IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: ziemniaka, buraka cukrowego, rzepaku i rzepiku (załącznik 1). Ponadto przesyłamy: mapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3), mapę obszarów aktualnie suszą dla poszczególnych upraw dla obszaru Polski (załącznik 4) za okres od 21 lipca do 20 września 2018 roku. W trzynastym okresie raportowania tj. od 21 lipca do 20 września 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski. W zachodniej części kraju odnotowano kolejny już raz zwiększenie obszaru z niskimi wartościami KBW. Najniższe wartości w dalszym ciągu występowały w Poznaniu i na terenach przyległych do tego miasta, na terenie Ziemi Lubuskiej oraz na Nizinie Śląskiej od -240 do -269 mm. Duży deficyt wody od 200 do -239 mm notowany jest na terenie Nizin Szczecińskiej, Wielkopolskiej, na Wale Trzebnickim. W pozostałej zachodniej części kraju niedobory wody wynoszą od -170 do 199 mm. We wschodniej części Polski notowany jest mniejszy deficyt wody od -100 do -159 mm z wyjątkiem Wysoczyzny Siedleckiej, Pojezierza Chełmińskiego, Stargardzkiego oraz Żuław, gdzie deficyt ten wynosi od -160 do -179 mm. 1
upraw: Aktualnie susza rolnicza w Polsce występuje wśród następujących monitorowanych 1. Ziemniaka, 2. Rzepaku i rzepiku 3. Buraka cukrowego, Liczbę wszystkich suszą w Polsce oraz udział z suszą w kraju (w %) prezentuje tabela 1. Tabela 1. oraz udział suszą w kraju (w %) Uprawa suszą suszą w Polsce [w %] 1. Ziemniak 1700 68,60 2. Rzepak i rzepik 1407 56,78 3. Burak cukrowy 1038 41,89 Potencjalną ę zagrożenia suszą rolniczą w Polsce przedstawia tabela 2. Tabela 2. Powierzchnia zagrożenia suszą rolniczą według upraw Uprawa suszą [w %] 1. Ziemniak 49,09 2. Rzepak i rzepik 26,93 3. Burak cukrowy 23,01 2
W trzynastym okresie raportowania od 21 lipca do 20 września 2018 r. największe zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw ziemniaka. W tym okresie sześciodekadowym odnotowano kolejny już raz suszę rolniczą w tych uprawach. Notowano ją w czternastu województwach w 1700 ach tj. w 68,6% Polski, na 49,09% gruntów ornych. W tym okresie w stosunku do poprzedniego okresu sześciodekadowego nastąpił wzrost liczby z suszą o 45,76 punktów procentowych oraz o 36,06 punktów procentowych dotyczących gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach w uprawach ziemniaka przedstawia tabela 3. Tabela 3. Susza w uprawach ziemniaka Województwo ogółem zagrożonej 1. kujawsko-pomorskie 144 144 100,00 90,32 2. lubuskie 82 82 100,00 99,69 3. opolskie 71 71 100,00 53,52 4. wielkopolskie 226 226 100,00 99,95 5. zachodniopomorskie 114 114 100,00 97,62 6. łódzkie 177 175 98,87 73,14 7. dolnośląskie 169 167 98,82 63,94 8. pomorskie 123 120 97,56 57,81 9. mazowieckie 314 237 75,48 36,23 10. śląskie 167 113 67,66 35,62 11. podlaskie 118 68 57,63 17,35 12. lubelskie 213 119 55,87 20,96 13. warmińsko-mazurskie 116 40 34,48 6,26 14. świętokrzyskie 102 24 23,53 8,87 15. małopolskie 182 0 0,00 0,00 16. podkarpackie 160 0 0,00 0,00 3
Zagrożenie suszą rolniczą występowało również wśród upraw rzepaku i rzepiku. Na terenie Polski suszę w tych uprawach notowano w czternastu województwach w 1407 ach tj. w 56,78% kraju obejmując 26,93% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w uprawach rzepaku i rzepiku w poszczególnych województwach przedstawia tabela 4. Tabela 4. Susza w uprawach rzepaku i rzepiku Województwo ogółem zagrożonej 1. kujawsko-pomorskie 144 144 100,00 55,17 2. lubuskie 82 82 100,00 51,76 3. opolskie 71 71 100,00 31,45 4. wielkopolskie 226 226 100,00 67,45 5. zachodniopomorskie 114 114 100,00 66,87 6. pomorskie 123 119 96,75 34,17 7. dolnośląskie 169 158 93,49 31,10 8. łódzkie 177 160 90,40 29,45 9. śląskie 167 82 49,10 15,15 10. mazowieckie 314 144 45,86 14,35 11. lubelskie 213 65 30,52 9,38 12. warmińsko-mazurskie 116 23 19,83 3,03 13. świętokrzyskie 102 10 9,80 1,97 14. podlaskie 118 9 7,63 1,18 15. małopolskie 182 0 0,00 0,00 16. podkarpackie 160 0 0,00 0,00 4
W tym okresie raportowania zagrożenie suszą występowało również w uprawach buraka cukrowego. Suszę notowano w dwunastu województwach, w 1038 ach tj. w 41,89% kraju na 23,01% gruntów ornych. W tym okresie w stosunku do poprzedniego okresu sześciodekadowego nastąpił wzrost liczby z suszą o 31,63 punktów procentowych oraz o 19,69 punktów procentowych dotyczących zagrożonej. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach w uprawach chmielu przedstawia tabela 5. Tabela 5. Susza w uprawach buraka cukrowego Województwo ogółem zagrożonej 1. kujawsko-pomorskie 144 144 100,00 55,80 2. lubuskie 82 82 100,00 53,08 3. opolskie 71 71 100,00 30,74 4. wielkopolskie 226 226 100,00 67,75 5. zachodniopomorskie 114 114 100,00 68,03 6. dolnośląskie 169 138 81,66 32,22 7. pomorskie 123 66 53,66 14,46 8. łódzkie 177 93 52,54 19,13 9. mazowieckie 314 60 19,11 5,92 10. śląskie 167 19 11,38 2,10 11. lubelskie 213 22 10,33 3,12 12. warmińsko-mazurskie 116 3 2,59 0,28 13. małopolskie 182 0 0,00 0,00 14. podkarpackie 160 0 0,00 0,00 15. podlaskie 118 0 0,00 0,00 16. świętokrzyskie 102 0 0,00 0,00 5
Sierpień w tym roku był wyjątkowo ciepły. Zdecydowanie najcieplej było na terenie Ziemi Lubuskiej, gdzie notowano średnią temperaturę powietrza wynoszącą ponad 22,5 o C i na tym terenie była ona wyższa aż o ponad 4 o C od normy wieloletniej. Im dalej od tego obszaru w kierunku wschodnim, temperatura była tylko nieco niższa, osiągając 18 o C na krańcach tej części Polski. Na przeważającym obszarze kraju notowano temperaturę wyższą od normy aż od 2 do 3 o C. Obie dekady września były bardzo ciepłe, zdecydowanie najcieplej było na terenie południowo-zachodniej części Polski od 18 do 20 o C. Im dalej od tego obszaru w kierunku północno-wschodnim tym temperatura była już nieco niższa, osiągając 16 o C na krańcach tej części Polski. Na przeważającym obszarze kraju notowano od 16 do 18 o C. W sierpniu zachodnie obszary kraju charakteryzowały się bardzo małymi opadami, wynoszącymi mniej niż 20 mm a w okolicach Poznania mniejszymi nawet od 10 mm. Na tym obszarze notowano opady niższe od normy o 70%. Natomiast w pasie obejmującym Wyżynę Małopolską, Nizinę Mazowiecką oraz Pojezierze Mazurskie opady były stosunkowo wysokie wynoszące od 50 do ponad 120 mm, stanowiące od 100 do 130% normy wieloletniej. Na przeważającym obszarze Polski notowano niskie opady od 20 do 50 mm, stanowiące od 30 do 100% normy. W pierwszej dekadzie września największe terytorium z bardzo niskim opadami poniżej 10 mm a miejscami nawet mniejszymi od 5 mm notowano na terenie Ziemi Lubuskiej oraz na Nizinie Wielkopolskiej. W mniejszym stopniu tak niskie opady notowano na wschodzie Polski. Natomiast największe opady od 20 do ponad 50 mm zanotowano na terenie Wyżyny Małopolskiej, w Beskidzie Śląskim oraz w północnowschodniej Polsce. Na przeważającym obszarze Polski notowano niskie opady od 10 do 20 mm. Druga dekada września była jeszcze bardziej sucha. W Polsce północnej opady były bardzo małe od 5 do 10 mm a miejscami były nawet mniejsze. W południowej części kraju też nie były duże od 10 do 25 mm. Występujące warunki pogodowe w kolejnym już monitorowanym okresie powodowały w zachodniej części Polski dalsze zwiększenie deficytu wody dla roślin, czego wynikiem 6
jest występowanie suszy wśród monitorowanych upraw. ogarniętych suszą uległa zwiększeniu z 566 do 1700 a a o 36,06 punktów procentowych. Wykazany występujący deficyt wody powoduje obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskanych przy średnich warunkach pogodowych. W tym okresie nadal szczególnie niesprzyjające warunki pogodowe powodujące dotkliwą suszę notowano zwłaszcza w województwie: wielkopolskim, zachodniopomorskim, lubuskim, dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, opolskim, łódzkim oraz pomorskim. Dyrektor Prof. dr hab. Wiesław Aleksander Oleszek Opracowali: Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. nadzw. Dr hab. Rafał Pudełko Dr Katarzyna Żyłowska Mgr Piotr Koza Mgr Elżbieta Wróblewska 7