁA Rodziny wolontariuszy zaangażowane w projekt W rodzinie przy podwieczorku wspierały działania świetlicy prowadzonej przez Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży. Ich głównym zadaniem była dbałość o wspólny posiłek, lecz pomagały również w lekcjach i prowadziły zajęcia dodatkowe, takie jak: język angielski, zajęcia muzyczne, plastyczne, taneczne, a także Koło Młodego Naukowca. Korzyści z projektu odniosły dzieci i młodzież, jak również same rodziny wolontariuszy przez wspólne działania i posiłki społeczność zintegrowała się, między uczestnikami zawiązały się nowe znajomości i przyjaźnie, a więzi rodzinne stały się silniejsze. STOWARZYSZENIE ROZWOJU I POMOCY WSI STARE MIASTO W bibliotece we wsi Stare Miasto dzięki 30 wolontariuszom rodzinnym powstało nowe miejsce spotkań dla dzieci i młodzieży. W ramach projektu Pomalować, Stworzyć, Przedstawić - czyli Kółko teatralno-czytelnicze Pod Książkami dziewięć rodzin wyremontowało piwnicę pod biblioteką, tworząc tym samym miejsce do przeprowadzania zajęć, zabaw i spotkań. Rodziny zorganizowały również integracyjne ogniska i spotkania czytelniczo-teatralne oraz piknik na zakończenie projektu. Projekt, który zrealizowało Stowarzyszenie Rozwoju i Pomocy Wsi Stare Miasto miał na celu rozwijać pasje wolontariuszy, ich zainteresowania, wiedzę i umiejętności. Głównym celem było stworzenie alternatywy spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży. BIBLIOTEKA PUBLICZNA IM. ARKADEGO FIEDLERA W KROTOSZYNIE Wolontariusze rodzinni zaprzyjaźnieni z Biblioteką Publiczną im. Arkadego Fiedlera w Krotoszynie zaprosili mniej zamożne dzieci z rodzin wielodzietnych na specjalne spotkania w ramach projektu Rodzinne czytanie w Klubie Mam. Pragnęli pokazać, jak można pożytecznie i kreatywnie spędzić czas wolny. Rodzinni Wolontariusze, w tym Panie z Klubu Mam, pomagali w organizacji zajęć, brali udział w akcjach głośnego czytania w ramach ogólnopolskiej akcji Cała Polska czyta dzieciom, opiekowali się najmłodszymi dziećmi, opowiadali o polskich tradycjach świątecznych, uczyli nowych gier i zabaw. Dzięki rodzinom zaangażowanym w projekt dzieci, które nie wyjechały na wakacje, mogły miło spędzić ten czas z rówieśnikami. 10 www.wolontariatrodzinny.pl 11
MIEJSKI OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W SZCZECINKU (WSPIERAJĄCY GRUPĘ NIEFORMALNĄ WOLONTARIUSZY Z OSIEDLA MARCELIN) Osiedle Marcelin jeszcze do niedawna mała wioska - stało się częścią Szczecinka. Osiedle jest w ciągłej rozbudowie, nieustannie pojawiają się na nim nowi sąsiedzi. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Szczecinku stworzył projekt Osiedle Marcelin w Akcji, polegający na organizacji otwartych spotkań sąsiedzkich dla wszystkich mieszkańców osiedla, uczestników projektu Starszy Brat, Starsza Siostra i dzieci ze świetlicy środowiskowej TRATWA. Jak mówią sami organizatorzy: Chcieliśmy poznać sąsiadów i wyrwać dzieci mieszkające na naszym Osiedlu sprzed monitorów telewizorów i komputerów. Marzyliśmy o integracji dorosłych i zorganizowaniu fajnego czasu wolnego dla młodszych. Rodzinni wolontariusze zorganizowali ognisko integracyjne, warsztaty w gospodarstwie rolnym w Juchowie, warsztaty drukarskie oraz spotkanie podsumowujące projekt. Wszystkim tak spodobała się idea wspólnego, aktywnego spędzania czasu całymi rodzinami, że wspólnie postanowili: ZAKŁADAMY RADĘ OSIEDLA! WYJĄTKOWE WYDARZENIA STOWARZYSZENIE DZIAŁAŃ LOKALNYCH SPICHLERZ, CZERNICA Projekt Spichlerza polegał na zaangażowaniu rodzin w przygotowanie dwóch wydarzeń na terenie jednej wsi, ukazujących lokalne zasoby, dziedzictwo oraz historię. W nocy z 16 na 17 maja 2014 r. przygotowana została pierwsza w historii Czernicy Noc Muzeów, polegająca na przeprowadzeniu mieszkańców, rodzin, dzieciaków nocnym questem wokół zamku. W wydarzeniu wzięło udział ponad 300 osób! Miesiąc później odbył się trzeci już Piknik historyczny. Rodziny wolontariuszy opracowały grę terenową, przygotowały wystawę, prelekcje ukazujące lokalne zasoby w postaciach bohaterów działających na przestrzeni wieków. Piknik historyczny okazał się ogromnym sukcesem, angażując 1000 uczestników! SPOŁECZNOŚĆ PROGRAMU WOLONTARIAT RODZINNY Organizatorzy projektów w ramach Programu Wolontariat Rodzinny to organizacje, instytucje i grupy nieformalne, działające w całej Polsce. Połączyła je idea rodzinnego pomagania, towarzysząca ich projektom od pomysłu do zakończenia działań. Udało im się ożywić lokalne społeczności i zaangażować rodziny do działań wolontariackich. Jako organizatorzy Programu pragnęliśmy wzmocnić działania organizacji i umożliwić im czerpanie z doświadczeń innych. Stworzyliśmy wirtualną, wspólną przestrzeń działania dla rodzin i organizacji platformę www.grywalizacja.wolontariatrodzinny.pl. Platforma Społeczności Programu Wolontariat Rodzinny umożliwiała organizatorom i wolontariuszom bezpośredni kontakt, dzielenie się doświadczeniami, prezentowanie efektów poszczególnych etapów ich działań. Dzięki mechanizmom dodawania multimediów niemal codziennie otrzymywaliśmy porcję projektowych aktualności zdjęć i filmów, które umożliwiały oddalonym od siebie ośrodkom przyglądanie się zmianom w innych społecznościach. Platforma to również gra, w której uczestnicy zdobywali punkty! Najaktywniejszym przyznaliśmy nagrody, które pomogą im w rozwijaniu dalszych działań. Platforma społeczności Programu to przestrzeń wzajemnej inspiracji, wspólnego rozwiązywania problemów, edukacji. Organizacje oraz rodziny wolontariuszy aktywnie angażowały się w działania wirtualnej społeczności. WIRTUALNA SPOŁECZNOŚĆ PROGRAMU WOLONTARIAT RODZINNY : 6 miesięcy działań 18 organizacji 50 rodzin W sumie 158 aktywnych użytkowników! 12 www.wolontariatrodzinny.pl 13
ZABIERZ RODZINĘ NA WSPÓLNE POMAGANIE! W ramach Programu Wolontariat Rodzinny stworzyliśmy ogólnopolską kampanię Zabierz rodzinę na wspólne pomaganie!. Jej głównym zadaniem było promowanie idei wolontariatu rodzinnego w Polsce. Najważniejsza jednak była jej misja, czyli propagowanie takich wartości jak życzliwość, odpowiedzialność czy opiekuńczość. Chcieliśmy zachęcić Polaków do wspólnego spędzania swojego niezwykle cennego czasu na działaniach dobroczynnych, zainspirować przyszłych wolontariuszy do poszukiwania wartościowych inicjatyw w swoich miejscowościach, a także kreować pozytywny wizerunek organizacji pozarządowych, zajmujących się szeroko pojętym wolontariatem. Stworzyliśmy spot, w którym sąsiadka podgląda, jak sąsiedzi jadą całą rodziną na wspólne pomaganie. Na stronie www.wolontariatrodzinny.pl powstało Wirtualne Miasteczko Dobroczynności - spacer po miejscach, w których można pomagać innym i mieć z tego wiele radości. Punktem kulminacyjnym kampanii był piknik rodzinny w Łazienkach Królewskich, zorganizowany dzięki wsparciu firmy PZU. Rodzice wspólnie z dziećmi wypełniali zadania w stoiskach przygotowanych przez organizacje pozarządowe. W ten sposób mogli na koniec otrzymać latawiec Wolontariatu Rodzinnego, który puszczali razem z rodziną. Zależało nam na zainteresowaniu tematyką wolontariatu rodzinnego mediów tradycyjnych oraz społecznościowych i zbudowaniu silnej koalicji Ambasadorów, którymi stali się polscy Blogerzy. Małżonka Prezydenta RP, Pani Anna Komorowska objęła zarówno Program jak i kampanię swoim Honorowym Patronatem. Wśród patronów medialnych, którzy pomogli zrealizować nam nasze cele byli: Serwis Samorządowy PAP, Telewizja Polska Program 1, portale internetowe: Kampanie Społeczne, NGO.pl, Niepełnosprawni.pl. Spośród prasy wsparły nas Dziennik Polski i Dwutygodnik Integracja. Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce i Fundacja PZU serdecznie dziękują za wsparcie w realizacji I edycji Programu Wolontariat Rodzinny : Małżonce Prezydenta RP Pani Annie Komorowskiej Sekretarzowi Stanu w Kancelarii Prezydenta RP Pani Minister Irenie Wóycickiej Prodziekan Uniwersytetu Warszawskiego Pani prof. Annie Gizie-Poleszczuk Szymonowi Kukanow Pani Redaktor Małgorzacie Kolińskiej-Dąbrowskiej Biuru Polityki Społecznej Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Centrum Wyzwań Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego Centrum Wolontariatu Uniwersytetu Warszawskiego, Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego Centrum Wolontariatu Muzeum Powstania Warszawskiego Gościom debaty w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego Patronom medialnym i mediom Honorowy patronat Małżonki Prezydenta RP Pani Anny Komorowskiej. Zespołowi Akademii i Fundacji Dobra Sieć Organizatorzy FUNDACJA Wolontariuszom, organizatorom projektów Patroni medialni 14 oraz wszystkim zaangażowanym rodzinom www.wolontariatrodzinny.pl 15
www.wolontariatrodzinny.pl www.facebook.com/wolontariatrodzinny 16