Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS.

Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS.

ROZDZIAŁ I WSTĘP Czy programowanie jest trudne? Czy programowanie jest trudne? Może tak, a może nie. Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa. Sądząc po liczbie stron internetowych poświęconych Pascalowi, Java Script, C++ można by powiedzieć, że dla prawdziwych fanów programowania nie ma żadnych barier. Z kolei, gdy przypatrzymy się przykładowym niezbyt skomplikowanym programom (patrz rozdział TROCHE HISTORII), to na pewno niektórzy z nas mogą znienawidzić komputery, czy lekcje informatyki. Dlaczego tak się dzieje? Otóż zasady działania komputera oraz informatyka opierają się na matematyce. I nie ma na to rady. Nawet multimedia (grafika. dźwięki i filmy) wykorzystują wielokrotnie skomplikowane wzory matematyczne zawierające sinusy i kosinusy. Przystępując do nauki programowania musimy więc pamiętać, że prędzej czy później otrzemy się o królową Matematykę. Aby nie obciążać Czytelnika kosztami zakupu czy poszukiwania nielegalnych wersji kompilatorów języków Pascal, C, czy Javy skupimy się na podstawach języka skryptowego Visual Basic Script. Do ćwiczeń zawartych w następnych rozdziałach wystarczy nam system operacyjny Windows oraz prosty edytor Notatnik. ROZDZIAŁ II SZCZYPTA WIEDZY CO TO JEST PROGRAM? Najkrótsza definicja programu brzmi następująco: Jest to algorytm zapisany w jakimś języku programowania. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 2 -

CO TO JEST ALGORYTM? Algorytm to schemat postępowania dla rozwiązania jakiegoś zadania. CO TO JEST INSTRUKCJA WARUNKOWA? Jeśli skrypt ma wykonywać odmienne operacje w zależności od bieżącego stanu rzeczy (np. zawartości zmiennej), to programista korzysta z instrukcji warunkowej IF. Przykładowa instrukcja IF: If (Zmienna>10) then MsgBox("Zmienna jest większa od 10") else MsgBox("Zmienna jest mniejsza lub równa 10") End if CO TO JEST INTERPRETER? Specjalny program zajmujący się wczytywaniem, sprawdzaniem poprawności i wykonywaniem skryptów (patrz Host skryptów systemu Windows, Interpretowanie). CO TO JEST INTERPRETOWANIE? Proces zawierający następujące czynności: wczytywanie pojedynczej instrukcji ze skryptu, sprawdzanie jej poprawności, zamiana instrukcji na ciąg rozkazów w kodzie maszynowym (zrozumiałym tylko dla procesora). CO TO JEST PĘTLA? Jeśli skrypt ma wykonać jakąś operację wielokrotnie, to używamy instrukcji pętli np. instrukcji WHILE: Dim licznik licznik = 1 While (licznik <= 4) MsgBox("Jestem wewnątrz pętli ) licznik = licznik +1 Wend Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 3 -

CO TO JEST SKRYPT? Skrypt to plik tekstowy, który zawiera ciąg instrukcji (poleceń) w danym języku skryptowym. Ciąg instrukcji interpretowany (patrz Interpretacja) jest przez specjalny program zwany Hostem skryptów Windows (patrz Interpreter). Dla skryptów w języku VBScript rozszerzenie tego pliku musi być VBS. Dla języka JavaScript rozszerzenie wynosi JS. CO TO JEST ZMIENNA? Zmienna to jeden lub więcej bajtów pamięci operacyjnej, w których można przechowywać dane, np. teksty, daty lub liczby. Procesor rozpoznaje miejsce zmiennej w pamięci po adresie. Aby ułatwić programiście posługiwanie się zmiennymi, w programach każda zmienna ma swoją nazwę nazwa ta nie może zawierać polskich znaków diakrytycznych. ROZDZIAŁ III PROGRAMOWANIE UWAGI WSTĘPNE Użytkownicy systemów Windows 95 i NT bez Internet Explorera 5.x powinni zainstalować tzw. Host skryptów systemu Windows (WSH) np. ze strony http://www.microsoft.com. W systemach rodziny Windows stosowane są powszechnie dwa języki skryptowe VB-Script (VisualBasic Script) oraz J-Script (JavaScript). Język VB-Script powstał na bazie języka Visual Basic firmy Microsoft, natomiast J-Script w oparciu o język obiektowy Java firmy Sun Microsystems. CO TO SĄ JEZYKI SKRYPTOWE? Języki skryptowe to języki programowania posiadające znaczny zasób instrukcji wykorzystujących dostęp do istniejących już funkcji użytkowych oraz wewnętrznych (poprzez biblioteki DLL) np. wyświetlanie komunikatów, wysyłanie poczty, odczyt daty systemowej, zakładanie pliku, obsługa przycisków na stronie internetowej. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 4 -

Aby programować w języku VBS wystarczy, że posiadamy dowolny prosty edytor tekstowy np. Notatnik lub EDIT (dla trybu MS-DOS) za pomocą którego tworzymy plik o rozszerzeniu VBS. Program skryptowy to po prostu zwykły plik tekstowy zawierający instrukcje. Po wykonaniu pliku wystarczy że klikniemy na jego nazwie - wtedy automatycznie pobierane są instrukcje w nim zawarte i natychmiast interpretowane oraz wykonywane. Dzięki temu programowanie staje się szybkie, łatwe i tanie bowiem w każdym Windows począwszy od wersji 98 jest specjalny interpreter WHS (ang. Windows Scripting Host), który po kolei sprawdza poprawność instrukcji, generuje odpowiednie rozkazy dla procesora aż do ostatniej instrukcji. Nazwa interpreter pochodzi stąd, że instrukcje są na bieżąco interpretowane linia po linii. Zalety: interpreter WSH jest za darmo, do pisania programów wystarczy najprostszy edytor Wady: skrypty na ogół wykonują się wolniej niż programy kompilowane URUCHAMIANIE SKRYPTU Są trzy sposoby uruchamiania skryptu: 1. Z Eksploratora Windows gdy użytkownik kliknie dwukrotnie ikonę pliku o rozszerzeniu VBS (zawierającego skrypt). Pliki skryptów są automatycznie kojarzone z programem WSCRIPT. Proces przetwarzania skryptu jest niewidoczny dla użytkownika. 2. Z trybu MS-DOS gdy użytkownik poda polecenie WSCRIPT nazwaskryptu.vbs, to uruchamia hosta skryptów podobnie jak w pierwszym przypadku. 3. Z trybu MS-DOS dla pracy wyłącznie w trybie tekstowym - gdy użytkownik poda polecenie CSCRIPT nazwaskryptu.vbs, to uruchamia inną wersji hosta skryptów - dla tzw. trybu konsolowego. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 5 -

ROZDZIAŁ IV - ĆWICZENIA Ćwiczenie nr 1 Krok nr 1 Za pomocą polecenia Windows START ZNAJDŹ sprawdź, czy w Twoim komputerze plik WSCRIPT.EXE znajduje się w katalogu C:\WINDOWS. Krok nr 2 Uruchom Eksploratora Windows. W folderze C:\Moje dokumenty utwórz nowy podfolder o nazwie SKRYPTY_imię_nazwisko. Uwaga: nie zamykaj okna Eksploratora Windows. Krok nr 3 Za pomocą polecenia Notatnika (polecenie START PROGRAMY AKCESORIA NOTATNIK) utwórz nowy plik o podanej niżej zawartości i zapisz go do katalogu C:\Moje dokumenty\skrypty_imię_nazwisko pod nazwą ĆWICZENIE1.VBS. MsgBox("Nazywam się imię nazwisko") Uwaga: nie zamykaj okna Notatnika (zapisz plik poleceniem Plik Zapisz i przejdź do okna Eksploratora Windows np. za pomocą Alt+Tab). Odszukaj plik ĆWICZENIE1.vbs i kliknij jego ikonę dwa razy. Na ekranie powinno pojawić się okno komunikatu wywołane przez instrukcję MsgBox: Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 6 -

Kliknij przycisk OK., aby zamknąć okno komunikatu. Uwaga: nie zamykaj okna Eksploratora Windows - przejdź do okna Notatnika. Drogi Czytelniku! Poznałeś właśnie pierwszą instrukcję języka Visual Basic MsgBox, która wyświetla tekst w okienku. Aby wszystko działało, to w funkcji MsgBox(...) w miejscu kropek musiałeś umieścić tekst w tzw. podwójnych uszach. Wyjaśnienie: Programiści często używają różnych słów w swoim zawodowym slangu. Podwójne uszy to inaczej apostrofy podwójne.... Uszy pojedyncze to apostrofy pojedyncze.... Sprawdź jak komputer informuje programistę o błędach Przejdź do Notatnika (edycja pliku ćwiczenie1.vbs) i sprawdź co zrobi Host skryptów, gdy w instrukcji MsgBox, usuniesz uszy znajdujące się na początku i końcu tekstu. Powinien pojawić się komunikat informujący o błędzie w formie i treści mniej więcej takiej jak powyższy rysunek. Najważniejszą rzeczą w tym komunikacie są trzy informacje: Wiersz czyli numer wiersza z błędem, Znak czyli numer kolumny z błędem, Błąd czyli opis przyczyny błędu (nie zawsze dokładny). Porada: Trzeba zawsze bardzo dokładnie pisać skrypty, bowiem każda zmiana nawet jednego znaku może prowadzić do błędu to istota każdego programowania. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 7 -

Pamiętaj: Komputer to tylko maszyna i dlatego nie zawsze wie czego od niej oczekujesz! Ćwiczenie nr 2 Utwórz nowy skrypt ĆWICZENIE2.vbs w swoim katalogu o następującej treści: Rem imię nazwisko Klasa Uczymy się jak deklarować zmienne Dim Zmienna deklaracja zmiennej MsgBox(Zmienna) Teraz uruchom skrypt ĆWICZENIE2.vbs. Po uruchomieniu tego skryptu otrzymamy następujące okno: Dlaczego? Dyskusja: W pierwszych trzech liniach uruchomionego skryptu znajdują się komentarze. Komentarze to takie elementy każdego języka programowania, które nie będą wykonywane przez komputer. Mimo wszystko są one bardzo przydatne dla ludzi zajmujących się programowaniem. Służą one bowiem do opisu takich rzeczy jak np. kto i kiedy napisał program, jak działa ten program i w jakim celu został napisany. A człowiek jak to człowiek, szybko zapomina co, gdzie i po co napisał. Gdy zaczniesz programować na bardziej zaawansowanym poziomie wtedy na pewno docenisz rolę komentarzy. Szczególnie gdy zdarzy ci się analizować czyjeś skrypty. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 8 -

Uwagi: Jeśli chcesz przeznaczyć całą linie na komentarz, użyj słowa REM lub znaku apostrofu pojedynczego na początku linii. Jeśli komentarz ma znajdować się po instrukcji języka VBScript to dozwolone jest użycie tyko jednego znaku apostrofu rozpoczynającego komentarz. PO CO UŻYWAMY ZMIENNYCH? Bardzo rzadko programy obywają się bez zmiennych przecież jeśli np. program ma wczytywać hasło użytkownika, to musi najpierw je gdzieś przechować, aby potem je porównać z hasłem poprawnym. Dane które wprowadza użytkownik a potem przetwarza program muszą być przechowywane w pamięci operacyjnej. Zmienna to po prostu obszar pamięci RAM składający się z jednego lub więcej bajtów. Obszar ten ma swoją nazwę np. X, Y, User, Nazwisko, Wiek, Waga, Rodzaj, Rok, Miesiac. W obszarze tym programy mogą przechowywać różne dane, np. liczby, teksty, daty. Aby programista mógł posługiwać się zmiennymi, musi je najpierw zadeklarować, czyli utworzyć w pamięci (albo rozkazać interpreterowi by to zrobił). Jak deklarować zmienne? W tym celu należy posłużyć się tzw. deklaracją deklaracja zmiennej musi rozpoczynać się w nowej linii słowem DIM. Potem następuje spacja (odstęp) oraz nazwa zmiennej (lub nazwy zmiennych) patrz Ćwiczenie nr 2. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 9 -

Reguły deklarowania zmiennej: Deklaracja zmiennej musi rozpoczynać się w nowej linii słowem DIM Nazwa zmiennej musi zaczynać się od litery Nazwa zmiennej nie może zawierać kropki Nazwa zmiennej nie może być dłuższa niż 255 znaków Nazwy zmiennych muszą się różnić od siebie Nazwa zmiennej nie może zawierać polskich znaków diakrytycznych. Instrukcja podstawiania Po zadeklarowaniu zmiennej Zmienna wypadałoby przypisać jej jakąś treść, bo inaczej będzie ona pusta. Taką operację możemy nazwać ładowaniem wartości do zmiennej lub bardziej poprawnie instrukcją przypisania. Instrukcja podstawiania składa się z: nazwy zmiennej, znaku =, wartości podstawianej (może to być tekst lub liczba). Po lewej stronie od znaku = musi być nazwa zmiennej, natomiast po prawej może być także wyrażenie matematyczne np. x * 2. Przykłady: X = 34 Y = 0 Z = X + Y User = uczen02 Nazwisko = Kowalewski Wiek = 18 Waga = 65 Barwa = czarny Rok = 2001 Miesiac = 04 Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 10 -

Podstawowe operatory matematyczne tj. znaki symbolizujące operacje arytmetyczne to: + dodawanie - odejmowanie * mnożenie / dzielenie Teraz wykonamy prosty przykład ilustrujący jak do tej samej zmiennej podstawić różne wartości zmienna nosi nazwę Zmienna, a wartościami będą kolejno: "Imię nazwisko" "Klasa" Ćwiczenie nr 3 Zmień treść skryptu ĆWICZENIE2.vbs (zapisz go w pliku ĆWICZENIE3.VBS) na następującą: ' Imię nazwisko ' Klasa ' Uczymy się jak podstawiać wartości do zmiennej Dim Zmienna Zmienna = "Imię nazwisko" ' Ładowanie treści do zmiennej MsgBox(Zmienna) ' Wyświetlanie zmiennej Zmienna = "Klasa" ' Ładowanie treści do zmiennej MsgBox(Zmienna) ' Wyświetlanie zmiennej Nasz skrypt ĆWICZENIE3.vbs wyświetli po kolei dwa okna: Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 11 -

pierwsze zawierające Twoje imię i nazwisko oraz drugie z symbolem klasy: po kliknięciu w przycisk OK. okno zostanie zamknięte i wyświetli się następne: Jak pobrać dane z klawiatury? Zajmowaliśmy się już chyba dość długo tylko wyświetlaniem danych, czyli wyprowadzaniem wartości zmiennej na ekran. Dlatego teraz wykonamy parę ćwiczeń pokazujących jak pobrać dane od użytkownika do wnętrza skryptu. Do pobierania danych z klawiatury służy instrukcja InputBox. Najczęściej będziemy jej używać w następującej formie: zmienna = InputBox("Tekst zachęty") Ćwiczenie nr 4 Wykonaj skrypt ĆWICZENIE4.vbs o następującej treści: ' Imię i nazwisko, klasa ' Skrypt czytający dane z klawiatury i wyświetlający je na ekranie Dim tekst tekst = InputBox("Wpisz jakiś tekst") MsgBox(tekst) Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 12 -

Gdy uruchomisz skrypt najpierw pojawi się okienko oczekujące na wpisanie tekstu W okienku tym znajduje się tekst zachęty Wpisz jakiś tekst informujący użytkownika co ma wpisać, dwa przyciski OK. i Anuluj oraz białe pole tekstowe służące do wpisywania danych wejściowych. Ustaw kursor w białym polu tekstowym i wpisz dowolny tekst, a potem naciśnij przycisk OK. Wczytany tekst zostanie podstawiony do zmiennej tekst - Instrukcja: tekst = InputBox("Wpisz jakiś tekst") oraz wyświetlony na ekranie - Instrukcja: MsgBox(tekst) A co się stanie gdy naciśniesz przycisk Anuluj. Sprawdź jeszcze raz działanie tego skryptu dla takiego przypadku. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 13 -

W takim przypadku instrukcja InputBox podstawi do zmiennej tekst pusty ciąg, a więc instrukcja następna MsgBox wyświetli pusty ciąg (więc trudno go zobaczyć bowiem pusty ciąg zawiera 0 znaków), czego efektem widocznym na ekranie będzie następujące okno: Ćwiczenie nr 5 Wykonaj skrypt ĆWICZENIE5.vbs o następującej treści: ' Imię i nazwisko, klasa ' Bardziej rozbudowana instrukcja InputBox Dim tekst tekst = InputBox("Jak masz na imię","okienko w lewym górnym rogu ekranu","tutaj wpisz imię",0,0) MsgBox("Cześć "+tekst+"!") Po uruchomieniu skryptu, wpisaniu swojego imienia i kliknięciu w przycisk OK. otrzymasz następujące okno na ekranie: Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 14 -

W skrypcie ĆWICZENIE5.vbs miałeś okazję poznać już bardziej zawansowane możliwości instrukcji InputBox i MsgBox. 1. Możliwość zmiany tytułu okna, wartości domyślnej w polu tekstowym, zmiany położenia narożnika okna: InputBox("Zachęta", "Tytuł okienka", "Wartość domyślna", WspółrzędnaX, WspółrzędnaY) 2. Możliwość dodawania tekstów stałych i zmiennych: MsgBox("Cześć "+tekst+"!") Ćwiczenie nr 6 ROZKAZY, CZYLI INSTRUKCJE Instrukcja warunkowa Do tej pory zajmowaliśmy się skryptami programującymi zachowanie komputera instrukcja po instrukcji. Wyobraź sobie taką sytuację: użytkownik pozostawia puste pole tekstowe ponieważ zapomniał wpisać swoje imię. Czy nie lepiej byłoby aby program mu grzecznie zasygnalizował o tym fakcie? A więc należałoby tak pokierować programem, by ten w zależności od tego czy pobrana dana będzie pusta, czy nie wyświetlał inny komunikat. W tym celu użyjemy instrukcji IF. Instrukcja warunkowa IF służy do zmiany kolejności działań programu w zależności od tego czy dany warunek będzie spełniony, czy też nie. Ogólna postać instrukcji IF wygląda następująco: If (WARUNEK) Then INSTRUKCJA GDY WARUNEK JEST SPEŁNIONY Else INSTRUKCJA GDY WARUNEK NIE JEST SPEŁNIONY End If Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 15 -

Wykonaj skrypt ĆWICZENIE6.vbs o następującej treści: ' Imię i nazwisko, klasa ' Instrukcja warunkowa IF Dim imie imie = InputBox("Podaj swoje imię:","instrukcja IF") If (imie = "") Then MsgBox("Dlaczego robisz sobie żarty?") Else MsgBox(imie+"! Bardzo Cię lubię!") End If Przetestuj działanie skryptu. W przypadku pustego pola tekstowego, zmienna imie będzie pusta, a więc instrukcja IF sprawdzając warunek If (imie = "") przekieruje działanie skryptu do instrukcji MsgBox("Dlaczego robisz sobie żarty?"). W przypadku niepustego pola tekstowego, zmienna imie będzie zawierała co najmniej jeden znak, a więc instrukcja IF sprawdzając warunek If (imie = "") przekieruje działanie skryptu do instrukcji MsgBox(imie+"! Bardzo Cię lubię!"). Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 16 -

Ćwiczenie nr 7 Robimy pętelkę Teraz zajmiemy się następującym problemem: jak zrobić nieprzyjemny (słowo wredny nie jest tutaj odpowiednie!) dla użytkownika skrypt? Do tego celu nadaje się wyśmienicie instrukcja robiąca pętelkę. O co chodzi? zapytasz. Chodzi o to, aby użytkownik zapytany o imię był o nie pytany aż cokolwiek poda z klawiatury. Jeśli pole tekstowe przeznaczone na imię będzie puste skrypt nie powinien przepuścić użytkownika dalej. Ot i wszystko tylko jak to zrobić? To nie jest trudne wystarczy użyć instrukcji pętli DO... LOOP UNTIL. Uwaga: W programowaniu pętli można nieświadomie zapętlić cały program może to w skrajnym przypadku doprowadzić do konieczności restartu systemu operacyjnego. Dlatego wymagana jest szczególna uwaga przy pisaniu pętli. Wykonaj skrypt ĆWICZENIE7.vbs o następującej treści: ' Imię i nazwisko, klasa Dim imie Do imie = InputBox("Podaj swoje imię:","pętelka") If (imie = "") Then MsgBox("Ale jesteś żartowniś?") End If Loop Until (imie<>"") MsgBox("Kocham Cię "+imie+"!") Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 17 -

Po uruchomieniu skryptu pojawi się następujące okno dialogowe: W przypadku pustego pola tekstowego lub naciśnięcia przycisku Anuluj użytkownik otrzyma komunikat a potem skrypt ponowi pytanie o imię. Instrukcja DO LOOP... UNTIL ma następującą postać: Do INSTRUKCJA 1... INSTRUKCJA 2 INSTRUKCJA 3 Loop Until (WARUNEK) Aby sterowanie skryptem wyszło z pętli to co najmniej jedna instrukcja w pętli musi ustawić tak WARUNEK aby był on prawdą. W przeciwnym wypadku sterowanie przejdzie ponownie do INSTRUKCJI 1. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 18 -

Ćwiczenie nr 8 Jak pisać własne funkcje? Jeśli często wykonujemy jakieś operacje (zazwyczaj będą to serie instrukcji) to dobrze byłoby je napisać tylko raz a potem wielokrotnie uruchamiać (wywoływać) nie przejmując się w ogóle jak je napisaliśmy. Do tego celu służą funkcje zwane także podprogramami. Drugą ważną przyczyną tworzenia funkcji jest upraszczanie programów bowiem dla dłuższych programów stają się one czytelniejsze. Aby pokazać jak to zrobić zajmiemy się prościutkim przykładem - patrz skrypt poniżej: ' To jest program główny MsgBox("Witam w języku skryptowym") Teraz zamienimy treść skryptu tak, aby nadal działał tak samo ale z użyciem funkcji: ' Deklaracja funkcji Hello Function Hello MsgBox("Witam w języku skryptowym") End Function ' Tu jest program główny Call Hello() Uwaga: Funkcję należy podobnie jak zmienne deklarować na początku skryptu. Deklarację funkcji rozpoczynamy słowem Function potem wstawiamy spację, nazwę funkcji, treść funkcji (czyli to co będzie wykonywała), no a na końcu umieszczamy słowa kończące deklarację, czyli End Function. Aby nasz skrypt działał poprawnie musimy w części jego głównej umieścić instrukcję przywołującą naszą funkcję Hello, czyli Call Hello(). Nie zapomnij o parze nawiasów okrągłych, które służą do przekazywania argumentów. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 19 -

Wykonaj skrypt ĆWICZENIE8.vbs o następującej treści: ' Deklaracja funkcji Hello Function Hello MsgBox("Witam z wnętrza funkcji Hello!!!") End Function ' Tu jest program główny MsgBox("Witam w skrypcie. Teraz wywołam funkcję Hello") Call Hello MsgBox("Znowu jestem w skrypcie!!!") Ćwiczenie nr 9 Teraz zróbmy coś trudniejszego jak Ci pewnie wiadomo z lekcji matematyki każda funkcja ma argumenty oraz przybiera jakąś wartość dla konkretnych argumentów. I tak też jest w programowaniu. Wyjaśnię Ci tylko dlaczego w poprzednich przykładach nie używaliśmy argumentów dlatego, że funkcja ta nie potrzebowała żadnych argumentów ani nie musiała zwracać żadnej wartości funkcja Hello nie wykonywała dla programu głównego żadnych obliczeń. Takie przypadki zobaczysz bardzo często jeśli zaczniesz zajmować się programowaniem. Przejdźmy więc do obiecanych obliczeń na razie nie będą to obliczenia na liczbach lecz proste dodawanie tekstów czyli ich łączenie. Naszą funkcję nazwiemy DodajTeksty. Będzie ona miała dwa argumenty x i y, nazywane przez programistów parametrami. Za pomocą tych parametrów funkcja DodajTeksty będzie pobierała z programu głównego dwa teksty, potem je doda do siebie i przekaże do programu głównego. Program główny zajmie się wyłącznie pobieraniem danych, wywołaniem funkcji oraz wyświetlaniem wyniku. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 20 -

Napisz skrypt ĆWICZENIE9.vbs ' Skrypt Dodawanie - ten skrypt sumuje dwa teksty ' Instrukcja wywołania funkcji z parametrami ' Definicja funkcji DodajTeksty Function DodajTeksty(x,y) DodajTeksty = x + y End Function ' Tu jest program główny Dim Tekst1, Tekst2 Tekst1 = InputBox("Podaj Tekst1") Tekst2 = InputBox("Podaj Tekst2") ' Wywołuję funkcję SumaTekstow = DodajTeksty(Tekst1, Tekst2) MsgBox("Suma tekstów równa się "+SumaTekstow) Pewnie już zauważyłeś, że za nazwą funkcji są umieszczone parametry w nawiasach okrągłych Function DodajTeksty(x,y). Nawiasy te powodują że funkcja DodajTeksty oczekuje parametrów od programu ją wywołującego. Dlatego w programie głównym gdy wywołujemy tę funkcję należy po nazwie DodajTeksty podać konkretne zmienne także w nawiasach okrągłych DodajTeksty(Tekst1, Tekst2). Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 21 -

Prześledźmy działanie naszego skryptu: UWAGA: Po uruchomieniu skryptu jego działanie nie rozpoczyna się od instrukcji Function DodajTeksty(x,y) Działanie skryptu rozpoczyna się od programu głównego, czyli od instrukcji Tekst1 = InputBox("Podaj Tekst1") Po podaniu tekstu pierwszego skrypt wpisuje go do zmiennej Tekst1 Następnie wykonuje się instrukcja Tekst2 = InputBox("Podaj Tekst2") Po podaniu drugiego tekstu skrypt wpisuje go do zmiennej Tekst2 Teraz skrypt wykonuje następujące czynności: 1. wywołuje funkcję DodajTeksty i przekazuje je kolejno wartości zmiennych: Tekst1 i Tekst2 do wnętrza funkcji DodajTeksty(Tekst1, Tekst2) 2. funkcja przypisuje wartość zmiennej Tekst1 do parametru x, a wartość zmiennej Tekst2 do parametru y Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 22 -

3. funkcja dodaje do siebie x i y, a wynik dodawania przypisuje do swojej nazwy DodajTeksty = x + y Kończy się działanie funkcji wracamy do programu głównego Następuje przypisanie wartości funkcji (znajduje się ona w nazwie DodajTeksty) SumaTekstow = DodajTeksty(Tekst1, Tekst2) I na koniec wykonywana jest instrukcja następująca po wywołaniu funkcji DodajTeksty MsgBox("Suma tekstów równa się "+SumaTekstow) Jak działa funkcja? Zanim prześledzimy szczegółowo jak działa funkcja użyta w poprzednim skrypcie musisz wiedzieć że funkcja DodajTeksty nie widzi zmiennych zadeklarowanych w programie głównym widzi tylko swoje wewnętrzne zmienne czyli x i y. Po wczytaniu dwóch ciągów znaków do zmiennych Tekst1, Tekst2 następuje wywołanie funkcji DodajTeksty Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 23 -

Tekst1 Tekst2 Function DodajTeksty(x,y) (Pobranie wartości zewnętrznych do x i y ) x Tekst1 y Tekst2 (Dodawanie wartości wewnętrznych x+i y ) (Przekazanie wyniku do DodajTeksty ) DodajTeksty = x + y (Powrót do programu głównego ) End Function SumaTekstow = DodajTeksty Rys. Tak wygląda rozmowa funkcji z programem głównym Wewnątrz funkcji wykonywane są następujące czynności: Pobranie wartości zewnętrznych do x i y Dodawanie wartości wewnętrznych x+i y Przekazanie wyniku do DodajTeksty Powrót do programu głównego W zmiennej SumaTekstow znajduje się obliczony przez funkcję wynik. Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 24 -

Ćwiczenie nr 10 Narysuj schemat blokowy algorytmu wyświetlającego 10 kolejnych liczb naturalnych oraz napisz program ĆWICZENIE10.VBS realizujący podany algorytm. Tak wygląda algorytm: START n = 1 n < 11 STOP wyświetl n n = n + 1 A tak wygląda program ĆWICZENIE10.VBS ' Imię i nazwisko, klasa Dim n n = 0 Do n = n + 1 MsgBox(n) Loop Until (n=10) Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 25 -

Ćwiczenie nr 11 Napisz program, który wypisuje zestawienie temperatur w skali Fahrenheita i ich odpowiedników w skali Celsjusza, wyliczonych wg wzoru C 5 ( F 32) 9 Program ĆWICZENIE11.VBS ' Imię i nazwisko, klasa Dim fahr, celsius, lower, upper, step lower = 0 ' dolna granica temperatur upper = 200 ' gorna granica temperatur step = 20 ' rozmiar kroku fahr = lower while ( fahr <= upper ) celsius = 5 * (fahr-32) / 9 MsgBox ( CStr(fahr) + " F = " + CStr(celsius) + " C") fahr = fahr + step wend Jerzy Kluczewski. JĘZYK VBS INSTRUKCJA ĆWICZENIOWA. - 26 -