ANALIZA RAPORTÓW EKONOMICZNYCH ASPEKTKÓW LOSÓW ABSOLWENTÓW Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim Raporty dotyczące ekonomicznego aspektu losów Uniwersytetu Jana Kochanowskiego pochodzą ze strony Ministerstwa i i Szkolnictwa Wyższego. Wszelkie informacje liczbowe oraz istotne dla całego badania materiały zostały zaczerpnięte z danych administracyjnych Zakładu Ubezpieczeń oraz z systemu POL ON, czyli systemu informacji o szkolnictwie wyższym. Monitorowanie losów konkretnych uczelni na podstawie danych administracyjnych jest niezwykle cenne i potrzebne do weryfikacji i porównania sytuacji z różnych miast, uczelni czy kierunków. Owe badania mają na celu przede wszystkim podwyższenie jakości kształcenia, a także dostosowanie oferty edukacyjnej do wciąż zmieniających się wymogów współczesnego rynku pracy. Poza tym, dzięki temu, że badania są w pełni anonimowe i nie naruszają prywatności osób badanych można w sposób płynny i systematyczny sporządzić rzetelne i sukcesów studentów danej uczelni. Mówiąc o ekonomicznych aspektach losów mamy na myśli: czas poszukiwania pracy przez, stabilność ich zatrudnienia, wynagrodzenie za wykonywaną pracę. Istotne jest, że przez moment otrzymania pracy rozumiemy datę odprowadzenia pierwszej składki do ZUS z tytułu uzyskanego wynagrodzenia przez danego pracodawcę. Analizowane raporty losów zawodowych dotyczą ogółem 3922 studentów (tabela 1 i 2), zarówno Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, jak i Filii w Piotrkowie Trybunalskim. Dane obejmują studentów I i II stopnia, którzy uzyskali dyplom w 2014 roku, ze wszystkich wydziałów i możliwych kierunków na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego. Trzeba jednak zauważyć, iż istnieje pewna grupa (mianowicie 1064 osoby), która nie została uwzględniona w danych administracyjnych, gdyż na konta ZUS tych osób nie wpłynęła żadna składka. Sytuacja taka może oznaczać brak zatrudnienia w przypadku tych osób, jak również podejmowanie przez te osoby pracy na umowę o dzieło lub umowę zlecenie, pracy na umowę podpisywaną za granicą, a także pracy bez formalnej umowy (wszystkie wymienione wyżej rodzaje umów nie są rejestrowane w zbiorach ZUS). Ponadto osoby ubezpieczone w KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego), również nie widnieją w rejestrach ZUS. Tabela 1. Ilość badanych I stopnia ABSOLWENCI STUDIÓW I STOPNIA
występujący w rejestrach ZUS 1024 nie występujący w rejestrach ZUS 963 Tabela 2. Ilość badanych II stopnia ABSOLWENCI STUDIÓW II STOPNIA występujący w rejestrach ZUS 1834 nie występujący w rejestrach ZUS 101 Pierwszym miernikiem obrazującym sytuację wszystkich objętych badaniem na rynku pracy jest czas poszukiwania pracy. Tabela 3. Czas poszukiwania pracy przez I i II stopnia STUDIA I STOPNIA STUDIA II STOPNIA CZAS POSZUKIWANIA PRACY ś redni czas od uzyskania dyplomu do podj ę cia pierwszej pracy (w miesi ą cach) 3,41 ś redni czas od uzyskania dyplomu do podj ę cia pierwszej pracy na umow ę o prac ę (w miesi ą cach) 3,91 2,79 3,60 Jak podają dane, średni czas na zdobycie pracy przez I stopnia wynosił prawie 4 miesiące. Głębsza analiza informacji dowodzi, że studenci podzieleni dla dokładniejszego zobrazowania na 20% grupy, podejmowali pierwszą pracę w okresie od 0 do 8 miesięcy lub dłużej, zaś pierwszą pracę na umowę o pracę w czasie od 0 do 9 miesięcy lub dłużej. Absolwentom II stopnia zdobycie pierwszej pracy zajęło średnio nie więcej niż 3 miesiące, zaś pracy na umowę o pracę około 4 miesięcy. Analogicznie tej części studentów podzielonych na 20% grupy podjęcie pierwszej pracy zajęło okres od 0 do 5 miesięcy lub dłużej, zaś pierwszej pracy na umowę o pracę od 0 do 8 miesięcy lub dłużej. Krótszy okres czasu na podjęcie jakiejkolwiek pracy przez II stopnia w dużej mierze może zależeć od mniejszych zobowiązań edukacyjnych studentów, większej elastyczności czasem wolnym oraz od kompletnych kwalifikacji i kompetencji, które słaniają potencjalnych pracodawców do większej otwartości na nowych pracowników i udostępnienia im stabilnych stanowisk pracy. Drugi miernik sukcesów na rynku pracy to stabilność pracy, która jest równie istotna co samo jej znalezienie. Dane obrazujące stabilność pracy wśród, zostały oparte na
doświadczeniu przez nich bezrobocia w ciągu 5 kolejnych lat od chwili uzyskania dyplomu (musimy jednak pamiętać, że dla z 2014 roku nie minął jeszcze cały 5 letni okres od uzyskania dyplomu, dlatego nie mamy pełnego obrazu dla lat objętych badaniem). Statystyki dotyczące stabilności pracy przedstawiają także możliwe ryzyko bezrobocia wśród Uniwersytetu Jana Kochanowskiego zestawione z wartościami dla hipotetycznej zbiorowości mieszkańców powiatów zamieszkania. Tabela 4. Stabilność zatrudnienia I i II stopnia STABILNOŚĆ PRACY %, którzy doświadczyli bezrobocia w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu STUDIA I STOPNIA STUDIA II STOPNIA 16,8% 47,4% ryzyko bezrobocia wśród 7,37% 20,52% stopa bezrobocia wśród statystycznych mieszkańców powiatów zamieszkania średni iloraz ryzyka bezrobocia wśród do stopy bezrobocia w ich powiatach zamieszkania 12,09% 13,62% 0,57 1,58 Przeważający procent studentów II stopnia doświadczył bezrobocia w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu. Wielkość ta w zestawieniu ze studentami I stopnia jest jednak porównywalna, gdyż trzeba zauważyć, iż studentów II stopnia występujących w rejestrach ZUS jest o ponad 800 osób więcej niż studentów I stopnia. Mniejsze ryzyko bezrobocia od stopy bezrobocia wśród statystycznych mieszkańców, zwiastuje ogólnie niższe ryzyko bezrobocia po ukończeniu danych. Z kolei średnia wartość ilorazu ryzyka bezrobocia wśród do stopy bezrobocia w ich powiatach zamieszkania, wynosząca poniżej 1 oznacza, że ryzyko bezrobocia jest niższe niż bezrobocie w ich powiatach. Reasumując lepsze perspektywy na pracę po ukończeniu, jak i mniejsze ryzyko bezrobocia w miejscu swojego zamieszkania mają studenci I stopnia. Trzeci miernik sukcesów to wynagrodzenie. Miernik ten został przedstawiony za pomocą danych dotyczących średniego miesięcznego wynagrodzenia, którzy podjęli pracę od dnia uzyskania dyplomu i w kolejnych 5 latach oraz wartości ów dla statystycznej zbiorowości mieszkańców powiatów zamieszkania. Tabela 5. Wynagrodzenia I i II stopnia WYNAGRODZENIE
średnie miesięczne wynagrodzenie w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu podejmujących jakąkolwiek pracę (w zł) średnie miesięczne wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę po uzyskaniu dyplomu (w zł) średnie miesięczne wynagrodzenie dla zbiorowości statystycznych mieszkańców powiatów zamieszkania (w zł) średni iloraz średniego miesięcznego wynagrodzenia absolwenta do średniego miesięcznego wynagrodzenia w jego powiecie zamieszkania STUDIA I STOPNIA STUDIA II STOPNIA 1621,78 zł 1641,07 zł 1912,72 zł 1945,55 zł 3528,66 zł 3512,21 zł 0,48 0,49 Większe średnie wynagrodzenie w pierwszym roku po uzyskaniu dyplomu podejmujących jakąkolwiek pracę niż średnie wynagrodzenie wśród statystycznych mieszkańców, zwiastuje ogólnie wyższe zarobki po ukończeniu danych. Z kolei iloraz średniego wynagrodzenia absolwenta do średniego miesięcznego wynagrodzenia w jego powiecie zamieszkania, powyżej 1 oznacza, że absolwenci zarabiają powyżej średniej wynagrodzeń w ich powiecie. Po analizie zebranych informacji wynika, iż żadna grupa studentów, bez względu na ilość podjętych prac nie zarabiała więcej niż statystyczny mieszkaniec ich powiatu, a także ukończone studia nie były podstawą do zwiększenia ich miesięcznego wynagrodzenia. Jak widzimy z powyższych danych, o ile ukończone studia i zdobyte wykształcenie dają nam w pewnym stopniu gwarancję stałej pracy, chociażby dla pewnej liczby nowych pracowników, jeżeli nie w miejscu zamieszkania to w niedalekiej okolicy, o tyle średnie miesięczne wynagrodzenie pomimo ukończonych nie musi być wcale wyższe niż przeciętne wynagrodzenie statystycznego mieszkańca tego samego powiatu. Kwestia bezrobocia oraz miesięcznego wynagrodzenia oprócz tego, że w znacznej mierze zależy od chęci podjęcia pracy przez człowieka, a także miejsca, w którym mieszka, jest uwarunkowana również kierunkiem, obszarem i dziedziną ukończonych. W związku z tym, poniższe zestawienia przedstawią obraz, największego i najmniejszego zapotrzebowania na specjalistów w zależności od województwa. Wyniki końcowe oparte są na analizie danych dotyczących najbardziej przyszłościowych kierunków, obszarów kształcenia i dziedzin nauki.
Tabela 6. Zapotrzebowanie na I stopnia w województwie łódzkim Kierunek Filologia polska Filologia angielska Historia Stosunki międzynarodowe Bezpieczeństwo narodowe Ekonomia Zarządzanie Wydział Liczba kierunku Procent obecnych w rejestrach ZUS bezrobocia (WWB) zarobków (WWZ) I I I I 7 Forma /nie 30 70% 1,41 0,39 7 /niestac /niestac 28 60,7% 0,37 0,41 /niestac 94 72,3% 0,69 0,57 /niestac 70 61,4% 0.93 0,42 /niestac 166 59% 0,52 0,45 /niestac 54 77,8% 0,76 0,57 /niestac Tabela 7. Zapotrzebowanie na II stopnia w województwie łódzkim Kierunek Filologia polska Historia Stosunki międzynarodowe Wydział Liczba kierunku Procent obecnych w rejestrach ZUS bezrobocia (WWB) zarobków (WWZ) II II II II 7 4 Forma 38 92,1% 2,06 0,44
Stosunki międzynarodowe nie 15 100% 0,38 0,75 112 91,1% 2.07 0,38 114 98,2% 1,48 0,61 nie Analizując tabelę poszczególnych kierunków I i II stopnia na Uniwersytecie Jana Kochanowskiego w Piotrkowie Trybunalskim pod względem bezrobocia i zarobków, w ogólnym rozrachunku najlepiej wypadają absolwenci kierunku stosunków międzynarodowych. Studenci I stopnia wybijają się znacznie ponad skalę w przypadku ryzyka bezrobocia na tle innych kierunków, choć ich zarobki nie są najwyższe. Zaś studenci stosunków międzynarodowych II stopnia, zwłaszcza niestacjonarnych zarówno pod względem wynagrodzenia, jak i ryzyka bezrobocia górują nad całą stawką pozostałych kierunków. Taki wynik może być rezultatem ciągłej komunikacji i polepszania stosunków międzyludzkich z innymi państwami, a także wynikać z dużego zapotrzebowania na międzynarodowy kontakt społeczny z różnymi organizacjami, przedsiębiorstwami czy partiami politycznymi innych państw. Poza tym absolwenci stosunków międzynarodowych są cennym towarem na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy. Oprócz tego, że potrafią analizować zjawiska polityczne, gospodarcze i społeczne w sferze międzynarodowej, posiadają złożoną wiedzę na temat odmiennych kultur, religii i funkcjonowania współczesnych państw, posiadają szereg umiejętności dyplomatycznych, biznesowych i negocjacyjnych, które umożliwiają im pracę w licznych organizacjach, firmach czy instytucjach ogólnobranżowych, zarówno tych lokalnych, jak i międzynarodowych. Analogicznie najgorzej radzącą sobie grupą na rynku pracy spośród wymienionych kierunków I stopnia są absolwenci filologii angielskiej, zaś II stopnia studenci stacjonarni po kierunku pedagogika. Negatywny bilans tych dwóch kierunków może wynikać z tego, iż największe zainteresowanie rynku pracy kumuluje się aktualnie wokół medycznych obszarów kształcenia. Zapotrzebowanie na fachowców od zdrowia, kultury fizycznej zdaje się być priorytetem w czasach panującego kultu ciała, różnorakich diet, mody na operacje plastyczne czy wysportowane, niekiedy do granic możliwości zmodyfikowane sylwetki ludzkie. Po drugie wciąż odczuwalny niż demograficzny nie sprzyja humanistycznym i społecznym dziedziną nauk. Mała liczebność pokolenia niżowego wiąże się nierozerwalnie z niskim zapotrzebowaniem na pedagogów czy nauczycieli. Co za tym idzie zwiększa się popyt na specjalistów w konkretnych dziedzinach, najczęściej technicznych lub informatycznych, co wynika z komputeryzacji społeczeństwa. Szybki rozwój technologii, zmienność tendencji społecznogospodarczych, zapotrzebowanie społeczne na niektóre towary i usługi, sposoby
wykonywania pracy czy środowisko nowych mediów, warunkują ciągłe zmiany na rynku pracy oraz wyznaczają drogę zawodom przyszłości. Tabela 8. Zapotrzebowanie na I stopnia w województwie świętokrzyskim Kierunek Dziennikarstwo i komunikacja społeczna Wydział Humanistyczny Liczba kierunku Procent obecnych w rejestrach ZUS bezrobocia (WWB) zarobków (WWZ) I I I I 61 37,7% 0,44 0,27 Forma /niestac Filologia polska Humanistyczny 54 25,9% 0,38 0,38 /niestac Filologia angielska Humanistyczny 94 46,8% 0,51 0,45 /niestac Historia Humanistyczny 19 21,1% 0,49 /niestac Informacja naukowa i bibliotekoznawstwo Fizjoterapia Pielęgniarstwo Pielęgniarstwo Położnictwo Położnictwo Ratownictwo medyczne Zdrowie publiczne Biologia Humanistyczny 9 o o o o o o o Przyrodniczy /niestac 84 47,6% 0,63 0,39 /niestac 66 60,6% 0,35 0,47 /niestac 16 100% 0 1,13 nie 23 78,3% 0,16 0,43 /niestac 48 97,9% 0 1 nie 34 61,8% 0,32 0,42 /niestac 17 29,4% 0,33 0,38 /niestac 40 17,5% 0,14 0,26 /niestac
Biotechnologia Chemia Geografia Informatyka Matematyka Ochrona środowiska Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej Praca socjalna Wzornictwo Administracja Logistyka Politologia Zarządzanie Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy 47 48,9% 0,01 0,54 /niestac 48 25% 0,52 0,28 /niestac 36 33,3% 0,27 0,35 /niestac 11 100% 1,57 0,49 /niestac 18 44,4% 0,59 0,29 /niestac 27 40,7% 0,87 0,24 /niestac 24 58,3% 1,64 0,46 /niestac 26 26,9% 0 0,26 /niestac 379 40,4% 0,47 0,36 /niestac 54 55,6% 1,05 0,51 /niestac 19 78,9% 0,57 0,46 /niestac 4 /niestac 49 69,4% 1,24 0,51 /niestac 24 54,2% 0,38 0,16 /niestac 199 49,7% 0,73 0,46 /niestac
Tabela 9. Zapotrzebowanie na II stopnia w województwie świętokrzyskim Kierunek Filologia polska Filologia angielska Filologia angielska Wydział Humanistyczny Liczba kierunku Procent obecnych w rejestrach ZUS bezrobocia (WWB) zarobków (WWZ) II II II II 45 91,1% 2,05 0,38 Forma Humanistyczny 8 Humanistyczny 23 95,7% 0,99 0,66 nie Historia Humanistyczny 23 82,6% 1,95 0,37 Fizjoterapia Fizjoterapia Pielęgniarstwo Pielęgniarstwo Położnictwo Zdrowie publiczne Zdrowie publiczne Biologia Biologia Chemia Chemia o o o o o o o Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy Przyrodniczy 81 97,5% 0,78 0,54 nie 65 95,4% 1,92 0,4 42 100% 0,05 0,97 nie 67 95,5% 0,12 0,7 20 100% 0,48 0,65 31 100% 0,49 0,59 nie 32 96,9% 2,42 0,48 26 92,3% 1,62 0,52 nie 72 90,3% 2,81 0,34 9 nie 66 95,5% 2,59 0,37
Geografia Przyrodniczy Matematyka Przyrodniczy Ochrona środowiska Ochrona środowiska Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej Ekonomia Politologia Zarządzanie Zarządzanie Przyrodniczy Przyrodniczy 64 92,2% 1,91 0,41 22 86,4% 1,9 0,37 7 nie 26 92,3% 1,96 0,38 10 80% 1,63 0,54 6 156 94,9% 1,16 0,53 nie 307 93,8% 1,84 0,42 80 98,8% 1,93 0,4 nie 11 100% 0,68 0,78 nie 168 97,6% 1,01 0,59 141 92,9% 1,95 0,38 Jeżeli chodzi o najlepiej rokujących I i II stopnia Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, są to studenci pielęgniarstwa, położnictwa, jak i innych kierunków z obszaru nauk medycznych. Najgorzej z kolei, na rynku pracy pod względem ryzyka bezrobocia radzą sobie absolwenci I stopnia edukacji artystycznej w zakresie sztuk plastycznych, a jeżeli chodzi o wysokość zarobków, najniższe wynagrodzenie otrzymują studenci politologii. W przypadku II stopnia w obu aspektach (bezrobocie i wynagrodzenie) najgorzej wypadają stacjonarni studenci po kierunku biologii. Tak jak wcześniej wspomniałam, pozytywny wynik nauk medycznych nie jest niczym zaskakującym, jeżeli chodzi o przodujące kierunki na współczesnym rynku
pracy. Małe zapotrzebowanie na specjalistów z obszaru sztuki czy nauk przyrodniczych, może zaś być deprymujące, dołujące, czy nawet zniechęcające studentów do dalszej pracy i rozwoju, jednak nie zawsze najwyższe zarobki są najważniejsze, niekiedy liczy się po prostu talent, pasja, satysfakcja czy potrzeba tworzenia. Nie ma bowiem nic bardziej budującego w pracy zawodowej, jak praca zgodna z własnymi przekonaniami i predyspozycjami, przy jednoczesnym poczuciu dobrze spełnionej misji, bez względu na to czy przekazujemy komuś wiedzę, ratujemy życie czy tworzymy zapierające dech w piersiach dzieła sztuki.