Definicja zdolności pracodawczej (art. 3 k.p.) Osoba fizyczna, Osoba prawna, Jednostka organizacyjna (struktura, wyodrębnienie, oznaczenie) o ile zatrudniają pracowników, a zatem odesłanie do art. 22 k.p. Jednostka organizacyjna konieczne ujęcie w jej konstytucji uprawnienia do samodzielnego zatrudniania pracowników.
Alternatywna definicja pracodawcy Art. 9 ustawy z dnia 13.07.2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy Podmiot, który zatrudnia pracowników, w rozumieniu art. 10 a zatem pracownikiem, o którym mowa w art. 9, jest osoba fizyczna, która, zgodnie z przepisami polskiego prawa, pozostaje z pracodawcą: w stosunku pracy lub jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą albo wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, (na warunkach zlecenia), albo wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z wyjątkiem małżonka pracodawcy, a także jego dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osób przysposabiających, a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.
Modele pracodawcy Właścicielski (pracodawca = osoba prawa cywilnego) Zarządczy (pracodawca = podmiot na którego rzecz praca jest bezpośrednio wykonywana)
Problem pracodawcy ekonomicznego na przykładzie pakietu socjalnego Uchwała SN z dnia 23.05.2006 r. w sprawie III PZP 2/06 Postanowienia porozumienia zawartego w procesie prywatyzacji pośredniej stanowią źródło prawa pracy w rozumieniu art. 9 k.p.
Reprezentacja pracodawcy Art. 3 1 k.p. Za pracodawcę czynności z zakresu prawa pracy dokonuje: Ustawowo osoba lub organ zarządzający Na podstawie wyznaczenia inna osoba Sam pracodawca osoba fizyczna
Czynność w sprawach z zakresu prawa pracy Czynność w sprawach z zakresu prawa pracy czynność prawna (cywilnoprawna) a) czynności prawne (np. zawarcie i rozwiązanie umowy o pracę) b) inne czynności (np. udzielenie urlopu, usprawiedliwienie nieobecności, nałożenie kary porządkowej, wystawienie św. pracy)
Przykłady reprezentacji przez organ osoby prawnej W spółkach kapitałowych dwóch członków zarządu lub członek zarządu łącznie z prokurentem (art. 205 par. 1 i 373 par. 1 k.s.h.) w obu przypadkach umowa spółki może stanowić inaczej W spółdzielniach 2 członków zarządu, członek zarządu i pełnomocnik (także w przypadku zarządu jednoosobowego) art. 54 pr. spółdz.
Wyrok SN z 03.04.2007 r., sygn. II PK 247/06 W rozumieniu art. 3 1 1 k.p. za osobę zarządzającą jednostką organizacyjną nie może być uznany członek organu zarządzającego. W stanie faktycznym wypowiedzenie byłemu członkowi dwuosobowego zarządu zostało złożone przez Prezesa tego zarządu samodzielnie.
Organ jednoosobowy Dyrektor przedsiębiorstwa państwowego, Dyrektor szkoły, Kierownik urzędu
Status prokurenta Prokurent spółki handlowej może być uznany za osobę zarządzającą zakładem pracy w imieniu pracodawcy w rozumieniu art. 241 26 2 w związku z art. 3 1 1 k.p. Stan faktyczny prokurent domagał się wypłaty nagrody jubileuszowej (wyrok SN z 8.12.2005 r., sygn. I PK 125/05)
Przykłady reprezentacji przez osobę zarządzającą: Kierownik wewnętrznej jednostki organizacyjnej będącej pracodawcą, Kurator, Syndyk (upadłość likwidacyjna) Zarządca (upadłość układowa), Likwidator
Wyrok SN z 29.05.2006 r., sygn. I PK 189/05 Stan faktyczny: Powód, pracownik przedsiębiorstwa, został zarządcą w rozumieniu art. 1062 k.p.c. Wobec niemożności zawarcia układu i prowadzenia upadłości likwidacyjnej, zwolnił wszystkich pracowników a następnie złożył sobie wypowiedzenie. Występowanie tej samej osoby fizycznej po dwóch stronach czynności rozwiązującej stosunek pracy nie powoduje jej nieważności, jeżeli uzyskała ona status osoby reprezentującej pracodawcę w rozumieniu art. 3 1 k.p. w wyniku objęcia zarządu jego majątkiem na podstawie art. 1062 k.p.c.
Szczególne przypadki reprezentacji (I) Na przykładzie spółek kapitałowych Art. 210 k.s.h., art. 379 k.s.h. W umowie między spółką a członkiem zarządu spółkę reprezentuje rada nadzorcza albo pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia).
Szczególne przypadki reprezentacji (II) Zawarcie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 101 2 k.p.) przez osobę nieuprawnioną [tu Przewodniczącego RN] do podejmowania w imieniu pracodawcy czynności z zakresu prawa pracy (art. 3 1 k.p. w związku z art. 374 k.h.) powoduje nieważność tej umowy. W umowach między członkami zarządu a spółką oraz sporach między tymi podmiotami, spółka reprezentowana jest przez radę nadzorczą. Wymóg ten oznacza konieczność kolegialnego działania rady, a więc radę nadzorczą in corpore, a nie jej poszczególnych członków, czy pełnomocników. (alternatywne tezy wyroku SN z 23.09.2004 r., sygn. I PK 501/03)
Czynności wobec odwołanych członków zarządu Rada nadzorcza może jednocześnie z odwołaniem członka zarządu rozwiązać z nim umowę o pracę. Równoczesność czynności rady nadzorczej trzeba rozumieć dosłownie. Ma ona miejsce tylko wówczas, gdy obie czynności - odwołanie członka zarządu i rozwiązanie z nim umowy o pracę - podjęte są w jednej uchwale. (wyrok SN z 4.10.2007 r., sygn. I PK 127/07)
uchwałę o odwołaniu z funkcji (uchwała nr 1) i o wypowiedzeniu stosunku pracy (uchwała nr 2). Jednoczesność zdaniem SN = 1 uchwała. Wcześniejszy wyrok z 26.09.2006 r., sygn. II PK 47/06 Art. 61 k.c. nie ma zastosowania, bo sama RN z momentem podjęcia uchwały traci kompetencję i wie o tej okoliczności Glosa krytyczna M. Piotrowski, Rzeczpospolita z 6.05.2008. Art. 61 par. 1 k.c. Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.
KSH. Komentarz do art. 151 300, tom II, S.Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, Warszawa 2005 str. 480, nb 7 Odwołanie członka zarządu wywołuje skutki prawne od chwili jego dokonania, chyba że akt odwołania podaje inny termin. Nie ma tu znaczenia fakt zgłoszenia lub niezgłoszenia odwołania do sądu rejestrowego, ani nawet powiadomienie członka zarządu o dokonanym akcie odwołania
Reprezentacja spółki kapitałowej jako adresata oświadczenia Komu członek Zarządu składa wypowiedzenie albo oświadczenie o rozwiązaniu bez wypowiedzenia? Art. 390 k.s.h. Rada Nadzorcza wykonuje swoje obowiązki kolegialnie. Art. 373 par. 2 k.s.h., art. 205 par. 2 k.s.h. per analogiam?
Osoba wyznaczona Zakres podmiotowy kandydatów do wyznaczenia: Jeden z pracowników zatrudnionych u pracodawcy (najczęściej członek organu zarządzającego ds. personalnych lub Prezes) Zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej. Osoba niezatrudniona u pracodawcy.
Źródło wyznaczenia do czynności z zakresu prawa pracy Akt autonomicznego prawa pracy (np. regulamin pracy) (tak SN w wyroku z 8.06.2006 r., sygn. II PK 315/05) Czynność wyznaczenia przez właściwy organ
Wyznaczenie w drodze oświadczenia właściwego organu W każdym razie oświadczenie musi być złożone w sposób wyraźny i jeżeli wyznaczenie nie obejmuje wszystkich czynności zarówno w sprawach indywidualnych jak i zbiorowych, musi określać zakres upoważnienia lub zakres czynności zastrzeżonych wyłącznie do kompetencji zarządzającego. (wyrok SN z 20.09.2005 r., sygn. II PK 412/04)
Zakres wyznaczenia Wszelkie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy Rodzajowe określenie czynności z zakresu prawa pracy Wykluczone są indywidualne czynności z zakresu prawa pracy (np. złożenie za pracodawcę zeznań w sądzie)
Pełnomocnictwo Na mocy art. 300 k.p. do stosunku pracy ma zastosowanie art. 95 k.c., a zatem czynności prawne mogą zostać dokonane przez pełnomocnika. Pełnomocnictwa udziela osoba uprawniona na podstawi art. 3 1 k.p.
Zakres czynności z zakresu prawa pracy Krąg osób upoważnionych do udzielania pełnomocnictwa procesowego w sprawach z zakresu prawa pracy wyznaczony jest przez art. 3 1 KP, a nie przez art. 38 KC. (postanowienie SN z 14.05.2001 r., sygn. I PZ 9/01) Stan faktyczny: Odrzucenie apelacji jako złożonej przez osobę nieupoważnioną pełnomocnik dysponował pełnomocnictwem udzielonym jednoosobowo