DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO

DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO konsultacje projektu Założeń Strategii rozwoju województwa- Podkarpackie 2030 lipiec 2019 r. dr Paweł Wais Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie

DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO- GOSPODARCZEJ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO Przedstawia podstawowe dane o województwie podkarpackim w ujęciu dynamicznym Prezentuje dane w układzie Polska- makroregion Polska Wschodnia województwo powiaty Opracowana przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne UMWP na podstawie danych pochodzących ze statystyki publicznej oraz danych własnych i ekspertyz Jest udostępniona na stronie internetowej www.rot.podkarpackie.pl

DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO- GOSPODARCZEJ WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 1. Wstęp 2. WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE-OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA 3. UWARUNKWANIA SPOŁECZNE 4. GOSPODARKA 5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 6. ŚRODOWISKO, KLIMAT, BEZPIECZEŃSTWO 7. STRUKTURA OSADNICZA 8. UWARUNKOWANIA EKONOMICZNE WOJEWÓDZTWA PODKARPACKIEGO 9. DOSTĘPNOŚĆ PRZESTRZENNA DO WYBRANYCH USŁUG PUBLICZNYCH 10. INSTRUMENTY WDROŻENIOWE 11. REKOMENDACJE 12. PODSUMOWANIE

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE - OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA Powierzchnia geodezyjna województwa podkarpackiego w 2018 r. wynosiła 17 846 km2 i stanowiła 5,7% powierzchni kraju (11. miejsce w kraju). Mapa. Powierzchnia geodezyjna województwa podkarpackiego w 2018 r. [km2] Aktualnie (w 2019 r.) województwo podkarpackie składa się z 160 gmin, w tym: 16 miejskich, 35 miejsko-wiejskich 109 wiejskich. Gminy skupione są w 25 powiatach (4 powiaty grodzkie i 21 powiatów ziemskich).

UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Liczba ludności 2 129 015 osób (5,5% ludności Polski - 31.12.2018 r.) Wyższy, niż przeciętnie w kraju, ciągle dodatni, przyrost naturalny (1,2 na 1 000 ludności - 4. miejsce w kraju) Względnie korzystna struktura wiekowa: współczynnik obciążenia demograficznego (ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym) 60,2-2. miejsce w kraju Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku w latach 2014-2017 [%] Współczynnik dynamiki demograficznej w województwie podkarpackim wg powiatów w 2017r.

UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Ujemne saldo migracji i dalsze wyludnienie się terenów peryferyjnie położonych (z dominacją obszarów wiejskich). Mapa. Saldo migracji stałej na 1000 ludności w województwie podkarpackim wg powiatów w 2017 r.[ ] Zdecydowaną większość przepływu ludności stanowiły migracje wewnątrz województwa. Najliczniejszą grupę wiekową osób migrujących stanowiły osoby w wieku 25-29 lat (16,6% ogółu osób migrujących). Zagrożeniem są migracje osób młodych, którzy w poszukiwaniu lepszej, wyżej płatnej pracy, wyjeżdżają z województwa.

UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Zmiana liczby ludności w latach 2017 2030 Źródło: Prognoza ludności na lata 2017-2030, GUS Warszawa, sierpień 2017r.

80,1 80,6 82,4 83,1 82,3 82,9 82,0 82,6 81,5 82,2 81,6 82,2 81,6 82,1 81,1 81,8 81,2 81,7 80,9 81,6 80,8 81,4 80,5 81,2 80,9 81,1 80,5 81,0 80,1 80,8 80,1 80,8 81,6 81,2 71,7 71,9 74,4 74,8 74,0 74,2 74,5 74,1 74,0 74,1 74,0 74,0 73,8 74,0 73,4 74,0 73,7 73,8 73,6 73,7 73,2 73,6 73,1 73,5 73,2 73,4 73,3 73,4 73,1 73,0 75,1 75,6 75,3 75,4 UWARUNKOWANIA DEMOGRAFICZNE Przeciętne dalsze trwanie życia mieszkańców województwa podkarpackiego osiągnęło najwyższą wartość w kraju (mężczyźni 75,6 lat; kobiety 83,1 lat). lata 76,0 75,0 74,0 73,0 72,0 71,0 70,0 69,0 Przeciętne dalsze trwanie życia mężczyzn w latach 2014 i 2017 [lata] 2014 2017 lata 84,0 83,0 82,0 Przeciętne dalsze trwanie życia kobiet w latach 2014 i 2017 [lata] 81,0 80,0 79,0 78,0 2014 2017

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE Od 2015 r. stopa bezrobocia rejestrowanego w województwie systematycznie malała, by na koniec 2018 r. osiągnąć poziom 8,8% (2015 r. 13,2%). W rankingu województw, Podkarpacie plasowało się na 14. miejscu w kraju. W rejestrach na koniec roku 2018 pozostawało 82,9 tys. osób bezrobotnych, co stanowi 9,8% liczby osób pracujących w regionie (wg GUS BAEL 848 tys.) W ciągu roku 2018 w powiatowych urzędach pracy dokonano ponad 117 tys. rejestracji osób bezrobotnych, tj. o blisko 12% mniej, niż w roku poprzednim. Wewnętrzne zróżnicowanie stopy bezrobocia W połowie powiatów regionu (12 spośród 25 uwzględniając miasta na prawach powiatu) stopa bezrobocia na koniec 2018 r. nadal była dwucyfrowa. Mapa. Stopa bezrobocia rejestrowanego w kraju i województwie podkarpackim wg powiatów w 2018 r. [%]

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE w latach 2014-2017 wynagrodzenia na Podkarpaciu systematycznie rosły. W roku 2017 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w województwie podkarpackim w podmiotach o liczbie pracujących powyżej 9 osób wyniosło 3 837,17 zł (tj. 2 740,09 zł netto) i w porównaniu z rokiem 2014 było wyższe o około 425 zł (12,5%); W kraju przeciętne wynagrodzenie brutto wynosiło 4 527,89 zł i wzrosło w porównaniu z 2014 r. o około 524 zł (13,1%). W 2017 r. przeciętne wynagrodzenie w województwie podkarpackim stanowiło 84,7% średniej płacy krajowej. W rankingu województw pod względem wysokości wynagrodzenia Podkarpacie plasowało się na 15. miejscu. Wewnątrzregionalne zróżnicowanie wynagrodzenia. Mapa. Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w województwie podkarpackim wg powiatów w 2017 r. [zł]

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE Przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na jedną osobę w gospodarstwie domowym na Podkarpaciu w 2017 r. wyniósł 1254,30 zł, w Polsce 1598,13 zł. Dochód osiągnięty na Podkarpaciu był najniższy w Polsce. Mapa. Dochód rozporządzalny na 1 osobę w 2017 r. [zł] Pomimo jednych z wyższych w kraju wartości wskaźników ubóstwa z pieniężnych świadczeń pomocy społecznej w 2017 r. skorzystało 333,7 osób w przeliczeniu na 10 tys. ludności (8. miejsce w kraju) przy wartości 338,4 osób dla kraju. Średnie miesięczne wydatki na Podkarpaciu zamknęły się kwotą 941,91 zł (w kraju wyniosły 1 176,44 zł.) na 1 osobę w gospodarstwie domowym

UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE Najdłuższa w Polsce długość życia kobiet i mężczyzn to cecha, która powinna być podtrzymywana w dłuższej perspektywie i powinna być mocno wykorzystywana w promowaniu Podkarpacia jako miejsca zamieszkania. Słabe strony procesów demograficznych na Podkarpaciu to ujemne saldo migracji i dalsze wyludnienie się terenów peryferyjnie położonych (z dominacją obszarów wiejskich). Zahamowanie tych tendencji będzie wymagać bardziej skutecznego niż dotąd stosowania instrumentów polityki rozwoju lokalnego i regionalnego, wspierających te lokalne środowiska, które w największym stopniu są zagrożone marginalizacją gospodarczą i społeczną; Spadek stopy bezrobocia, przy wzroście liczby nowo tworzonych miejsc, ale w dalszym ciągu jeden z najwyższych wskaźników bezrobocia w Polsce; Duże wewnętrzne zróżnicowanie na podkarpackim rynku pracy, świadczące o występowaniu dysproporcji wewnątrzregionalnych i niskim poziomie spójności. Zmiana tej sytuacji wymaga aktywnej polityki regionalnej.

GOSPODARKA Wartość wytworzonego PKB w 2017 r. w województwie podkarpackim wyniosła 76,9 mld zł 9. miejsce w kraju (na podstawie danych szacunkowych GUS). W porównaniu z 2016 r. wartość PKB była wyższa o 6,0% (w kraju o 6,9%). Dynamika PKB w 2017 r. (na podstawie danych szacunkowych GUS) w województwie podkarpackim wyniosła 18,1%, wobec 20,0% w kraju (porównanie do roku poprzedniego). W 2016 r. dynamika PKB (2013=100) w województwie podkarpackim wyniosła 11,5% i był to 7. wynik w kraju (12,3%). PKB na 1 mieszkańca w 2017 r. (na podstawie danych szacunkowych GUS) w województwie podkarpackim wyniosło 36 142 zł (średnia dla kraju 51 760 zł). W 2016 r. pod względem wysokości PKB na 1 mieszkańca województwo podkarpackie (34 120 zł) zajmowało 15 miejsce w kraju. Poprawa pozycji na tle Unii Europejskiej. Zmiana w województwie podkarpackim PKB per capita według parytetu siły nabywczej z 36% (2004 r.) do 49% (2017 r.) średniej UE 28.

GOSPODARKA W końcu 2018 r. do rejestru REGON wpisanych było 174,8 tys. podmiotów gospodarki narodowej, co stanowiło 821 podmiotów na 10 tys. ludności (16. miejsce w kraju). Średnia dla kraju 1 136 podmiotów na 10 tys. ludności. Dominują podmioty o liczbie pracujących do 9 osób (95,8%). Należy dążyć do silniejszego wzrostu przedsiębiorczości. Rośnie udział przemysłu i budownictwa (z 23% w 2016 r. do 24% w 2018 r.) w strukturze gospodarki województwa podkarpackiego, kosztem pozostałych (w tym rolnictwa). Wykres. Podmioty gospodarki narodowej wg grup rodzajów działalności PKD 2007 w 2018 r.

GOSPODARKA Województwo ma potencjał do rozwoju funkcji turystycznych. O atrakcyjności turystycznej województwa podkarpackiego mogą decydować m.in. bogate i zróżnicowane walory przyrodnicze, w tym różnorodne formy ochrony przyrody, obejmujące około 44,7% powierzchni województwa Według stanu na dzień 31 lipca 2018 r. w województwie podkarpackim czynne były 642 turystyczne obiekty noclegowe, co stanowiło 5,8% obiektów działających w kraju (7. miejsce w kraju). Turystyczne obiekty noclegowe w województwie podkarpackim dysponowały łącznie ponad 34,7 tys. miejsc noclegowych (w 2015 r. było ich 28,7 tys.), stanowiąc 4,3% wszystkich miejsc noclegowych w kraju (9. lokata). W 2017 r. województwie podkarpackim z miejsc noclegowych skorzystało 1.226,0 tys. turystów. W porównaniu z 2014 r. liczba korzystających wzrosła o 40,4% i był to drugi co do wielkości wynik w kraju. Mapa. Turystyczne obiekty noclegowe w powiatach województwa podkarpackiego w 2018 r.

GOSPODARKA Udział przedsiębiorstw prowadzących działalność innowacyjną w roku 2017 w kraju wyniósł 14,5%. Województwo podkarpackie zajęło trzecią pozycję w kraju z wynikiem 15,3%, będąc jednocześnie liderem wśród województw Polski Wschodniej. Mapa. Średni udział przedsiębiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsiębiorstw w 2017 r. (%) W 2017 r. na Podkarpaciu 11,1 % przedsiębiorstw z sektora usług oraz 19,4% przedsiębiorstw przemysłowych wprowadziło na rynek przynajmniej jedną innowację produktową lub procesową. W stosunku do roku 2014 wartości obu tych wskaźników uległy wzrostowi. W zakresie przedsiębiorstw przemysłowych, które wprowadziły na rynek nowe lub istotnie ulepszone procesy województwo podkarpackie z wartością 17,5 % znalazło się na drugim miejscu w kraju. Na Podkarpaciu w 2017 r. udział produkcji sprzedanej wyrobów nowych/ istotnie ulepszonych wyniósł 12,2% i był wyższy od wskaźnika dla kraju o 3,4 p. proc.

GOSPODARKA Podkarpacie wyróżniało się wysoką wartością wskaźnika udziału nakładów na działalność innowacyjną w relacji do PKB. W 2016 r. zajmowało 3. miejsce w kraju. Mapa. Udział nakładów na działalność innowacyjną w przedsiębiorstwach w relacji do PKB w 2016 r. [%] W 2017 r. udział pracowników naukowobadawczych wyniósł 77,5% w ogóle osób pracujących w sektorze B+R w województwie podkarpackim. Dla Polski wskaźnik ten osiągnął wartość 79,5%. Pod względem wartości nakładów na B+R przeliczonych na 1 pracującego w działalności badawczo-rozwojowej województwo podkarpackie zajęło wysoką 4. pozycję wśród województw. Udziały nakładów na działalność B+R finansowych ze środków przedsiębiorstw krajowych w nakładach na działalność B+R ogółem w 2015 roku w województwie podkarpackim wynosiły 67,5% (2 miejsce w Polsce).

Regionalne Inteligentne Specjalizacje Mapa: Rozmieszczenie Regionalnych Inteligentnych Specjalizacji Zostały zidentyfikowane i wskazane w Regionalnej Strategii innowacji Województwa Podkarpackiego na lata 2014-2020 na rzecz inteligentnej specjalizacji (RIS3). Są rezultatem wyboru bazującego przede wszystkim na regionalnych atutach i endogenicznych zasobach, w tym także w aktualnej i przyszłej działalności naukowobadawczej i przedsiębiorczości. Przestrzenne rozłożenie regionalnych inteligentnych specjalizacji Źródło: Opracowanie własne lotnictwo i kosmonautyka centralnie, motoryzacja północ i południe, jakość życia południe i wschód, informacja i telekomunikacja obszar całego województwa.

Gospodarka Podkarpacie należy do regionów wyróżniających się niższym poziomem rozwoju gospodarczego nie tylko na tle większości województw w kraju, ale również na tle innych regionów Unii Europejskiej. Województwo podkarpackie osiągnęło w latach 2004-2015 sukces społecznogospodarczy, co dokumentują między innymi bardzo znaczące przyrosty PKB na mieszkańca Województwo podkarpackie charakteryzuje wysoki odsetek ludności wiejskiej w ogólnej liczbie mieszkańców, duże rozdrobnienie gospodarstw i użytków rolnych, przy jednoczesnym wysokim odsetku osób utrzymujących się z mało wydajnej pracy w rolnictwie. Zauważyć przy tym należy, że sektor rolnictwa wytworzył zaledwie 1,5% wartości dodanej brutto. Znaczny wzrost udziału przemysłu w tworzeniu wartości dodanej brutto, podobnie wzrost udziału sektora budownictwa i usług w tworzeniu wartości dodanej brutto. Województwo ma duży potencjał innowacyjności i wyróżnia się wskaźnikami na tle kraju. Województwo ma potencjał do rozwoju turystyki.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Lokalizacja województwa sytuuje go wśród województw o niskim stopniu dostępności, zarówno w skali kraju, jak i w skali Europy. Ograniczają ją słabe powiązania drogowe i kolejowe z Polską centralną, w tym przede wszystkim z Warszawą (a poprzez stolicę również z Poznaniem i Trójmiastem), a także z województwem świętokrzyskim i Łodzią. W województwie podkarpackim obszar lepszej dostępności obejmuje zachodnią, północno-zachodnią oraz centralną część regionu z Rzeszowem. Wartość wskaźnika dostępności maleje zarówno ku wschodowi, jak i na południe. Najniższe poziomy wskaźnika dostępności potencjałowej w skali kraju, notowane są w południowych częściach powiatów bieszczadzkiego, jasielskiego, krośnieńskiego, leskiego, sanockiego oraz w północno-wschodniej części powiatu przemyskiego i lubaczowskiego.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Dostępność potencjałowa województwa podkarpackiego transportem indywidualnym na tle dostępności w kraju (w układzie gminnym)

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Poprawia się dostępność komunikacyjna w układzie zewnętrznym i wewnętrznym dzięki inwestycjom na drogach krajowych, wojewódzkich. W 2017 r. łączna długość dróg ekspresowych i autostrad wyniosła 182,5 km (w porównaniu z 2014 r. zwiększyła się o 59,2 km). Długość dróg krajowych: 926,6 km (wzrost o 49 km w porównaniu z 2014 r.), a długość dróg wojewódzkich: 1 708,3 km (wzrost w 11,8 km w porównaniu z 2014 r.) Wzrasta liczba obsłużonych pasażerów, rośnie ruch cargo w Porcie Lotniczym Rzeszów Jasionka. W 2018 r. lotnisko obsłużyło 771 287 pasażerów, o 77 745 więcej niż w 2017 r. (wzrost o 11,2%). Ilość obsłużonego frachtu cargo wyniosła 2 694,5 tony (w 2017 r. 1 278,4 ton).

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Województwo Podkarpackie wyróżnia się na tle kraju kilkoma cechami, które determinują jego odmienne zapotrzebowanie na przewozy, a tym samym na inwestycje transportowe. Wyróżnikami tymi są: Policentryczna struktura sieci osadniczej oraz rynku pracy; Silne wewnętrzne zróżnicowanie w zakresie dostępności transportowej; Położenie przy granicy zewnętrznej Unii Europejskiej; Specyfika wiejskiego układu osadniczego, jego rozproszenie oraz niska gęstość zaludnienia w Bieszczadach i Beskidzie Niskim; Specyficzna sytuacja demograficzna (wyrównanie bilansu poprzez relatywnie wysoki przyrost naturalny i odpływ migracyjny); Koncentracja przestrzenna ośrodków przemysłowych posiadających silne powiązania międzynarodowe; Oderwanie transportowe od Polski centralnej, w tym szczególnie od Warszawy (pomimo podejmowanych inwestycji).

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Zewnętrzna dostępność komunikacyjna województwa podkarpackiego Mankamentem sieci drogowej w województwie podkarpackim jest zbyt niskie nasycenie obszaru województwa siecią dróg krajowych oraz brak dróg szybkiego ruchu (poza autostradą A4 i małym odcinkiem drogi ekspresowej S19). Sieć dróg krajowych w południowej części województwa nie jest wystarczająco połączona z autostradą A4 oraz z Rzeszowskim Obszarem Funkcjonalnym.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Mapa. Odsetek ludności korzystającej z kanalizacji w powiatach województwa podkarpackiego w 2017 r. Mapa. Odsetek mieszkańców korzystających z dostępu do publicznych sieci wodociągowych na poziomie gmin [31 XII 2018 r.] Poprawia się dostępność ludności do wodociągu i kanalizacji. W 2018 r. 81% mieszkańców województwa korzystało z wodociągu (w 2014 r. 80,2%), a 69,8% z kanalizacji (w 2014 r. 68,7%). Zmiany klimatyczne powodują nowe wyzwania w zakresie gospodarki wodnej: program małej retencji, rozbudowa sieci wodociągowej.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Gospodarstwa domowe posiadające komputer osobisty z szerokopasmowym dostępem do Internetu według województw w 2017 r. [%] Przedsiębiorstwa sektora niefinansowego posiadające dostęp do Internetu według województw w 2017 r. W 2017 r., województwo podkarpackie zajmowało 1. miejsce w Polsce pod względem udziału gospodarstw domowych posiadających komputer osobisty z szerokopasmowym dostępem do Internetu W 2017 r. 94,8% przedsiębiorstw sektora niefinansowego z terenu Podkarpacia posiadało dostęp do Internetu

Łączna zainstalowana moc w elektrowniach wykorzystujących odnawialne źródła energii na terenie województwa podkarpackiego wyniosła 407,599 MW, co stanowi 0,006% zainstalowanej mocy w OZE w skali kraju. Mapa. Łączna moc instalacji wytwarzających energię elektryczną z OZE

Zmiany mocy w elektrowniach w okresie od 31 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2016 r.

INFRASTRUKTURA TECHNICZNA W zakresie komunikacji i infrastruktury technicznej w latach 2014-2017 nastąpiła znacząca poprawa. Rozbudowano układ drogowy o obwodnice miast i miejscowości na drogach krajowych i wojewódzkich, Wzrost krajowej i międzynarodowej rangi Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka dzięki zwiększeniu udziału w obsłudze ruchu osobowego poprzez utrzymanie dotychczasowych oraz uruchomienie nowych połączeń. Długość sieci kanalizacyjnej i wodociągowej, liczba przyłączy zwiększa się dość dynamicznie. Prawidłowy i szybki rozwój gospodarki wodno-ściekowej powoduje poprawę jakości życia mieszkańców oraz wpływa na poprawę stanu środowiska naturalnego. Jednakże pomimo wielu inwestycji, utrzymuje się niski poziom wyposażenia ludności w infrastrukturę wodociągową i kanalizacyjną. Ustanowione na szczeblu europejskim i krajowym akty prawne nakładają obowiązek rozwoju odnawialnych źródeł energii. Znaczna część województwa objęta jest różnymi, wielkopowierzchniowymi formami ochrony przyrody, co przy dużym rozproszeniu zabudowy i gospodarstw rolnych, znacznie ogranicza możliwości lokalizacyjne dużych obiektów OZE.

STRUKTURA OSADNICZA Sieć osadnicza województwa podkarpackiego L.p. Wyszczególnienie Jednos tka Lata 2014 2017 Dynamik a zmian w % 1. Miasta liczba 50 51 +2,0 2. Ludność zamieszkująca miasta tys. 880,3 876,2-0,5 3. Współczynnik urbanizacji % 41,3 41,2-0,1 4. Gęstość zaludnienia miast os. /km 2 735,4 730,2-0,7 5. Miejscowości wiejskie liczba 1662 1666 +0,2 6. Ludność zamieszkująca obszary wiejskie tys. 1 248,9 1 252,9 +0,3 7. Gęstość zaludnienia obszarów wiejskich 8. Udział powierzchni miast w powierzchni województwa ogółem 9. Obszary zabudowane i zurbanizowane (tereny mieszkaniowe, przemysłowe i rekreacyjno-wypoczynkowe) w powierzchni województwa ogółem os. /km 2 75,0 75,3 +0,4 % 6,7 6,7 0,0 % 1,2 1,3 +0,1

STRUKTURA OSADNICZA Mapa. Ośrodki subregionalne, bieguny wzrostu oraz Rzeszowski Obszar Funkcjonalny Miasto Podmioty gospodarki narodowej -ogółem 2004 2010 2014 2018 Dębica 3 793 4 174 4 225 4 243 Jarosław 4 541 4 497 4 286 4 379 Jasło 3 520 3 743 3 726 3 739 Lubaczów 925 1 041 1 039 1 064 Łańcut 2 083 1 976 2 049 2 129 Mielec 5 809 5 896 6 199 6 379 Przeworsk 1 343 1 474 1 486 1 535 Ropczyce 1 187 1 388 1 529 1 540 Sanok 3 670 3 817 3 735 3 638 Stalowa Wola 6 425 6 396 6 228 6 006 Lesko 735 714 748 734 Krosno 5 073 5 435 5 593 5 528 Przemyśl 6 459 6 388 6 145 6 459 Rzeszów 18 622 21 308 24 833 28 035 Tarnobrzeg 5 415 5 218 4 922 4 848 Chełm 5 497 5 733 5 854 5 809 Zamość 7 861 7 872 7 760 7 598 Gorlice 2 310 2 598 2 623 2 555 Nowy Sącz 7 906 9 366 9 556 9 874 Tarnów 10 879 11 067 11 185 11 686 Ostrowiec Świętokrzyski 7 837 8 356 7 734 7 466 Sandomierz 3 320 3 543 3 345 3 246

STRUKTURA OSADNICZA Wiejski Obszar Funkcjonalny uczestniczący w procesach rozwojowych Wiejski Obszar Funkcjonalny wymagający wsparcia procesów rozwojowych

STRUKTURA OSADNICZA Obszary zagrożone trwałą marginalizacją w województwie podkarpackim Źródło: Opracowanie PBPP w Rzeszowie na podstawie KSRR 2030 KSRR 2030 zakłada, że adresatem interwencji, o charakterze ponadregionalnym będą terytoria uznane jako obszary strategicznej interwencji (OSI obligatoryjne).

STRUKTURA OSADNICZA Policentryczna struktura osadnicza powoduje, że rola subregionalnych biegunów wzrostu i ich MOF jest szczególna. Liczba ludności w dziewięciu podkarpackich MOF-ach stanowi ok. 55% mieszkańców województwa, podczas gdy zgodnie z oficjalnymi statystykami we wszystkich miastach regionu mieszka tylko 41,15% jego ludności (2017 r.). Dowodzi to nieadekwatności przyjmowanego w Polsce podziału na tereny miejskie i wiejskie. Największym obszarem funkcjonalnym regionu jest Rzeszowski Obszar Funkcjonalny (ok. 360 tys. mieszkańców), ale jego przewaga nad kolejnymi ośrodkami jest mniejsza, niż w innych województwach. W większości MOF-ów zachodzi zjawisko suburbanizacji (wzrost liczby ludności strefy zewnętrznej i spadek liczby ludności rdzenia). Ubytek ludności występuje w dwóch zwartych przestrzennie strefach w rejonie Lubaczowa oraz w trójkącie pomiędzy Rzeszowskim Obszarem Funkcjonalnym, MOF Przemyśl i MOF Sanok-Lesko. Mimo wysokiej policentryczności, w regionie zachodzą procesy wzmacniające niektóre MOF, przy słabszym wzroście lub nawet stagnacji innych. Zwiększa się potencjał demograficzny Rzeszowa, Dębicy-Ropczyc oraz Mielca. Sytuacja MOF położonych na wschodzie Podkarpacia jest zauważalnie gorsza.

Podsumowanie Przedstawionych zostało jedynie kilka wybranych informacji o województwie podkarpackim. Diagnoza jest dokumentem kompleksowo pokazującym zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej województwa w układzie średniookresowym. Diagnoza będzie podstawą do podejmowania decyzji strategicznych. Zapraszamy do zapoznania się z całym dokumentem na stronie www.rot.podkarpackie.pl

Dziękuję za uwagę