UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w art. 11 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2018 r., poz. 1457, z późn. zm.). Konieczność wydania nowego rozporządzenia wynika z nadania upoważnieniu ustawowemu nowego brzmienia przez art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2245, z późn. zm.). Projektowane rozporządzenie określa przede wszystkim warunki i tryb wydawania oraz wzory świadectw, certyfikatów, zaświadczeń, aneksów, dyplomów państwowych i innych druków dla przedszkoli oraz szkół podstawowych i ponadpodstawowych, a także dla dotychczasowych gimnazjów dla dorosłych i szkół ponadgimnazjalnych. Przepisy materialne rozporządzenia zawierają uregulowania odnoszące się przede wszystkim do szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Wykaz wzorów druków dla tych szkół zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia. Przepisy odnoszące się do dotychczasowych gimnazjów dla dorosłych i szkół ponadgimnazjalnych w okresie przejściowym zostały określone w przepisach przejściowych. Wykaz wzorów druków szkolnych, które będą obowiązywały w tych szkołach zawiera załącznik nr 6 do rozporządzenia. Jednocześnie w przepisach przejściowych określono poszczególne lata szkolne, w których będą obowiązywały wzory druków określone w załączniku nr 7 do rozporządzenia oraz lata szkolne, od których będą stosowane druki według wzorów określonych w załączniku nr 3 do rozporządzenia. W zakresie merytorycznym rozporządzenie przewiduje podobne rozwiązania jak dotychczasowe rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 kwietnia 2018 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych (Dz. U. z poz. 939 i 2011). W stosunku do ww. rozporządzenia dokonano następujących zmian odnoszących się do druków szkolnych z obszaru szkolnictwa branżowego: 1) przepisy projektowanego rozporządzenia dostosowane zostały do zmienionego nazewnictwa wprowadzonego ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, tj.: a) w zakresie nazwy egzaminu zawodowego (dotychczasowy egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie) oraz dokumentów, które można uzyskać po zdaniu egzaminu zawodowego, tj. certyfikatu kwalifikacji zawodowej (dotychczasowe świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie) i dyplomu zawodowego (dotychczasowy dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe); b) zastąpienia dotychczasowej placówki kształcenia praktycznego centrum kształcenia zawodowego; 2) w związku ze zmianą organizacji kształcenia w branżowych szkołach II stopnia oraz szkołach policealnych (w szkołach tych co do zasady będą się uczyć słuchacze pełnoletni, zatem szkoły te będą funkcjonowały analogicznie jak szkoły dla dorosłych, przy czym kształcenie będzie mogło odbywać się w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej) wprowadzono odpowiednie zmiany w zakresie świadectw i innych druków szkolnych; 3) na świadectwach ukończenia szkół prowadzących kształcenie zawodowe (tj. pięcioletniego technikum, trzyletniej branżowej szkoły I stopnia, dwuletniej branżowej szkoły II stopnia oraz szkoły policealnej) dodano informację o tym, że 1
świadectwo ukończenia danej szkoły nie potwierdza uzyskania kwalifikacji w zawodzie (zgodnie z art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty); 4) dodano wzór druku zaświadczenia o zawodzie, zaświadczenia o przebiegu nauczania oraz poddruku duplikatu. Ponadto w projekcie rozporządzenia oraz w załącznikach do rozporządzenia wprowadzono następujące zmiany: 1) uwzględniając wniosek Stowarzyszenia Szkół IB w Polsce, na świadectwach wydawanych uczniom realizującym program międzynarodowy umieszczona zostanie adnotacja o realizacji lub ukończeniu programu międzynarodowego wraz z pełną nazwą programu (załącznik nr 1); 2) uwzględniając uwagi Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz biorąc pod uwagę przepisy ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 53) dostosowano przepisy projektowanego rozporządzenia, w szczególności w zakresie zabezpieczeń wymaganych dla dokumentów publicznych, do przepisów ww. ustawy oraz określono nowy wzór poddruku duplikatu; 3) w związku ze zmianami w art. 33 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. poz. 2203, z późn. zm.) wprowadzono przepis odnoszący się do poświadczania zgodności kopii z oryginałem świadectwa przez dyrektora szkoły w przypadku określonym tym przepisem; 4) dokonano zmian w związku z zastąpieniem dotychczasowych szkolnych punktów konsultacyjnych przez szkoły polskie. Zmiany w tym zakresie mają charakter dostosowujący; 5) doprecyzowany został przepis dotyczący wydawania świadectw szkolnych w języku mniejszości narodowej, etnicznej lub języku regionalnym. Aby wyeliminować wątpliwości interpretacyjne związane z przygotowaniem do druku części świadectwa wydanego w języku danej mniejszości narodowej, etnicznej lub języku regionalnym, w załączniku nr 1 oraz w załączniku nr 5 przewidziano regulację, zgodnie z którą tłumaczenie, wydruk i wypełnienie świadectwa w odpowiednim języku danej mniejszości narodowej, etnicznej lub języku regionalnym zapewnia dyrektor szkoły. Nadto w załączniku nr 1 oraz załączniku nr 5 do rozporządzenia zaproponowano, że na świadectwie szkolnym promocyjnym i na świadectwie ukończenia szkoły, w miejscu przeznaczonym na wpisanie oceny z zajęć z geografii państwa, z którego obszarem kulturowym utożsamia się mniejszość narodowa zajęć, odnotowuje się odpowiednio uczestniczył lub uczestniczyła. 6) w związku ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którymi dotychczasowa szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej staje się szkołą niepubliczną, dostosowano arkusze ocen w tym zakresie; 7) zmianie uległ element tekstowy znaku graficznego odnoszący się do ram kwalifikacji, przy pozostawieniu bez zmian dotychczasowego elementu graficznego znaku. Zgodnie z art. 10 ust. 4 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie 2
Kwalifikacji (Dz. U. z 2018 r. poz. 2153 i 2245) zmienionym ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2245) określany w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania znak graficzny, informował będzie o przypisanym do kwalifikacji poziomie Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz czego nie przewidywało dotychczasowe brzmienie przepisu o odpowiadającym mu poziomie europejskich ram kwalifikacji. Zmiana ta dostosowuje rozwiązania krajowe do zalecenia Rady z dnia 22 maja 2017 r. w sprawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie i uchylającego zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (Dz. Urz. UE C 189 z 15.06.2017, str. 15). W związku z powyższym uległy zmianie te wzory druków, które zawierały odniesienie do odpowiedniego poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji; 8) uwzględniając postulaty szkolnych punktów konsultacyjnych przy placówkach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej, które z dniem 1 września 2019 r. na mocy art. 77 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw staną się szkołami polskimi, wprowadzono arkusze ocen uczniów dla szkół polskich realizujących program nauczania uwzględniający ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkół polskich w zakresie szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego. Proponowane przez Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą regulacje mają na celu odzwierciedlenie stanu faktycznego pracy szkolnych punktów konsultacyjnych (od dnia 1 września 2019 r. szkół polskich). Szkolne punkty konsultacyjne realizują programy nauczania uwzględniające ramy programowe kształcenia uzupełniającego dla szkolnych punktów konsultacyjnych, które obejmują zajęcia edukacyjne inne niż te przewidziane w szkole w Polsce. Ponad 80 % arkusza ocen nauczyciele Punktów zobligowani są wykreślać (zgodnie z przyjętymi regulacjami). Wprowadzenie nowego wzoru arkusza ocen dedykowanego przyszłej szkole polskiej, ułatwi pracę nauczycielom, zmniejszy ich nakład pracy, co przyczyni się do ograniczenia biurokracji. Pozwoli na wykorzystanie czasu pracy nauczyciela na rzecz rozwoju ucznia. Ważnym aspektem oceny skutków regulacji jest również fakt, iż zmniejszony objętościowo arkusz ocen pozwoli na ograniczenie kosztów przesyłki oraz umożliwi sprawniejszą archiwizację dokumentacji. Poza ww. zmianami w załączniku nr 3 wprowadzono następujące zmiany we wzorach druków: 1) w treści świadectwa promocyjnego i świadectwa ukończenia liceum ogólnokształcącego oraz technikum, a także w arkuszach ocen dodano do obowiązkowych zajęć edukacyjnych język łaciński i kultura antyczna ; 2) na wzorach druków dotyczących dotychczasowych szkolnych punktów konsultacyjnych określenie szkolne punkty konsultacyjne zastąpiono określeniem nazwa szkoły/szkoły polskiej, 3
3) w związku ze zmianą organizacji kształcenia w branżowych szkołach II stopnia oraz szkołach policealnych (w szkołach tych co do zasady będą słuchacze pełnoletni, zatem szkoły te będą funkcjonowały analogicznie jak szkoły dla dorosłych, przy czym kształcenie będzie mogło odbywać się w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej), wprowadzono następujące zmiany: a) odstąpiono od określenia wzoru świadectw promocyjnych oraz świadectw z wyróżnieniem dla branżowej szkoły II stopnia, b) określono wzór indeksu dla branżowej szkoły II stopnia (taki sam jak dla szkoły policealnej); ponadto w indeksie dodano informację o ocenie z egzaminu semestralnego przeprowadzanego w formie zadania praktycznego, c) arkusz ocen słuchacza branżowej szkoły II stopnia został opracowany z uwzględnieniem przepisów dotyczących oceniania i klasyfikowania w tym typie szkoły, m.in. w zakresie klasyfikacji semestralnej; w części dotyczącej wyników klasyfikacji semestralnej uwzględniał będzie oceny z egzaminu w formach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373), d) arkusz ocen słuchacza szkoły policealnej w części dotyczącej wyników klasyfikacji semestralnej uwzględniał będzie oceny z egzaminu w formach określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych; 4) format arkusza ocen ucznia technikum został dostosowany do formatu arkusza ocen ucznia liceum ogólnokształcącego. Do załącznika nr 3 wprowadzono również nowe certyfikaty kwalifikacji zawodowej oraz nowe dyplomy zawodowe zawierające znaki graficzne PRK, a także suplement do dyplomu zawodowego. W załączniku nr 7 wprowadzono następujące zmiany we wzorach druków: 1) na świadectwo ukończenia gimnazjum dla dorosłych, świadectwo ukończenia gimnazjum dla osób kończących dotychczasowe gimnazjum na podstawie egzaminów eksternistycznych, świadectwie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe i dyplomie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe wprowadzono nowy znak graficzny PRK; 2) usunięto świadectwa promocyjne i świadectwo z wyróżnieniem dla słuchaczy branżowej szkoły II stopnia będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum; 3) wprowadzono arkusz ocen (na wzorze odpowiednio nr 53c i 63n) dla uczniów klasy VII i VIII szkoły podstawowej, którzy zmieniają szkołę. Wzory te zawierają dodatkową, pierwszą stronę do wpisania danych o uczniu i danych szkoły, do której uczeń został przyjęty; 4) określono wzory druków świadectw promocyjnych i świadectw ukończenia szkoły dla uczniów branżowej szkoły będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum oraz arkusze ocen dla tych uczniów. Proponuje się, aby rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 września 2019 r. Termin proponowanego wejścia w życie rozporządzenia wynika z daty wejścia w życie nowego brzmienia art. 11 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. 4
Projekt rozporządzenia zostanie udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. z 2017 r. poz. 248) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej Rządowego Centrum Legislacji w zakładce Rządowy Proces Legislacyjny, zgodnie z 52 ust. 1 uchwały nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2016 r. poz. 1006, z późn. zm.). Projektowane rozporządzenie nie podlega notyfikacji, zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. poz. 2039 oraz z 2004 r. poz. 597). Przedmiot regulacji nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Rozporządzenie nie wymaga przedstawienia właściwym organom i instytucjom Unii Europejskiej, w tym Europejskiemu Bankowi Centralnemu w celu uzyskania opinii, dokonania powiadomienia, konsultacji albo uzgodnienia. Rozporządzenie nie ma wpływu na działalność mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. poz. 646, z późn. zm.). Projekt rozporządzenia nie zawiera przepisów określających warunki wykonywania działalności gospodarczej, w związku z powyższym nie ma konieczności stosowania przepisów uchwały nr 20 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 2014 r. w sprawie zaleceń ujednolicania terminów wejścia w życie niektórych aktów normatywnych (M. P. poz. 205). Jednocześnie należy wskazać, że nie ma możliwości podjęcia alternatywnych w stosunku do projektowanego rozporządzenia środków umożliwiających osiągnięcie zamierzonego celu. 5