ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH, 731102 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ wersja po recenzjach Warszawa 2012
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 5 9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z INNYMI ZAWODAMI... 5 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 8 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 11 1. M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej... 13 2. M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych... 21 3. M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych... 31 4. M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych... 37 5. M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy... 46 ZAŁĄZNIKI... 52 1
TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TY ROGRAMU: MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Grzegorz Lis, dr inż. Zbigniew ilch, mgr inż. Roman Ruprecht Recenzenci: mgr inż. Sławomir Duch, mgr inż. Łucja Zielińska Konsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 3
4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka i fizyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy do zawodów często spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace montażowe i obsługowe, które wykonuje pracownik zajmujący się montażem, uruchamianiem, obsługiwaniem obejmującym naprawę i konserwację, urządzeń i układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. raca mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy, szczególnie w zakresie zadań związanych z montażem układów automatyki przemysłowej. Do typowych zadań zawodowych mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy między innymi: Organizowanie własnego miejsca pracy zgodnie z zasadami bhp, ergonomii oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska rodukcja, obsługa, naprawa i konserwacja urządzeń i przyrządów precyzyjnych, przede wszystkim aparatury pomiarowo-kontrolnej i automatyki sterującoregulującej. Montowanie i demontowanie układów automatyki przemysłowej Montowanie i demontowanie urządzeń precyzyjnych Uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych Obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych. Lokalizowanie uszkodzeń oraz diagnozowanie przyczyn zaistniałych uszkodzeń w urządzeniach automatyki przemysłowej oraz urządzeniach precyzyjnych. zytanie dokumentacji technicznej urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych Instalowanie oraz uruchamianie na stanowisku pracy nowych urządzeń automatyki przemysłowej Wykonywanie elementów konstrukcyjnych urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych do celów napraw. rzeprowadzanie prób działania mechanizmów precyzyjnych po naprawie, regulacji lub konserwacji rzeprowadzanie kontroli jakości wykonanych przez siebie prac z zakresu instalowania, regulowania i naprawiania urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 4
8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Nowoczesne gałęzie przemysłu maszynowego, wykorzystujące osiągnięcia mechaniki precyzyjnej należą do ważnych i rozwijających się gałęzi gospodarki w naszym kraju. W wielu przedsiębiorstwach różnych gałęzi przemysłu coraz powszechniej stosowane są układy automatyki, zautomatyzowane linie produkcyjne wymagające zatrudnienia pracowników o wysokich kwalifikacjach. Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą wykonywać prace na stanowiskach monterów i konserwatorów układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych, pracowników technicznej obsługi i serwisu zautomatyzowanych linii przemysłowych. Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą znaleźć pracę zarówno w dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych(wytwórnie sprzętu elektrycznego i elektronicznego, lotniczego oraz mechaniki precyzyjnej, obrabiarek sterowanych numerycznie N), oraz jako wykwalifikowani pracownicy działu obsługi technicznej. Warunkiem podjęcia pracy w zawodzie jest ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej. Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych z wykształceniem zawodowym jest wykwalifikowanym robotnikiem, pracującym pod nadzorem przełożonego. Może kontynuować kształcenie na poziomie technikum, jednakże wymaga to wyboru zawodu pokrewnego(technik mechanik, technik mechatronik itp.), ponieważ nie ma bezpośredniej kontynuacji kształcenia dla mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Może również podnosić swoje kwalifikacje na kursach i szkoleniach(np. tokarz, optyk), co wzmocni jego pozycję na rynku pracy. 9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyodrębniono następującą kwalifikację: K1 - Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych(m.16.) Kwalifikacja M.16. jest kwalifikacją w zawodzie mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a). KZ(M.a)występuje w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, 5
elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik - jubiler. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne M.16. Montaż i obsługa układów automatyki 731102 Mechanik automatyki przemysłowej i KZ(M.a) przemysłowej i urządzeń precyzyjnych urządzeń precyzyjnych odział godzin na przedmioty z uwzględnieniem ramowego planu nauczania Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów- 350 godz. M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 700 godz. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1.montowania układów automatyki przemysłowej; 2. montowania urządzeń precyzyjnych; 3. uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych; 4. obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(bh, DG, JOZ, KS) 6
efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie: M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 700 godz. 7
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej /1/ /2/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania odbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje: Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I Klasa I II III II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania Modułowe kształcenie zawodowe ** M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej 7 7 9 11,5 368 M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych 7 7 8 6 14 448 Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz M3. urządzeń precyzyjnych 7 7 7 10,5 336 Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz M4. urządzeń precyzyjnych 4 12 8 12 384 M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 4 2 64 Tygodniowy wymiar godzin kształcenia zawodowego 14 14 17 17 19 19 100 1600 Tygodniowy wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych 27 27 29 29 30 30 136 2758 8
Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych: Nazwa modułu M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej Nazwa jednostki modułowej M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową 160 M1.J2 Montowanie elementów automatyki przemysłowej 208 M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych M2.J1 osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń 112 M2.J2 Stosowanie technik wytwarzania 200 M2.J3. Montowanie elementów urządzeń precyzyjnych 136 M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych M3.J1 Uruchamianie układów automatyki przemysłowej 200 M3.J2 Uruchamianie urządzeń precyzyjnych 136 M4.J1 Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej 152 M4.J2 Obsługiwanie mechanizmów maszyn i urządzeń precyzyjnych 232 M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy M5.J1 Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 32 M5.J2 Język obcy w branży mechanicznej 32 9
Mapa dydaktyczna 731102 mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 731102.M1 731102.M2 731102.M1.J1 731102.M2.J1 731102.M1.J2 731102.M2.J2 731102.M2.J3 731102.M3.J1 731102.M4.J1 731102.M3.J1 731102.M3.J2 731102.M4.J1 731102.M4.J2 731102.M5 731102.M5.J1 731102.M5.J2 10
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko 1. M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej 368 godz. 2. M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych 448 godz. 3. M3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych 336 godz. 4. M4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych 384 godz. 5. M5. rzygotowanie do wejścia na rynek pracy 64 godz. Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymi i określa kolejność ich realizacji. Szkoła powinna z niej korzystać przy planowaniu zajęć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu nauczania oraz treści jednostek modułowych, przy zachowaniu korelacji treści kształcenia. odana w tabeli wykazu modułów i jednostek modułowych orientacyjna liczba godzin na realizację może ulegać zmianie w zależności od stosowanych przez nauczyciela metod nauczania i środków dydaktycznych. Nauczyciel realizujący modułowy program nauczania powinien posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. rogramy nauczania jednostek modułowych w poszczególnych modułach powinny być realizowane w różnych formach organizacyjnych, dostosowanych do treści i metod kształcenia. Stosowane metody i formy organizacyjne pracy uczniów powinny zapewnić osiągnięcie założonych w programie nauczania celów kształcenia. Wymaga to takiej organizacji kształcenia, w której proces uczenia się będzie dominować nad procesem nauczania, dlatego też szczególną uwagę należy zwrócić na dobrze zorganizowaną, samodzielną, kierowaną przez nauczyciela pracę uczniów. Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami aktywizującymi, a w szczególności: metodą dyskusji dydaktycznej, przewodniego tekstu oraz poprzez metody praktyczne, takie jak: ćwiczenia praktyczne, metoda projektów, a także metody eksponujące: pokaz z objaśnieniem. Dominującą metodą nauczania powinny być ćwiczenia praktyczne. odczas realizacji programu nauczania należy położyć nacisk na samokształcenie uczniów oraz na wykorzystywanie innych niż podręcznikowe źródeł informacji, takich jak: normy, instrukcje, poradniki, katalogi, czasopisma techniczne, Internet i pozatekstowe źródła informacji. W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. rowadzenie zajęć metodami aktywizującymi i praktycznymi wymaga przygotowania materiałów, takich jak: teksty przewodnie, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe oraz instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy. 11
12
M1. Montowanie układów automatyki przemysłowej M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej M1.J2. Montowanie elementów automatyki przemysłowej M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej i elektrycznej Uszczegółowione efekty kształcenia oziom Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: wymagań programowych ( lub ) BH(1)1. określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; BH(1)2. zastosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia prawna ochrona pracy, czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy, ergonomia w kształtowaniu warunków pracy, BH(1)3. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; B wymagania dotyczące pomieszczeń pracy, BH(1)4. dobrać środki gaśnicze; BH(2)1. określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i wymagania dotyczące pomieszczeń higienicznosanitarnych ochrony środowiska w olsce; BH(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy pracy i ochrony środowiska w olsce; wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy BH(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; bezpieczna praca z urządzeniami i maszynami elektrycznymi BH(2)4. scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających B ochrona przeciwporażeniowa, w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; BH(2)5. zróżnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony B zagrożenia dotyczące urządzeń i maszyn elektrycznych, środowiska w olsce; zagrożenia pożarowe, BH(3)1. przytoczyć prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i B zasady ochrony przeciwpożarowej, higieny pracy; przepisy dotyczące ochrony środowiska, BH(3)2. przytoczyć prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; B pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem elektrycznym, BH(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i pierwsza pomoc w przypadku urazów mechanicznych, obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; wielkości elektryczne w układzie SI BH(4)1. określić zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w właściwości pola elektrycznego i magnetycznego środowisku pracy; prawa dotyczące obwodów prądu stałego BH(4)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych 13
czynników w środowisku pracy; rezystory rodzaje, oznaczenia, łączenie BH(4)3. zanalizować sposób zorganizowania stanowiska pracy w celu określenia kondensatory rodzaje, oznaczenia, łączenie możliwości wystąpienia zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka; moc i energia prądu stałego BH(4)4. zanalizować sposób zorganizowania stanowiska pracy w celu określenia obliczanie obwodów prądu stałego z jednym źródłem możliwości wystąpienia zagrożeń dla mienia i środowiska; napięcia BH(4)5. współpracować ze służbami promocji bezpieczeństwa i ochrony pracy w wielości i przebiegi w obwodach prądu przemiennego zakresie rozpoznawania zagrożeń dla zdrowia i życia człowieka oraz dla mienia i B zjawisko rezonansu w układach prądu przemiennego i środowiska; jego wykorzystanie BH(5)1. określić substancje niebezpieczne w środowisku pracy; podstawowe pojęcia i układy połączeń w obwodach BH(5)2. przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla D trójfazowych zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; zabezpieczenia instalacyjne i silnikowe własności, zastosowanie, symbole i oznaczenia BH(5)3. zapobiec ewentualnym zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań cewki, elektromagnesy i sprzęgła elektromagnetyczne zawodowych; BH(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego podstawy budowy i zasady działania człowieka; BH(6)2. wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; elementy stykowe mechaniczne i elektromechaniczne układów sterowania elektrycznego i ich symbole BH(6)3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na B układy stycznikowo-przekaźnikowe organizm człowieka; czujniki i przetworniki w układach elektrycznych BH(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, podstawowe pojęcia metrologii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony przyrządy pomiarowe wielkości elektrycznych, środowiska w pracowni montażu; elementy i urządzenia elektryczne w katalogach BH(7)2. dobrać wyposażenie oraz rozmieścić je na stanowisku pracy zgodnie z układy scalone, zasadami ergonomii; elementy elektroniczne w katalogach BH(7)3. określić wpływ procesu realizowanego na stanowisku pracy na mikrokomputer - schemat blokowy, działanie, zagrożenie pożarowe i warunki BH; zastosowanie- własności półprzewodników BH(7)4. dobrać i zgromadzić na stanowisku pracy niezbędny sprzęt gaśniczy; D termistory, warystory, BH(7)5. określić oddziaływanie procesu realizowanego na stanowisku pracy na diody i tranzystory środowisko; elektroniczne elementy przełączające: diak, tyrystor, BH(7)6. dobrać i zgromadzić na stanowisku niezbędny sprzęt zabezpieczający triak środowisko przed wpływem szkodliwych czynników związanych z wykonywanym D elementy i podzespoły optoelektroniczne, procesem; symbole i oznaczenia elementów elektronicznych, BH(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej podczas wykonywania zadań zasilacze, w tym stabilizowane parametry, zawodowych; zastosowanie BH(8)2. dobrać środki ochrony zbiorowej podczas wykonywania zadań 14
zawodowych; wzmacniacze - parametry, zastosowanie, BH(8)3. zastosować środki ochrony zbiorowej właściwe dla wykonywania zadań D bramki logiczne w układach sterowania zawodowych mechanika; BH(9)1. dokonać analizy zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów prawa dotyczących ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; BH(9)3. zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; BH(10)1. zorganizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; BH(10)2. zastosować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy D oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; BH(10)3. udzielić pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania B KS(8)3. wyciągać wnioski z podejmowanych działań KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne KS(9)2. zachowywać się asertywnie KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu B 15
KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KZ(M.a)(8)1. scharakteryzować maszyny i urządzenia transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(9)1. określić sposób transportu w zależności od rodzaju materiału; KZ(M.a)(9)2. określić sposób składowania w zależności od rodzaju materiału; KZ(M.a)(14)5. zorganizować stanowisko do wykonania pomiarów warsztatowych zgodnie z przepisami bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i wymaganiami ergonomii; zastosowaćprawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i automatyki; rozpoznać elementy obwodów elektrycznych; rozpoznać funkcję elementów w obwodzie elektrycznym; zanalizować obwody elektryczne; D M.16.1(1)3. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach B elektrycznych układów automatyki przemysłowej; M.16.1(2)3. rozróżnić elementy, urządzenia i układy elektryczne automatyki B przemysłowej; lanowane zadania: rzeprowadz analizę zagrożeń rzeprowadź analizę zagrożeń pod kątem BH i p.poż., związanych z montażem i uruchomieniem układu sterowania zespołem napędowym składającym się z silnika elektrycznego trójfazowego i maszyny roboczej. Do dyspozycji masz schemat instalacji elektrycznej, schematy montażowe układu sterowania, zespołu silnik-maszyna oraz miejsca montażu. Silnik i maszyna połączone są sprzęgłem. Uwzględnij zagrożenia związane z transportem podzespołów i materiałów na miejsce montażu. onadto weź pod uwagę, zagrożenia związane z montażem, podłączeniem zasilania elektrycznego, oraz uruchomieniem układu. Opisz właściwą organizację miejsca pracy ze względu na BH oraz wymień konieczne do bezpiecznej realizacji zadania środki ochrony indywidualnej. Realizację zadania opisz w postaci raportu którego formę określi nauczyciel, obejmującego: schematy i rysunków układu, czynności montażowych, opis zagrożeń, środków zaradczych i środków ochrony osobistej. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne można prowadzić w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką. onadto pracownia powinna być wyposażona w: elementów i urządzeń automatyki, elementów i urządzeń precyzyjnych obejmujący: czujniki i przetworniki pomiarowe, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych, elektropneumatycznych układów automatyki przemysłowej, modele i schematy elektrycznych układów automatyki, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych i energoelektronicznych układów napędowych, rejestratory do badania urządzeń i układów automatyki, przyrządy i narzędzia do montażu i napraw, normy dotyczące technologii i dokumentacji montażu, obsługi, napraw układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, dokumentację techniczną oraz instrukcje obsługi urządzeń precyzyjnych i automatyki przemysłowej. 16
onadto w pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks racy, zbiory ustaw i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawnictwa z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz eksploatacji urządzeń elektromechanicznych i elektronicznych, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce bezpieczeństwa pracy w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych lub pokrewnych. Filmy dydaktyczne dotyczące zagrożeń pożarowych i zachowań na wypadek pożaru, procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, typowy sprzęt gaśniczy, odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej, wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej (fantom). Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma przygotować ucznia do przestrzegania przepisów BH, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. roponowane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to : metoda podająca (wykład informacyjny i pogadanka), metoda eksponująca (film, ekspozycja) oraz metoda praktyczna (pokaz i ćwiczenie przedmiotowe). Metodę projektów proponuje się zastosować podczas realizacji opracowania stanowiskowe instrukcji BH. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane w grupach 2-3 osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się brać pod uwagę w przypadku zajęć teoretycznych: aktywność i zaangażowanie uczniów w dyskusji, wyniki testów wielokrotnego wyboru. W przypadku zajęć praktycznych: zawartość merytoryczną dokumentacji projektowej (w tym poprawność rysunków, schematów i opisów), a także kartę pracy (poprawność wypełnienia). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. M1.J2. Montowanie elementów automatyki przemysłowej Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) KS(3)1. analizować rezultaty działań KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia maszyny urządzenia, części, zespoły, połączenia nierozłączne i rozłączne, połączenia elementów w urządzeniach i układach automatyki przemysłowej, 17
KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń precyzyjnych i automatyki przemysłowej; B KZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; KZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę przekładni zębatych prostych i złożonych; KZ(M.a)(5)1. rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; B KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować przyrządy pomiarowe oraz określić ich właściwości metrologiczne; B KZ(M.a)(6)4. dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn; B KZ(M.a)(6)5. wykonać pomiary wielkości geometrycznych; KZ(M.a)(6)6. zinterpretować wyniki pomiarów; B KZ(M.a)(8)2. określić budowę i zasadę działania wybranych maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego; M.16.1(2)1. rozróżnić elementy, urządzenia i układy hydrauliczne automatyki przemysłowej; M.16.1(2)2. rozróżnić elementy, urządzenia i układy pneumatyczne automatyki przemysłowej; M.16.1(4)1. dobrać elementy do montażu układów automatyki przemysłowej; M.16.1(4)2. dobrać urządzenia do montażu układów automatyki przemysłowej; M.16.1(6)1. rozróżnić narzędzia do montażu urządzeń i układów automatyki przemysłowej; B M.16.1(6)2. dobrać narzędzia do montażu urządzeń i układów automatyki przemysłowej; M.16.1(7)1. rozróżnić przyrządy pomiarowe stosowane podczas montażu układów automatyki przemysłowej; B M.16.1(7)2. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych podczas montażu układów automatyki przemysłowej; M.16.1(7)3. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości nieelektrycznych podczas montażu układów automatyki przemysłowej; M.16.1(8)1. rozpoznać budowę montowanego urządzenia, strukturę układu automatyki przemysłowej; M.16.1(8)2. ustalić połączenia i zależności funkcjonalne między elementami montowanego urządzenia, układu automatyki przemysłowej; M.16.1(8)3. zaplanować kolejność montażu elementów i urządzeń; D metrologia warsztatowa, przyrządy pomiarowe klasyfikacja i ich dobór, interpretacja wyników pomiaru, niepewność pomiarowa, maszyny i urządzenia transportowe w procesie montażu, budowa i działanie wybranych maszyn transportowych, symbole i oznaczenia stosowane na schematach urządzeń i układów automatyki przemysłowej, elementy i urządzenia do montażu układów automatyki przemysłowej, narzędzia do montażu układów automatyki przemysłowej, dokumentacja, normy, katalogi układów oautomatyki przemysłowej, przyrządy pomiarowe do pomiaru wielkości elektrycznych i nieelektrycznych stosowane podczas montażu układów automatyki przemysłowej, planowanie montażu układów automatyki przemysłowej, montaż układów automatyki przemysłowej, ocena jakości montażu układów automatyki przemysłowej, planowanie montażu układów automatyki przemysłowej - dobór elementów i urządzeń do montażu układów automatyki przemysłowej, dobór narzędzi do montażu układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, dobór przyrządów pomiarowych do montażu układów automatyki przemysłowej, montaż układów automatyki przemysłowej, sprawdzanie działania układów automatyki przemysłowej, dobór przyrządów pomiarowych do obsługiwania 18
M.16.1(9)1. montować urządzenia automatyki przemysłowej; układów automatyki przemysłowej, M.16.1(9)2. montować układy automatyki przemysłowej; uruchamianie układów automatyki przemysłowej, M.16.1(12)1. określić kryteria jakościowe wykonywanego montażu; dobór narzędzi do napraw układów automatyki M.16.1(12)2. ocenić jakość wykonanych prac montażowych; przemysłowej, M.16.2(3)1. rozróżnić elementy układów automatyki i ich własności; B M.16.2(3)2. rozróżnić urządzenia automatyki w układach sterowania i regulacji; B M.16.2(3)3. rozpoznać funkcje urządzeń automatyki w układach automatyki; B M.16.2(3)4. rozróżnić urządzenia pomiarowe w układach automatyki i ich własności; B M.16.2(3)5. rozróżnić regulatory w układach automatyki; B M.16.2(3)6. rozróżnić urządzenia wykonawcze w układach automatyki; B M.16.2(3)7. rozróżnić elementy i urządzenia w układach sterowania binarnego; B M.16.2(3)8. rozróżnić układy zasilania i ich parametry; B M.16.2(11)2. wykonać montaż aparatury kontrolno-pomiarowej w układach sterowania i regulacji; D M.16.3(1)2. określić parametry pracy urządzeń i układów automatyki; lanowane zadania Twoim zadaniem jest przeprowadzenie montażu przetwornika pneumoelektrycznego. W ramach zadania masz do wykonania: - rzeprowadzenie analizy dokumentacji technicznej przetwornika oraz instrukcji stanowiskowej. Istotna jest analiza budowy i zasady działania przetwornika, zrozumienie jego zasady działania. - Opracuj plan prac montażowych dla postawionego zadania. Opis właściwej organizacji miejsca pracy, wskazanie koniecznego wyposażenia związanego z realizacją operacji montażu. - Wskazanie zagrożeń związanych z BH i ppoż. mogących wystąpić w trakcie montażu rzeczywistego układu. Szczególną uwagę zwróć na zagadnienia związane z zagrożeniami dotyczącymi praktycznej realizacji instalacji pneumatycznej i elektrycznej. Wskazując zagrożenia podaj także środki zaradcze. - odaj środki ochrony osobistej adekwatne do realizowanego zadania. - rzeprowadź montaż przetwornika zgodnie z opracowanym planem i określ warunki jego bezpiecznego testowania. - W ramach podsumowania wykonania ćwiczenia zaprezentuj efekt wykonanych prac stosując właściwe słownictwo techniczne. - Kartę pracy oddaj do oceny nauczycielowi. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne racownia powinna być wyposażona w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką. Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych z zorganizowanymi stanowiskami badania i montażu układów automatyki i urządzeń precyzyjnych (jedno stanowisko dla trzech uczniów), wyposażonymi w: zasilanie pneumatyczne, instalację elektryczną jednofazową i trójfazową zabezpieczoną ochroną przeciwporażeniową oraz zasilaczem stabilizowanym prądu stałego. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniówzestaw przyrządów pomiarowych, narzędzi, elementów i urządzeń 19
automatyki, obejmujący: przyrządy do pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych, czujniki i przetworniki pomiarowe, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych, pneumatycznych, elektropneumatycznych i hydraulicznych układów automatyki przemysłowej, modele i schematy układów automatyki: elektrycznych, pneumatycznych i hydraulicznych, elementy i urządzenia do montażu elektrycznych i energoelektronicznych układów napędowych, rejestratory do badania urządzeń i układów automatyki, przyrządy i narzędzia do montażu, normy dotyczące technologii i dokumentacji montażu układów automatyki przemysłowej, dokumentację techniczną oraz instrukcje obsługi urządzeń automatyki przemysłowej, katalogi automatyki przemysłowej. Zalecane metody dydaktyczne Realizacja jednostki modułowej ma przygotować ucznia do prac związanych z montowaniem elementów automatyki przemysłowej z uwzględnieniem przepisów BH, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Zalecane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to wykład informacyjny dla przekazania informacji teoretycznych oraz praktyczna metoda projektów, przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metodę projektów proponuje się zastosować podczas planowania operacji montażu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. Zajęcia praktyczne powinny być realizowane w grupach 2-3 osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się brać pod uwagę w przypadku zajęć teoretycznych: aktywność i zaangażowanie uczniów w dyskusji, wyniki testów wielokrotnego wyboru. W przypadku zajęć praktycznych: zawartość merytoryczną dokumentacji projektowej (w tym poprawność rysunków, schematów i opisów), a także kartę pracy (poprawność wypełnienia). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 20
M2. Montowanie urządzeń precyzyjnych M2.J1. osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń M2.J2. Stosowanie technik wytwarzania M2.J3. Montowanie elementów urządzeń precyzyjnych M2.J1. osługiwanie się dokumentacją techniczną maszyn i urządzeń Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu B KS(7)1. przyjmować odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe B KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej B KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej KZ(M.a)(1)1. wykonać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych rozmieszczonych wg europejskiej metody E; KZ(M.a)(1)2. stosować zasady wymiarowania od baz obróbkowych i konstrukcyjnych; KZ(M.a)(1)3. stosować zasady zapisu wymiarów tolerowanych, pasowania, tolerancji kształtu i położenia powierzchni na rysunkach technicznych maszynowych; KZ(M.a)(1)4. stosować zasady oznaczeń chropowatości i kierunkowości powierzchni, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej na rysunkach technicznych maszynowych; KZ(M.a)(1)5. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na rysunkach technicznych maszynowych; B KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn; KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny; Materiał kształcenia obszary zastosowań rysunku technicznego maszynowego rodzaje rysunku technicznego(schematy, wykresy, rysunki konstrukcyjne wykonawcze, rysunki podzespołów i zespołów) rzuty aksonometryczne rodzaje, zalety i wady rzut prostokątny założenia, układ rzutni przedstawianie elementów prostych(punkt, odcinek, figura, bryła)w rzutach prostokątnych zasady tworzenia widoków w rzutach prostokątnych, dobór układu rzutów tworzenie przekrojów na rysunkach konstrukcyjnych rodzaje przekrojów i ich oznaczanie na rysunku wzory kreskowania i parametry je opisujące zasady wymiarowania (wymiarowanie od baz wymiarowych itp.) znaki wymiarowe i zasady ich stosowania szkice, jako odręczna forma rysunku technicznego zasady doboru tolerancji wymiarowych zasada stałego otworu i stałego wałka zasady doboru pasowań typowe przykłady programy komputerowe w zagadnieniach tworzenia dokumentacji rysunkowej symbole stosowane na schematach instalacji pneumatycznych zasady tworzenia schematów pneumatycznych 21
KZ(M.a)(2)6. rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, symbole stosowane na schematach instalacji B zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; hydraulicznych, KZ(M.a)(2)7. odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe; B zasady tworzenia schematów hydraulicznych KZ(M.a)(3)1. wykorzystać oprogramowanie komputerowe wspomagające dokładność w budowie maszyn D wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; wymiar, wymiary graniczne, odchyłka wymiaru, tolerancja KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne typowych części maszyn; wymiaru, pola i klasa tolerancji normalnych, luz, KZ(M.a)(5)2. rozpoznać rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji pasowanie. B konstrukcyjnej zespołu maszyny; zasady wykonywania podstawowych obliczeń łańcuchów KZ(M.a)(5)3. wykonać szkice połączeń; tolerancji wymiarowych, KZ(M.a)(6)1. wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania; KZ(M.a)(6)2. zastosować układ tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(6)7. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; KZ(M.a)(6)8. wybrać z norm wartości odchyłek dla zadanych pasowań; KZ(M.a)(6)9. obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje wybranych pasowań; M.16.1(1)1. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach hydraulicznych układów automatyki przemysłowej; B M.16.1(1)2. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach pneumatycznych układów automatyki przemysłowej; B M.16.1(3)1. posłużyć się dokumentacją techniczną układów automatyki przemysłowej; M.16.1(3)2. posłużyć się normami dotyczącymi układów automatyki przemysłowej; M.16.1(3)3. wykorzystać katalogi układów automatyki przemysłowej; M.16.2(4)1. posłużyć się dokumentacją techniczną urządzeń precyzyjnych; M.16.2(4)2. posłużyć się normami dotyczącymi urządzeń precyzyjnych; M.16.2(4)3. wykorzystać katalogi urządzeń precyzyjnych; M.16.3(1)1. określić własności urządzeń i układów automatyki na podstawie dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; M.16.3(1)5. określić własności urządzeń precyzyjnych na podstawie dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; lanowane zadania(ćwiczenia) Na podstawie analizy rysunku serwisowego wkrętarki pneumatycznej zidentyfikuj (wyodrębnij) silnik pneumatyczny zastosowany w urządzeniu. Zidentyfikuj wszystkie elementy składowe silnika. Wykonaj zestawienie elementów z katalogu części zamiennych, które mogą zostać wykorzystane do ewentualnej naprawy silnika. Wykonaj szkice wybranych elementów. o dobraniu właściwych przyrządów pomiarowych, dokonaj pomiarów wielkości geometrycznych wybranych elementów. Wyniki pomiarów nanieś na szkicach z zachowaniem zasad. 22
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym, w pracowni rysunku technicznego. racownia powinna być wyposażona w: stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem oraz z projektorem multimedialnym, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wszystkie komputery podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, pakiet programów biurowych, program do wykonywania rysunku technicznego, pomoce dydaktyczne do kształtowania wyobraźni przestrzennej. Środki dydaktyczne W pracowni powinny znajdować się: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, modele mechanizmów, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna i konstrukcyjna, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, olskie Normy z zakresu rysunku technicznego. onadto zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego i części maszyn. Zalecane metody dydaktyczne Dobierając metodę kształcenia nauczyciel powinien przede wszystkim odpowiedzieć sobie na następujące pytania: Jakie chce osiągnąć efekty? Jakie metody będą najbardziej odpowiednie dla danej grupy wiekowej, możliwości percepcyjnych uczących się? Jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? Jak motywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie. Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Realizacja programu jednostki modułowej wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującymi metodami kształcenia powinny być metody praktyczne (ćwiczeń i projektów), korespondujące z metodami podającymi i problemowymi (wykład informacyjny, metoda problemowa). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia w pracowni rysunku technicznego powinny być prowadzone w zakresie teoretycznym w grupie do 15 uczniów, a w zakresie praktycznym w grupach o liczebności od 2 do 5 osób z wykorzystaniem zróżnicowanych form. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych zaopatrzonych w kryteria oceny i schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 23