KONTROLA EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ Z INSTALACJI SPALANIA ODPADÓW Konferencja Alternatywne technologie unieszkodliwiania odpadów komunalnych Chrzanów 7 październik 2010r. 1 Prawo Podstawowym aktem prawnym regulującym zagadnienia ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem w Polsce jest Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (z późniejszymi zmianami), która wraz z aktami wykonawczymi nakłada obowiązki i stawia wymagania wobec różnego rodzaju przedsięwzięć inwestycyjnych. Społeczeństwo ma prawo do udziału w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko w zakresie, który reguluje ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr.199 poz.1227 z 2008 r. z późniejszymi zmianami). 2 1
Co robić z odpadami? Obecnie prowadzony styl życia sprzyja narastającej w sposób lawinowy ilości stałych odpadów komunalnych (ok. 300 320 kg/1osobę/rok). Znaczną pozycję w odpadach komunalnych zajmuje papier (ok. 25%) oraz tworzywa sztuczne(ok. 15%), dla których przyroda nie ma wypracowanych metod biodegradacji. Dalsze grupy odpadów komunalnych to tekstylia (ok. 4%). Wszystkie te grupy odpadów cechuje stosunkowo wysoka wartość opałowa. Energia cieplna wyzwolona w procesie spalania, może być wykorzystana do wytwarzania energii oraz celów grzewczych tj. podgrzewania wody oraz ogrzewania mieszkań. 3 Efekt spalania - emisja zanieczyszczeń Wymagania prawne POŚ art. 141. 1. Eksploatacja instalacji lub urządzenia nie powinna powodować przekroczenia standardów emisyjnych. 2. Oddziaływanie instalacji lub urządzenia nie powinno powodować pogorszenia stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrożenia życia lub zdrowia ludzi. 4 2
Efekt spalania - emisja zanieczyszczeń Wymagania prawne POŚ art. 147. 1. Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do okresowych pomiarów wielkości emisji i pomiarów ilości pobieranej wody. 2. Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do ciągłych pomiarów wielkości emisji w razie wprowadzania do środowiska znacznych ilości substancji lub energii. 5 Realizacja wymogów prawa Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 roku Dz. U. Nr 206, poz. 1291 w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody dla wszystkich instalacji albo urządzeń spalania lub współspalania odpadów istnieje obowiązek ciągłych i okresowych pomiarów emisji do powietrza. Rozporządzenie szczegółowo określa zakres oraz metodyki wykonywania tych pomiarów. Dla nowych instalacji lub urządzeń przez pierwszy rok eksploatacji dodatkowo prowadzi się co najmniej raz na trzy miesiące okresowe pomiary emisji. 6 3
Standardy emisyjne Lp. Nazwa substancji Standardy emisyjne w mg/m 3 u (dla dioksyn i furanów w ng/m 3 u), przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych Średnie dobowe Średnie trzydziestominutowe A B 1 pył ogółem 10 2) 30 10 2 substancje organiczne w postaci gazów i par wyrażone jako całkowity węgiel organiczny 10 20 10 3 chlorowodór 10 60 10 4 fluorowodór 1 4 2 5 dwutlenek siarki 50 200 50 6 tlenek węgla 50 100 150 3) 7 tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu 200 4), 5) 400 4), 6) 2004), 7) 7 Standardy emisyjne 8 metale ciężkie i ich związki wyrażone jako metal Średnie z próby o czasie trwania od 30 minut do 8 godzin kadm + tal 0,05 rtęć 0,05 antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan + nikiel + wanad 0,5 9 dioksyny i furany Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8 godzin 0,19) 8 4
System ciągłego pomiaru emisji 9 Schemat blokowy systemu Pomiar zapylenia spalin Pomiar przepływu, temperatury i ciśnienia spalin Analiza NO x, CO 2, CO, SO 2, HCl, HF, H 2 O Datalogger DEMS 500 KE Pobór próbki gazowej Archiwizacja danych Układ przygotowania próbki Komputer emisyjny D-EMS 2000 Analiza TOC Analiza O 2 Szafa pomiarowa Stacja operatorska Stacja operatorska Ochrona środowiska Stacja operatorska 10 5
Analiza składu spalin Sonda poboru spalin Monitor Komputer Wąż grzany Układ kontroli temperatury Ogrzewany układ przygotowania gazu Analizator FT-IR Analizator tlenu Dodatkowo: analizator LZO 11 Zapewnienie jakości u producentów aparatury Norma PN-EN 15267-1 wymienia główne zasady, włączając wspólne procedury i wymagania dla certyfikacji automatycznych systemów pomiarowych do monitorowania jakości powietrza i emisji ze źródeł stacjonarnych. Certyfikację produktu wykonuje się według następujących punktów: próby eksploatacyjne automatycznych systemów pomiarowych, wstępna ocena systemu zarządzania jakością u producentów AMS, certyfikacja, nadzór. Norma ta stosowana jest do certyfikacji wszystkich AMS do monitoringu jakości powietrza atmosferycznego i emisji ze źródeł stacjonarnych, dla których wymagania eksploatacyjne i procedury testowania są dostępne w normach europejskich. 12 6
Zapewnienie jakości u producentów aparatury Norma PN-EN 15267-2 określa: wymagania systemów zarządzania jakością u producentów, wstępną ocenę kontroli produkcji u producentów, ciągły nadzór nad wpływem późniejszych zmian w modelach w czasie eksploatacji wymagania dla certyfikacji automatycznych systemów pomiarowych. Norma ta ma również zastosowanie jako dokument referencyjny dla audytingu systemu zarządzania jakością u producentów. 13 Zapewnienie jakości u producentów aparatury Norma PN-EN 15267-3 określa kryteria eksploatacji i procedury testowania dla automatycznych systemów pomiarowych, które mierzą gazy i zapylenie oraz przepływ w gazach odlotowych ze źródeł stacjonarnych. Norma wspiera wymagania konkretnych dyrektyw europejskich. Dostarcza szczegółowych procedur dotyczących QAL 1 w PN-EN 14181, gdzie wymagane są dane wyjściowe używane w QAL 3. 14 7
Zapewnienie jakości pomiarów w trakcie eksploatacji POŚ art. 147a Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani zapewnić wykonanie pomiarów wielkości emisji lub innych warunków korzystania ze środowiska przez akredytowane laboratorium, wykorzystujące referencyjne metodyki pomiarów. 15 Mobilne akredytowane laboratoria 16 8
Zakres pomiarów kontrolnych Pomiary wstępne emisji z instalacji wykonane w ciągu najpóźniej 14 dni od zakończenia rozruchu instalacji. Pomiary kontrolne wykonane przez pierwszy rok eksploatacji co najmniej raz na trzy miesiące. Kalibracja i walidacja systemu ciągłego pomiaru emisji wykonana po uruchomieniu instalacji i okresowo co trzy lata. Realizacja wymogu prawnego wg normy PN-EN 14181. Coroczna kontrola sprawności działania systemu. Realizacja wymogu prawnego wg normy PN-EN 14181. 17 Podsumowanie Przedstawione powyżej wymagania prawne i techniczne dla instalacji spalania odpadów gwarantują większe bezpieczeństwo ekologiczne, w porównaniu z innymi instalacjami spalania. Można powiedzieć, że spalarnia odpadów to urządzenie ekskluzywne w stosunku do zwykłej kotłowni węglowej, dla której standardy emisyjne są znacznie większe i jednocześnie pomiarom i ocenie podlegają tylko podstawowe zanieczyszczenia a procesy nadzoru i kontroli są znacznie mniej ostre. 18 9
Eugeniusz Głowacki Zakłady Pomiarowo Badawcze Energetyki ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. ul. gen. J. Sowińskiego 3 44-100 Gliwice tel. 32 237 61 00, 237 68 00 fax 32 231 65 42 e-mail: sekretariat@energopomiar.com.pl 19 10