infodok Raport o dokumentach (38. edycja) Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator
Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Akcja trwa od 16 lipca 2008 r. Celem jest informowanie o potrzebie zastrzegania utraconych dokumentów, gdyż wiedza w tym zakresie była zbyt ograniczona. Rozpowszechniane są informacje o Systemie DZ głównie w aspekcie korzyści i bezpieczeństwa osób, które utraciły dokumenty tożsamości. Istnieje bowiem możliwość uniknięcia szeregu przykrych konsekwencji mogących powstać w wyniku utraty dokumentów. System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Związku Banków Polskich to ogólnopolska baza milionów skradzionych i zagubionych dokumentów. Chroni przed wyłudzeniami z użyciem cudzej tożsamości. Zastrzegać powinni wszyscy - nie tylko klienci banków. To najważniejszy krok, który trzeba natychmiast zrobić, gdy utracimy np. dowód osobisty, paszport czy prawo jazdy. W kilka minut dane trafiają do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm. Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator Partnerzy Patroni medialni W Systemie uczestniczą wszystkie polskie banki oraz szereg innych firm i instytucji. Pokazane powyżej logotypy banków przedstawiają wybranych Uczestników Systemu, którzy przystąpili do dodatkowej, społecznej Kampanii Informacyjnej. Ich szczególne potraktowanie w niniejszym materiale jest wyrazem podziękowania ze strony Związku Banków Polskich za wkład w promocję idei zabezpieczenia nas wszystkich przed przestępstwami z wykorzystaniem kradzionych dokumentów. - 2 -
infodok Raport o dokumentach (38. edycja) Spis treści Wstęp... 4 Raport w liczbach... 5 W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co mam zrobić?... 6 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości... 7 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw... 8 Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów... 9 Liczba udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw... 10 Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw... 11 Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw... 12 Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów... 13 Urząd Ochrony Danych Osobowych - Ochrona danych osobowych nie ma wakacji... 14 Prawdziwe historie... 17 Raport o dokumentach infodok Opracowanie Raportu: Grzegorz Kondek tel. (22) 48 68 426 e-mail: grzegorz.kondek@cpb.pl Emilia Ożarowska tel. (22) 48 68 426 e-mail: emilia.ozarowska@cpb.pl - 3 -
Wstęp Szanowni Państwo, w 38. wydaniu raportu prezentujemy szczegółowe dane z II kwartału 2019 r. w porównaniu do analogicznego okresu sprzed 12 miesięcy. Wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE z dokumentami, które w powszechnym obrocie służą do potwierdzania tożsamości wynosi 1 779 499 szt. W II kwartale 2019 r. do systemu dodano 40 543 szt. nowych dokumentów (str. 7). Statystycznie do bazy trafiało codziennie 445 dokumentów - co 3 minuty nowy dokument. Patrząc na dotychczasową historię naszych badań to 2. najlepszy kwartał w całej historii raportu infodok. Łączna kwota prób wyłudzeń kredytów wyniosła ponad 92,3 (str. 9). To dobry wynik, będący o Około 6,5 niższy od średniej liczonej od 2008 r. To z jednej strony efekt stosunkowo małej liczby prób na wysokie kwoty: tylko 9 przypadków prób wyłudzeń przekraczających 1, z czego największa opiewała na 20, woj. kujawsko-pomorskie (str. 13). Drugim powodem tak niskiej kwoty było to, że odnotowano jedynie 1 122 prób wyłudzeń (str. 9) - to jedna z najniższych liczb takich przypadków od 2008 r., kiedy to opublikowaliśmy pierwszy raport infodok. Statystycznie (włącznie z weekendami) w analizowanym kwartale odnotowywano zatem jedynie 12 prób wyłudzeń dziennie. Każdego dnia próbowano na cudze nazwiska ukraść łącznie milion zł. Łącznie od 2008 r., kiedy to rozpoczęte zostały dokładne badania w tym zakresie, udaremniono już 82,2 tys. prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę 4,58 mld złotych. Poza częścią statystyczną raportu, polecamy lekturę dalszych stron z prawdziwymi historiami opisanymi w policyjnych komunikatach oraz radu Urzędu Ochrony Danych Osobowych w komunikacie Ochrona danych osobowych nie ma wakacji (str. 14-18). W ramach walki z przestępstwami metodą Na wnuczka i Na policjanta tradycyjnie polecam stronę www.seniorzniedajsie.pl. Zapraszam do lektury Raportu infodok! Grzegorz Kondek Koordynator Kampanii Informacyjnej Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE - 4 -
Raport w liczbach Wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DZ (dokumenty tożsamości) 1 779 499 30 czerwca 2019 r. Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości 40 543 156 765 ostatnich 12 miesięcy Liczba udaremnionych prób wyłudzeń kredytów 1 122 5 367 ostatnich 12 miesięcy Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów 92,3 327,8 ostatnich 12 miesięcy Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów 36 587 zł 30 479 zł ostatnich 12 miesięcy Kwota największej udaremnionej próby wyłudzenia kredytu 20,0 20,0 ostatnich 12 miesięcy 38. Raport o dokumentach infodok (), Związek Banków Polskich - 5 -
W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co robić? Co robić w przypadku utraty dokumentów? 1. Zastrzec w banku najłatwiej w swoim osobiście, a w wielu bankach także telefonicznie pod numerem 828 828 828. Kto nie ma rachunku, może iść do banku przyjmującego zastrzeżenia od wszystkich (lista: www.dokumentyzastrzezone.pl). Można także skorzystać z www.bik.pl (jeżeli ktoś miał tam założone wcześniej konto na utracony dokument). 2. Zgłosić się do najbliższej jednostki Policji tylko jeżeli dokumenty zostały skradzione. 3. Zawiadomić gminę lub placówkę konsularną w celu wyrobienia nowego dokumentu. Jak to działa? Wystarczy zgłosić dokument w jednym banku, aby dane automatycznie przekazano do Centralnej Bazy Danych, a następnie rozesłano do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm i instytucji korzystających z Systemu DZ. Dokumenty można zastrzegać nie tylko osobiście. Większość banków przyjmuje zgłoszenia telefonicznie (od swoich klientów), a część wprowadziła taką funkcję również do bankowości elektronicznej. Jeżeli ktoś spróbuje posłużyć się zastrzeżonym dokumentem, operacja zostanie zablokowana, a do wyjaśnienia sprawy wzywana jest Policja. Kiedy należy zastrzegać? Trzeba to zrobić zarówno w przypadku zgubienia, jak i utraty dokumentu w wyniku kradzieży. Niezależnie od przyczyny, powinno się zareagować możliwie jak najszybciej. Jakie dokumenty? Najważniejsze są: dowód osobisty, paszport oraz prawo jazdy. Dlaczego należy zastrzegać? Dziennie zdarza się kilkadziesiąt prób posłużenia się cudzym lub podrobionym dokumentem, np.: ź wyłudzenia kredytów i pożyczek, ź unikanie opłat, kradzieże wyposażenia (wynajem mieszkań i pokoi hotelowych), ź kradzieże wynajętych samochodów lub innych rzeczy, ź zakładanie fikcyjnych firm (przestępstwa kredytowe i podatkowe). - 6 -
Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości Wielkość bazy na koniec kwartału Kwartalna wielkość przyrostu IV kwartał 2007 I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał 2018 I kwartał 2019 II kwartał 2019 661 083 677 189 693 202 717 479 743 894 771 767 802 835 827 129 848 205 869 111 892 616 921 318 950 095 973 721 1 000 712 1 032 330 1 059 237 1 087 165 1 116 385 1 148 216 1 173 562 1 197 556 1 226 471 1 260 796 1 294 248 1 321 610 1 354 431 1 390 501 1 422 406 1 449 762 1 486 709 1 523 520 1 553 238 1 581 448 1 616 546 1 655 665 1 690 925 1 720 952 1 755 667 1 794 154 1 827 020 1 855 734 1 645 179 1 688 455 1 704 839 1 738 956 1 779 499 min max 0 2 0000 000 82 811 min 104 311 101 890 109 142 114 325 120 686 128 158 130 832 137 687 136 095 150 708 max 16 106 16 013 24 277 26 415 27 873 31 068 24 294 21 076 20 906 23 505 28 702 28 777 23 626 26 991 31 618 26 907 27 928 29 220 31 831 25 346 23 994 28 915 34 325 33 452 27 362 32 821 36 070 31 905 27 356 36 947 36 811 29 718 28 210 35 098 39 119 35 260 30 027 34 715 38 487 32 866 28 714 39 889 43 276 38 829 34 117 40 543 0 min max 45 000-7 -
Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw związanych z dokumentami Posługiwanie się dokumentami innej osoby Liczba zastrzeżonych dokumentów 50 000 45 000 40 000 35 000 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2,0 mln 1,8 mln 1,6 mln 1,4 mln 1,2 mln 1,0 mln 0,8 mln 0,6 mln 0,4 mln 0,2 mln 0 38. Raport o dokumentach infodok () Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji Rok Posługiwanie się dokumentami innej osoby Podrabianie dokumentów Liczba zastrzeżonych dokumentów 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 VI 2019 33 775 33 350 30 391 27 322 22 087 19 729 18 854 15 770 13 332 11 896 12 084 13 316 11 616 10 004 8 336 7 889 36 381 43 456 39 870 36 230 33 801 30 772 32 770 35 060 36 025 29 588 30 331 30 392 26 988 28 324 23 794 22 906 436 778 480 006 530 862 590 693 661 083 743 894 848 205 950 095 1 059 237 1 173 562 1 294 248 1 422 406 1 553 238 1 690 925 1 827 020 1 704 839 1 779 499 Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji - 8 -
Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów Łączna kwota prób wyłudzeń kredytów Łączna liczba prób wyłudzeń kredytów I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał 2018 I kwartał 2019 II kwartał 2019 108 900 404 zł 103 060 888 zł 98 251 185 zł 77 133 023 zł 98 817 194 zł 80 888 801 zł 80 215 420 zł 105 518 855 zł 109 756 824 zł 87 362 489 zł 144 353 966 zł 178 015 265 zł 120 158 521 zł 163 200 912 zł 165 445 101 zł 134 271 760 zł 100 926 508 zł 88 075 760 zł 116 465 638 zł 72 562 627 zł 81 067 319 zł 119 449 501 zł 93 279 254 zł 148 222 481 zł 138 403 552 zł 108 536 814 zł 77 993 672 zł 75 491 859 zł 67 259 553 zł 55 306 665 zł 63 250 537 zł 67 490 283 zł 62 954 650 zł 81 794 688 zł 64 829 324 zł 86 465 918 zł 90 480 753 zł 114 482 691 zł 130 456 722 zł 106 738 581 zł 99 148 387 zł 90 120 651 zł 120 537 250 zł 51 674 818 zł 63 291 030 zł 92 318 945 zł 387 345 500 zł 365 440 270 zł 519 488 544 zł 583 076 294 zł max 378 030 533 zł 442 018 555 zł 400 425 897 zł 253 307 038 zł 296 044 580 zł min 442 158 747 zł 361 481 106 zł 2 094 2 248 2 549 2 468 2 316 2 114 1 998 2 066 2 080 1 778 1 899 2 062 1 761 1 891 1 842 1 691 1 485 1 393 1 596 1 402 1 409 1 525 1 653 1 924 2 130 2 182 2 218 2 284 1 877 1 616 1 888 1 803 1 525 1 529 1 552 1 920 1 746 1 631 1 756 1 592 1 278 1 043 1 504 1 624 1 117 1 122 Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A. 9 359 max 8 494 7 819 7 185 5 876 min 6 511 8 814 7 184 6 526 6 725 5 449 max min min min max max 0 200 0 3 000-9 -
Liczba udaremnionych prób wyłudzeń II kwartał 2018 r. Podlaskie Lubuskie Warmińsko-mazurskie Opolskie Świętokrzyskie Podkarpackie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Zachodniopomorskie Pomorskie Małopolskie Łódzkie Wielkopolskie Dolnośląskie Śląskie Mazowieckie 27 29 36 23 24 30 36 50 51 61 78 59 95 102 131 181 19 27 27 33 35 37 40 54 60 65 69 73 91 106 164 187 0 200 60 65 27 0-29 30-59 60-89 27 91 54 187 19 90 i więcej 106 33 73 35 40 164 69 37 Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A. - 10 -
Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń II kwartał 2018 r. Podlaskie Warmińsko-mazurskie Podkarpackie Opolskie Lubuskie Małopolskie Łódzkie Pomorskie Lubelskie Świętokrzyskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Śląskie Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Mazowieckie 1,0 5,0 1,0 1,1 7,6 6,3 1,8 7,3 2,6 0,2 6,3 6,6 3,5 7,1 7,9 20,1 0,3 0,8 1,2 1,4 1,9 2,4 2,8 2,9 3,1 3,2 4,4 5,0 5,9 9,1 21,2 24,4 0 25 2,9 0,8 5,0 21,2 0-1 1-3 24,4 4,4 1,9 3-6 2,8 6 i więcej 9,1 1,4 3,2 5,9 2,4 mln 0,3 3,1 1,2 Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A. - 11 -
Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów II kwartał 2018 r. Kujawsko-pomorskie Podkarpackie Podlaskie Lubelskie Warmińsko-mazurskie Opolskie Śląskie Dolnośląskie Lubuskie Małopolskie Pomorskie Łódzkie Mazowieckie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Świętokrzyskie 42,0 tys. zł 32,3 tys. zł 38,1 tys. zł 41,7 tys. zł 42,2 tys. zł 47,3 tys. zł 18,9 tys. zł 64,4 tys. zł 56,4 tys. zł 38,0 tys. zł 63,5 tys. zł 29,8 tys. zł 54,2 tys. zł 35,2 tys. zł 71,0 tys. zł 8,2 tys. zł 11,5 tys. zł 13,0 tys. zł 14,7 tys. zł 25,6 tys. zł 27,8 tys. zł 28,1 tys. zł 30,3 tys. zł 31,4 tys. zł 34,2 tys. zł 35,2 tys. zł 37,4 tys. zł 38,0 tys. zł 43,0 tys. zł 48,3 tys. zł 53,2 tys. zł 59,2 tys. zł 0 80 000 do 20 tys. 20-30 tys. 30-40 tys. 40 tys. i więcej Przy wyliczeniu zostały odrzucone najbardziej ekstremalne wyniki (największe kwoty przekraczające 500 000 zł), które mogły w znaczny sposób wpłynąć na średnią kwotę udaremnionych prób wyłudzeń w poszczególnych województwach. 53,2 tys. zł 48,3 tys. zł 34,2 tys. zł 31,4 tys. zł 37,4 tys. zł 11,5 tys. zł 28,1 tys. zł 38,0 tys. zł 30,3 tys. zł 27,8 tys. zł 43,0 tys. zł 59,2 tys. zł 35,2 tys. zł 14,7 tys. zł 25,6 tys. zł 13,0 tys. zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A. - 12 -
Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów II kwartał 2018 r. 20 15 10 5 0 zł 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Lp. Województwo Kwota Lp. Województwo Kwota 1 lubuskie 6 000 000 zł 1 kujawsko-pomorskie 20 000 000 zł 2 mazowieckie 4 082 734 zł 2 mazowieckie 11 000 000 zł 3 pomorskie 3 465 041 zł 3 lubelskie 2 100 000 zł 4 zachodniopomorskie 3 000 000 zł 4 mazowieckie 2 000 000 zł 5 warmińsko-mazurskie 2 660 000 zł 5 dolnośląskie 1 305 000 zł 6 kujawsko-pomorskie 2 000 000 zł 6 zachodniopomorskie 1 301 050 zł 7 kujawsko-pomorskie 1 539 720 zł 7 dolnośląskie 1 183 200 zł 8 wielkopolskie 1 350 000 zł 8 dolnośląskie 1 160 000 zł 9 mazowieckie 1 300 000 zł 9 śląskie 1 000 000 zł 10 kujawsko-pomorskie 1 200 000 zł 10 dolnośląskie 892 500 zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A. - 13 -
Urząd Ochrony Danych Osobowych fot. Adobe Stock Ochrona danych osobowych nie ma wakacji 25 czerwca 2019 Kilka porad jak w czasie wakacji zadbać o swoje dane osobowe i uchronić się przed potencjalnymi problemami. Dowód osobisty zostawiony w zastaw i zgubiony portfel z dokumentami - to najczęstsze sytuacje podczas wakacji, gdy narażamy się na to, że nasze dane wpadną w niepowołane ręce i mogą zostać wykorzystane np. do zaciągnięcia na nas pożyczki. Zadbaj o bezpieczeństwo swoich danych osobowych, aby tegoroczny urlop nie przysporzył niepotrzebnych problemów. Rower wodny, kajak czy łódka wypożyczone tylko na godzinę. Chwila przyjemności, relaksu, a dowód osobisty jest przecież bezpieczny w szufladzie firmy wypożyczającej sprzęt. Bez zostawienia dokumentu w zastaw nie moglibyśmy w pełni skorzystać z atrakcji. Tyle że godzina to wystarczająco długo, by ktoś (niekoniecznie pracownik firmy) wyjął dokument z szuflady, zrobił jego kopię i...zaczynają się problemy. Ktoś, kto pozyska nasze dane, może zaciągnąć pożyczkę, zrobić zakupy przez internet, zawrzeć umowy np. z operatorem telefonii komórkowej, wypożyczenia drogiego sprzętu w celu jego kradzieży. Nie zostawiaj dowodu w zastaw Urząd Ochrony Danych Osobowych przypomina, że nikt zgodnie z prawem nie może od nas wymagać, byśmy zostawili dokument tożsamości (np. dowód osobisty, paszport, prawo jazdy) w zastaw np. za wypożyczany sprzęt. Dokumenty są wydawane w celach ściśle określonych przepisami prawa i zawierają wskazany w nich katalog danych osobowych, który jest szerszy niż ten, jaki można uznać za niezbędny dla realizacji określonego celu. - 14 -
Prawdziwe historie Pamiętajmy, że dokumentami mogą posługiwać się tylko osoby, którym je wydano. Prawo zabrania zatrzymywania dokumentów potwierdzających tożsamość, jak i przetwarzania danych w nich zawartych. Uprawnione do tego są jedynie instytucje wskazane w aktach prawnych regulujących funkcjonowanie określonych podmiotów bądź sektorów. Dlatego np. ustawa o dowodach osobistych określa, że za zatrzymywanie bez podstawy prawnej naszego dowodu grozi kara ograniczenia wolności albo grzywny. Paszport, nie jest nawet naszą własnością, ale Rzeczypospolitej Polskiej. Został on nam wydany jedynie w celu przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadczania obywatelstwa polskiego, a także tożsamości. Nie można więc nim dowolnie dysponować w innych celach niż te, dla których został wydany. Zatrzymywanie tych, jak i innych dokumentów potwierdzających tożsamość prowadzi nie tylko do naruszenia krajowych przepisów, ale także zasad zawartych w ogólnym rozporządzeniu ochronie danych (RODO). Chodzi o zasady: zgodności z prawem, ograniczenia celu oraz adekwatności (art. 5 RODO). Nie pozwól robić ksera Niektórzy usługodawcy przy wypożyczaniu sprzętu rekreacyjnego, np. łódek czy kajaków, nie chcą w zastaw dokumentu, ale jego kserokopię. Tego również nie wolno im robić. W dalszym ciągu taka praktyka naraża nas na te same niebezpieczeństwa. Dlatego nie gódźmy się na to, nawet gdy przedsiębiorca tłumaczy, że to jest wymagane do dochodzenia ewentualnych roszczeń, np. za zniszczony czy nieoddany sprzęt. Do tego wystarczające powinno być spisanie z dokumentu informacji, które będą pomocne przy dochodzeniu ewentualnych roszczeń np. imienia i nazwiska czy numeru PESEL Nieuzasadnione jest jednak przetwarzanie wszystkich danych widniejących np. w dowodach osobistych. Innym rozwiązaniem jest też wpłacenie kaucji za wypożyczony sprzęt. Jeżeli przedsiębiorca postanowił spisać twoje dane z dowodu osobistego, to domagaj się, by po tym jak zwrócisz wypożyczony sprzęt, usunął je albo zwrócił ci formularz lub notatkę, których je zapisał. Z podobnymi żądaniami o pozostawienie dokumentu albo pozwolenie na jego skopiowanie możemy się spotkać choćby w hotelowej recepcji. Nie wolno tego robić. Pracownik recepcji może jedynie poprosić nas o przedstawienie dokumentu w celu ustalenia naszej tożsamości. To oznacza, że recepcjonista ma prawo wglądu do naszego dowodu osobistego, ale nie do jego kopiowania czy zatrzymywania. Nie trać kontroli nad danymi Okazji, by podczas wakacji pozyskać od nas nie tylko pieniądze, ale i dane osobowe jest więcej. Przykładem mogą być koncerty czy festiwale, których organizatorzy proponują nam bilet w atrakcyjnej cenie lub za darmo, gdy np. wypełnimy dodatkowy formularz i wyrazimy zgody na przetwarzanie danych, jakie w nim udostępniamy. Niestety, w ten sposób zaczynamy tracić kontrolę nad tym komu i w jakim celu udostępniliśmy nasze dane. A problem staje się jeszcze większy, gdy każdy z tych podmiotów udostępnił nasze dane swoim partnerom do celów marketingowych, na co przecież wyraziliśmy zgodę. Często więc po wakacjach zastanawiamy się skąd kolejna firma ma nasz numer telefonu? Nie doczytaliśmy lub nie pamiętamy, że sami je przekazaliśmy oraz wszelkie możliwe zgody. - 15 -
Prawdziwe historie Bywa i tak, że nieuczciwe podmioty przekazują nasze dane kolejnym firmom już bez naszej zgody. I po kilku miesiącach firm dysponujących naszymi danymi jest znacznie więcej, co komplikuje możliwość dochodzenia swoich praw i kierowania żądań o usunięcie naszych danych. Uważaj na ogłoszenia Przykładem innej sytuacji, gdy w okresie wakacyjnym jesteśmy narażeni na utratę danych jest poszukiwanie pracy tymczasowej, np. przy zbiorze owoców lub w gastronomii. Niestety, wśród prawdziwych ogłoszeń są i takie, których celem jest pozyskanie jak najdokładniejszych informacji na nasz temat. Warto więc bardzo dokładnie analizować takie treści i szczególną ostrożność zachować, gdy potencjalny pracodawca chce byśmy oprócz podstawowych danych na swój temat i wskazania danych do kontaktu, podali także np. numer PESEL i udostępnili skany naszych dokumentów tożsamości, co nie jest niezbędne w procesie rekrutacji. Naszą czujność powinno wzbudzić także takie ogłoszenie, w którym podany jest link kierujący do dodatkowego formularza w internecie. Należy też uważać, gdy potencjalny pracodawca, który nie jest nam znany, wysłała nam taki formularz w załączniku, który może być zainfekowany złośliwym oprogramowaniem. Pamiętajmy, że do celów rekrutacyjnych pracodawca uprawniony jest do pozyskiwania tylko takich danych jak: imię i nazwisko, data urodzenia, dane kontaktowe, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe, przebieg dotychczasowego zatrudnienia. - 16 -
Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Werbowali słupów, załatwiali dokumenty i cudzą tożsamość, aby wyłudzać kredyty 27 czerwca 2019 r. 10 osób zatrzymanych, 7 tymczasowo aresztowanych i ponad 30 zarzutów dotyczących działania w zorganizowanej grupie przestępczej, oszustw, posługiwania się podrobionymi dokumentami i podszywania się pod tożsamość innych osób. To efekt pracy śródmiejskich kryminalnych i prokuratury rejonowej Warszawa Śródmieście. Za te przestępstwa wszystkim zatrzymanym zgodnie z kodeksem karnym grozi teraz do 8 lat pozbawienia wolności. Zatrzymani w tej sprawie podejrzani o przestępstwa finansowe to werbownicy, słupy oraz osoby, które udostępniały cudzą tożsamość i wytwarzały wszystkie niezbędne dokumenty. Schemat działania oszustów polegał na werbowaniu osób, które na podstawie dostarczonych przez nich danych innych osób i podrobionych dokumentów otrzymywały kredyty w bankach i instytucjach finansowych. Policjanci ze śródmiejskiego wydziału operacyjno-rozpoznawczego oraz prokuratura rejonowa Warszawa Śródmieście od dłuższego już czasu pracowali cierpliwie nad tą sprawą i drobiazgowo gromadzili najistotniejsze informacje oraz niezbędny materiał dowodowy. Wszystko po to, aby móc zatrzymać wszystkie zamieszane w tę sprawę osoby, udowodnić im winę i postawić stosowne zarzuty. Jak ustalili policjanci i śledczy proceder ten trwał, co najmniej od stycznia tego roku. Polegał on na werbowaniu przypadkowych mężczyzn i kobiet, którzy na podstawie fałszywych dowodów osobistych i podrobionych dokumentów potwierdzających zatrudnienie i zarobki mogły ubiegać się o kredyty. Podrobione dokumenty umożliwiały podpisywanie w bankach stosownych umów i otrzymywanie kredytów idących w setki tysięcy złotych. - 17 -
Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Werbowali słupów, załatwiali dokumenty i cudzą tożsamość, aby wyłudzać kredyty 27 czerwca 2019 r. Jedyne, co łączyło klientów ubiegający się o kredyt z przedstawianymi, podrobionymi dowodami osobistymi to widniejące w nich zdjęcia. Pozostałe dane jak imiona czy nazwiska należały już do zupełnie innych osób. Dzięki blisko półrocznej współpracy policjantów i prokuratury rejonowej Warszawa Śródmieście w sumie zatrzymane zostały 3 kobiety i 7 mężczyzn w wieku od 24 do 47 lat. 7 z 10 osób decyzją sądu zostało już tymczasowo aresztowanych. Zarzuty dotyczą działania w zorganizowanej grupie przestępczej, oszustw, usiłowania oszustwa, posługiwania się podrobionymi dokumentami i podszywania się pod tożsamość innych osób. Za te przestępstwa wszystkim zatrzymanym zgodnie z kodeksem karnym grozi teraz do 8 lat pozbawienia wolności. Śledztwo zostało przejęte do dalszego prowadzenia przez Wydział dw. z Przestępczością Gospodarczą Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Komenda Stołeczna Policji - 18 -
Program współpracy szkół wyższych i sektora finansowego Ponad 120 szkół wyższych Ponad 250.000 studentów Ponad 1.900 wykładów Ponad 275 konferencji Ponad 450 stref edukacyjnych Partnerzy programu edukacyjnego Nowoczesne Zarządzanie Biznesem: Banki Spółdzielcze i Bank BPS
Utraciłeś dokumenty? Zastrzeż je w banku! Nie pozwól ukraść swojej tożsamości! Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Partnerzy Patroni medialni