Spis treści 1. Wiadomości ogólne, ochrona wód 17 1.1 Gospodarkawodna 17 1.2 Polskie prawo wodne 25 1.2.1 Rodzaj wód 27 1.2.2 Własność wód 27 1.2.3 Koizystaniezwód 28 1.2.3.1 Powszechne koizystaniezwód 28 1.2.3.2 Zwykłekoizystaniezwód 28 1.2.3.3 Szczególnekoizystaniezwód 29 1.2.4 Obowiązek oczyszczania ścieków 29 1.2.5 Pozwolenie wodnoprawne 30 1.2.5.1 Operat wodnoprawny 32 1.2.5.2 Waninki odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi 32 1.2.6 Wprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych 37 1.2.7 Opłaty w zakresie gospodarki ściekowej 39 1.2.7.1 Opłaty za wprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi 39 1.2.7.2 Opłaty za wprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych..41 1.2.8 Kary pieniężne 41 1.2.8.1 Kary pieniężne za wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.. 41 1.2.8.2 Kary pieniężne za odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych 43 1.2.9 Osad ściekowy i 43 1.2.10 Europejska Karta Wodna 47 1.3 Podstawy prostych obliczeń 49 1.4 Kilka słów o podstawach chemii.-. 56 1 Rodzaje ścieków, ilości i właściwości 59 2.1 Rodzaje ścieków y 59 2.2 Ilość ścieków 62 2.3 Właściwościściekówiobliczeniowaliczbamieszkańców 65 3. Odprowadzanie ścieków 73 3.1 Zadania kanalizacji 73 3.2 Systemy kanalizacji ogólnospławnej i rozdzielczej 73 3.3 Odwadnianie działek 74 3.4 Wymiarowanie kanałów 75 3.5 Materialyzktórychwykonywanesąmiy.kształtypizekrojów 77 3.6 Studzienkirewizyjne,wpustyuliczne 79 3.7 Budowle specjalne 84 3.8 Przepompownie 92 3.9 Nadzór sieci kanalizacyjnej 115
3.10 Czyszczenie i konserwacja kanalizacji 121 3.11 Kontrola odprowadzania ścieków rzemieślniczo-przemysłowych (podczyszczanie ścieków) 127 3.12 Ochrona pracy i zabezpieczenie przed wypadkami w zakładzie kanalizacyjnym, 129 4. Procesy oczyszczania ścieków 131 4.1 Procesy mechaniczne 134 4.2 Procesybiologiczne 134 421 Rozkład węgla 137 4.2.2 Usuwanie związków azotu 138 4.2.3 Biologiczne usuwanie fosforu 143 4.3 Procesy chemiczne 143 4.3.1 Podstawy 144 4.3.2 Strącanie fosforanów 146 5. Metody i urządzenia do oczyszczania ścieków 150 5.1 Zrzutyściekówzkanalizacjiogólnospławnej 161 5.2 Kraty, sita 5.3 Piaskownik 165 5.4 Osadniki 171 5.5 Złożazraszane (biologiczne) 177 5.6 Komory osadu czynnego 186 5.7 Zbiomikiiurządzeniazblokowane 204 5.7.1 Osadniki Imhoffa 204 5.7.2 Oczyszczalnia typu Schreibera 208 5.7.3 Inne rodzaje oczyszczalni zblokowanych 208 5.8 Strącanie fosforanów 210 5.9 Naturalne metody oczyszczania ścieków 213 5.9.1 Stawy ściekowe naturalnie napowietrzane (stawy stabilizacyjne) 217 5.9.2 Stawy ściekowe napowietrzane sztucznie X 222 5.9.3 Stawy ściekowe z reaktorem biologicznym 224 5.9.4 Stawy doczyszczające 224 5.9.5 Oczyszczalnie roślinne 225 5.10 Dodatkowe oczyszczanie ścieków 226 6. Osad 227 6.1 Rodzaje osadu 227 6.2 Ilość i właściwości osadu : 231 7. Metody i urządzenia do przeróbki osadów ściekowych 240 7.0 Podstawy fermentacji osadów ściekowych 240 7.1 Zagęszczanie 243 7.2 Fermentacja 244 161
7.2.1 Nieogrzewane komory fermentacyjne 244 7.2.2 Ogrzewane komory fermentacyjne 247 7.3 Stabilizacja aerobowa 252 7.4 Odwadnianie na poletkach osadowych 253 7.5 Zbiomikidopizechowywaniaosadówściekowych 254 7.6 Rolniczewykoizystanie 257 7.7 Odwadnianie mechaniczne 272 7.8 Produkcja gazu i jego przeróbka 273 8. Urządzeniamechaniczne i elektryczne 278 8.0 Uwagi ogólne 278 8.1 Pompy 285 8.2 Sprężarkipowietrzne 285 8.3 Napowietizacze powierzchniowe, aeratorystrumienicowe 286 8.4 Urządzenia zgarniające 287 8.5 Urządzeniagrzewcze 289 8.6 Armatura i rurociągi 292 8.7 Urządzenia elektryczne 294 9. Technika przeprowadzania pomiarów 295 9,lPobieraniepióbek»' 296 9.2 Pomiary wartości fizycznych 307 9.2.1 Pomiar przepływu wody, osadu i gazu 307 9.2.2 Kolor, zapach 320 9.2.3 Temperatura 320 9.2.4 Głębokość widzenia, przejrzystość, mętność 321 9.2.5 Zawiesiny łatwo opadające, zawiesiny ogólne oraz objętość osadu ściekowego 322 9.2.6 Sucha masa osadu ściekowego i indeks osadu 328 9.3 Pomiarwartości chemicznych 332 9.3.1 Zawartość tlenu 332 9.3.2 Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT) 333 9.3.3 Zagniwalność, trwałość (próba błękitem metylenowym) 338 9.3.4 Wartość ph 340 9.3.5 Kwasowość wody pofermentacyjnej 342 9.3.6 Przewodność elektryczna 344 9.3.7 Dehydrogenazy (aktywność osadu czynnego, aktywność enzymatyczna, testttc) 345 9.3.8 Azot amonowy (NH4-N) 346 9.3.9 Azot azotanowy (N03-N) 347 9.3.10 Azot azotynowy(n02-n), azot ogólny 348 9.3.11 Fosfor (P) 350
9.4 Pomiarwartościbiochemicznych 351 9.4.1 Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu (BZT5) 351 9.5 Badania mikroskopowe 360 10. Nadzór eksploatacyjny 362 10.1 Ogólne uwagi o nadzorze eksploatacyjnym 362 10.2 Zakres nadzoru eksploatacyjnego 363 10.3 Dokumentacja eksploatacyjna 366 10.4 Pomiary na terenie oczyszczalni i w laboratorium 367 10.5 Ocena wyników eksploatacji 371 10.5.1 Prowadzeniedziennikapracyoczyszczalm 372 10.5.2 Efektywność ekonomiczna, możliwości oszczędzania energii 385 10.5.3 OcmtobciąMaodbiomikazanieczyszczeniamiresztkowymi na podstawie stopnia zapotrzebowania tlenu w odbiorniku (do rozkładu zanieczyszczeń resztkowych) i stopnia obciążenia substancjami biogennymi (rys. 10.2) 386 10.5.4 Oznaczanie ilości wód infiltracyjnych 392 10.6 Zakłócenia eksploatacji 395 10.7 Konserwacja obiektów zewnętrznych 405 11. Higiena 413 11.1 Zarazki chorobotwórcze w ściekach i osadzie ściekowym 413 11.2 Zachowaniesięzarazkówchorobotwórczychpodczasoczyszczaniaścieków 415 113 Podstawowe zasady higieny w oczyszczalniach 416 11 Ochrona przed wypadkami 419 12.1 Niemieckie przepisy i ustalenia 419 12.1.1 Podstawy prawne i ustawowe ubezpieczenia przed wypadkami 419 12.1.2 Zadaniaustawowychubezpieczeńodwypadków 420 12.1.3 Zapobieganie wypadkom 421 12.1.4 Pierwszapomoc 429 12.1.5 Meldunki o wypadkach 430 12.1.6 Przepisy bezpieczeństwa pracy 430 12.2 Polskie przepisy i ustalenia 432 12.2.1 Bezpieczeństwo i higiena pracy 432 12.21 Ustawowe zadania pracodawcy w zakresie BHP 433 12.2.3 Nadzórnadwarunkamipracy 434 12.2.4 Przepisy BHP 435 13. Wyposażenie oczyszczalni ścieków 460 13.1 Wyposażenie laboratorium 467 14. Zawód, wykształcenie, szkolenie 469 Inwestorzy oczyszczalni ścieków 469
Stosunek służbowy personelu eksploatacyjnego oczyszczalni ścieków zatradnionego przez jednostki komunalne 469 Wymaganiastawianepersonelowi 470 Kształcenie personelu w oczyszczalniach 471 Pracownikoczyszczalni ścieków 472 Opis zawoctupracownika oczyszczalni 472 Wiedza i umiejętności 473 Wymagania egzaminacyjne 474 Możliwości kształcenia, zameldowanie i koszty 474 Zakres pracy 476 Wiedzaiumiejętności 476 Plan nauczania 477 Wymagania egzaminacyjne 477 Możliwości kształcenia, zameldowanie i koszty 477 Bibliografia 480 Skorowidz-Wykazhaseł 482