HISTORIA DYPLOMACJI POLSKIEJ TOMY 1939-1945 pod redakcją Waldemara Michowicza Opracowali: Andrzej Maciej Brzeziński Tadeusz Dubicki Marek Kazimierz Kamiński Krystyna Kersten Jerzy Kozeński Czesław Madajczyk Wojciech Materski Waldemar Michowicz Dariusz Stola Andrzej Suchcitz Zygmunt Zieliński Warszawa 1999 Wydawnictwo Naukowe PWN
SPIS TREŚCI Wstęp Waldemar Michowicz 5 I. Organizacja polskiej służby dyplomatycznej w okresie II wojny światowej Waldemar Michowicz 9 1. Służba dyplomatyczna w dobie klęski wrześniowej i uchodźstwa rządu we Francji (wrzesień 1939 czerwiec 1940) 9 A. Ewakuacja MSZ i obcego korpusu dyplomatycznego z Polski we wrześniu 1939 r. 9 B. Losy polskich placówek dyplomatycznych we wrześniu 1939 r 15 C. Organizacja MSZ we Francji i nowe zadania polskiej służby dyplomatycznej. 20 D. Zmiany personalne w placówkach zagranicznych (październik 1939 czerwiec 1940) 26 2. Polskie MSZ i placówki dyplomatyczne przy boku sojuszniczej Anglii (lipiec 1940 Upiec 1941) 33 A. Reorganizacja MSZ i jego sytuacja po ewakuacji do Londynu (lipiec 1940 lipiec 1941) 33 B. Likwidacja niektórych placówek dyplomatycznych w wyniku agresji Niemiec w 1940 i 1941 r 39 3. Polska służba zagraniczna w okresie nadziei i rozczarowań. Od nawiązania do zawieszenia stosunków dyplomatycznych z ZSRR 45 A. Kryzys lipcowy 1941 r. i zmiany w MSZ 45 B. Szczególna rola Ambasady RP w Moskwie 49 C. Stabilizacja sieci polskich placówek zagranicznych (lipiec 1941 lipiec 1943) 59 D. Korpus dyplomatyczny akredytowany przy prezydencie Rzeczypospolitej Polskiej (Upiec 1941 lipiec 1943) 64 4. Na drodze ku katastrofie (lipiec 1943 lipiec 1945) 66 A. Zmiany kierownictwa MSZ i jego reorganizacje 66 B. Ruch służbowy w placówkach dyplomatycznych w latach 1944 1945 72 C. Cofnięcie uznania rządowi RP na uchodźstwie oraz likwidacja jego służby dyplomatycznej 74 5. Polska sieć konsularna w dobie II wojny światowej 80 6. Sekcja Spraw Zagranicznych kryptonim Moc" 93 7. Finansowe aspekty działalności polskiego aparatu dyplomatycznego 97 843
II. Dyplomacja polska w walce o zachowanie ciągłości Państwa Polskiego (wrzesień 1939 czerwiec 1940) Waldemar Michowicz 106 1. Niemiecka agresja na Polskę. Polskie zabiegi o wykonanie zobowiązań sojuszniczych przez Francję i Wielką Brytanię 106 2. Dyplomacja polska wobec agresji ZSRR z 17 września 123 3. Zachodni sojusznicy Polski wobec 17 września 1939 r 131 4. Zmiana międzynarodowej sytuacji Polski i powstanie rządu RP we Francji... 135 5. Organizacja Polskich Sił Zbrojnych we Francji 142 6. Stosunki z sojusznikami. W poszukiwaniu wspólnych celów i działań 144 7. Dyplomacja polska wobec poczynań ZSRR (październik 1939 czerwiec 1940) 154 8. Druga katastrofa 162 III. Od klęski Francji do agresji Niemiec na Związek Sowiecki Jerzy Kozeński... 167 1. Zacieśnienie polsko-brytyjskich stosunków dyplomatycznych i więzów sojuszniczych 167 2. Polsko-czechosłowackie rokowania w sprawie powojennej konfederacji 194 FV. Walka dyplomacji polskiej o normalizację stosunków z ZSRR (czerwiec 1941 lipiec 1942) Wojciech Materski 211 1. Układ Sikorski-Majski 211 2. Ambasada RP w Moskwie 228 3. Dyplomatyczne aspekty utworzenia Armii Polskiej w ZSRR 242 4. Wizyta premiera Władysława Sikorskiego w Moskwie 251 5. O gwarancje dla granicy ryskiej 265 6. Wokół idei Międzymorza 278 7. Druga wizyta premiera Władysława Sikorskiego w Stanach Zjednoczonych... 293 8. Fiasko misji ambasadora Kota 304 V. Zerwanie stosunków polsko-sowieckich Wojciech Materski 319 1. Przeciw rozluźnieniu sojuszu polsko-brytyjskiego 319 2. Nowy ambasador RP w Kujbyszewie 326 3. Dyplomacja RP wobec regionu Europy Środkowej 338 4. Trzecia wizyta premiera Sikorskiego w Stanach Zjednoczonych 347 5. Zerwanie stosunków polsko-sowieckich 360 6. Groźba tzw. lewicowej alternatywy 380 7. Ostatnie tygodnie dyplomacji gen. Sikorskiego 387 VI. Dyplomacja polska wobec dyktatu mocarstw (lipiec 1943 luty 1944) Marek Kazimierz Kamiński 397 1. Śmierć gen. Władysława Sikorskiego i zmiany w naczelnych władzach RP... 397 2. W obliczu próby zawarcia przez władze czechosłowackie układu sojuszniczego ze Związkiem Sowieckim 401 3. Pośrednictwo mocarstw anglosaskich w próbie reaktywowania polsko-sowieckich stosunków dyplomatycznych oraz kwestia stref wpływów 408 4. Ponowne pojawienie się problemu sojuszu czechosłowacko-sowieckiego 415 5. Aktywność dyplomacji polskiej przed konferencją ministrów spraw zagranicznych trzech mocarstw w Moskwie 419 6. Fiasko usiłowań dyplomacji brytyjskiej na konferencji moskiewskiej (19-30 października 1943) 427 7. Dalsze perypetie z prosowiecką poutyką czechosłowackiego prezydenta Edvarda Beneśa 433 8. Aktywność dyplomacji polskiej przed konferencją szefów rządów trzech mocarstw w Teheranie 441 9. Anglosaska polityka appeasementu w sprawach polskich na konferencji szefów rządów trzech mocarstw w Teheranie (28 listopada 1 grudnia 1943) 447 844
10. Początki brytyjskiej poutyki wzmożonego nacisku na władze polskie 454 11. Polskie aspekty podróży prezydenta Edvarda Benesa do Moskwy 459 12. Rząd polski wobec faktu wkroczenia Armii Czerwonej w granice RzeczypospoUtej 466 13. Brytyjskie próby skłonienia rządu polskiego do kapitulacji wobec żądań sowieckich 474 14. Podsumowanie 489 VII. Dyplomacja polska w poszukiwaniu kompromisu polsko-sowieckiego (kwiecień -listopad 1944) Krystyna Kersten 491 1. Nowe inicjatywy dyplomatyczne (kwiecień-maj) 491 2. Rozmowy z ambasadorem Lebiediewem w Londynie 501 3. Wizyta premiera Mikołajczyka w Waszyngtonie 506 4. W obliczu faktów dokonanych (Upiec 1944) 517 5. Pierwsza wizyta Mikołajczyka w Moskwie (sierpień 1944) 528 6. Dyplomacja polska w walce o pomoc dla Warszawy 539 7. Rozmowy ostatniej szansy druga wizyta premiera Mikołajczyka w Moskwie. 547 VIII. Dyplomacja rządu narodowego protestu Krystyna Kersten 573 1. Założenia poutyki zagranicznej rządu Tomasza Arciszewskiego 573 2. Dyplomacja polska w przededniu Konferencji Trzech 583 3. Dyplomacja polska wobec postanowień konferencji krymskiej 596 4. Dyplomacja polska w warunkach postępującej izolacji 605 5. Dyplomacja polska wobec podstępnego aresztowania przywódców Polski Podziemnej 612 6. W obuczu zbliżającej się klęski 618 7. Cofnięcie uznania 629 IX. Varia 640 1. Walka dyplomacji polskiej z propagandą niemiecką w latach 1939-1945 Tadeusz Dubicki, Andrzej Suchcitz 640 2. Dyplomacja polska wobec zagłady Żydów Dariusz Stola 666 3. Polityka polska wobec kształtowania się idei ONZ (1941-1945) Andrzej Maciej Brzeziński 690 4. Polska Watykan w latach 1939-1945 Zygmunt Zieliński 711 A. Wprowadzenie 711 B. Przedstawicielstwa Watykanu i RzeczypospoUtej Polskiej 713 C. Administracja kościelna i sprawa wykonywania jurysdykcji rzymskiej 719 D. Rzymski obraz stanu Kościoła i jego źródła 727 E. Rzym w ogniu krytyki i postulatów 729 F. Próby aktywizacji Stolicy Apostolskiej i 735 5. Dyplomacja polska w obronie kultury narodowej Czesław Madajczyk 740 X. Bilans działań dyplomacji polskiej w latach 1939-1945 Waldemar Michowicz.. 745 Źródła i literatura Barbara Janicka 758 Aneksy Barbara Janicka 764 Wykaz skrótów 783 Indeks autorów Barbara Janicka 786 Indeks osób Barbara Janicka 791 Indeks nazw geograficznych i etnicznych Barbara Janicka 827 Spis map 838 Spis ilustracji 839
SPIS MAP Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w Europie 40-41 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w Azji 51 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w Ameryce Północnej 62 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej w Ameryce Środkowej 66 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w Ameryce Południowej 82 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w Afryce 88 Urzędy podległe Ministerstwu Spraw Zagranicznych RzeczypospoUtej Polskiej w AustraUi i Ocearui 104
SPIS ILUSTRACJI 1. Władysław Raczkiewicz, prezydent RP. Fot. Archiwum Dokumentacji Mechanicznej w Warszawie (dalej - ADM), sygn. XVIII-84(1) 2. Gen. Władysław Sikorski, premier RP i Naczelny Wódz. Fot. ADM, sygn. XVIII-92 3. Prezydent Władysław Raczkiewicz i premier gen. Władysław Sikorski podczas składania oświadczeń, Paryż, październik 1939 r. Fot. ADM, sygn. XVIII-170(1) 4. August Zaleski, minister spraw zagranicznych (1939-1941). Fot. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego (dalej -IPMS) 5. Zygmunt GraUński, wiceminister spraw zagranicznych (1939-1940). Fot. ADM, sygn. I-B-600(25) 6. Jan Ciechanowski, ambasador RP w Waszyngtonie. Fot. ADM, sygn. I-D-1399 7. Tadeusz Gwiazdoski, kierownik Wydziału Organizacji Międzynarodowych MSZ. Fot. ADM, sygn. I-A-2532a 8. Paszport służbowy Mieczysława Sędzielowskiego, wystawiony przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP, Angers, 10 maja 1940 r. IPMS, koi. 421 9. Wizyta Sumnera Wellesa, wysłannika prezydenta Stanów Zjednoczonych F. D. Roosevelta u ministra spraw zagranicznych RP Augusta Zaleskiego, Paryż, marzec 1940 r. Siedzą od lewej: Sumner Welles, ambasador Stanów Zjednoczonych przy rządzie RP Anthony Drexel-Biddle, August Zaleski. Fot. ADM, sygn. XVIII-172(4) 10. Ignacy Paderewski (w środku) przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych, 1940 r. Pierwszy od lewej Aleksander Ładoś, charge d'affaires w Szwajcarii. Fot. ADM, sygn. XVIII-75(1) 11. Premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill i minister spraw zagranicznych RP August Zaleski podpisują polsko-brytyjską umowę wojskową, Londyn, 5 sierpnia 1940 r. Siedzą od lewej: Edward HaUfax, Edward Raczyński, Władysław Sikorski, Winston Churchill, August Zaleski, Clement Attlee. Pierwszy od lewej stoi Anthony Eden. Fot. ADM, sygn. XVIII-438 12. Posiedzenie rządu RP z udziałem prezydenta Władysława Raczkiewicza, Londyn, b.d. Siedzą od lewej: Władysław Sikorski, Henryk Strasburger, August Zaleski, Władysław Raczkiewicz. Fot. ADM, sygn. XXI-20 13. Spotkanie prezydenta Władysława Raczkiewicza z gen. Władysławem Sikorskim, Londyn, b.d. Fot. ADM, sygn. XXI-2 14. Uroczyste spotkanie władz RP z ambasadorem Stanów Zjednoczonych przy rządzie RP Anthonym Drexel-Biddle'em, Londyn, b.d. Siedzą od lewej w pierwszym rzędzie: Anthony Drexel-Biddle, Władysław Raczkiewicz, Władysław Sikorski; w drugim rzędzie: Stanisław Mikołajczyk, Józef Haller, Stanisław Stroński, Jan Stańczyk, Marian Seyda. Fot. ADM, sygn. XXI-22(1) 839
15. Edvard Beneś i gen. Władysław Sikorski. Fot. BibUoteka Polska w Londynie 16. Edward Raczyński, ambasador RP w Londynie, kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych (VH 1941 VIII 1943). Fot. ADM, sygn. U-l 1562-11563 17. Kajetan Dzierżykraj-Morawski, poseł RP przy rządzie czechosłowackim w Londynie, następnie sekretarz generalny Ministerstwa Spraw Zagranicznych i ambasador przy rządzie de Gaulle'a w Paryżu. Fot. ADM, sygn. I-D-2128 18. Ambasador Wielkiej Brytanii przy rządzie RP Cecil Francis Dormer wręcza listy uwierzytelniające prezydentowi RP Władysławowi Raczkiewiczowi, Londyn, 7 maja 1941 r. W środku radca ambasady brytyjskiej Frank Savery. Fot. IPMS 19. Wystąpienie ministra spraw zagranicznych Augusta Zaleskiego na posiedzeniu Rady Narodowej RP, Londyn, b.d. Pierwszy od lewej bp Józef Gawlina. Fot. ADM, sygn. XVIH-216(1) 20. Ambasador Czechosłowacji przy rządzie RP Jan Skalicky wręcza listy uwierzytelniające prezydentowi RP Władysławowi Raczkiewiczowi, Londyn, 27 czerwca 1941 r. W środku August Zaleski. Fot. IPMS 21. Spotkanie gen. Władysława Sikorskiego z ambasadorem Wielkiej Brytanii w Stanach Zjednoczonych Edwardem HaUfaksem, Waszyngton, 4 kwietnia 1941 r. Fot. ADM, sygn. XXI-17 22. Gen. Władysław Sikorski i ambasador ZSRR w Wielkiej Brytanii Iwan Majski podpisują układ polsko-sowiecki, Londyn, 30 Upca 1941 r. Od lewej: Władysław Sikorski, Anthony Eden, Winston Churchill. Pierwszy z prawej Iwan Majski. Fot. ADM, sygn. XXI-16(2) 23. Pożegnanie ambasadora Stanisława Kota przed odlotem na placówkę w Moskwie, Londyn, 2 września 1941 r. Od lewej: Stanisław Stroński, Stanisław Kot, Władysław Sikorski. Fot. ADM, sygn. XVUI-193(1) 24. Powitanie gen. Władysława Sikorskiego w Kujbyszewie, 30 listopada 1941 r. Od prawej: ambasador Stanisław Kot, gen. Władysław Sikorski, gen. Władysław Anders. Fot. ADM, sygn. XVin-323(l) / 25. Przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRR Józef Stalin podpisuje deklarację polsko-sowiecką, Moskwa, 4 grudnia 1941 r. Stoją od prawej: Wiaczesław Mołotow, gen. Władysław Sikorski, Stanisław Kot, gen. Władysław Anders, Gieorgij Malenkow. Fot. IPMS 26. Powitanie gen. Władysława Sikorskiego na dworcu kolejowym w Tockoje, 12 grudnia 1941 r. Od lewej: gen. Władysław Sikorski, gen. Władysław Anders, Stanisław Kot, gen. Michał Karaszewicz-Tokarzewski. Fot. ADM, sygn. XVIII-325 27. Spotkanie pracowników Ambasady RP w ZSRR z przedstawicielami władz najwyższych ZSRR. Stoją od lewej: Aleksander Mniszek, Henryk Spkolnicki, Jan Tabaczyński, Nikołaj Nowikow, Gorin, Mołoczkow, Stanisław Kot, Michaił Kalinin, Andriej Wyszynski, gen. Zygmunt Szyszko-Bohusz, płk Romuald WoUkowski, Baszyrew. Fot. ADM, sygn. XXI-42(1) 28. Ambasador RP w ZSRR Stanisław Kot (z lewej), przewodniczący Rady Najwyższej ZSRR Michaił Kalinin i zastępca komisarza ludowego spraw zagranicznych Andriej Wyszynski. Fot. ADM, sygn. VUI-305(4) 29. Gen. Władysław Anders. Fot. ADM, sygn. XVffl-3 30. Prezydent Stanów Zjednoczonych Franldin D. Roosevelt wita gen. Władysława Sikorskiego, Waszyngton, marzec 1942 r. Fot. IPMS 31. Powitanie gen. Władysława Sikorskiego w Detroit, grudzień 1942 r. Fot. ADM, sygn. 32. Powitanie gen. Władysława Sikorskiego na lotnisku w Meksyku, 27 grudnia 1942 r. Obok gen. Sikorskiego (z lewej) ambasador RP w USA Jan Ciechanowski. Fot. ADM, sygn. XVIII-189(1) 33. Gen. Władysław Sikorski z wizytą u prezydenta Meksyku AviU Camacho, grudzień 1942 r. Fot. ADM, sygn. XVIII-189(6) 840
34. Minister spraw zagranicznych Meksyku Ezeąuiel Padilla odznacza gen. Władysława Sikorskiego, grudzień 1942 r. Fot. ADM, sygn. XVIII-189(9) 35. Kancelaria Ambasady RP przy Stohcy Apostolskiej, Watykan, Santa Marta. Od lewej: ks. prałat Walerian Meysztowicz, radca kanoniczny ambasady, Witold Bronowski, sekretarz ambasady, ambasador Kazimierz Papee. Ftondazione Romana Marchesa J. S. Umiastowska, Rzym 36. Paszport dyplomatyczny gen. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego, wystawiony przez Ambasadę RP w Waszyngtonie. Fot. Archiwum Akt Nowych w Warszawie (dalej - AAN), Akta Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego 37. Wypłata zasiłku w Konsulacie Generalnym RP w Londynie, wrzesień 1942 r. Fot. ADM, sygn. XVm-229(l) 38. List króla Szwecji Gustawa V do prezydenta RP Władysława Raczkiewicza, informujący o przyjęciu do wiadomości zakończenia misji dyplomatycznej przez posła RP w Sztokholmie Gustawa Potworowskiego, 4 lutego 1943 r. IPMS, A.48.1/L6, k. 4 39. Listy uwierzytelniające ambasadora Wielkiej Brytanii przy rządzie RP Owena St. Clair 0'Malleya (strona pierwsza i druga). IPMS, A.48.1/L4, k. 52-53 40. Ambasador Wielkiej Brytanii przy rządzie RP Owen St. Clair 0'Malley wręcza listy uwierzytelniające prezydentowi RP Władysławowi Raczkiewiczowi, Londyn, 20 lutego 1943 r. Od lewej: Edward Raczyński, Władysław Raczkiewicz, Owen 0'Malley. Fot. ADM, sygn. XX-3 41. Król Wielkiej Brytanii Jerzy VI z przedstawicielami armii sojuszniczych. Fot. ADM, sygn. XXI-51 42. Podróż inspekcyjna gen. Władysława Sikorskiego na Bliski Wschód, lipiec 1943 r. Od lewej: Tadeusz Romer, gen. Władysław Sikorski, gen. Władysław Anders, gen. Tadeusz Klimecki. Fot. ADM, sygn. XXI-33(1) 43. Uroczystości pogrzebowe po śmierci gen. Władysława Sikorskiego. Uczestnicy uroczystości opuszczają pałac Rady Ministrów, Londyn 14 lipca 1943 r. W pierwszym rzędzie od lewej: Stanisław Mikołajczyk, Władysław Raczkiewicz, gen. Kazimierz Sosnkowski. Fot. ADM, sygn. XVUI-99(66) 44. Uroczystości pogrzebowe po śmierci gen. Władysława Sikorskiego. Msza św. w Katedrze Westminsterskiej, Londyn, 15 lipca 1943 r. Fot. ADM, sygn. XVUI-99(120) 45. Stanisław Mikołajczyk, premier rządu polskiego na uchodźstwie (VII 1943 XI 1944). Fot. ADM, sygn. XVUI-67 46. Gen. Kazimierz Sosnkowski, Naczelny Wódz (VII 1943 IX 1944). Fot. ADM, sygn. XVIII-126(1) 47. Prezydent RP Władysław Raczkiewicz w otoczeniu członków rządu Stanisława Mikołajczyka, Londyn, 1943 r. Siedzą od lewej: Stanisław Mikołajczyk, Władysław Raczkiewicz, Jan Kwapiński; stoją od lewej: Ludwik Grosfeld, Henryk Strasburger, Stanisław Kot, Marian Kukieł, Karol Popiel, Tadeusz Romer, Jan Stańczyk, Władysław Banaczyk, Adam Romer, Marian Seyda, Wacław Komarnicki, ks. Zygmunt Kaczyński. Fot. ADM, sygn. VII-4543 48. Posiedzenie rządu RP pod przewodnictwem premiera Stanisława Mikołajczyka, Londyn, 1943 r. Fot. ADM, sygn. XVIII-200(l) 49. Ambasador RP w Waszyngtonie Jan Ciechanowski (w środku) odbiera w imieniu prezydenta Władysława Raczkiewicza dyplom doktora honoris causa Fordham University, Nowy Jork, 31 października 1943 r. Pierwszy z lewej prezydent Fordham University Robert I. Gannon. Fot. AAN, MSZ, Ambasada w Waszyngtonie, sygn. 2955 50. Władysław Banaczyk, Tadeusz Romer (w środku), gen. Marian Kukieł, Londyn, 6 stycznia 1944 r. Fot. BibUoteka Polska w Londynie 51. Pożegnanie premiera Stanisława Mikołajczyka przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych, Londyn, 3 czerwca 1944 r. Od lewej: Władysław Banaczyk, Stanisław Mikołajczyk, Stanisław Kot, Tadeusz Romer, Witold Kulerski. Fot. ADM, sygn. XVIII-201(4) 52. Prezydent Stanów Zjednoczonych Franklin D. Roosevelt wita premiera RP Stanisława Mikołajczyka, Waszyngton, czerwiec 1944 r. Fot. IPMS 841
53. Premier Stanisław Mikołajczyk (z prawej) i ambasador Jan Ciechanowski (z lewej), Waszyngton, czerwiec 1944 r. Fot. ADM, sygn. XVUI-202(l) 54. Powitanie delegacji polskiej po powrocie z wizyty w ZSRR, Londyn, 13 sierpnia 1944 r. W pierwszym rzędzie stoją od lewej: Michał Kwiatkowski, Stanisław Grabski, Stanisław Mikołajczyk, Tadeusz Romer, Jan Stańczyk. Fot. ADM, sygn. XVIII-203(ll) 55. Listy uwierzytelniające posła RepubUki Peru przy rządzie RP Edwina Letts Sancheza. IPMS, A.48.1/14, k. 80 56. Edward Raczyński (z prawej) w rozmowie z Tadeuszem Romerem. Fot. BibUoteka Polska w Londynie 57. Tomasz Arciszewski, premier rządu polskiego na uchodźstwie (XI 1944 VII 1947). Fot. ADM, sygn. XVJJI-5(3) 58. Tomasz Arciszewski (siedzi) w otoczeniu członków swojego rządu, Londyn, 30 Ustopada 1944 r. Stoją od lewej: Stanisław Sopicki, Jan Kwapiński, Adam Tarnowski, Adam Pragier, Adam Romer, Zygmunt Berezowski, Władysław Folkierski, Bronisław Kuśnierz. Fot. BibUoteka Polska w Londynie 59. Inauguracyjne posiedzenie rządu Tomasza Arciszewskiego, Londyn, 1 grudnia 1944 r. Fot. ADM, sygn. XVJJI-211(2) 60. Adam Tarnowski, minister spraw zagranicznych (1944 1945). Fot. IPMS 61. Dekoracja polskim odznaczeniem ambasadora Kolumbii przy rządzie RP Jaime Jaramillo Arango przez prezydenta Władysława Raczkiewicza, Londyn, 11 czerwca 1945 r. Od lewej: Władysław Raczkiewicz, August Zaleski, Jaime J. Arango. Fot. ADM, sygn. XVUI-185(1) 62. Ostatnia strona orędzia prezydenta RP Władysława Raczkiewicza, Londyn, 29 czerwca 1945 r. Fot. IPMS 63. Ostatnia strona protestu ambasadora Edwarda Raczynskiego przeciw uznaniu przez Wielką Brytanię Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Public Record Office, FO 371/47750/8947