Co wiesz o akumulatorach w pojazdach turystycznych?

Podobne dokumenty
AKUMULATORY DO POJAZDÓW OSOBOWYCH

MARINE CERTIFIED BATTERIES

Akumulator jako źródło cierpień?

NOWA GENERACJA PROSTOWNIKÓW EXIDE

Przegląd programu: akumulatory Bosch do samochodów ciężarowych

BATERIE STACJONARNE SONNENSCHEIN A400 SYSTEMY BATERYJNE DLA TELEKOMUNIKACJI I PRZEMYSŁU.

Energia pod kontrolą. Exide Technologies Producent oryginalnego wyposażenia OPTYMALNE ŁADOWANIE KOMPENSACJA DTEMPERATURY

ZAWSZE GOTOWY! PERFEKCYJNE ŁADOWANIE KAŻDEGO DNIA

Akumulator AGM 90Ah/12V

Cena Cena AKUMULATORY ŻELOWE

VARTA GWARANCJA MOCY. Thanks go to Peugeot,

Niezawodny rozruch Pewnie i bezpiecznie do celu Akumulatory Bosch do samochodów ciężarowych.

CTEK ładowarka PRO Battery Charger MXS 10 12V/10A

Cena Cena AKUMULATORY ŻELOWE

Ładowarka CTEK MXS 5.0

Cena Cena AKUMULATORY ŻELOWE

THE ULTIMATE POWER SOURCE

Cena Cena AKUMULATORY ŻELOWE

Marine & Leisure Akumulatory do zastosowań morskich

Cena Cena AKUMULATORY ŻELOWE

Oferta produktowa GNB Network Power

The long journey battery

Baterie trakcyjne, akumulatory trakcyjne

Magneti Marelli ibat Expert Pro Tester akumulatorów

Budowa i zasada działania akumulatora

NA LĄDZIE I NA MORZU: MOC DLA KAŻDEGO ZASTOSOWANIA. Pewny start to akumulator

Seria HZY. Akumulatory żelowe. Żywotność 12 letnia

Akumulatory do zastosowań rekreacyjnych

Ciśnienie wewnętrzne regulowane zaworem do 17,5 kpa. Może pracować w położeniu pionowym i poziomym. Nie występuje zjawisko rozwarstwiania elektrolitu

Seria HZY. Akumulatory żelowe. Żywotność 12 letnia

HAZE BATTERY Company Ltd. Akumulatory ołowiowo kwasowe szczelne żelowe 15 letnie monobloki 2V. seria HZY-ŻELOWE

Katalog ogniw dla kolei

Akumulator Seria NP Nr produktu

STRACIŁEŚ ZAWODNIKA DZIAŁASZ DALEJ!

Akumulatory VRLA ołowiowo - kwasowe monobloki 12 V ŻELOWE

Prostownik automatyczny DINO

The long journey battery

Akumulatory do pracy cyklicznej

AUTO-CZĘŚCI SOSULSKI AKUMULATORY. Oferta handlowa

INFORMACJE DODATKOWE Informacje ogólne. Zalecenia dotyczące alternatorów i akumulatorów FH, FM, FE, FL

Prostownik automatyczny DINO

WIĘCEJ INFORMACJI NA INSTRUKCJA OBSŁUGI. PRZETWORNICA ELEKTRONICZNA 12V DC na 230V AC 24V DC na 230V AC

BATERIE TRAKCYJNE BPOWER MADE IN EUROPE.

Diagnostyka i zasady ładowania akumulatorów samochodowych

BATERIE STACJONARNE SONNENSCHEIN A600

Wystarczy nacisnąć przycisk C3 i C7: kompaktowe ładowarki akumulatorowe Bosch

SPIS TREŚCI URZĄDZENIA ROZRUCHOWE. Bull Starter 12 V Bull Starter 12/24 V Bateria Genesis EP16 Memory Saver P 3 Professional Kable Rozruchowe

Akumulator i upały. Dlaczego akumulator nie lubi lata?

Akumulatory w układach zasilania urządzeń przeciwpożarowych. mgr inż. Julian Wiatr

OPIS TECHNICZNY. Akumulatory konfiguracje. Volvo Trucks. Driving Progress

Skorzystaj z naszego internetowego konkursu dla warsztatów i zostań prawdziwym mistrzem

WYBRANE NOWOCZESNE ROZWIĄZANIA AKUMULATORÓW W POJAZDACH

Instrukcja użytkowania bezobsługowych akumulatorów kwasowo-ołowiowych MW Power

HAZE BATTERY Company Ltd. Akumulatory ołowiowo kwasowe szczelne żelowe 12 letnie monobloki 6 i 12V. seria HZY-ŻELOWE

CO TRZEBA WIEDZIEĆ O AKUMULATORACH DO SYSTEMÓW START/STOP?

Baterie alkaliczne RAVER Premium

Baterie akumulatorów jako potencjalne technologie zasobnikowe w EP

Etapy Projektowania Instalacji Fotowoltaicznej. Analiza kosztów

Pewny rozruch, radość podróżowania Akumulatory Bosch do motocykli

POWERBLOC POWERBLOC DRY

Warunki gwarancji. 1. Podstawowa gwarancja na nowy samochód.

Nowa generacja akumulatorów dla nowej generacji pojazdów

Pojemność baterii większa nawet o 20% w porównaniu do podobnych systemów o zbliżonych parametrach

INSTRUKCJA OBSŁUGI. Wymagana zbiórka selektywna nie wyrzucać urządzenia do śmieci

HAZE BATTERY Company Ltd. Akumulatory ołowiowo kwasowe monobloki szczelne AGM 15 letnie monobloki 2V. seria HZB-AGM

seria AGM-FA Akumulatory VRLA ołowiowo - kwasowe monobloki 12 V AGM HAZE BATTERY Company Ltd

KAPELLA SIGMA. 45 W 55 W 74 W , 00 zł h. 19 miesięcy NOWOCZESNA I ENERGOOSZCZĘDNA LAMPA LED. co najmniej tyle możesz oszczędzić

RZECZY UŻYWANE. 1. Czy przy zakupie rzeczy używanej sprawdzać ją?

Oferujemy kompletne typoszeregi baterii trakcyjnych zgodne z normami:

Instrukcja obsługi. AKKU START jest umieszczone w mocnej, odpornej na uderzenia i szczelnej obudowie z tworzywa ABS i prezentuje zwartą budowę.

SANYO Eneloop R6 AA Czarne 2500mAh UWX 500 ładowań

SPIS TREŚCI ŁADOWARKI

... i Życie nabiera mocy!

Nowoczesne ładowarki akumulatorowe Bosch

Rękojmia Przedsiębiorca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji WADA TOWARU Wada fizyczna

Piny pozycjonujące i piny do zgrzewania dla przemysłu samochodowego FRIALIT -DEGUSSIT ceramika tlenkowa

Technologie Oszczędzania Energii. w kooperacji z OSZCZĘDNOŚĆ TO NAJLEPSZY SPOSÓB NA ZARABIANIE PIENIĘDZY

Więcej na temat Naszych produktów na INSTRUKCJA OBSŁUGI. PRZETWORNICA ELEKTRONICZNA 12V DC na 230V AC 24V DC na 230V AC SINUS PLUS

Prąd rozruchowy EN: 390 A Wymiary: - szerokość 175 mm - wysokość 190 mm - długość 175 mm. Prąd rozruchowy EN: 400A

PIROTEC PAM 5/1 SMART

Q CELLS AKUMULATOR ENERGII SŁONECZNEJ Q.HOME+ ESS-G1

Ładowarka do akumulatorów. Nr produktu

INSTRUKCJA OBSŁUGI DWUOSOBOWY POJAZD DLA DZIECI MODEL JT528

VARTA TO ENERGIA DLA TWOJEJ PASJI. AKUMULATORY DO MOTOCYKLI, SKUTERÓW ŚNIEŻNYCH I WODNYCH, QUADÓW.

INSTRUKCJA OBSŁUGI PROSTOWNIK AUTOMATYCZNY 6/12V 6A

Ładowanie akumulatorów kwasowo- ołowiowych

Blue Power IP Skrócona instrukcja obsługi Informacje o ładowarce Adaptywne zarządzanie akumulatorem

Specjalizujemy się w produkcji prostowników i automatycznych ładowarek od 1980r.

Spis treści. Tryb wspomagania rozruchu (START).. 4. Tryb ładowania (CHARGE) Gniazdo zapalarki Zabezpieczenia... 5

RES SLT Akumulatory wysokiej jakości

Urząd Miejski w Gliwicach

Mała Trakcja powerbloc powerbloc dry Hawker XFC TM

Baterie stacjonarne. Magazyn energii słońca i wiatru. Technologia. Oferta Sonnenschein Solar

MAXIMISER Instrukcja obsługi

Obwody prądu stałego. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12)Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Dziękujemy za zakup NOCO Genius G7200. Przed uruchomieniem produktu przeczytaj uważnie Podręcznik użytkownika.

Zielono-żółte bezpieczeństwo. Filtry do pomp próżniowych

Część 3. Magazynowanie energii. Akumulatory Układy ładowania

Transkrypt:

Co wiesz o akumulatorach w pojazdach turystycznych? data aktualizacji: 2019.01.08 Główną różnicą między akumulatorem rozruchowym i użytkowym jest ich funkcja pierwszy musi dostarczyć w krótkim czasie dużą ilość energii, niezbędną do rozruchu silnika, podczas gdy od drugiego oczekuje się, że przez długi czas będzie zasilał urządzenia. Na potrzeby turystyki motorowej, gdzie wymagana jest wysoka sprawność i duża żywotność, akumulatory muszą mieć konstrukcję zoptymalizowaną do określonej konfiguracji pojazdu, z uwzględnieniem takich warunków, jak pojemność energetyczna, pozycja montażu akumulatora, wymagany czas ładowania itp. Trendem obowiązującym są oczywiście coraz to większe możliwości w zakresie magazynowania energii, skoro wśród typowo rozruchowych coraz częściej spotyka się akumulatory AGM zwłaszcza w pojazdach z układem start&stop lub bardzo bogato wyposażonych w odbiorniki energii elektrycznej. Akumulatory ze stałym elektrolitem (znane także jako VRLA lub głębokiego rozładowania) cechuje zdolność do pracy cyklicznej i wiele większa odporność na dłuższe rozładowanie. Jeżeli akumulator ma być zamontowany w przestrzeni pasażerskiej lub kabinowej, należy zwrócić także uwagę na bezpieczeństwo i wybierać akumulatory AGM, w których elektrolit jest całkowicie wchłonięty przez separatory z włókna szklanego nawet w przypadku ich uszkodzenia mechanicznego elektrolit nie wydostanie się na zewnątrz

(będzie nadal uwięziony w separatorach) podpowiada Adam Potępa z firmy Johnson Controls. - Dodatkowo zyskujemy także wyższą wytrzymałość cykliczną oraz wydłużoną żywotność w porównaniu z akumulatorami z elektrolitem płynnym. Tzw. tabliczka znamionowa Jeżeli w wyniku długiego magazynowania (np. na półce w sklepie) napięcie akumulatora spadnie poniżej wartości 12,5 V, to akumulator wymaga doładowania. Samorozładowanie akumulatora jest zjawiskiem nieuchronnym, któremu oczywiście sprzyja temperatura. Autentyczna świeżość nowego produktu ma oczywiście znaczenie. Na rynku wtórnym jest inaczej. Warto wiedzieć, że przed sprzedażą akumulatora dozwolone są maksymalnie dwa doładowania, a akumulator taki nie powinien być sprzedany po upływie 9 miesięcy po dacie pierwszego zalecanego doładowania. Spełniając powyższe warunki, klient każdorazowo otrzymuje produkt pełnowartościowy! Takie stanowisko reprezentuje większość czołowych producentów akumulatorów kwasowoołowiowych, bo też żadna z norm nie określa szczegółowo ewentualnych zakresów tolerancji wieku akumulatora (i niepogorszenia jego walorów). To też wyjaśnia, dlaczego z punktu widzenia prawnego dozwolone jest kodowanie daty produkcji akumulatora, czyli niepodawanie jej w formacie ogólnie przyjętym i czytelnym dla konsumenta. W zamian obowiązkiem dystrybutora jest stosowanie zasady FIFO (skrót z ang.: First In, First Out, czyli pierwsze wchodzi, pierwsze wychodzi ), bazującej na założeniu, że towary które pojawiły się w magazynie najwcześniej, opuszczą go jako pierwsze. Wspominamy o tym, bo warto rozpatrzyć, jak wygląda w świetle noweli ustawy konsumenckiej kwestia gwarancji i rękojmi. Wybierając odpowiedni model, użytkownicy akumulatorów nowej gamy mogą zapewnić dłuższy okres zasilania łodziom, samochodom typu kamper, przyczepom kempingowym, a tym samym umożliwić sobie dłuższą podróż. Oferta Exide Marine & Multifit składa się z trzech gam produktów: Start (odpowiedzialne za rozruch silnika), Dual (odpowiada za rozruch wraz z zasilaniem urządzeń), Equipment (do zasilania urządzeń). W każdej gamie stworzono dwa poziomy produktów odpowiadających na potrzeby zarówno prostych i klasycznych, jak i najbardziej nowoczesnych i wyrafinowanych zastosowań. Exide Start Gama Exide Start została zaprojektowana, aby dostarczać prąd o dużej mocy niezbędny do rozruchu silników łodzi zarówno niewielkich jednostek przyczepnych, jak i dużych napędów rufowych. W ramach tej gamy dostępne są dwa rozwiązania: Start AGM całkowicie bezobsługowe akumulatory wykonane w technologii AGM, z systemem odgazowania VRLA, Start wykonane w klasycznej technologii kwasowo-ołowiowej. Exide Dual

Gama zaprojektowana, aby zapewnić źródło energii w łodziach wymagających podwójnego zasilania oraz w bogato wyposażonych pojazdach rekreacyjnych. Akumulatory tej linii są odpowiednie do klasycznych łodzi, kamperów i przyczep wymagających funkcji rozruchowej oraz z koniecznością zasilania dodatkowych urządzeń. Gama ta oferuje akumulatory: Dual AGM całkowicie bezobsługowe z odpowietrzaniem VRLA, Dual, wykonane w klasycznej technologii ołowiowo-kwasowej. Exide Equipment Akumulatory z gamy Exide Equipment przeznaczone są do pokrycia zapotrzebowania na energię wszelkiego wyposażenia pokładowego łodzi oraz pojazdów rekreacyjnych. Obejmują poziom produktowy: Equipment Gel całkowicie bezobsługowe z odpowietrzaniem VRLA, Equipment akumulatory tej linii są najlepszym wyborem do pokrycia zapotrzebowania na energię wszelkiej małej elektroniki pokładowej, jak i w zakresie zasilania awaryjnego. Akumulator a nowela ustawy konsumenckiej Najistotniejsze zmiany noweli przepisów (obowiązują od 2015 r.) zwiększają odpowiedzialność sprzedawcy i poszerzają uprawnienia kupującego. Zmiany zasad rękojmi i gwarancji są wyrazem transpozycji do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów wyjaśnia Marek Roguszka, radca prawny w firmie Exide Technologies S.A. - Oznacza to, że przepisy o odpowiedzialności za wady rzeczy powinny być niemalże takie same we wszystkich krajach Wspólnot Europejskich. Nie oznacza to niestety automatycznie możliwości reklamowania towaru w innym państwie niż kraj, w którym został on nabyty (np. kiedy zepsuje się on podczas podróży). Odpowiedzialny z gwarancji za każdym razem jest sprzedawca, u którego towar kupiono, oraz podmiot wpisany w karcie gwarancyjnej, jako tzw. gwarant. Inaczej byłoby, gdyby konkretny sprzedawca (ten sam podmiot, tj. najczęściej ta sama spółka) prowadził sprzedaż w różnych krajach, ale są to sytuacje niezwykle rzadkie i niespotykane w branży samochodowej. Można oczywiście próbować dokonać wymiany gwarancyjnej w innym kraju w punkcie sprzedaży producenta akumulatora, niemniej taka pomoc lokalnego punktu będzie tylko wyrazem jego dobrej woli, a nie obowiązkiem. Dlatego mimo wszystko wielbicielom caravaningu warto stawiać na produkty renomowanych marek europejskich czy światowych. W praktyce takich firm, jak właśnie Exide, pomimo, że nie występuje w oficjalnej wersji tzw. europejska gwarancja Exide, to w przypadku aplikacji, jakimi są łodzie i kampery, w których ewentualne problemy z akumulatorem a w konsekwencji potrzeba uzyskania pomocy ze strony dostawcy, występują w innym kraju niż miejsce zakupu akumulatora, Exide w ramach dobrych praktyk, będąc w bezpośrednim kontakcie z klientem, wskazuje miejsce oraz kontakt do lokalnego dystrybutora/serwisu gwarancyjnego w celu udzielenia potrzebnej pomocy lub rozpatrzenia reklamacji. Oferta Johnson Controls

VARTA Professional Dual Purpose (w pojemnościach od 75 Ah do 230 Ah) dedykowany do łodzi i pojazdów kempingowych o niskim i średnim wyposażeniu, które wymagają odpowiedniego akumulatora do ich prawidłowego funkcjonowania, czyli trwałego, bezobsługowego oraz idealnie nadającego się do pracy sezonowej. Możliwość wykorzystania akumulatora zarówno do pracy cyklicznej, jaki i rozruchowej. Zapewnia do dwóch razy dłuższą wytrzymałość cykliczną w porównaniu z akumulatorami konwencjonalnymi. VARTA Professional Dual Purpose AGM (w pojemnościach od 60 Ah do 105 Ah) dedykowany do łodzi i pojazdów kempingowych bogato wyposażonych w odbiorniki energii elektrycznej. Idealny do podwójnego trybu pracy (rozruch silnika oraz zasilanie urządzeń), całkowicie bezobsługowy. Dzięki zastosowaniu technologii AGM zapewnia komfort pracy sezonowej oraz wysoką odporność na wstrząsy i wibracje. Zapewnia do czterech razy dłuższą wytrzymałość cykliczną w porównaniu z akumulatorami konwencjonalnymi. VARTA Deep Cycle (w pojemnościach 24 Ah do 260 Ah) dedykowany do jednostek pływających (jachty, łodzie motorowe, elektryczne) i pojazdów kempingowych, zapewniając pewne źródło zasalania podstawowego (oświetlenie, lodówki, urządzenia zwiększające komfort). Akumulatory Optima AGM (w pojemnościach 38 Ah do 75 Ah) jako najbardziej wszechstronne rozwiązanie charakteryzujące się najdłuższym okresem trwałości użytkowej nawet przy najbardziej ekstremalnych warunkach pracy. Możesz żądać więcej... informacji Od niedawna wzrósł też zakres obowiązków informacyjnych w stosunku do przedsiębiorcy i konsumenta, m.in. w zakresie udzielenia wyjaśnień dotyczących sposobu korzystania z rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupującym jest konsument, to sprzedawca ma obowiązek wydania w języku polskim instrukcji obsługi, konserwacji i innych dokumentów wymaganych przez odrębne przepisy, a także zapewnienia w miejscu sprzedaży odpowiednich warunków techniczno-organizacyjnych umożliwiających dokonanie wyboru rzeczy sprzedanej i sprawdzenie jej jakości! Jedna kwestia, a w zasadzie rzecz jest niezmienna akumulator i jego zasadnicza funkcja, czyli akumulowanie energii elektrycznej (jej magazynowanie w procesie ładowania i jej oddawanie w sytuacji rozruchu silnika i/lub obsługi odbiorników energii elektrycznej, np. w sytuacji, gdy silnik nie pracuje) mówi A. Potępa. - Zaawansowany technologicznie proces produkcji akumulatorów oraz szereg testów mechanicznych i elektrycznych na liniach produkcyjnych pozwala dostarczać produkt najwyższej jakości, dlatego też wady fabryczne mogą stanowić jedynie marginalny odsetek zgłaszanych reklamacji. Podsumowując powyższe, warto dodać, że jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, to termin gwarancji wynosi dwa lata, licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana (do dn. 24.12.2014 r. termin wynosił 1 rok). Cudowna regeneracja? Zimowa aura decydująco degraduje płyty akumulatora. Przeciwdziałanie polega na regularnym sprawdzaniu napięcia akumulatorów. Gdy spadnie ono poniżej 12,3 V, akumulator należy naładować, by uniknąć w przyszłości skrócenia żywotności i spadku efektywności.

Wspominając nowelę ustawy, tym bardziej warto poznać akapity dotyczące konserwacji akumulatora i metod radzenia sobie z rozładowanym. W przypadku stwierdzenia niskiego poziomu elektrolitu należy postępować zgodnie z bezpieczną procedurą jego uzupełnienia i wytycznymi producenta. - Poziom elektrolitu należy uzupełniać wyłącznie poprzez dolanie wody destylowanej tłumaczy Krzysztof Najder z Exide Technologies S.A. - Nie wolno dolewać elektrolitu (kwasu siarkowego) lub magicznych proszków (różne siarczany). Czynności te nie są wymagane w przypadku akumulatorów bezobsługowych i są niedopuszczalne w przypadku akumulatorów typu VRLA (akumulatorów kwasowo-ołowiowych z zaworami), takich jak AGM i Gel. Pamiętajmy, że przedmiotem roszczeń gwarancyjnych, a co za tym idzie oceny zasadności reklamacji, może być tylko i wyłącznie sam akumulator, a nie zarówno okoliczności jego eksploatacji, jak i np. elementy i aktualny stan instalacji elektrycznej w pojeździe lub współpracujących/zasilanych podzespołów. Nadmierne naładowanie A i owszem, sytuacje takie mają miejsce, gdy ładowanie przebiega bardziej intensywnie lub trwa dłużej, niż jest to konieczne. Typową przyczyną jest zbyt wysokie napięcie ładowania (nieprawidłowo wyregulowany alternator) lub niepoprawne ustawienie ładowarki (zbyt duże natężenie prądu, zbyt długi czas ładowania). Konsekwencją ciągłego nadmiernego przeładowania jest wysychanie (tzn. wzrost zużycia wody) oraz szybka degradacja materiału aktywnego. Akumulatory, w których wystąpiło nadmierne przeładowanie, nie mogą być przywrócone do dobrego stanu technicznego ze względu na trwałe zmniejszenie pojemności energetycznej i skrócenie żywotności podkreśla K. Najder. Zaawansowane technologicznie akumulatory wymagają takich też prostowników. Te zaawansowane posiadają 5-fazowy tryb ładowania i umożliwiają ładowanie dostosowane do pojemności akumulatora. Są całkowicie zautomatyzowane, a wbudowany kompensator temperatury gwarantuje bezawaryjne działanie prostowników w skrajnych temperaturach. Dzięki zintegrowanym czujnikom bezpieczeństwa wykrywają ponadto nieprawidłowości w pracy akumulatora. Wytrącanie siarczanów Sytuacja ta ma miejsce, gdy akumulator jest pozostawiony w stanie rozładowanym przez dłuższy okres, na przykład w czasie sezonowego odstawienia pojazdu. Konsekwencją wytrącania siarczanów jest postępująca pasywacja materiału aktywnego, który staje się coraz trudniejszy do naładowania. Ratunek? - Akumulatory, w których wystąpiło wytrącanie siarczanu jeśli wykryto je dostatecznie wcześnie, mogą być przywrócone do właściwego stanu poprzez intensywne ładowanie podpowiada K. Najder. Rozwarstwienie Sytuacja ta występuje w akumulatorach statycznych, które uległy głębokiemu rozładowaniu, na

skutek czego gęstość elektrolitu na dnie akumulatora stała się znacznie większa niż w górnych warstwach. Konsekwencją rozwarstwienia jest postępująca pasywacja materiału aktywnego, który staje się coraz trudniejszy do naładowania. Akumulatory, w których wystąpiło rozwarstwienie, w przypadku jego wczesnego wykrycia, mogą być przywrócone do właściwego stanu poprzez wykonanie specjalnego ładowania z wysokim napięciem. W przeciwnym razie rozwarstwienie powoduje trwałe zmniejszenie pojemności energetycznej i skrócenie żywotności akumulatora. To kolejny argument, by doposażyć się w inteligentny prostownik. Wszak tylko regularne ładowanie podtrzymujące i konserwacja zapobiegają przedwczesnym awariom akumulatorów, utrzymując ich pojemność i wydłużając okres eksploatacji. Rafał Dobrowolski Artykuł pochodzi z numeru 1 (70) 2016 Polskiego Caravaningu Źródło: https://polskicaravaning.pl/drukujpdf/artykul/53442