IV kwartał 2018 r. (36. edycja)

Transkrypt

1 infodok Raport o dokumentach (36. edycja) Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator

2 Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Akcja trwa od 16 lipca 2008 r. Celem jest informowanie o potrzebie zastrzegania utraconych dokumentów, gdyż wiedza w tym zakresie była zbyt ograniczona. Rozpowszechniane są informacje o Systemie DZ głównie w aspekcie korzyści i bezpieczeństwa osób, które utraciły dokumenty tożsamości. Istnieje bowiem możliwość uniknięcia szeregu przykrych konsekwencji mogących powstać w wyniku utraty dokumentów. System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Związku Banków Polskich to ogólnopolska baza milionów skradzionych i zagubionych dokumentów. Chroni przed wyłudzeniami z użyciem cudzej tożsamości. Zastrzegać powinni wszyscy - nie tylko klienci banków. To najważniejszy krok, który trzeba natychmiast zrobić, gdy utracimy np. dowód osobisty, paszport czy prawo jazdy. W kilka minut dane trafiają do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm. Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator Partnerzy Patroni medialni W Systemie uczestniczą wszystkie polskie banki oraz szereg innych firm i instytucji. Pokazane powyżej logotypy banków przedstawiają wybranych Uczestników Systemu, którzy przystąpili do dodatkowej, społecznej Kampanii Informacyjnej. Ich szczególne potraktowanie w niniejszym materiale jest wyrazem podziękowania ze strony Związku Banków Polskich za wkład w promocję idei zabezpieczenia nas wszystkich przed przestępstwami z wykorzystaniem kradzionych dokumentów

3 infodok Raport o dokumentach (36. edycja) Spis treści Wstęp... 4 Raport w liczbach... 5 W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co mam zrobić?... 6 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości... 7 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw... 8 Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów... 9 Liczba udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów Prawdziwe historie Kampania Seniorze nie daj się! Raport o dokumentach infodok Opracowanie Raportu: Grzegorz Kondek tel. (22) grzegorz.kondek@cpb.pl Emilia Ożarowska tel. (22) emilia.ozarowska@cpb.pl - 3 -

4 Wstęp Szanowni Państwo, to już 36. wydanie raportu infodok. 36 kwartałów to 9 lat publikacji danych związanych z zastrzeganiem kradzionych i zgubionych dokumentów tożsamości oraz próbach ich wykorzystania do działań przestępczych. W latach : s do bazy Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE ttrafiło szt. dokumentów s rekordowy pod tym względem był III kwartał 2018 r. gdy zastrzeżono szt. dokumentów s próbowano wyłudzić kredyty na łączną kwotę 4 miliardów i 429 s rekordowa próba wyłudzenia opiewała na 25 milionów zł s aż 583 próby dotyczyły kwot równych lub większych niż 1 s próby dotyczyły kwoty 1 tys. zł lub niższej Przejdźmy do analizy szczegółowych danych z IV kwartału 2018 r. Na koniec grudnia 2018 r. wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DZ wyniosła dokumentów. Pomimo rekordowej liczby nowych zastrzeżeń (o tym dalej) jest to znacznie mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku - jest to związane z usunięciem z bazy znacznej liczby starych dokumentów (gł. zielonych książeczek ), których ryzyko wykorzystania do celów przestępczych jest bliski zeru - tej operacji dokonano w połowie 2018 r. w związku z RODO. W ostatnich trzech miesiącach odnotowano wzrost bazy o szt. (str. 7). Statystycznie do bazy trafiały codziennie 422 dokumenty. W IV kwartale 2018 r. próbowano wyłudzić kredyty, na łączną kwotę jedynie 51,7. Używam określenia tylko, bowiem jest to rekordowo niska łączna kwota, jaką odnotowaliśmy w całej historii badań w tym zakresie od 2008 r. Liczba prób mieści się w bardzo stabilnym przedziale 1,5-1,9 tys., jaki obserwuje się od czterech lat (str. 9). Tradycyjnie już najwięcej takich przypadków odnotowano w województwach śląskim i mazowieckim (str. 10). Odnotowano jedynie 3 próby wyłudzeń na bardzo wysokie kwoty przekraczające 1, z czego największa dotyczyła 8 (woj. małopolskie; str. 13). To wyjątkowo mało - stąd bierze się tak niska, łączna kwota prób wyłudzeń w całym kwartale. Polecam lekturę części opisowej prezentujemy krótkie opisy prawdziwych zdarzeń związanych z kradzieżą/wykorzystywaniem cudzej tożsamości pochodzących z kronik policyjnych (str. 14). Zapraszam do lektury Raportu infodok! Grzegorz Kondek Koordynator Kampanii Informacyjnej Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE - 4 -

5 Raport w liczbach Wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DZ (dokumenty tożsamości) grudnia 2018 r. Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości ostatnich 12 miesięcy Liczba udaremnionych prób wyłudzeń kredytów ostatnich 12 miesięcy Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów 51,7 361,5 ostatnich 12 miesięcy Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów zł zł ostatnich 12 miesięcy Kwota największej udaremnionej próby wyłudzenia kredytu 8,0 20,0 ostatnich 12 miesięcy 36. Raport o dokumentach infodok (), Związek Banków Polskich - 5 -

6 W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co robić? Co robić w przypadku utraty dokumentów? 1. Zastrzec banku najłatwiej w swoim - osobiście, a w niektórych także telefonicznie pod numerem Kto nie ma rachunku, może iść do banku przyjmującego zastrzeżenia od wszystkich (lista: Można także skorzystać z (jeżeli ktoś miał tam założone wcześniej konto na utracony dokument). 2. Zgłosić się do najbliższej jednostki Policji tylko jeżeli dokumenty zostały skradzione. 3. Zawiadomić gminę lub placówkę konsularną w celu wyrobienia nowego dokumentu. Jak to działa? Wystarczy zgłosić dokument w jednym banku, aby dane automatycznie przekazano do Centralnej Bazy Danych, a następnie rozesłano do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm i instytucji korzystających z Systemu DZ. Dokumenty można zastrzegać nie tylko osobiście. Większość banków przyjmuje zgłoszenia telefonicznie (od swoich klientów), a część wprowadziła taką funkcję również do bankowości elektronicznej. Jeżeli ktoś spróbuje posłużyć się zastrzeżonym dokumentem, operacja zostanie zablokowana, a do wyjaśnienia sprawy wzywana jest Policja. Kiedy należy zastrzegać? Trzeba to zrobić zarówno w przypadku zgubienia, jak i utraty dokumentu w wyniku kradzieży. Niezależnie od przyczyny, powinno się zareagować możliwie jak najszybciej. Jakie dokumenty? Najważniejsze są: dowód osobisty, paszport oraz prawo jazdy. Dlaczego należy zastrzegać? Dziennie zdarza się kilkadziesiąt prób posłużenia się cudzym lub podrobionym dokumentem, np.: ź wyłudzenia kredytów i pożyczek, ź unikanie opłat, kradzieże wyposażenia (wynajem mieszkań i pokoi hotelowych), ź kradzieże wynajętych samochodów lub innych rzeczy, ź zakładanie fikcyjnych firm (przestępstwa kredytowe i podatkowe)

7 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości Wielkość bazy na koniec kwartału Kwartalna wielkość przyrostu IV kwartał 2007 I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał min max min max min max

8 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw związanych z dokumentami Posługiwanie się dokumentami innej osoby Liczba zastrzeżonych dokumentów ,0 mln 1,8 mln 1,6 mln 1,4 mln 1,2 mln 1,0 mln 0,8 mln 0,6 mln 0,4 mln 0,2 mln Raport o dokumentach infodok (Iv kwartał 2018 r.) Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji Rok Posługiwanie się dokumentami innej osoby Podrabianie dokumentów Liczba zastrzeżonych dokumentów Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji - 8 -

9 Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów Łączna kwota prób wyłudzeń kredytów Łączna liczba prób wyłudzeń kredytów I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł max zł zł zł zł zł min zł zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A max min max min min max max min

10 Liczba udaremnionych prób wyłudzeń IV kwartał 2017 r. Świętokrzyskie Podlaskie Opolskie Warmińsko-mazurskie Lubuskie Podkarpackie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Łódzkie Zachodniopomorskie Pomorskie Małopolskie Dolnośląskie Wielkopolskie Śląskie Mazowieckie i więcej Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

11 Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń IV kwartał 2017 r. Świętokrzyskie Opolskie Lubuskie Podlaskie Warmińsko-mazurskie Podkarpackie Lubelskie Łódzkie Kujawsko-pomorskie Pomorskie Zachodniopomorskie Śląskie Dolnośląskie Małopolskie Mazowieckie Wielkopolskie 2,88 1,2 0,66 0,5 7,2 6,3 1,5 4,1 4,9 3,2 3,0 8,3 4,6 30,4 19,2 7,6 0,2 0,4 0,5 0,5 0,5 1,4 1,4 1,7 2,0 2,3 2,3 4,4 4,4 4,5 9,8 14, i więcej 2,3 0,5 4,4 14,7 2,3 2,0 1,7 0,5 9,8 0,4 0,2 4,4 4,5 mln 0,5 1,4 1,4 Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

12 Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów IV kwartał 2017 r. Świętokrzyskie Opolskie Lubuskie Lubelskie Warmińsko-mazurskie Podlaskie Śląskie Łódzkie Podkarpackie Pomorskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Mazowieckie Kujawsko-pomorskie Małopolskie Dolnośląskie 22,9 tys. zł 25,2 tys. zł 21,8 tys. zł 24,8 tys. zł 21,8 tys. zł 16,1 tys. zł 24,0 tys. zł 38,0 tys. zł 31,9 tys. zł 27,3 tys. zł 34,6 tys. zł 29,9 tys. zł 31,6 tys. zł 30,3 tys. zł 33,7 tys. zł 27,0 tys. zł 7,3 tys. zł 9,8 tys. zł 10,0 tys. zł 10,3 tys. zł 13,1 tys. zł 15,9 tys. zł 17,3 tys. zł 18,2 tys. zł 21,4 tys. zł 24,3 tys. zł 24,3 tys. zł 25,2 tys. zł 27,0 tys. zł 28,0 tys. zł 30,3 tys. zł 39,8 tys. zł do 10 tys tys tys. 30 tys. i więcej Przy wyliczeniu zostały odrzucone najbardziej ekstremalne wyniki (największe kwoty przekraczające zł), które mogły w znaczny sposób wpłynąć na średnią kwotę udaremnionych prób wyłudzeń w poszczególnych województwach. 25,2 tys. zł 24,3 tys. zł 10,0 tys. zł 39,9 tys. zł 24,3 tys. zł 28,0 tys. zł 9,8 tys. zł 18,2 tys. zł 17,3 tys. zł 13,0 tys. zł 27,0 tys. zł 7, 3 tys. zł 30,3 tys. zł 15,9 tys. zł 10,3 tys. zł 21,4 tys. zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

13 Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów IV kwartał 2017 r zł Lp. Województwo Kwota Lp. Województwo Kwota 1 małopolskie zł 1 wielkopolskie zł 2 warmińsko-mazurskie zł 2 wielkopolskie zł 3 podkarpackie zł 3 wielkopolskie zł 4 mazowieckie zł 4 lubelskie zł 5 małopolskie zł 5 małopolskie zł 6 mazowieckie zł 6 śląskie zł 7 kujawsko-pomorskie zł 7 wielkopolskie zł 8 kujawsko-pomorskie zł 8 małopolskie zł 9 świętokrzyskie zł 9 mazowieckie zł 10 mazowieckie zł 10 mazowieckie zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

14 Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Bankowcy udaremnili działanie oszusta! 11 grudnia 2018 Czujność i zdecydowana postawa pracowników jednej z placówek bankowych na terenie miasta uchroniła 80-latkę przed utratą dużych pieniędzy. Seniorka otrzymała telefon od fałszywego policjanta i wykonując jego polecenia poszła do oddziału banku aby wykonać przelew. Dzięki właściwej reakcji pracowników starsza kobieta uniknęła utraty 80 tysięcy złotych. W poniedziałek do 80-letniej mieszkanki miasta zadzwonił nieznany mężczyzna. Ów rozmówca poinformował seniorkę, że jest funkcjonariuszem Policji i przestrzegł, przed utratą oszczędności. Kobieta w rozmowie z nieznajomym przyznała, że posiada 80 tysięcy złotych na rachunku bankowym. Fałszywy policjant poinformował 80-latkę, że środki musi przelać na wskazany przez niego numer konta, aby były bezpieczne. Niestety pomimo licznych komunikatów i działań informacyjnych, kobieta zapomniała o tej metodzie działania przestępców i ruszyła do banku. Tu poinformowała pracowników, że chce przelać wszystkie swoje pieniądze. Ale personel placówki zwrócił uwagę, że seniorka cały czas jest z kimś w kontakcie telefonicznym. Pracownicy banku od razu nabrali podejrzeń, że może być to próba oszustwa i odwiedli kobietę od transakcji, jednocześnie powiadamiając kieleckich stróżów prawa. 80-latka dopiero, gdy spotkała prawdziwych policjantów zrozumiała, jak niewiele zabrakło by straciła wszystkie pieniądze. Tak się jednak nie stało, dzięki czujności i właściwej reakcji pracowników banku. Komenda Miejsca Policji w Kielcach

15 Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Usiłował wyłudzić pieniądze metodą "na kuriera". Wpadł w ręce policjantów na gorącym uczynku 12 grudnia 2018 r. Fałszywego kuriera zatrzymali policjanci z Wałbrzycha. Mężczyzna chciał wyłudzić pieniądze od 78-letniej kobiety dostarczając paczkę i żądając opłaty za jej zawartość i doręczenie. Na szczęście kobieta zachowała się bardzo rozsądnie. Wiedząc, że niczego nie zamawiała, poinformowała o podejrzeniu oszustwa Policję. Mężczyzna wpadł w ręce funkcjonariuszy na gorącym uczynku. Teraz może mu grozić nawet do 8 lat pozbawienia wolności. Pamiętajmy, że okres świąteczny, to może być czas wzmożonej aktywności oszustów. W kontaktach z osobami obcymi zawsze stosujmy zasadę ograniczonego zaufania. Do zdarzenia doszło przed południem. 44 letni mieszkaniec Jastrzębia - Zdroju postanowił wyłudzić pieniądze od 78 - letniej mieszkanki Szczawna - Zdroju. Zapukał do jej drzwi i podając się za kuriera, poinformował, że ma dla niej paczkę. Za odbiór przesyłki zażądał jednak opłaty w kwocie 90 zł. Kobieta wiedząc, że niczego nie zamawiała, poinformowała o fałszywym kurierze Policję. Mężczyzna bezpośrednio po zgłoszeniu został zatrzymany przez funkcjonariuszy Komisariatu Policji V w Wałbrzychu. Okazało się, że w paczkach miał przygotowane rzeczy o dużo niższej wartości niż żądał od kobiety. W samochodzie mężczyzny policjanci znaleźli różnego rodzaju artykuły, które mężczyzna planował wykorzystywać do oszustw. Podejrzany stanie teraz przed sądem i odpowie za usiłowanie oszustwa. Może mu grozić kara nawet do 8 lat pozbawienia wolności. Funkcjonariusze w dalszym ciągu wyjaśniają wszystkie okoliczności tej sprawy. Sprawdzają też m.in. Czy zatrzymany ma na swoim koncie jeszcze inne tego typu czyny. --->

16 Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Usiłował wyłudzić pieniądze metodą "na kuriera". Wpadł w ręce policjantów na gorącym uczynku 12 grudnia 2018 r. --> Tym razem starsza pani zachowała się bardzo roztropnie, jednak pamiętajmy, że okres świąteczny, to może być czas wzmożonej aktywności oszustów, szczególnie tych działających na szkodę osób starszych. Sprawcy mogą działać metodami na "wnuczka", "policjanta" lub tak jak w tym przypadku na "kuriera". PAMIĘTAJ: W kontaktach z osobami obcymi zawsze stosuj zasadę ograniczonego zaufania. Szczególnie naszą uwagę powinny zwrócić sytuacje, które mają związek z przekazaniem przez nas obcej osobie pieniędzy. Nie dajmy się nabrać na fałszywą, PŁATNĄ przesyłkę, której nie zamawialiśmy. Komenda Wojewódzka Policji we Wrocławiu

17 Prawdziwe historie fot. Adobe Stock Zamiast kredytu dostał areszt 12 grudnia 2018 r. W ręce żoliborskich kryminalnych wpadł mężczyzna podejrzany o usiłowanie wyłudzenia kredytu bankowego. Przedstawiając sfałszowany dowód oraz legitymacje emeryta-rencisty, 57-latek próbował wyłudzić kredyt w wysokości 25 tys. złotych. Wobec mężczyzny został zastosowany areszt na okres 2 miesięcy. W zorganizowaną przez operacyjnych zasadzkę, wpadł nieuczciwy kredytobiorca, którym okazał się 57-letni mężczyzna. Posłużył się on sfałszowanym dowodem osobisty, legitymacją emeryta-rencisty oraz potwierdzeniem wpływu emerytury. Dokumenty zostały zweryfikowane przez pracowników banku i policjantów. Policjanci błyskawicznie rozpracowali plan i skutecznie udaremnili jego realizację, a tym samym nie dopuścili do wyłudzenia z banku pieniędzy. W czasie załatwiania ostatnich formalności przed uzyskaniem pieniędzy, mężczyzna został zatrzymany. Był zupełnie zaskoczony obecnością funkcjonariuszy w banku. Zatrzymany odpowie teraz za usiłowanie wyłudzenia kredytu. Policjanci będą teraz sprawdzać, czy zatrzymany mężczyzna ubiegał się w innych bankach o podobne kredyty. Za przestępstwo oszustwa grozi kara do 8 lat pozbawienia wolności. Wobec mężczyzny został zastosowany areszt na okres 2 miesięcy. Komenda Wojewódzka Policji w Gdańsku

18 Prawdziwe historie fot. Związek Banków Polskich (+ Adobe Stock) Seniorze nie daj się! Trwa wspólna akcja stołecznej Policji, warszawskiej Straży Miejskiej i Związku Banków Polskich Wyłudzanie pieniędzy od starszych przez zastraszanie, udawanie policjanta, urzędnika czy rodziny wciąż zbiera żniwa tylko w Warszawie, w ciągu 3 pierwszych miesięcy 2018 roku wyłudzono ponad 4,3. W całym 2017 roku ta kwota wyniosła 19! Policjanci, strażnicy miejscy oraz bankowcy łączą siły i uruchamiają nową kampanię społeczną obejmującą działania informacyjne i operacyjne. Wyłudzanie od seniorów, którzy z typową dla siebie otwartością, chętnie nawiązują kontakty z obcymi to dla oszustów łatwy sposób na szybkie wzbogacenie się. Ludzie w podeszłym wieku najczęściej nie zdają sobie sprawy z zagrożenia na oszustwa narażeni są głównie mieszkający samotnie, bez rodziny, którzy łatwowiernie dają się zwieść. Ofiarami padają jednak także osoby, na co dzień rozważne, aktywne w lokalnym środowisku, które poddają się manipulacji i ostatecznie dają się okraść. Najczęściej oszustwa opierają się o kontakt telefoniczny, kiedy seniorzy namawiani są na przekazanie komuś albo pozostawienie w jakimś miejscu gotówki lub kosztowności. Często skłania się ich do wypłat oszczędności z banku, a nawet do zaciągania kredytów. Opracowano materiały w postaci m.in. plakatów, ulotek, banerów www, animacji i informatorów. Stworzono także stronę internetową gdzie można szybko dowiedzieć się tego, jakimi metodami posługują się przestępcy i jak reagować w przypadku próby wyłudzenia. Związek Banków Polskich

19 Program współpracy szkół wyższych i sektora finansowego PONAD 120 szkół wyższych PONAD wykładów ponad studentów blisko 230 konferencji BLISKO 480 Stref edukacyjnych dane na 30 czerwca 2018 r. Partnerzy programu edukacyjnego Nowoczesne Zarządzanie Biznesem: Banki Spółdzielcze i Bank BPS

20 Utraciłeś dokumenty? Zastrzeż je w banku! Nie pozwól ukraść swojej tożsamości! Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Partnerzy Patroni medialni