Materiały i Studia nr 314 Transfery z tytułu pracy Polaków za granicą w świetle badań Narodowego Banku Polskiego Iza Chmielewska
Materiały i Studia nr 314 Transfery z tytułu pracy Polaków za granicą w świetle badań Narodowego Banku Polskiego Iza Chmielewska Instytut Ekonomiczny Warszawa, 2015 r.
Iza Chmielewska Narodowy Bank Polski; iza.chmielewska@nbp.pl Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Edukacji i Wydawnictw ul. Świętokrzyska 11/21 00-919 Warszawa tel. +48 22 185 23 35 www.nbp.pl ISSN 2084-6258 Copyright Narodowy Bank Polski, 2015
3 Materiały i Studia nr 314 Spis treści 8 9 13 13 15 21 26 31 37 41 42 45 56 56 59 60 61 65 67 69 69
18 23 50 4 Narodowy Bank Polski
13 16 17 19 27 28 30 31 33 37 39 42 43 44 45 46 48 49 56 Materiały i Studia nr 314 5
57 58 59 60 63 64 6 Narodowy Bank Polski
18 33 34 36 40 47 60 Materiały i Studia nr 314 7
Streszczenie 8 Narodowy Bank Polski
Wprowadzenie Materiały i Studia nr 314 9
10 Narodowy Bank Polski
Wprowadzenie Materiały i Studia nr 314 11
12 Narodowy Bank Polski
Rozdział 1 Materiały i Studia nr 314 13
14 Narodowy Bank Polski
Wielkość emigracji i przesłanych do kraju środków w latach 2004-2013 Materiały i Studia nr 314 15
16 Narodowy Bank Polski
Wielkość emigracji i przesłanych do kraju środków w latach 2004-2013 Materiały i Studia nr 314 17
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Wynagrodzenia pracowników 2,9 2,9 3,8 3,8 4,4 4,4 4,5 4,5 3,9 3,9 3,2 3,2 3,0 3,0 2,7 2,7 2,7 2,7 2,5 2,5 Podatki -0,4-0,5-0,6-0,6-0,6-0,5-0,4-0,4-0,4-0,4 Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych i -1,1-1,4-1,6-1,7-1,4-1,1-1,0-0,9-0,8-0,8 Przekazy zarobków 0,9 0,9 1,5 1,5 2,3 2,3 3,1 3,1 3,2 3,2 2,6 2,6 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 2,7 rodki przekazane do do Polski 2,3 2,3 3,3 3,3 4,5 4,5 5,3 5,3 5,2 5,2 4,3 4,3 4,3 4,3 4,2 4,2 4,2 4,2 4,1 4,1 18 Narodowy Bank Polski
Wielkość emigracji i przesłanych do kraju środków w latach 2004-2013 Materiały i Studia nr 314 19
20 Narodowy Bank Polski
Rozdział 2 Materiały i Studia nr 314 21
22 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 23
24 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 25
26 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 27
28 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 29
30 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 31
32 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Rolnictwo \ ogrodnictwo \ łowiectwo \ lenictwo Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy 7% 5% 45% 12% Przemysł 25% 19% 16% 24% Materiały i Studia nr 314 33
Budownictwo 8% 8% 9% 16% Handel \ naprawy 8% 15% 3% 8% Hotelarstwo i gastronomia 20% 23% 4% 8% Transport \ gospodarka magazynowa 8% 5% 6% 3% Administracja 3% 3% 2% 2% Edukacja 2% 5% 2% 3% Ochrona zdrowia \ pomoc społeczna 7% 3% 3% 10% Inny 13% 14% 10% 15% Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy meneder wysokiego szczebla 2% 1% 0% 1% meneder niskiego\redniego szczebla 8% 7% 4% 3% samozatrudnienie, prowadzenie własnego interesu 7% 6% 4% 10% specjalista (np. prawnik, lekarz, ksigowy, wykładowca, informatyk) 10% 10% 4% 13% 34 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość robotnik wykwalifikowany (np. spawacz, operator maszyny, wykwalifikowany murarz, fryzjer, krawiec) 26% 29% 26% 27% prace proste (np. pokojówka, zbieranie owoców, kelner, robotnik budowlany) 34% 30% 46% 25% pomoc domowa (w tym opieka nad dziemi lub starszymi osobam 2% 3% 2% 7% inne 11% 13% 12% 14% Materiały i Studia nr 314 35
Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy wykształcenie Podstawowe 3% 2% 3% 7% Zasadnicze zawodowe 15% 12% 18% 25% rednie zawodowe 26% 31% 28% 23% rednie ogólnokształcce 26% 24% 27% 20% Wysze 29% 32% 23% 24% sytuacja na rynku praca stała 48% 58% 38% 41% praca dorywcza 18% 15% 26% 25% nie pracowałem 35% 27% 36% 34% rodzaj wykonywanej pracy meneder wysokiego szczebla 1% 2% 1% 1% meneder niskiego\redniego szczebla 7% 7% 4% 4% samozatrudnienie, prowadzenie własnego interesu 11% 10% 8% 8% specjalista (np. prawnik, lekarz, ksigowy, wykładowca, inf robotnik wykwalifikowany (np. spawacz, operator maszyny, wykwalifikowany murarz, krawiec) prace proste (np. pokojówka, zbieranie owoców, kelner) 13% 16% 7% 13% 28% 28% 30% 30% 21% 17% 25% 16% sektor zatrudnienia Rolnictwo \ ogrodnictwo \ łowiectwo \ lenictwo 7% 5% 45% 12% Przemysł 25% 19% 16% 24% Budownictwo 8% 8% 9% 16% Handel \ naprawy 8% 15% 3% 8% Hotelarstwo i gastronomia 20% 23% 4% 8% Transport \ gospodarka magazynowa 8% 5% 6% 3% Edukacja 2% 5% 2% 3% Ochrona zdrowia \ pomoc społeczna 7% 3% 3% 10% 36 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 37
38 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 39
Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy do roku powyej roku do roku powyej roku do roku powyej roku do roku powyej roku własne mieszkanie\dom 5% 12% 11% 6% 2% 14% 2% 16% wynajte samodzielne mieszkanie\dom wynajty samodzielny pokój w mieszkaniu\domu 27% 52% 33% 66% 5% 36% 24% 50% 49% 25% 22% 24% 25% 20% 22% 9% wynajmowany pokój i dzielony z innymi osobami (nie rodzin) 10% 5% 0% 3% 11% 5% 6% 5% pomieszczenie udostpnione przez pracodawc lub w hotelu pracowniczy 1% 1% 0% 0% 52% 20% 40% 16% inne 8% 5% 33% 2% 4% 4% 5% 4% 40 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 41
42 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 43
44 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 45
46 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość od roku do 3 lat powyej 3 lat Wielka Brytania co najmniej raz w miesicu 52% 34% co 2-3 miesice 29% 27% co 4-12 miesicy 16% 33% rzadziej ni raz w roku 3% 6% Irlandia co najmniej raz w miesicu 50% 49% co 2-3 miesice 31% 26% co 4-12 miesicy 16% 22% rzadziej ni raz w roku 4% 3% Holandia co najmniej raz w miesicu 60% 48% co 2-3 miesice 20% 33% co 4-12 miesicy 17% 17% rzadziej ni raz w roku 2% 2% Niemcy co najmniej raz w miesicu 63% 51% co 2-3 miesice 30% 23% co 4-12 miesicy 6% 22% rzadziej ni raz w roku 0% 4% Materiały i Studia nr 314 47
48 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 49
50 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 51
52 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 53
54 Narodowy Bank Polski
Czynniki wpływające na transfery i ich wysokość Materiały i Studia nr 314 55
Rozdział 3 56 Narodowy Bank Polski
Co wiemy o transferach trafiających do Polski Materiały i Studia nr 314 57
58 Narodowy Bank Polski
Co wiemy o transferach trafiających do Polski Materiały i Studia nr 314 59
Wielka Brytania Irlandia Holandia Niemcy rodzic(e)\teciowie 56% 37% 38% 23% na własny rachunek w Polsce 26% 45% 36% 26% ona\m (partner\partnerka) 13% 13% 20% 41% dzieci 11% 12% 15% 19% inni/inne 13% 11% 13% 12% 60 Narodowy Bank Polski
Co wiemy o transferach trafiających do Polski Materiały i Studia nr 314 61
62 Narodowy Bank Polski
Co wiemy o transferach trafiających do Polski Materiały i Studia nr 314 63
64 Narodowy Bank Polski
Wnioski Materiały i Studia nr 314 65
66 Narodowy Bank Polski
Bibliografia Materiały i Studia nr 314 67
68 Narodowy Bank Polski
Aneks Materiały i Studia nr 314 69
70 Narodowy Bank Polski
Aneks Materiały i Studia nr 314 71
www.nbp.pl