II kwartał 2018 r. (34. edycja)

Transkrypt

1 infodok Raport o dokumentach (34. edycja) Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator

2 Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Akcja trwa od 16 lipca 2008 r. Celem jest informowanie o potrzebie zastrzegania utraconych dokumentów, gdyż wiedza w tym zakresie była zbyt ograniczona. Rozpowszechniane są informacje o Systemie DZ głównie w aspekcie korzyści i bezpieczeństwa osób, które utraciły dokumenty tożsamości. Istnieje bowiem możliwość uniknięcia szeregu przykrych konsekwencji mogących powstać w wyniku utraty dokumentów. System DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Związku Banków Polskich to ogólnopolska baza milionów skradzionych i zagubionych dokumentów. Chroni przed wyłudzeniami z użyciem cudzej tożsamości. Zastrzegać powinni wszyscy - nie tylko klienci banków. To najważniejszy krok, który trzeba natychmiast zrobić, gdy utracimy np. dowód osobisty, paszport czy prawo jazdy. W kilka minut dane trafiają do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm. Patronat honorowy Patronat Współpraca Organizator Partnerzy Patroni medialni W Systemie uczestniczą wszystkie polskie banki oraz szereg innych firm i instytucji. Pokazane powyżej logotypy banków przedstawiają wybranych Uczestników Systemu, którzy przystąpili do dodatkowej, społecznej Kampanii Informacyjnej. Ich szczególne potraktowanie w niniejszym materiale jest wyrazem podziękowania ze strony Związku Banków Polskich za wkład w promocję idei zabezpieczenia nas wszystkich przed przestępstwami z wykorzystaniem kradzionych dokumentów

3 infodok Raport o dokumentach (34. edycja) Spis treści Wstęp... 4 Raport w liczbach... 5 W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co mam zrobić?... 6 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości... 7 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw... 8 Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów... 9 Liczba udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń - wg. województw Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów Relacja z banku Crédit Agricole Prawdziwe historie Kampania Seniorze nie daj się! Raport o dokumentach infodok Opracowanie Raportu: Grzegorz Kondek tel. (22) grzegorz.kondek@cpb.pl Emilia Ożarowska tel. (22) emilia.ozarowska@cpb.pl - 3 -

4 Wstęp Szanowni Państwo, w 34. wydaniu raportu prezentujemy szczegółowe dane z II kwartału 2018 r. w porównaniu do analogicznego okresu sprzed 12 miesięcy. Wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE z dokumentami, które w powszechnym obrocie służą do potwierdzania tożsamości wynosi szt. To mniej niż w poprzednim kwartale, ale o tym, że taki spadek nastąpi uprzedzaliśmy w poprzednim raporcie - to efekt usunięcia ok. 245 tys. starych danych w związku z RODO. Usunięte zostały dane starsze niż 10 lat. W II kwartale 2018 r. do systemu dodano szt. nowych dokumentów (str. 7). Statystycznie do bazy trafiało codziennie 409 dokumentów. Patrząc na dotychczasową historię naszych badań to 3. najlepszy kwartał w całej historii raportu infodok. Łączna kwota prób wyłudzeń kredytów w II kwartale 2018 r. wyniosła ponad 90,1 mln zł (str. 9). To dobry wynik, będący o okolo 10 mln zł niższy od średniej liczonej od 2008 r. To z jednej strony efekt stosunkowo małej liczby prób na wysokie kwoty: 14 przypadków prób wyłudzeń przekraczających 1 mln zł, z czego największa opiewała na 6 mln zł, woj. lubuskie (str. 13). Drugim powodem tak niskiej kwoty było to, że odnotowano jedynie prób wyłudzeń (str. 9) - to najniższa liczba takich przypadków od 2008 r., kiedy to opublikowaliśmy pierwszy raport infodok - tym samym o ponad 18% poprawiony został poprzedni najniższy wynik z I kwartału br. (1 278 prób). Statystycznie (włącznie z weekendami) w analizowanym kwartale odnotowywano zatem jedynie 11 prób wyłudzeń dziennie. Każdego dnia próbowano na cudze nazwiska ukraść łącznie 990 tys. zł. Łącznie od 2008 r., kiedy to rozpoczęte zostały dokładne badania w tym zakresie, udaremniono już 76,8 tys. prób wyłudzeń kredytów na łączną kwotę 4,25 mld złotych. Poza częścią statystyczną raportu, polecamy lekturę dalszych stron z prawdziwymi historiami opisanymi w policyjnych komunikatach (str ) oraz informację o nowej Kampanii Informacyjnej Związku Banków Polskich realizowanej wspólnie ze Strażą Miejską w Warszawie oraz Komendą Stołeczną Policji dot. oszustw metodami na policjanta i na wnuczka (i wielu ich odmian). Polecam lekturę strony Zapraszam do lektury Raportu infodok! Grzegorz Kondek Koordynator Kampanii Informacyjnej Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE - 4 -

5 Raport w liczbach Wielkość Centralnej Bazy Danych Systemu DZ (dokumenty tożsamości) czerwca 2018 r. Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości ostatnich 12 miesięcy Liczba udaremnionych prób wyłudzeń kredytów ostatnich 12 miesięcy Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów 90,1 mln zł 426,5 mln zł ostatnich 12 miesięcy Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów zł zł ostatnich 12 miesięcy Kwota największej udaremnionej próby wyłudzenia kredytu 6,0 mln zł 22,3 mln zł ostatnich 12 miesięcy 34. Raport o dokumentach infodok (), Związek Banków Polskich - 5 -

6 W skrócie: Zgubiłem lub ukradziono mi dokumenty - co robić? Co robić w przypadku utraty dokumentów? 1. Zastrzec je w banku najłatwiej w swoim. Jeżeli ktoś nie ma rachunku, może to zrobić w banku przyjmującym zastrzeżenia od wszystkich (lista: Można także skorzystać z (jeżeli ktoś miał tam założone wcześniej konto na utracony dokument). 2. Zgłosić się do najbliższej jednostki Policji tylko jeżeli dokumenty zostały skradzione. 3. Zawiadomić gminę lub placówkę konsularną w celu wyrobienia nowego dokumentu. Jak to działa? Wystarczy zgłosić dokument w jednym banku, aby dane automatycznie przekazano do Centralnej Bazy Danych, a następnie rozesłano do wszystkich banków, operatorów telefonii komórkowych oraz tysięcy innych firm i instytucji korzystających z Systemu DZ. Dokumenty można zastrzegać nie tylko osobiście. Większość banków przyjmuje zgłoszenia telefonicznie (od swoich klientów), a część wprowadziła taką funkcję również do bankowości elektronicznej. Jeżeli ktoś spróbuje posłużyć się zastrzeżonym dokumentem, operacja zostanie zablokowana, a do wyjaśnienia sprawy wzywana jest Policja. Kiedy należy zastrzegać? Trzeba to zrobić zarówno w przypadku zgubienia, jak i utraty dokumentu w wyniku kradzieży. Niezależnie od przyczyny, powinno się zareagować możliwie jak najszybciej. Jakie dokumenty? Najważniejsze są: dowód osobisty, paszport oraz prawo jazdy. Dlaczego należy zastrzegać? Dziennie zdarza się kilkadziesiąt prób posłużenia się cudzym lub podrobionym dokumentem, np.: ź wyłudzenia kredytów i pożyczek, ź unikanie opłat, kradzieże wyposażenia (wynajem mieszkań i pokoi hotelowych), ź kradzieże wynajętych samochodów lub innych rzeczy, ź zakładanie fikcyjnych firm (przestępstwa kredytowe i podatkowe)

7 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości Wielkość bazy na koniec kwartału Kwartalna wielkość przyrostu IV kwartał 2007 I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał min max min max

8 Liczba zastrzeżonych dokumentów tożsamości oraz ogólna liczba przestępstw związanych z dokumentami Posługiwanie się dokumentami innej osoby Liczba zastrzeżonych dokumentów ,0 mln 1,8 mln 1,6 mln 1,4 mln 1,2 mln 1,0 mln 0,8 mln 0,6 mln 0,4 mln 0,2 mln Raport o dokumentach infodok () Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji Rok Posługiwanie się dokumentami innej osoby Podrabianie dokumentów Liczba zastrzeżonych dokumentów VI Źródło: Związek Banków Polskich oraz Komenda Główna Policji - 8 -

9 Łączna liczba i kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów Łączna kwota prób wyłudzeń kredytów Łączna liczba prób wyłudzeń kredytów I kwartał 2008 II kwartał 2008 III kwartał 2008 IV kwartał 2008 I kwartał 2009 II kwartał 2009 III kwartał 2009 IV kwartał 2009 I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 IV kwartał 2010 I kwartał 2011 II kwartał 2011 III kwartał 2011 IV kwartał 2011 I kwartał 2012 II kwartał 2012 III kwartał 2012 IV kwartał 2012 I kwartał 2013 II kwartał 2013 III kwartał 2013 IV kwartał 2013 I kwartał 2014 II kwartał 2014 III kwartał 2014 IV kwartał 2014 I kwartał 2015 II kwartał 2015 III kwartał 2015 IV kwartał 2015 I kwartał 2016 II kwartał 2016 III kwartał 2016 IV kwartał 2016 I kwartał 2017 II kwartał 2017 III kwartał 2017 IV kwartał 2017 I kwartał 2018 II kwartał 2018 III kwartał 2018 IV kwartał zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł max zł zł zł zł zł min zł zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A max min max min min min max max

10 Liczba udaremnionych prób wyłudzeń II kwartał 2017 r. Opolskie Świętokrzyskie Podlaskie Lubuskie Podkarpackie Lubelskie Warmińsko-mazurskie Kujawsko-pomorskie Zachodniopomorskie Łódzkie Pomorskie Małopolskie Wielkopolskie Dolnośląskie Śląskie Mazowieckie i więcej Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

11 Łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń II kwartał 2017 r. Świętokrzyskie Podkarpackie Podlaskie Opolskie Łódzkie Lubelskie Śląskie Warmińsko-mazurskie Małopolskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie Dolnośląskie Pomorskie Lubuskie Kujawsko-pomorskie Mazowieckie 7,1 mln zł 1,1 mln zł 2,6 mln zł 0,6 mln zł 5,9 mln zł 3,0 mln zł 35,1 mln zł 1,9 mln zł 9,7 mln zł 7,8 mln zł 2,7 mln zł 4,2 mln zł 7,7 mln zł 0,4 mln zł 4,4 mln zł 16,4 mln zł 0,2 mln zł 1,0 mln zł 1,0 mln zł 1,1 mln zł 1,8 mln zł 2,6 mln zł 3,5 mln zł 5,0 mln zł 6,2 mln zł 6,3 mln zł 6,6 mln zł 7,1 mln zł 7,3 mln zł 7,6 mln zł 7,9 mln zł 20,1 mln zł 0 40 mln zł 0-3,5 mln zł 3,5-7 mln zł 7-10,5 mln zł 10,5 mln zł i więcej 6,6 mln zł 7,6 mln zł 6,3 mln zł 7,1 mln zł 7,3 mln zł 7,9 mln zł 1,1 mln zł 1,8 mln 3,5 mln zł 5,0 mln zł 20,1 mln zł 0,2 mln zł 6,2 mln 1,0 mln zł 2,6 mln zł 1,0 mln zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

12 Średnia kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów II kwartał 2017 r. Świętokrzyskie Śląskie Łódzkie Podkarpackie Wielkopolskie Małopolskie Podlaskie Lubelskie Kujawsko-pomorskie Warmińsko-mazurskie Opolskie Mazowieckie Lubuskie Pomorskie Dolnośląskie Zachodniopomorskie zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł do 20 tys tys tys. 60 tys. i więcej Przy wyliczeniu zostały odrzucone najbardziej ekstremalne wyniki (największe kwoty przekraczające zł), które mogły w znaczny sposób wpłynąć na średnią kwotę udaremnionych prób wyłudzeń w poszczególnych województwach zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

13 Największe kwoty prób wyłudzeń kredytów II kwartał 2017 r. 25 mln zł 20 mln zł 15 mln zł 10 mln zł 5 mln zł 0 zł Lp. Województwo Kwota Lp. Województwo Kwota 1 śląskie zł 1 lubuskie wielkopolskie zł 2 mazowieckie świętokrzyskie zł 3 pomorskie małopolskie zł 4 zachodniopomorskie pomorskie zł 5 warmińsko-mazurskie mazowieckie zł 6 kujawsko-pomorskie kujawsko-pomorskie zł 7 kujawsko-pomorskie łódzkie zł 8 wielkopolskie mazowieckie zł 9 mazowieckie mazowieckie zł 10 kujawsko-pomorskie Źródło: Opracowanie ZBP, na podstawie danych Biura Informacji Kredytowej S.A

14 Prawdziwe historie (źródło fot. Adobe Stock Specjalista od lewych dokumentów zatrzymany przez legnickich policjantów 3 kwietnia 2018 r. Legniccy policjanci zatrzymali fałszerza dokumentów, który specjalizował się w podrabianiu dokumentów tożsamości. 23-letni fałszerz usłyszał zarzuty za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, za co grozi do 5 lat pozbawienia wolności. Teraz o jego dalszym losie zadecyduje sąd. Policjanci Wydziału do walki z Przestępczością Gospodarczą wraz z Wydziałem do walki z Przestępczością Przeciwko Mieniu Komendy Miejskiej Policji w Legnicy zatrzymali mieszkańca gminy Legnickie Pole. Zatrzymano go gorącym uczynku podczas okazywania podrobionego dowodu kurierowi, który posiadał przesyłkę w postaci umowy bankowej na dane widniejące w sfałszowanym dowodzie. Kurier zorientował się, że coś jest nie tak, ponieważ adres na jaki była adresowana przesyłka nie istnieje. Policjanci ustalili, że mężczyzna okazał dowód osobisty ze swoim wizerunkiem, natomiast z danymi zupełnie innej osoby. 23-latek został zatrzymany i osadzony w policyjnym areszcie. W toku czynności policjanci dokonali przeszukania pomieszczeń mieszkalnych i gosp. mężczyzny. Odkryli w jednym z pomieszczeń kilka podrobionych dowodów osobistych. Przygotowane dokumenty przez fałszerza wskazują o dłuższym okresie jego aktywności. Zatrzymany za swoje czyny odpowie przed sądem. Grozi mu kara do 5 lat pozbawienia wolności. podkom. Iwona Król-Szymajda, Komenda Miejska w Legnicy

15 Prawdziwe historie (źródło fot. Adobe Stock Kupił wirtualne topazy używając skradzionej karty. Już został zatrzymany 6 czerwca 2018 r. Funkcjonariusze siedleckiej komendy zatrzymali mężczyznę, który za pomocą ukradzionej karty płatniczej kupił przez internet wirtualną walutę za kwotę prawie trzech tysięcy złotych. Do siedleckich policjantów zgłosiła się 58-letnia kobieta, zgłosiła, że podczas zakupów w sklepie pozostawiła przy kasie kartę płatniczą. Dopiero następnego dnia zorientowała się, że utraciła kartę. Poszła do sklepu, gdzie obsługa udostępniła jej monitoring. Kobieta na nagraniu zobaczyła, że pozostawioną przez nią kartę zabiera młody mężczyzna. Policjanci bardzo szybko ustalili dane personalne mężczyzny, który przywłaszczył kartę płatniczą. Okazał się nim być 41-letni mieszkaniec Siedlec. Pojechali do miejsca jego zamieszkania. Mężczyzna zaskoczony policyjną wizytą tłumaczył, że rzeczywiście zabrał kartę ze sklepu, ale następnie zostawił ją przed sklepem. Nie przyznawał się do jej użycia. Policjanci nie dali wiary jego tłumaczeniom. Mężczyznę zatrzymano i osadzono w policyjnym areszcie. W mieszkaniu mężczyzny zabezpieczyli telefon komórkowy oraz jednostkę centralną komputera stacjonarnego. W czasie rozmów z policjantami, przyznał się do kradzieży i wykorzystania ukradzionej karty płatniczej. Mężczyzna wyjaśnił, że jest graczem komputerowym

16 Prawdziwe historie (źródło fot. Adobe Stock Kupił wirtualne topazy używając skradzionej karty. Już został zatrzymany 6 czerwca 2018 r....w jednej z gier online można kupować wirtualną walutę - topaz. Zalogował się więc na swoje konto i zrealizował zakup tejże waluty za kwotę prawie trzech tysięcy złotych. Po transakcji skasował natychmiast swoje konto w jednej z wirtualnych portmonetek, pomocą której kupił walutę, a kartę zniszczył. Mężczyzna złożył obszerne wyjaśnienia. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawodawstwem, za kradzież z włamaniem oraz przestępstwo komputerowe 41-latkowi grozi do 10 lat więzienia. Mężczyzna wyraził skruchę i poprosił śledczych o możliwość dobrowolnego poddanie się karze wraz z obowiązkiem naprawienia w całości wyrządzonej szkody oraz poniesienia kosztów procesowych. policja.pl

17 Prawdziwe historie (źródło fot. Adobe Stock Podejrzani o oszustwa zatrzymani i tymczasowo aresztowani 12 czerwca 2018 r. Śródmiejscy policjanci w prowadzonym postępowaniu zatrzymali kolejnego mężczyznę podejrzanego o oszustwo metodą na policjanta. Pokrzywdzona namówiona wrzuciła do kosza na śmieci pieniądze i biżuterię o łącznej wartości ponad 200 tys. zł. Za przestępstwo mężczyźnie grozi do 8 lat pozbawienia wolności. Na wniosek śledczych sąd zdecydował o tymczasowym aresztowaniu na 3 miesiące. Policjanci prowadzili postępowanie w sprawie oszustwa metodą na policjanta, do którego doszło w kwietniu tego roku przy Alejach Jerozolimskich 50 nieopodal wejścia do dworca kolejowego Śródmieście. Zmanipulowana przez mężczyznę, podającego się w rozmowie telefonicznej za policjanta, mieszkanka Łomianek pojechała do Warszawy i zgodnie z poleceniem w umówionym miejscu wrzuciła do kosza na śmieci pieniądze i biżuterię. Miało to rzekomo zapobiec utracie przez nią pieniędzy i kosztowności, a zarazem pomóc w zatrzymaniu przestępców. Determinacja i zaangażowanie policjantów doprowadziły do zatrzymania kolejnej już osoby podejrzanej o to przestępstwo. Wcześniej do aresztu trafił odbierak, który podjął paczkę, teraz werbownik, 26-letni Michał Ż., do którego trafiła biżuteria i pieniądze. W sprawę zamieszana była także kobieta, która również została już zatrzymana i tymczasowo aresztowana. Wszystkim za oszustwo zgodnie z kodeksem karnym grozi teraz do 8 lat pozbawiania wolności. Komenda Stołeczna Policji

18 Prawdziwe historie (źródło fot. Związek Banków Polskich (+ Adobe Stock) Seniorze nie daj się! Rusza wspólna akcja stołecznej Policji, warszawskiej Straży Miejskiej i Związku Banków Polskich 28 czerwca 2018 r. Wyłudzanie pieniędzy od starszych przez zastraszanie, udawanie policjanta, urzędnika czy rodziny wciąż zbiera żniwa tylko w Warszawie, w ciągu 3 pierwszych miesięcy tego roku wyłudzono ponad 4,3 mln zł. W ubiegłym roku ta kwota wyniosła 19 mln zł! Policjanci, strażnicy miejscy oraz bankowcy łączą siły i uruchamiają nową kampanię społeczną obejmującą działania informacyjne i operacyjne. Wyłudzanie od seniorów, którzy z typową dla siebie otwartością, chętnie nawiązują kontakty z obcymi to dla oszustów łatwy sposób na szybkie wzbogacenie się. Ludzie w podeszłym wieku najczęściej nie zdają sobie sprawy z zagrożenia na oszustwa narażeni są głównie mieszkający samotnie, bez rodziny, którzy łatwowiernie dają się zwieść. Ofiarami padają jednak także osoby, na co dzień rozważne, aktywne w lokalnym środowisku, które poddają się manipulacji i ostatecznie dają się okraść. Najczęściej oszustwa opierają się o kontakt telefoniczny, kiedy seniorzy namawiani są na przekazanie komuś albo pozostawienie w jakimś miejscu gotówki lub kosztowności. Często skłania się ich do wypłat oszczędności z banku, a nawet do zaciągania kredytów. Opracowano materiały w postaci m.in. plakatów, ulotek, banerów www, animacji i informatorów. Stworzono także stronę internetową gdzie można szybko dowiedzieć się tego, jakimi metodami posługują się przestępcy i jak reagować w przypadku próby wyłudzenia. Związek Banków Polskich

19 Program współpracy szkół wyższych i sektora finansowego PONAD 120 szkół wyższych PONAD wykładów ponad studentów blisko 230 konferencji BLISKO 480 Stref edukacyjnych dane na 30 czerwca 2018 r. Partnerzy programu edukacyjnego Nowoczesne Zarządzanie Biznesem: Banki Spółdzielcze i Bank BPS

20 Utraciłeś dokumenty? Zastrzeż je w banku! Nie pozwól ukraść swojej tożsamości! Kampania Informacyjna Systemu DOKUMENTY ZASTRZEŻONE Partnerzy Patroni medialni