Literatūrų ir kalbų funkcionavimas Lietuvoje Funkcjonowanie języków i literatur na Litwie Lietuvių-lenkų moksliniai ir kultūriniai ryšiai SPIS TREŚCI / TURINYS SŁOWO WSTĘPNE / ĮŽANGOS ŽODIS... 12/18 I. TRADYCJA WSPÓLNYCH DZIEJÓW ORAZ WSPÓŁCZESNE STOSUNKI LITEWSKO-POLSKIE BENDROS ISTORIJOS TRADICIJA IR DABARTINIAI LIETUVIŲ-LENKŲ SANTYKIAI Andrzej Romanowski (Uniwersytet Jagielloński) Między prawosławiem a protestantyzmem. Przemiany w literaturze Litwy XVI wieku... 26 Tarp stačiatikybės ir protestantizmo. Lietuvos literatūros pokyčiai XVI amžiuje Viktorija Ušinskienė (Vilniaus universitetas) Komunikacja prawna Wielkiego Księstwa Litewskiego w świetle nowego projektu naukowego Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego... 42 Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės teisinė komunikacija naujojo Vilniaus universiteto bibliotekos projekto kontekste Regina Jakubėnas (Vilniaus universitetas) Wileńskie uroczystości z okazji setnej rocznicy zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem (1783)... 54 Renginiai Vilniuje, skirti karaliaus Jano III Sobieskio pergalei prie Vienos šimtmečiui paminėti (1783) Bohdan Cywiński (Warszawa) Powstanie styczniowe na Litwie - jako temat dla socjologa... 61 1863 metų sukilimas Lietuvoje - kaip tema sociologui
8 SPIS TREŚCI Pavel Lavrinec (Vilniaus universitetas) Rola Uniwersytetu Stefana Batorego w przekazaniu podania o wileńskim bazyliszku... 66 Stepono Batoro universiteto reikšmė interpretuojant padavimą apie Vilniaus baziliską Anna Szawerna-Dyrszka (Uniwersytet Śląski w Katowicach) O akademickim czasopiśmie Alma Mater Vilnensis" (lata 1922-1935)... 76 Apie akademinį leidinį Alma Mater Vilnensis" (1922-1935 metais) Alina Kowalczykowa (Warszawa) Wyprawa do Wilna (1967)... 85 Išvyka į Vilnių (1967) Elżbieta Smułkowa (Uniwersytet Warszawski) Refleksja na temat studiów z tak zwanych filologii rodzimych i obcych... 96 Refleksija apie vadinamųjų gimtųjų ir svetimųjų filologijų studijas Jerzy Kaczorowski (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) Czasy stare, czasy nowe... 105 Laikai senieji, laikai naujieji Marcin Wakar (Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie) Litwini w oczach litewskich Polaków. Inteligencja polska na Litwie w świetle badań ankietowych... 113 Lietuviai Lietuvos lenkų akyse. Lietuvos lenkų inteligentija anketiniuose tyrimuose II. OD MICKIEWICZA DO MIŁOSZA. ZWIĄZKI LITERACKIE LITEWSKO-POLSKIE (XIX-XXI WIEK) NUO MICKEVIČIAUS IKI MIŁOSZO. LIETUVIŲ- LENKŲ LITERATŪRINIAI RYŠIAI (XIX-XXI AMŽIUS) Jarosław Ławski (Uniwersytet w Białymstoku) Staropruski tekst Adama Mickiewicza... 126 Adomo Mickevičiaus senasis prūsų tekstas Jerzy Fiećko (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) Litwa w prelekcjach Adama Mickiewicza... 145 Lietuva Adomo Mickevičiaus paryžietiškose paskaitose
TURINYS 9 Bernadetta Kuczera-Chachulska (Instytut Badań Literackich PAN / Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie) Romantyzm Mickiewicza z perspektywy polskiej i litewskiej... 159 Mickevičiaus romantizmas iš lenkų ir lietuvių perspektyvos Radosław Okulicz-Kozaryn (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) Syrokomla i rzewność... 165 Syrokomlė ir graudumas Monika Pokorska-Iwaniuk (Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu) Związki Maironisa z kulturą i literaturą polską... 176 Maironio ryšiai su lenkų kultūra ir literatūra Inesa Szulska (Uniwersytet Warszawski) Od czytelniczki po polemistkę. XIX-wieczna literatura polska w ocenie Mariji Pečkauskaitė (Šatrijos Ragany)... 191 Nuo skaitytojos iki polemistės. Marijos Pečkauskaitės (Šatrijos Raganos) XIX amžiaus lenkų literatūros vertinimai Mieczysław Jackiewicz (Olsztyn) Wilno początku XX wieku jako centrum literatury litewskiej i białoruskiej. Wzajemne powiązania tych kultur... 207 Vilnius XX amžiaus pradžioje - lietuvių ir baltarusių sąveikų centras Tadeusz Bujnicki (Uniwersytet Warszawski) Pejzaż litewski w polskiej poezji Wilna (lata międzywojenne)... 212 Lietuviškas kraštovaizdis Vilniaus lenkų poezijoje (tarpukario laikotarpis) Teresa Dalecka (Vilniaus universitetas), Arminas Štuopys (Klaipėdos universitetas) O pewnej litewskiej" bajce grozy na tle dziejów rodziny Szwoynickich... Apie vieną lietuviškąją" šiurpę Szwoynickių šeimos istorijos fone Algis Kalėda (Vilniaus universitetas / Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas) Kultūrų / literatūrų tiltai (Diachroninės vertimų projekcijos j dabartį)... Pomosty dialogu kultur / literatur (Diachroniczne projekcje i współczesność przekładów) Romuald Naruniec (Lietuvos edukologijos universitetas) Z Wilna do Wilna. Odkrycia Napoleona Šeputisa w litewskiej Jerozolimie" (na podstawie powieści Herkusa Kunčiusa Lietuvis Vilniuje)... 246 Iš Vilniaus j Vilnių. Napoleono Šepučio atradimai Lietuvos Jeruzalėje" (pagal Herkaus Kunčiaus romaną Lietuvis Vilniuje)
10 SPISTRHŠCI III. JAN KARŁOWICZ (1836-1903) I JEGO EPOKA JANAS KARLOVIČIUS (1836-1903) IR JO EPOCHA Halina Karaś (Uniwersytet Warszawski) Osiągnięcia Jana Karłowicza w zakresie językoznawstwa polonistycznego... 260 Jano Karlovičiaus pasiekimai polonistinės kalbotyros baruose Krystyna Rutkowska (Vilniaus universitetas) Z historii badań nad folklorem litewskim na przełomie XIX i XX wieku: działalność Jana Karłowicza i Mieczysława Dowojny-Sylwestrowicza... 283 Iš lietuvių tautosakos tyrinėjimų XIX ir XX amžių sandūroje: Jano Karlovičiaus ir Mečislavo Davainio-Silvestraičio veikla Irena Fedorowicz (Vilniaus universitetas) Tematyka litewska w korespondencji Jana Karłowicza z okresu redagowania miesięcznika Wisła" (1888-1899)... 304 Lietuvos tematika Jano Karlovičiaus korespondencijoje laikraščio Wisła" redagavimo metu (1888-1899) Mirosław Dawlewicz (Vilniaus universitetas) Jan Karłowicz wobec litewskiego odrodzenia narodowego... 320 Janas Karlovičius ir lietuvių tautinis atgimimas Beata K. Obsulewicz (Katolicki Uniwersytet Lubelski) Zygmunt Gloger i Litwa... 330 Zygmuntas Glogeris ir Lietuva IV. POLSZCZYZNA REGIONALNA I OGÓLNA W BADANIACH JĘZYKOZNAWCZYCH REGIONINĖ IR BENDRINĖ LENKŲ KALBA LINGVISTINIUOSE TYRINĖJIMUOSE Elżbieta Sękowska (Uniwersytet Warszawski) Tekstowe realizacje wypowiedzi krytyczno-teatralnych w,tygodniku Wileńskim" (1815-1822)... 346 Teatro kritikos tekstai leidinyje Tygodnik Wileński" (1815-1822) Magdalena Płusa (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) Józef Weyssenhoff jako pisarz kresowy w świetle powieści cyklu litewskiego... 353 Józefas Weyssenhoffas kaip paribio rašytojas ir jo lietuviškų" romanų ciklas
TURINYS 11 Jolanta Chojak (Uniwersytet Warszawski) Poeta wobec języka... 368 Poetas ir kalba Walentyna Krupowies (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach) Świat zastygły w języku. O kresowizmach w poezji Miłosza raz jeszcze... 381 Pasaulis, sustingęs kalboje. Dar kartą apie regionalizmus Miłoszo poezijoje Kinga Geben (Vilniaus universitetas) Dobrze być w tym towarzystwie i w Wilnie..." (Cz. Miłosz). Analiza pragmatyczna wpisów do księgi pamiątkowej polonistyki Uniwersytetu Wileńskiego... 390 Gerai būti šioje kompanijoje ir Vilniuje..." (Cz. Miłoszas). Vilniaus universiteto polonistikos svečių knygos įrašų pragmatinė analizė Elżbieta Janus (Warszawa) Konstrukcje nieagentywne w polszczyźnie wileńskiej... 398 Neveikiamosios rūšies konstrukcijos Vilniaus krašto lenkų kalboje Rolandas Kregždys (Lietuvių kalbos institutas) Lietuvių kalbos polonizmų-lotynizmų atribucijos ypatumai... 407 Osobliwości atrybucji polono-latynizmów w języku litewskim Zofia Zaron (Uniwersytet Warszawski) The Origins of the Polish Notion małżeństwo (marriage)... 422 Apie lenkiškos sąvokos małżeństwo (santuoka) kilmę Natalia Siudzińska (Uniwersytet Warszawski) On the Notion of Marriage (santuoka) in the Lithuanian Language... 431 Apie santuokos sąvoką lietuvių kalboje NOTY O AUTORACH / APIE AUTORIUS... 438