Mathildźine dyrdomdejstwa
Halo! Ja rěkam Mathilda a sym šeršeń. Dyrbiće pak wědźeć, zo njejsym žadyn wšědny šeršeń. Ně! Ja sym kralowna! Mój lud a ja, my bydlimy tu w bliskosći: w šeršenišću, w našim krasnym hrodźiku. Mam wam powědać, kak je naš hrodźik nastał? A chceće tež wědźeć, kak sym swój lud załožiła? Haj? Tak poskajće! Na jednym słónčnym dnju w nalěću lětach samalutka po rjanej přirodźe. Běch hižo wjele hodźin po puću. Běch jara, jara mučna. Kak rady bych při kromje lěsa tróšku wotpočnyła. Tola dyrbjach dale lećeć. Bě mjenujcy najwjetši čas, zo bych městno za moje přichodne bydlenčko namakała.
wobsadźene Pytach jedyn štom z wulkej dźěru. Tu so my šeršenje mjenujcy najlěpje čujemy. A tu rady zaćehnjemy. Bohužel njedawa wjace wjele štomow z wulkimi dźěrami. Wšě, kotrež namakach, běchu hižo wobsadźene. Připódla prajene: Moja sotra Brunhilda bydli tež w tajkej štomowej dźěrje. Chcych ju wopytać a so ju woprašeć, kak so jej dźe. Ale wona je mje preč wuhnała. Brunhilda je jenož někotre dny starša hač ja. Je jenička z mojich 90 sotrow, kotraž je krutu zymu přežiwiła. 3
So musste ich mich nach einem anderen Unterschlupf umsehen Dyrbjach und bin dabei sej potajkim auch an druhu deinem chowanku Fenster vorbeigeflogen. pytać. Při tym sym tež Hast nimo du mich twojeho gesehen? wokna lećała. Sy mje widźał/a? Tamle! Und da! Skónčnje! Endlich! An Na einem južnej Südhang, skłoninje, der blisko Nähe twojeho deines Hauses domu, namakach entdeckte staru ich einen kólnju. alten Schuppen. Nad Über durjemi der Tür widźach sah ich mału ein kleines dźěru. Loch Do njeje und kletterte zalězech. hinein. Mir so gefiel w tutej es in kólni dem lubješe. Schuppen Tak und započach so begann sej tu ich, moje hier mein hnězdo Nest zu twarić. bauen. Dźěłach Ich arbeitete jara pilnje. sehr fleißig Za krótki und čas nach bě kurzer dźěl hnězda Zeit war hotowy. ein Teil Nětko des Nestes móžach fertig. skónčnje započinać jejka lahnyć. Jetzt konnte ich endlich damit beginnen, Eier zu legen. 4
W móličkich In ganz kleinen stwičkach Zimmerchen wuchsen wotrosćechu meine erstenmoje prěnje Hornissenkinder šeršenjowe heran. dźěćatka. Hornissenkinder haben, wie ihr Šeršenjowe Menschenkinder dźěći su, auch, tak ganz kaž großen Hunger. wy Deshalb čłowječe musste dźěći ich tež, nun husto ständig jara hłódne. ausfliegen, um Insekten zu fangen. Tohodla Aus dem dyrbjach Fleisch der nastajnosći Insekten insekty formte łójić ich kleine lětać. Fleischklößchen Z mjasa insektow und damit formowach fütterte ich potom meine małe Kinder. mjasne kulki. Z nimi picowach swoje dźěćatka. Připódla Nebenbei dyrbjach musste tež ich hišće auch dźěćace noch die stwički Kinderzimmer rjedźić. sauberhalten A mój hrodźik und an dyrbjach meiner Burg tež dale weiterbauen. twarić. To Es bě war za mnje eine chětro sehr anstrengende napinacy čas. Zeit für michdas móžeće könnt mi ihr wěrić. mir To glauben. Bórze Bald waren pak běchu meine moje Kinder dźěći jedoch wjetše so a groß, móžachu dass mi sie dźěło mir die wotewzać. Arbeit abnehmen konnten. Jetzt hatte ich endlich Zeit, noch Nětko mějach skónčnje čas, hišće cyle wjele jejkow lahnyć. ganz viele Eier zu legen. 5
6 Haj, mój lud je so mjeztym jara Ja, mein Volk ist powjetšił. Wšako je mittlerweile sehr tež hižo groß srjedź geworden. awgusta. Es ist ja Čas auch so schon tak spěšnje Mitte August. minje. Die Zeit vergeht so schnell. Bórze wopušća moje kralowske Bald werden meine dźowki Königstöchter hromadźe zusammen z młodymi princami mit den jungen naš hrodźik. Prinzen Je unsere pomału Burg na času verlassen. za jich kwasny Es wird lět. nämlich Po kwasu Zeit princy wumrěja. für A ihren přichodne Hochzeitsflug. kralowny Nach der pytaja Hochzeit sej městno sterben w prochniwym die Prinzen und drjewje die zukünftigen abo w zemi. Königinnen Tam wostanu suchen sich přez einen cyłu zymu. Platz in morschem Holz oder in der Erde. Dort werden W sie přichodnym den ganzen nalěću Winter natwarja verbringen. sej potom nowe hnězda. W nich załoža nowe Im ludy nächsten runje Frühjahr tak, kaž bauen sym ja sie to činiła. dann neue Nester und gründen neue Völkergenauso wie ich es getan habe. Ja pak sym mjeztym stara a mučna. Moje žiwjenje chila so pomału ke kóncej. Ich selbst bin jetzt alt und müde geworden. Ze mnu budźe tež mój lud zemrěć. Mein Leben geht langsam zu Ende und mit mir wird auch mein Volk sterben.
Tohodla mam hišće jednu wulku próstwu na was: Wostajće nas nětko na pokoj! Chcemy tola jenož měr měć na swoje stare dny. My smy jara měrliwe zwěrjatka. Wobaramy so jenož, hdyž je naše žiwjenje wohrožene. Wjeselće so potajkim z nami nad rjanym pózdnim lěćom. Snano móžeće w přichodnym nalěću jednu z mojich dźowkow wobkedźbować, kak nowy lud załožuje. Hač do toho časa praju wam Božemje! waša šeršenjowa kralowna Mathilda Prěnja
Wudawaćel: Sakske statne ministerstwo za wobswět a ratarstwo Póstowy kašćik 10 05 10, 01076 Drježdźany telefon: +49 351 564-20500 e-mejlka: info@smul.sachsen.de www.smul.sachsen.de Tuton spis so sobufinancuje z dawkowych srědkow na zakładźe wot zaposłancow Sakskeho krajneho sejma wobzamknjeneho etata. Redakcija: teksty a rysowanki knjeni Lange Přełožk w nadawku Rěčneho centruma WITAJ: Borbora Markowa Wuhotowanje: G. Kirchhof, Brandis Wuhotowanje wobalki: Heimrich & Hannot GmbH genese Werbeagentur GmbH Ćišć: Fritsch Druck GmbH Redakciski kónc: junij 2011 Wysokosć nakłada: 2.000 eksemplarow Papjera: ćišćane na 100 % recyclingowej papjerje Skazanje: Ćišćany spis móže so bjezpłatnje skazać pola: Zentraler Broschürenversand der Sächsischen Staatsregierung Hammerweg 30, 01127 Dresden telefon: +49 351 2103671 telefaks: +49 351 2103681 e-mejlka: publikationen@sachsen.de www.publikationen.sachsen.de Pokiw k rozdźělowanju: Předležacy informaciski spis wudawa Sakske statne knježerstwo we wobłuku swojeje wustawoweje winowatosće k informowanju zjawnosće. Wón njesmě so ani wot stronow, ani wot jich kandidatow abo pomocnikow w dobje šěsć měsacow do wólbow ze zaměrom wólbneho wabjenja wužiwać. To płaći za wšitke wólby. SMULsachsen