Warszawa, 29 listopada 2018 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-I.431.1.46.2018.MBK Pani Magdalena Paprocka Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Olszance WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127 ust. 1 w związku z art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543, z późn. zm.), inspektorzy Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Warszawie przeprowadzili w dniach 17-19 października 2018 r. kontrolę kompleksową w kierowanym przez Panią Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Olszance. Przedmiotem kontroli było świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2017 r. do dnia kontroli. W związku z kontrolą, której szczegółowe wyniki zostały przedstawione w protokole z kontroli, podpisanym przez Panią bez zastrzeżeń w dniu 20 listopada 2018 r. przekazuję niniejsze wystąpienie pokontrolne. Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Olszance, świadczone były dla 5 osób z niepełnosprawnością intelektualną, pozostających we wspólnym gospodarstwie (1 osoba 17-letnia, 4 osoby w przedziale wiekowym 18-30 lat ). W II półroczu 2017 r. oraz w 2018 r. do dnia kontroli usługami objęte były 2 osoby z niepełnosprawnością intelektualną (1 osoba 17-letnia, 1 osoba 26-letnia). Powodem zmniejszenia liczby klientów objętych usługami był zgon 1 osoby oraz rezygnacja specjalisty z wykonywania usług od 1 lipca 2017 r. w sytuacji 2 osób. Do końca 2017 r. nie został zatrudniony nowy specjalista z powodu braku kandydatów. W związku z powyższym w 2017 r. decyzjami administracyjnymi przyznano 1552 godz. usług, a zrealizowano 1156 godz. Plan budżetu na 2017 r. w rozdziale 85228 wynosił 40 780 zł i został wykonany na poziomie 36 860 zł. Niewykorzystane środki w listopadzie i grudniu 2017 r.
w wysokości 3 920 zł zostały zwrócone do Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie 9 lutego 2018 r. W I półroczu 2018 r. przyznano i zrealizowano 360 godz. usług. Otrzymane środki w tym okresie wynosiły 10 800 zł i zostały wydatkowane na poziomie 9000 zł. W kontrolowanym okresie jednostka nie wykazała zaangażowania środków własnych. Prowadzeniem spraw związanych z realizacją specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi zajmowali się pracownicy socjalni w swoich rejonach działania. W ośrodku nie było zatrudnionego koordynatora ds. usług. Usługi były realizowane na podstawie zawartych umów-zlecenia przez 3 specjalistów. Analiza dokumentów dotyczących kwalifikacji i doświadczenia zawodowego tych osób potwierdziła wykształcenie i staż pracy zgodny z 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598, z późn. zm.). W przypadku wszystkich osób z zaburzeniami psychicznymi objętych pomocą rodzaj usług określony w decyzjach obejmował rehabilitację ruchową, ponieważ ich stan zdrowia nie pozwalał na dowożenie do specjalistycznych placówek. Usługi były prowadzone w oparciu o indywidualny program terapeutyczny (1 osoba) oraz o plany terapii (4 osoby). Sporządzone przez specjalistów dokumenty zawierały w szczególności zakładane cele i metody realizacji. Nadzór nad realizacją usług prowadzony był poprzez wizyty pracowników socjalnych w miejscu zamieszkania świadczeniobiorców, sprawdzające faktyczną realizację usług. Kwalifikowanie osób do objęcia usługami odbywało się na podstawie zaświadczenia lekarza potwierdzającego zasadność przyznania tej formy pomocy. W aktach znajdowały się inne dokumenty związane ze stanem zdrowia osób, w tym orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Ustalanie uprawnień do udzielania pomocy odbywało się na podstawie wywiadu środowiskowego, zawierającego ocenę sytuacji rodziny. Wywiady środowiskowe przeprowadzane były terminowo. Postępowanie administracyjne w sprawie udzielenia pomocy w skontrolowanych sprawach wszczęte zostało na wniosek strony. Pomoc przyznana została na podstawie decyzji administracyjnej podpisanej przez osobę posiadającą stosowne upoważnienie. Decyzje zostały wydane w terminie, o którym mowa w art. 35 3 k.p.a. z wyjątkiem 1 sprawy, która została załatwiona z przedłużeniem terminu na podstawie art. 36 1 i 2 k.p.a. Wydane decyzje zawierały elementy wskazane w art. 107 k.p.a. oraz potwierdzenia ich odbioru, zgodnie z art. 46 1 k.p.a 2
Odpłatność za świadczone usługi ustalał ośrodek biorąc pod uwagę sytuację materialną i dochodową rodzin. Prawidłowo zostały ustalone wskaźniki odpłatności, określone w 4 ust. 3 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Odpłatność została ustalona przy właściwym zastosowaniu kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej - 634 zł. W związku z wejściem w życie od 1 października 2018 r. rozporządzenia Rady Ministrów z 11 lipca 2018 r. w sprawie zweryfikowania kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń z pomocy społecznej (Dz. U z 2018 r. poz. 1358), ustalającego kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej w wysokości 701 zł, w ośrodku trwały prace związane ze zmianą aktualnie obowiązujących decyzji, przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze. W kontrolowanym okresie 2 środowiska (4 osoby objęte usługami) były zwolnione całkowicie z odpłatności za usługi ze względu na okoliczności wymienione w 6 ust. 3 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Odpłatność za świadczone usługi była wnoszona na konto bankowe Urzędu Gminy Olszanka do 15 każdego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę, zgodnie z 5 rozporządzenia w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych. Pobrane kwoty odpłatności Urząd Gminy Olszanka przekazywał na rachunek Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie bez potrąceń wynikających z pomniejszenia odprowadzonych środków o dochód własny gminy w związku z realizacją zadania zleconego, w terminach wskazanych w art. 255 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.). Wynagrodzenia za pracę specjalistów przekazywane były zgodnie z zawartymi umowami. Dokumentacja zawierała zapisy o sprawdzeniu pod względem merytorycznym i formalno - rachunkowym. W toku kontroli stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. W kontrolowanym okresie oraz na dzień kontroli w ośrodku był zatrudniony 1 starszy specjalista pracy socjalnej oraz 1 pracownik socjalny. Gminę zamieszkiwało 3087 osób, wg stanu na 16 października 2018 r. Na dzień kontroli liczba środowisk objętych pomocą wynosiła 148. Ośrodek nie spełniał wymogu zatrudnienia wskazanego w art. w 110 ust. 12 ustawy o pomocy społecznej (ośrodek pomocy społecznej zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy nie mniej niż 3 pracowników socjalnych). 3
2. Decyzje pod względem formalno-prawnym zostały skonstruowane z niewłaściwym oznaczeniem organu, tj. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Olszance. Ponadto stwierdzono, że Ośrodek nie prowadził harmonogramów usług w poszczególnych środowiskach oraz kart pracy potwierdzających wykonanie usług (z wyjątkiem 1 środowiska, 1 osoba). Potwierdzeniem wykonania usług w tych przypadkach były jedynie rachunki przedłożone przez specjalistów z liczbą przeprowadzonych godzin usług i adnotacją rodziców potwierdzającą wykonanie przyznanego wymiaru godzinowego usług z podpisem. Dokumentacja nie zawierała sprawozdań z realizacji indywidualnego programu terapeutycznego oraz planów terapii, specjaliści nie odnosili się do oceny założonych celów. W ramach nadzoru nad realizacją usług pracownicy socjalni nie zawsze dokumentowali wizyty w środowisku. Ośrodek nie stosował ankiet wypełnianych przez klienta lub jego opiekuna, oceniających jakość i rzetelność świadczonych usług oraz badających adekwatność prowadzonych działań do jego potrzeb i oczekiwań. W wywiadach środowiskowych nie było pełnej oceny w tym przedmiocie. W celu zatrudnienia nowego specjalisty ośrodek nie wykorzystał możliwości poszukiwania kandydata poprzez złożenie oferty zatrudnienia w powiatowym urzędzie pracy. Za stwierdzone nieprawidłowości odpowiedzialność ponosi Pani, jako kierownik kontrolowanej jednostki. W związku z powyższym zwracam się do Pani Kierownik o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Zapewnić prawidłową organizację pracy ośrodka poprzez zatrudnienie pracowników socjalnych zgodnie z normami określonymi w art. 110 ust. 12 ustawy o pomocy społecznej. 2. Stosować prawidłowe oznaczenie organu administracji publicznej, który wydał decyzje administracyjną. Ponadto zalecam: - dokumentować wykonanie usług poprzez prowadzenie harmonogramu usług w poszczególnych środowiskach oraz kart pracy - w zakresie prowadzonego nadzoru nad realizacją zadania przeprowadzać analizę indywidualnych programów pracy z uwzględnieniem ich ewaluacji, w każdym przypadku 4
dokumentować wizytę w środowisku, a także okresowo badać i dokumentować adekwatność świadczonych usług w stosunku do potrzeb i oczekiwań klientów i ich rodzin - w celu zatrudnienia specjalistów wykorzystać wszystkie możliwości poszukiwania kandydatów z uwzględnieniem rynku pracy. Jednocześnie zobowiązuję Panią Kierownik do przekazania, w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, pisemnej informacji o sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania. Na podstawie art. 130 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508) kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6000 zł. Pouczenie Stosownie do postanowień art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508, z późn. zm.) kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Kinga Jura Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Pan Grzegorz Pajnowski Wójt Gminy Olszanka 5