Sprawdzian 1. do rozdziału Prawa jednostki Imię i nazwisko... Klasa... Instrukcja dla ucznia Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 1. do 4. Masz na to 20 minut. Henryk Sienkiewicz Sprawy bieżące (fragm.) Święta coraz to bliższe, ruch handlowy wzrasta i wzrasta, a skutkiem tego najwybitniejszym objawem naszego miejskiego życia staje się reklama. Czy znacie, czytelnicy, jej historię? Jeśli nie, to posłuchajcie, jak ją opiewa pewna amerykańska kronika znajdująca się w muzeum Barnuma w New Yorku. Był sobie, mówi amerykańskie podanie, pewien bardzo bogaty gentelman nazwiskiem Handel, a miał on córkę, która nazywała się Chęć Zysku. Córka ta była jeszcze panną, co gorsza, panną bardzo niemłodą; nie była przy tym piękną prędzej brzydką [ ]: zimna, wyrachowana, samolubna, nie podobała się nikomu i wszyscy jej nie lubili, wszyscy, mówię, z wyjątkiem ojca. Ojciec za to, master Handel, wady jej poczytywał za cnoty i kochał ją całą siłą ojcowskiego serca. [ ] Córkę trzeba było wydać za mąż [ ], a tu starających się o jej rękę jak nie było, tak nie było. [ ] pewnego razu rozeszła się wieść, że przybył w ich strony pewien gentelman z wyraźnym zamiarem starania się o rękę panny Chęci Zysku. Oczekiwano go z niecierpliwością [ ] Przybyły gentelman przyjechał na bidzie. Ubiór na nim był wyszarzany, jakaś krótka, kusa, kusiuteńka bonjourka okrywała jego ramiona, na głowie miał dziurawy kapelusik z różnokolorowymi piórkami [ ]. Nazywam się Dowcip. [ ] Ojcem moim był Humor, matką Trafność. Co do dóbr ziemskich, ruchomych lub nieruchomych, nie przypominam siebie dokładnie w tej chwili, gdzie je posiadam. Zresztą mniejsza o to. Władam za to rozmaitymi talentami, jestem usposobienia żywego, wesołego i pochlebiam sobie, że umiem się podobać. Oto moja rekomendacja [ ]. Chęć Zysku, [ ] uzyskawszy pozwolenie i błogosławieństwo ojcowskie, wyszła za gentelmana zwanego Dowcip. [ ] Urodziła się im córka, której rodzice po długich debatach, jak ją nazwać, nadali w końcu jednozgodnie na chrzcie imię: Reklama. [ ] Od najmłodszych lat Reklama okazywała dziwne instynkta: lubiła się przystrajać we wszelkiego rodzaju jaskrawości; jeszcze w kolebce dokładała wszelkich starań, by sie wydać piękniejszą, aniżeli była rzeczywiście. Tym celem używała bielidła i różu. 1
Lubiła pasjami chwalić się i mówić o sobie, opowiadała zaś wszystko z niesłychaną przesadą. Przy tym nigdy, nawet żartem, nie mówiła prawdy. Wcześnie [ ] weszła w niezmiernie ścisłe związki z prasą periodyczną. Gdzie pojawiła sie jedna z tych przyjaciółek, tam niezawodnie wkrótce znalazła się i druga. Wreszcie kazała sobie zbudować pałac z ostatnich kart dzienników, w których umieszczają się ogłoszenia. Pałac ten był ulubionym jej mieszkaniem; nie opuszczała go nigdy. Mieszka w nim i dotąd; kto się chce przekonać, a zarazem poznać ją, niech tam zajrzy. A teraz, jeżeli spytacie mnie, czytelnicy, dlaczego ja, którego obowiązkiem jest prawić o faktach ubiegłego tygodnia, zamiast mówić o nich, podaję wam całą tę legendę, odpowiem tylko, zajrzyjcie do ogłoszeń. Henryk Sienkiewicz, Sprawy bieżące, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1950, s. 136 141. 1. Podaj przynajmniej jedną cechę tekstu, która wskazuje na to, że jest to felieton.... 2. Wymień trzy cechy reklamy, do których nawiązuje tekst.......... 3. Podaj dwa znaczenia poniższych homonimów. a) podanie...... b) legenda...... 4. Wyjaśnij zasady pisowni partykuły nie w poniższych przykładach. a) niemłoda... b) nie lubili... 2