WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO Z SIEDZIBĄ W OLSZTYNIE FORMALNOPRAWNE ASPEKTY PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI AGROTURYSTYCZNEJ Maria Kapuścińska Olsztyn, 2019 r.
Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, 10-356 Olsztyn, tel./fax 89 535 76 84, 526 44 39 e-mail: sekretariat@w-modr.pl, www.w-modr.pl WMODR Oddział w Olecku al. Zwycięstwa 10, 19-400 Olecko tel. 87 520 30 31, 520 30 32, fax 87 520 22 17 e-mail: olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor WMODR mgr inż. Damian Godziński I Zastępca Dyrektora WMODR mgr Małgorzata Micińska-Wąsik II Zastępca Dyrektora WMODR mgr Sonia Solarz-Taciak p.o. Dyrektor Oddziału WMODR w Olecku mgr Robert Nowacki Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, 10-356 Olsztyn tel./fax. 89 526 44 39, 89 535 76 84 e-mail: redakcja@w-modr.pl, www.w-modr.pl Nakład: 50 egz. Wydanie: I
Agroturystyka jest formą świadczenia usług turystycznych w czynnym gospodarstwie rolnym. Opiera się o bazę noclegową i aktywność rekreacyjną związaną z gospodarstwem rolnym, jego otoczeniem przyrodniczym, turystycznym i usługowym. Usługi turystyczne w gospodarstwie rolnym świadczone są w oparciu o zabudowania, grunty i inne zasoby tego gospodarstwa, z zachowaniem podstawowej funkcji, jaką jest produkcja rolna. Stanowią, obok zasadniczej działalności rolniczej gospodarstwa, dodatkowe źródło dochodu. Oferta, jaką dysponuje polska wieś, to unikalne bogactwo przyrody, duża różnorodność krajobrazów, ogromne bogactwo kulturowe i kulinarne regionów z dużą ilością produktów lokalnych i regionalnych. Pobyt w sielankowym otoczeniu pośród łąk i lasów to ciekawy sposób na spędzenie weekendu, urlopu czy wakacji. To również oryginalny pomysł na wyjazd szkoleniowy lub integracyjny. Wczasy na wsi stają się coraz bardziej popularną formą wypoczynku wśród turystów krajowych i zagranicznych. Gospodarstwa agroturystyczne zgodnie z Ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych są innymi obiektami świadczącymi usługi hotelarskie nie są obiektami hotelarskimi. Natomiast za inne obiekty, w których mogą być świadczone usługi hotelarskie, zgodnie z art. 35, pkt 3 tej ustawy uważa się także wynajmowane przez rolników pokoje i miejsca na ustawianie namiotów w prowadzonych przez nich gospodarstwach rolnych. Rolnik chcący świadczyć usługi turystyczne musi ten fakt zgłosić do ewidencji innych obiektów,jeszcze przed ich rozpoczęciem. W zgłoszeniu powinien ująć następujące informacje: kto będzie świadczyć usługi, pod jakim adresem, w jakiej liczbie miejsc noclegowych oraz czy w sposób całoroczny czy sezonowo. Przy sezonowym świadczeniu usług musi podać czas trwania sezonu. Ewidencję prowadzi wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy dla miejsca położenia takiego obiektu. Organ gminy, który prowadzi ewidencję, nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia, może natomiast wpisać obiekt do ewidencji i wszcząć tzw. kontrolę następczą w każdym obiekcie na swoim terenie. Ponadto osoba prowadząca działalność agroturystyczną powinna spełniać wymagania sanitarne, przeciwpożarowe, budowalne oraz w zakresie minimalnych wymagań wyposażenia zgodnie z załącznikiem 7 do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. WMODR z siedzibą w Olsztynie, 2019 r. 3
Lp. 1 MINIMALNE WYMAGANIA CO DO WYPOSAŻENIA DLA INNYCH OBIEKTÓW, W KTÓRYCH ŚWIADCZONE SĄ USŁUGI HOTELARSKIE I. Dla wynajmowania miejsc na ustawienie namiotów i przyczep samochodowych Teren obozowiska wyrównany, suchy, ukształtowany w sposób zapewniający odprowadzenie wód opadowych i uprzątnięty z przedmiotów mogących zagrażać bezpieczeństwu 2 Punkt poboru wody do picia 1) i potrzeb gospodarczych 3 Miejsce wylewania nieczystości płynnych odpowiednio zabezpieczone i oznakowane 4 Pojemnik na śmieci i odpady stałe, regularnie opróżniany 5 Ustęp utrzymywany w czystości II. Dla wynajmowania miejsc w namiotach, przyczepach mieszkalnych, domkach turystycznych i obiektach prowizorycznych 6 Stanowiska dla namiotów i przyczep mieszkalnych oraz dojścia do stanowisk utwardzone 7 Oświetlenie dojść do stanowisk i obiektów higieniczno-sanitarnych 8 Półka lub stelaż na rzeczy osobiste 9 Oddzielne łóżka lub łóżka polowe dla każdego korzystającego z namiotu, w odległości nie mniejszej niż 30 cm pomiędzy łóżkami III. Dla wynajmowania miejsc i świadczenia usług w budynkach stałych 10 Ogrzewanie w całym obiekcie w miesiącach X-IV temperatura minimum 18 C 11 Instalacja sanitarna: zimna woda przez całą dobę i dostęp do ciepłej wody 2) 12 Maksymalna liczba osób przypadających na jeden w.h.s. 15 13 Wyposażenie podstawowe w.h.s.: 1) natrysk lub wanna 2) umywalka z blatem lub półką i wieszakiem na ręcznik 3) WC 4) lustro z górnym lub bocznym oświetleniem 5) uniwersalne gniazdko elektryczne z osłoną 6) pojemnik na śmieci (niepalny lub trudno zapalny) 7) dozownik do płynnego mydła i ręczniki papierowe IV. Dla wynajmowania miejsc noclegowych w pomieszczeniach wspólnych (salach) 14 Powierzchnia sal nie mniejsza niż 2,5 m 2 na jedną osobę (przy łóżkach piętrowych 1,5 m 2 ) 15 Wyposażenie sal sypialnych 1) łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80 190 cm 2) oddzielne zamykane szafki dla każdej osoby 3) stół 4) krzesła lub taborety (1 na osobę) lub ławy 5) wieszaki na odzież wierzchnią 6) lustro 7) oświetlenie ogólne 16 Dostęp do w.h.s. jak w lp. 12 i 13 4 WMODR z siedzibą w Olsztynie, 2019 r.
17 18 19 V. Dla wynajmowania samodzielnych pokoi Powierzchnia mieszkalna w m 2 : 1) pokój 1- i 2-osobowy 6 m 2 2) pokój większy niż 2-osobowy dodatkowo 2 m 2 na każdą następną osobę 3) Zestaw wyposażenia meblowego: 1) łóżka jednoosobowe o wymiarach minimum 80x190 cm lub łóżka dwuosobowe o wymiarach minimum 120x190 cm 2) nocny stolik lub półka przy każdym łóżku 3) stół lub stolik 4) krzesło lub taboret (1 na osobę, lecz nie mniej niż 2 na pokój) lub ława 5) wieszak na odzież oraz półka lub stelaż na rzeczy osobiste Pościel dla jednej osoby: 1) kołdra lub dwa koce 2) poduszka 3) poszwa 4) poszewka na poduszkę 5) prześcieradło 20 Oświetlenie minimum jeden punkt świetlny o mocy 60 W 21 Zasłony okienne zaciemniające 22 Dostęp do w.h.s. jak w lp. 12 i 13 23 Kosz na śmieci niepalny lub trudno zapalny Objaśnienia do odnośników i skrótów: 1) Dopuszcza się miejsca biwakowania przy szlakach wodnych bez punktu poboru wody do picia. 2) Minimum dwie godziny rano i dwie godziny wieczorem o ustalonych porach. 3) W pomieszczeniach o wysokości co najmniej 2,5 m dopuszcza się łóżka piętrowe powierzchnia pokoju może zostać zmniejszona o 20 proc. w.h.s. węzeł higieniczno-sanitarny Źródło: Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 2166). WMODR z siedzibą w Olsztynie, 2019 r. 5
Do najważniejszych zadań właścicieli obiektów agroturystycznych w zakresie zapewnienia właściwych warunków sanitarnych, które są oceniane w trakcie przeprowadzanych kontroli, są: ogólny ład i porządek w obiekcie i jego otoczeniu, badania wody odnośnie przydatności do spożycia, jeśli gospodarstwo posiada własne ujęcie, prawidłowość usuwania i gromadzenia odpadów komunalnych, prawidłowość usuwania ścieków bytowych z gospodarstwa, prawidłowa procedura prania i postępowania z bielizną pościelową, poprawne przechowywanie środków czystości, sprzętu porządkowego, dostępność środków higieny (mydło, ręczniki papierowe, papier toaletowy), dezynfekcja koców, kołder, poduszek, materaców, obecność w obiekcie owadów i gryzoni, dezynfekcja sanitariatów, dostępność apteczki pierwszej pomocy. Żywienie gości w warunkach domowych korzysta z szeregu ułatwień. Art. 63 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia zwalnia z obowiązku zatwierdzania niektóre podmioty (między innymi gospodarstwa agroturystyczne) wprowadzające do obrotu i produkujące żywność. Oznacza to, że nie muszą otrzymać zatwierdzenia, zanim rozpoczną swoją działalność. Składają natomiast do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego wniosek o wpis do rejestru w terminie co najmniej 14 dni przed dniem rozpoczęcia planowanej działalności. W przypadku sprzedaży posiłków domowych znajdują zastosowanie wymagania sanitarne z rozdziału III załącznika II Rozporządzenia 852/2004. Osoby, które uczestniczą w przygotowaniu i wydawaniu posiłków, kategorycznie powinny przestrzegać zasad dobrej praktyki higienicznej (GHP) i dobrej praktyki produkcyjnej (GMP). Działalność agroturystyczna nie jest działalnością rolniczą, co oznacza, że podlega obowiązkowi opodatkowania podatkiem dochodowym. Jednakże zgodnie z art. 21 pkt 43 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku, oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza pięciu. Jest to zwolnienie całkowite, nielimitowane wielkością świadczonych usług, ani kwotowo. Jest to również wyjątek od zasady powszechnego obciążenia podatkiem dochodowym, dlatego przepis należy interpretować ściśle, unikając rozszerzania jego zakresu. Pomimo zwolnienia z podatku dochodowego jest wymagane, by gospodarstwo agroturystyczne prowadziło minimum dokumentacji w postaci tzw. dziennej ewidencji sprzedaży, o której mowa w przepisach dotyczących VAT. W tym celu wystarczy zwykły zeszyt, w którym codziennie zapisuje się otrzymane od klientów kwoty. Ewidencja jest potrzebna dla ustalenia, czy podatnik zwolniony z VAT ze względu na przychody nieprzekraczające 200 tys. złotych mieści się w tym limicie. Należy także brać pod uwagę konieczność ewidencji przychodów na kasie rejestrującej w przypadku przekroczenia 20 tys. złotych przychodu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych. 6 WMODR z siedzibą w Olsztynie, 2019 r.
W razie jakichkolwiek wątpliwości, czy zakres prowadzonej działalności uprawnia do korzystania ze zwolnienia, można zwrócić się, na podstawie art. 14b i następnych ustawy Ordynacja podatkowa (tj. Dz.U. z 2018 r. poz.800) o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Właściwym organem dla wydania interpretacji może być organ administracji skarbowej lub wójt, burmistrz czy prezydent. Jest to zależne od rodzaju zobowiązania podatkowego. Źródła: Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych (Dz.U. 2017 Nr 133, poz. 884). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 2004 r. w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie (tj. Dz.U. z 2017 r. poz. 2166). Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2018, poz. 200 z późn. zm.). Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2017, poz. 122 z późn. zm.). Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 Nr 171 poz. 1225 z późn. zm.) Przepisy prawne obowiązujące w specjalizacjach oferty obiektów turystyki wiejskiej. Publikacja opracowana w ramach projektu Wyróżnij się! Specjalizacja w turystyce kluczem do sukcesu (Minikowo 2018). WMODR z siedzibą w Olsztynie, 2019 r. 7
Powiatowe Zespoły Doradztwa Rolniczego (adres, kontakt) PZDR w Bartoszycach, ul. Kętrzyńska 45A, tel. 89 762 22 05, pzdr.bartoszyce@w-modr.pl PZDR w Braniewie, ul. Kościuszki 118, tel. 55 243 28 46, pzdr.braniewo@w-modr.pl PZDR w Działdowie, Lidzbark, ul. Jeleńska 6 lok. 13/2, tel. 23 696 19 75, pzdr.dzialdowo@w-modr.pl PZDR w Elblągu, ul. Nowodworska 10B, tel. 55 235 32 36, pzdr.elblag@w-modr.pl PZDR w Ełku, ul. Zamkowa 8, tel. 87 621 69 67, pzdr.elk@w-modr.pl PZDR w Giżycku, ul. Przemysłowa 2, tel. 87 428 51 99, pzdr.gizycko@w-modr.pl PZDR w Gołdapi, ul. Wolności 20, tel. 87 615 19 57, pzdr.goldap@w-modr.pl PZDR w Iławie, ul. Lubawska 3, tel. 89 649 37 73, pzdr.ilawa@w-modr.pl PZDR w Kętrzynie, ul. Powstańców Warszawy 1, tel. 89 751 30 93, pzdr.ketrzyn@w-modr.pl PZDR w Lidzbarku Warm., ul. Krasickiego 1/48, tel. 89 767 23 10, pzdr.lidzbark@w-modr.pl PZDR w Mrągowie, ul. Bohaterów Warszawy 7a/2, tel. 89 741 24 51, pzdr.mragowo@w-modr.pl PZDR w Nowym M.Lub., ul. Jagiellońska 24d, tel. 56 474 21 88, pzdr.nowe.miasto@w-modr.pl PZDR w Nidzicy, ul. Słowackiego 17, tel. 89 625 26 50, pzdr.nidzica@w-modr.pl PZDR w Olecku, Aleja Zwycięstwa 10, tel. 87 520 30 31, pzdr.olecko@w-modr.pl PZDR w Olsztynie, Biskupiec, ul. Niepodległości 4A, tel. 89 715 22 59,pzdr.olsztyn@w-modr.pl PZDR w Ostródzie, Grabin 17, tel. 89 646 24 24, pzdr.ostroda@w-modr.pl PZDR w Piszu, ul. Wojska Polskiego 33, tel. 87 423 20 33, pzdr.pisz@w-modr.pl PZDR w Szczytnie, ul. Kościuszki 1/6, tel. 89 624 30 59, pzdr.szczytno@w-modr.pl PZDR w Węgorzewie, ul. Kraszewskiego 40, tel. 87 427 12 21, pzdr.wegorzewo@w-modr.pl