Rodziny zastępcze prawa, obowiązki, typy rodzin

Rodziny zastępcze prawa, obowiązki, typy rodzin I. Rodziny zastępcze prawa, obowiązki, typy rodzin Rodzinna opieka zastępcza, ze względu na swą specyfikę - indywidualny kontakt dziecka z opiekunem jest obecnie jedną z najbardziej potrzebnych form opieki nad dziećmi, którą można sprawować po przejściu przez kandydatów do pełnienia tej funkcji szkolenia i uzyskaniu kompetencji w tym zakresie. Przy czym, osoby spokrewnione mogą być ustanawiane rodzinami zastępczymi przez sąd - bez szkolenia. Rodzina zastępcza jest pomocą zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców, daje im szansę na reintegrację, pozwala - poprzez zastępstwo w najważniejszej z ról społecznych - rozwiązać sprawy konfliktowe i trudne, zrozumieć istotę problemów występujących w rodzinie, jej celem jest wzmocnienie rodzin naturalnych tak, aby dzieci mogły do nich wrócić, aby po zrozumieniu przyczyn kryzysu w swojej rodzinie umiały tworzyć trwałe związki. W rodzinie zastępczej przebiega proces pracy wychowawczej, prowadzony przez zespół osób w składzie: opiekunowie zastępczy, pracownicy socjalni, pracownicy sądów, lekarze, doradcy, terapeuci oraz rodzice biologiczni. Utworzenie rodziny zastępczej nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy opiekunami a dzieckiem. Dziecko przyjęte do rodziny nie staje się dzieckiem tej rodziny, nie powstają też obowiązki i uprawnienia alimentacyjne czy dotyczące dziedziczenia. Stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje obowiązkowo nazwiska opiekunów, a rodzina zastępcza nie przejmuje pełni władzy rodzicielskiej nad dziećmi. Funkcja ta ustaje z dniem uregulowania w inny sposób sytuacji opiekuńczej dziecka (powrót dziecka do rodziny, umieszczenie w placówce, adopcja) lub z dniem uzyskania pełnoletności. Typy rodzin zastępczych: rodzina zastępcza spokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza niespokrewniona z dzieckiem oraz zawodowe rodziny zastępcze: zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza wielodzietna zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza specjalistyczna zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego. W rodzinnych formach opieki zastępczej umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub władza ta została ograniczona. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z dniem powrotu dziecka do rodziny biologicznej lub uzyskania przez dziecko pełnoletności Prawa rodziny zastępczej Przyjmując dziecko do rodziny zastępczej ( w przypadku rodzin niespokrewnionych, które nie znały wcześniej dziecka) opiekunowie mają prawo do: uzyskania szczegółowych informacji o dziecku, jego sytuacji rodzinnej, specyficznych potrzebach nawiązania kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem w rodzinie wsparcia i pomocy ze strony powiatowego centrum pomocy rodzinie w rozwiązywaniu problemów związanych z opieką nad przyjętym dzieckiem reprezentowania dziecka w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokojenie potrzeb związanych z jego utrzymaniem w tym alimentów, renty rodzinnej. Przyjmując dziecko do rodziny zastępczej rodzina nabywa prawo i obowiązek wykonywania nad nim bieżącej pieczy. Bieżąca piecza to jest faktyczna, codzienna troska o stan zdrowia dziecka, jego naukę, wypoczynek, sposób spędzania wolnego czasu, zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji i pozostawanie z nim we wspólnocie rodzinnej. Obowiązki rodziny zastępczej 1

Rodzina zastępcza zobowiązana jest do: sprawowania osobistej opieki nad powierzonym dzieckiem, w miejscu stałego zamieszkania tej rodziny, współpracy z sądem opiekuńczym, ośrodkiem adopcyjno-opiekuńczym, powiatowym centrum pomocy rodzinie, ośrodkiem pomocy społecznej, informowania powiatowego centrum pomocy rodzinie o stanie zdrowia dziecka, jego postępach w nauce i trudnościach wychowawczych, a także o przerwie w sprawowaniu osobistej opieki nad dzieckiem i jego samowolnym oddaleniu się, gromadzenia i przechowywania dokumentów, dotyczących stanu zdrowia dziecka, jego wyników w nauce oraz sytuacji prawnej, wspierania działań w zakresie unormowania sytuacji życiowej i prawnej dziecka, podtrzymywania więzi z rodziną naturalną dziecka. A także do: Zapewnienia dziecku warunków rozwoju i wychowania odpowiednio do jego stanu zdrowia i poziomu rozwoju w tym: odpowiednich warunków bytowych, możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, możliwości zapewnienia indywidualnych potrzeb dziecka, możliwości właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Rodzina zastępcza kieruje się: dobrem dziecka przyjętego do rodziny i poszanowaniem jego praw, w szczególności prawem do: wiedzy o swoim pochodzeniu, podtrzymywania kontaktu z rodziną naturalną oraz z innymi osobami bliskimi, prawem dziecka do zachowania godności i ochrony przed wszelkimi formami przemocy. II. Zawodowe rodziny zastępcze Wszystkie rodziny zastępcze, niezależnie od tego czy pełnią funkcję zawodowo, czy też nie, obowiązują te same przepisy prawa. Jednakże przy doborze kandydatów na zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze (specjalistyczne, wielodzietne lub o charakterze pogotowia rodzinnego) brane są pod uwagę dodatkowe warunki: predyspozycje psychofizyczne kandydatów w zależności od typu rodziny, umiejętności i doświadczenie niezbędne w opiece nad dziećmi o szczególnych potrzebach, znajdujących się w sytuacji kryzysowej, w tym licznych rodzeństw i dzieci niedostosowanych społecznie, warunki mieszkaniowe kandydatów pozwalające na przyjęcie dziecka/dzieci, o których mowa, potwierdzone odpowiednimi dokumentami informacje pozwalające na ocenę funkcjonowania kandydatów w środowisku lokalnym. Istnieją następujące typy zawodowych rodzin zastępczych: zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza wielodzietna zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza specjalistyczna zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza o charakterze pogotowia rodzinnego. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem wielodzietnej rodzinie zastępczej umieszcza się w tym samym czasie nie mniej niż troje nie więcej niż sześcioro dzieci. W przypadku konieczności umieszczenia w rodzinie licznego rodzeństwa liczba dzieci w tej rodzinie może się zwiększyć. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem specjalistycznej rodzinie zastępczej umieszcza się dzieci niedostosowane społecznie albo dzieci z różnym dysfunkcjami, problemami zdrowotnymi wymagającymi szczególnej opieki i pielęgnacji. W rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż troje dzieci. W zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem rodzinie zastępczej o charakterze pogotowia rodzinnego umieszcza się nie więcej niż troje dzieci na pobyt okresowy do czasu unormowania sytuacji życiowej dziecka, nie dłużej niż na 12 miesięcy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach pobyt dziecka może być przedłużony, jednak nie więcej niż o kolejne 3 miesiące. 2

Rodzina zastępcza o charakterze pogotowia nie może odmówić przyjęcia dziecka w wieku do lat 10, jeżeli zostało ono doprowadzone przez policję. Przyjęcie dziecka na takich zasadach dotyczy sytuacji gdy: zagrożone jest zdrowie lub życie dziecka, zostało ono porzucone, nie jest możliwe ustalenie miejsca pobytu lub tożsamości rodziców. Zawodowe niespokrewnione z dzieckiem rodziny zastępcze z tytułu świadczonej opieki i wychowania otrzymują wynagrodzenie, podstawą jego udzielenia jest umowa zlecenie, zawierana pomiędzy rodziną a starostą/prezydentem. Z tym, że rodzina o charakterze pogotowia otrzymuje także wynagrodzenie za pozostawanie w gotowości przyjęcia dziecka. Jeżeli funkcję rodziny zastępczej zawodowej pełnią małżonkowie wynagrodzenie przysługuje tylko jednemu z nich. Funkcji rodziny zastępczej zawodowej nie mogą pełnić osoby całkowicie niezdolne do pracy. Od dnia 1 stycznia 2008 roku wynagrodzenie rodzin zastępczych zawodowych uległa zmianie. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem wielodzietna lub specjalistyczna rodzina zastępcza otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w wysokości do 160% podstawy tj. 2.635,20 zł /podstawą naliczania pomocy jest nadal kwota 1.647,00 zł/, nie mniej jednak niż 95% tej podstawy tj. 1.564,65 zł brutto. Ustalając wysokość wynagrodzenia bierze się pod uwagę między innymi: ukończenie dodatkowych kursów i szkoleń w zakresie opieki nad dzieckiem, doświadczenie z pracy z dziećmi, zwłaszcza okres pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Zawodowa niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego otrzymuje za pozostawanie w gotowości na przyjęcie dziecka wynagrodzenie w wysokości 95% podstawy tj. 1.564,65 zł brutto, a z chwilą przyjęcia pierwszego dziecka wynagrodzenie wzrasta do 160% podstawy tj. 2.635,20 zł brutto. Wynagrodzenie to zwiększa się o 20% podstawy, jeżeli w rodzinie przebywa, w okresie dłuższym niż 10 dni w miesiącu, więcej niż troje dzieci. III. Pomoc pieniężna dla rodzin zastępczych Pomoc pieniężna dla rodzin zastępczych przyznawana jest zgodnie z przepisami art. 78 ust. 1, 2, 3, 4, 5, 7, 7a i 7b Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.). Pomoc ta przysługuje każdej rodzinie zastępczej, stanowi świadczenie pomocy społecznej lecz nie zależy od dochodu tej rodziny. Rodzinie zastępczej: udziela się pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka, pomoc pieniężna udzielana jest na wniosek rodziny zastępczej, pomocy pieniężnej udziela starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny zastępczej, podstawą ustalenia wysokości pomocy pieniężnej jest obecnie kwota 1 647 zł. zwana dalej podstawą. Ustalając wysokość pomocy pieniężnej rodzinie zastępczej uwzględnia się: wiek dziecka ( w przedziałach wiekowych od 0 do 7 roku życia oraz od 7 do 18 r. ż.) stan zdrowia dziecka (czyli fakt posiadania orzeczenia o niepełnosprawności) niedostosowanie społeczne dziecka, jeżeli wykazuje ono przejawy demoralizacji w rozumieniu przepisów o postępowaniu w sprawach nieletnich. Wysokość pomocy pieniężnej wynosi miesięcznie w przypadku dziecka: do 7 roku życia - 60 % podstawy, czyli 988,20 zł. do 7 roku życia, jeżeli dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności - 80 % podstawy, czyli 1 317,60 zł. od 7 do 18 lat - 40 % podstawy, czyli 658,80 zł. 3

od 7 do 18 lat, jeżeli posiada orzeczenie o niepełnosprawności (tylko znacznym lub umiarkowanym) - 60 % podstawy, czyli 988,20 zł. od 7 do 18 lat, umieszczonego w rodzinie zastępczej na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich - 60 % podstawy czyli 988,20 zł. od 7 do 18 lat posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności i umieszczonego w rodzinie zastępczej na podstawie ustawy o której mowa w punkcie poprzednim 80% podstawy, czyli 1 317,60 zł. Niespokrewniona z dzieckiem rodzina zastępcza otrzymuje dodatkowo na każde umieszczone w niej dziecko kwotę odpowiadającą 10 % podstawy z tytułu sprawowania osobistej opieki i wychowania w wysokości 164,70 zł. Jeżeli dziecko posiada dochód, do którego zalicza się alimenty, rentę rodzinną wraz z dodatkiem dla sierot zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dochody uzyskiwane z majątku dziecka (np. z wynajmu mieszkania lub lokat oszczędnościowych) - kwotę pomocy pieniężnej ustalonej dla dziecka pomniejsza się o kwotę odpowiadająca 50 % dochodu dziecka, z tym, że pomoc pieniężna nie może być niższa niż 10 % podstawy, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego nie może być mniejsza niż 20 % podstawy. Przykład: jeśli dziecko otrzymuje alimenty w wysokości 100zł miesięcznie, to od przysługującej pomocy odjęta zostanie kwota 50 zł). Pomoc pieniężną, o której mowa powyżej przyznaje się za okres pobytu dziecka w rodzinie zastępczej począwszy od dnia ustanowienia rodziny zastępczej, a zatem w przypadku postanowień Sądu wymagających 21 dniowego okresu uprawomocnienia, od dnia ich uprawomocnienia się, a w przypadku postanowień natychmiast wykonalnych od dnia ich ogłoszenia, o ile rodzina zastępcza faktycznie sprawowała opiekę nad dzieckiem, nie wcześniej jednak niż od miesiąca złożenia wniosku o pomoc wraz z kompletem wymaganych dokumentów. Z uwagi na powyższy przepis ważne jest niezwłoczne nawiązanie przez rodzinę zastępczą kontaktu z pracownikiem Centrum. Rodzina zastępcza może zrezygnować z przysługującej pomocy. Zgodnie z art. 78 ust. 7a. ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej Starosta może przyznać rodzinie zastępczej jednorazowe świadczenie pieniężne na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego do rodziny dziecka w wysokości do 150% podstawy, tj. do wysokości 2470,50 zł. IV. Usamodzielniani wychowankowie prawa i obowiązki Pełnoletni wychowanek rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczo wychowawczej może lecz nie musi przystąpić do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia. Tylko wychowankowie przystępujący do programu mogą ubiegać się o przyznanie pomocy pieniężnej. Świadczenia pieniężne nie są pomocą obligatoryjną, o ich przyznanie wychowanek ubiega się poprzez złożenie wniosku w sprawie przyznania danej formy pomocy, który winien być zaopiniowany przez opiekuna usamodzielnienia Usamodzielnienie jest szansą, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, ale starają się współpracować w dziedzinie swego usamodzielnienia z instytucją pomocy społecznej i zaistniałe problemy stopniowo pokonywać. Wychowanek pomimo osiągnięcia pełnoletniości może pozostać w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo- wychowawczej do czasu ukończenia nauki w szkole, którą rozpoczął przed osiągnięciem pełnoletności. Prawa wychowanków: Pełnoletni Wychowanek opuszczający rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo wychowawczą, a deklarujący wolę realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia ma prawo ubiegania się o świadczenia pieniężne przysługujące osobom usamodzielnianym. Uzyskania wszelkich szczegółowych informacji o formach współpracy i zakresie wsparcia ze strony opiekuna usamodzielnienia i pracownika socjalnego prowadzącego Jego sprawę. Ma prawo uzyskania wsparcia i pomocy ze strony powiatowego centrum pomocy rodzinie w rozwiązywaniu problemów związanych ze szkołą, zatrudnieniem, problemów rodzinnych mieszkaniowych, prawnych lub innych wynikających z niezaradności po opuszczeniu placówki bądź rodziny zastępczej. Ubiegania się o świadczenia pieniężne zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a także korzystania z ofert organizacji i instytucji wspierających młodzież wchodzącą w dorosłe życie. Obowiązki wychowanków: Wychowanek zobowiązany jest do: Realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, m.in. poprzez: faktyczną nauki w szkole lub na uczelni, uczestnictwo w zajęciach szkolnych, pokonywanie kolejnych jej etapów, dokumentowania tego faktu w formie zaświadczeń, uzyskania wykształcenia zgodnego ze zdolnościami i aspiracjami osoby usamodzielnianej Czynienia starań w zakresie podejmowania zatrudnienia, w przypadku nauki w systemie wieczorowym lub zaocznym 4

Uczestnictwa w programach lub zajęciach kierowanych do młodzieży mających na celu uzyskanie dodatkowych kwalifikacji lub uzyskania zatrudnienia Kontaktu i stałej współpracy z opiekunem usamodzielnienia i pracownikiem socjalnym Centrum, mającej na celu życiowe usamodzielnienie np. rozwiązanie trudnych sytuacji życiowej, wyboru szkoły, trudnej sytuacji mieszkaniowej, podjęcia pracy zarobkowej, specjalistycznego wsparcia OFERTA POMOCY MATERIALNEJ I NIEMATERIALNEJ Wychowanek może ubiegać się o przyznanie następujących form pomocy: pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki, pomoc pieniężna na usamodzielnienie, w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym w uzyskaniu zatrudnienia na zagospodarowanie w formie rzeczowej. POMOC MATERIALNA: Pomoc pieniężna jest świadczeniem pomocy społecznej i przysługuje jeżeli: umieszczenie w placówce lub rodzinie zastępczej nastąpiło na mocy postanowienia sądu, wychowanek przebywał w placówce lub rodzinie zastępczej co najmniej rok, osoba usamodzielniana jest zdolna do samodzielnej egzystencji, przystępuje do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, spełnia kryteria dochodowe. Wykaz podstawowych dokumentów niezbędnych do przyznania pomocy pieniężnej, stanowiących załączniki do wywiadu środowiskowego: postanowienie sądu o umieszczeniu wychowanka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, indywidualny program usamodzielnienia, opracowany wspólnie z wychowankiem i opiekunem usamodzielnienia, co najmniej miesiąc przed uzyskaniem pełnoletniości przez wychowanka, opuszczającego placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub rodzinę zastępczą, zaświadczenia określające okres pobytu w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie zastępczej, akt urodzenia (najlepiej odpis zupełny), kopia dowodu osobistego, poświadczenie zameldowania wychowanka oraz inne dokumenty świadczące o miejscu faktycznego zamieszkania wychowanka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej, informacje o dochodach wychowanka lub rodziny z którą wychowanek prowadzi wspólne gospodarstwo domowe (dochody z prac zarobkowych, renta rodzinna, alimenty, zasiłek pielęgnacyjny - decyzje, zaświadczenia oraz w przypadku posiadania orzeczenie o niepełnosprawności) wniosek/podanie o przyznanie pomocy, zaświadczenie ze szkoły/uczelni potwierdzające fakt kontynuowania nauki, z zaznaczeniem trybu nauki i przewidywanego terminu jej zakończenia, wywiady środowiskowe dotyczące rodziców biologicznych, a w przypadku śmierci rodziców biologicznych akty zgonu, w przypadku osób opuszczających młodzieżowe ośrodki socjoterapii (dawniej specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze), domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie zaświadczenie o zdolności do samodzielnej egzystencji, upoważnienie dotyczące wskazania rachunku bankowego, na który ma być przekazywane świadczenie. Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki przez starostę właściwego do przyznania pomocy jest: 1. wskazanie przez osobę usamodzielnianą co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletności danych osobowych osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz przedstawienie pisemnej zgody tej osoby, 2. złożenie indywidualnego programu usamodzielnienia, 3. złożenie wniosku o przyznanie pomocy. Wniosek o przyznanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki osoba usamodzielniana składa do starosty właściwego do przyznania tej pomocy za pośrednictwem kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub skierowaniem do placówki. Właściwym do przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i pomocy pieniężnej na usamodzielnienie jest starosta powiatu 5

właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej. Pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia oraz na zagospodarowanie w formie rzeczowej udziela starosta powiatu właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej. Wniosek opiniuje opiekun usamodzielnienia, zaś sytuację wychowanka ustala pracownik socjalny w drodze wywiadu środowiskowego przeprowadzonego w miejscu zamieszkania wychowanka. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki jest: 1. określenie w indywidualnym programie usamodzielnienia planu kontynuowania nauki, 2. przedłożenie na początku każdego semestru zaświadczenia stwierdzającego kontynuowanie nauki Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki jest przyznawana na czas trwania roku szkolnego i roku akademickiego. Pomoc o której mowa przyznaje się na czas nauki do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej kontynuującej naukę w gimnazjum, szkole ponadpodstawowej, szkole ponadgimnazjalnej lub szkole wyższej. Wysokość pomocy pieniężnej ustala się od kwoty podstawy. Obowiązująca obecnie podstawa wynosi 1647zł. Wysokość pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki wynosi 30% podstawy miesięcznie więc wychowanek otrzymuje pomoc w wys.494,10zł miesięcznie Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki przysługuje osobie usamodzielnianej: 1. samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą a więc obecnie obowiązującej kwoty 954zł. 2. w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a więc obecnie obowiązującej kwoty 702zł/na osobę w rodzinie. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie W przypadku gdy osoba usamodzielniana kontynuuje naukę, pomoc pieniężna na usamodzielnienie wypłaca się po ukończeniu nauki. W uzasadnionych przypadkach starosta może wypłacić pomoc pieniężna na usamodzielnienie w trakcie trwania nauki. Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, poza warunkami określonymi powyżej, jest pisemna deklaracja osoby usamodzielnianej, zawarta w indywidualnym programie usamodzielnienia, że pomoc ta będzie przeznaczona na zaspokojenie ważnej potrzeby życiowej osoby usamodzielnianej, w szczególności na: 1. polepszenie warunków mieszkaniowych 2. stworzenie warunków do działalności zarobkowej, w tym podniesienie kwalifikacji zawodowych 3. pokrycie wydatków związanych z nauką osoby usamodzielnianej, innych niż pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki. Pomoc pieniężna na usamodzielnienie (podobnie jak pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki) przysługuje osobie usamodzielnianej: 1. samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą a więc obecnie obowiązującej kwoty 954zł. 2. w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza 200% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie a więc obecnie obowiązującej kwoty 702zł/na osobę w rodzinie. Wysokość pomocy pieniężnej ustala się od kwoty podstawy. Obowiązująca obecnie podstawa wynosi 1647zł. Wysokość pomocy pieniężnej na usamodzielnienie dla osoby usamodzielnianej z rodziny zastępczej lub opuszczającej młodzieżowy 6

ośrodek wychowawczy, zakład poprawczy, schronisko dla nieletnich, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy ustala się w kwocie odpowiadającej: 1. 300% podstawy w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowych ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres powyżej trzech lat, 2. 200% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowych ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od dwóch do trzech lat, 3. 100% podstawy - w przypadku, gdy osoba usamodzielniana przebywała w rodzinie zastępczej, młodzieżowych ośrodku wychowawczym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich przez okres od roku do dwóch lat, Do okresów pobytu wlicza się wszystkie okresy, w ciągu których osoba usamodzielniana przebywała w innej rodzinie zastępczej, placówce opiekuńczo- wychowawczej typu interwencyjnego, rodzinnego, socjalizacyjnego, domu pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domu dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, zakładzie poprawczym, schronisku dla nieletnich lub specjalnym ośrodku szkolno wychowawczym. Do okresów pobytu wlicza się również okres sześciu miesięcy przed osiągnięciem pełnoletności przez osobę usamodzielnianą, w przypadku, gdy jej pobyt w rodzinie zastępczej ustał wskutek śmierci osoby pełniącej funkcje rodziny zastępczej. Pobyt w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego dłuższy niż sześć miesięcy traktuje się jako pobyt w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu socjalizacyjnego, a osoba która po tym okresie przebywając w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu interwencyjnego, osiągnęła pełnoletniość, jest przyznawana pomoc pieniężna na usamodzielnienie. Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej 1. Do udzielania pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej, podobnie jak ma to miejsce w przypadku pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, w uzyskaniu zatrudnienia, pracy socjalnej właściwy jest starosta (w przypadku miast na prawach powiatu prezydent) właściwy ze względu na miejsce osiedlenia się tej osoby. 2. Komplet dokumentów zgromadzony według tych samych zasad, jak przy wszelkich innych świadczeniach pomocy społecznej, o które mogą ubiegać się osoby usamodzielniane (mogą to być uwiarygodnione za zgodność z oryginałem ich kopie) należy złożyć we właściwym powiatowym centrum pomocy rodzinie. 3. Za miejsce osiedlenia należy przyjąć lokal mieszkalny, w którym osoba usamodzielniana mieszka z zamiarem stałego pobytu (np. mieszkanie z zasobów komunalnych, uzyskane w ramach TBS, po członkach rodziny lub jego część o ile istnieje realna szansa zamieszkania w nim na stałe oraz inne, do których wychowanek ma prawo z tytułu cywilnego i potwierdzony jest fakt jego zameldowania). 4. Mieszkanie chronione, wynajmowane, miejsce/ pokój w instytucji pomocy społecznej nie są miejscami, których status należy zrównywać z miejscem stałego osiedlenia - w takich przypadkach wniosek o pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej wymaga szczegółowego uzasadnienia, a w przypadku jego braku może być oddalony, co nie pozbawia osoby usamodzielnianej możliwości ponownego ubiegania się o tę formę pomocy. 5. Pomoc na zagospodarowanie w formie rzeczowej przysługuje tylko osobom, które spełniają wszystkie wymogi ustawy o pomocy społecznej i rozporządzenia, w tym realizują program usamodzielnienia. Wobec powyższego wnioskowanie o tę formę pomocy niezwłocznie po opuszczeniu przez wychowanka placówki czy rodziny zastępczej jest nieuzasadnione, chyba że szczególne okoliczności sprawy ( np. pobyt w grupie usamodzielnienia, gdzie wychowanek rozpoczął już realizowanie programu usamodzielnienia) przemawiają za jej indywidualnym potraktowaniem. 6. W skład pomocy na zagospodarowanie mogą wchodzić: 1. materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu i wyposażenia mieszkania; 2. niezbędne urządzenia domowe; 3. pomoce naukowe; 4. sprzęt rehabilitacyjny; 5. sprzęt, który może posłużyć do podjęcia zatrudnienia. Katalog rzeczy, które mogą wchodzić w skład pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej (uznane za niezbędne): łóżko, meble, bielizna pościelowa, sprzęt AGD, sprzęt oświetleniowy, inne niezbędne sprzęty materiały niezbędne do przeprowadzenia remontu np. farby, tapety oraz podstawowe materiały wykończeniowe, książki, zeszyty, przybory do nauki i przysposobienia zawodowego, komputer, podstawowy sprzęt rehabilitacyjny. 7. Przed zaciągnięciem jakichkolwiek zobowiązań finansowych czy zakupów, składających się na pomoc rzeczową osoba usamodzielniana winna posiadać decyzję administracyjną o przyznaniu tej formy pomocy. 7

Indywidualny program usamodzielnienia INDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA, ROLA OPIEKUNA Warunkiem przyznania pomocy jest zobowiązanie osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. W realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia wspiera opiekun usamodzielnienia, którym może być, po wyrażeniu zgody, jedno z rodziców zastępczych, dyrektor placówki, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie, wychowawca, psycholog lub pracownik socjalny placówki opiekuńczo-wychowawczej, domu pomocy społecznej, schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, młodzieżowego ośrodka wychowawczego lub inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą. Indywidualny program usamodzielnienia przygotowuje osoba usamodzielniana wraz opiekunem usamodzielnienia przy współpracy właściwego do przyznania pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem pełnoletności, biorąc pod uwagę sposób i formy: współdziałania i wspierania osoby usamodzielnianej w kontaktach z rodziną i środowiskiem uzyskania wykształcenia zgodnego z możliwościami i aspiracjami osoby usamodzielnianej uzyskania kwalifikacji zawodowych pomocy w ustaleniu uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego osiedlenia się osoby usamodzielnianej w powiecie innym niż miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w placówce lub rodzinie zastępczej pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych podjęcia zatrudnienia pomocy w uzyskaniu przysługujących świadczeń. Przygotowując indywidualny program usamodzielnienia osoba usamodzielniana uwzględnia w nim plan podejmowanych działań wynikających z programu oraz terminy ich realizacji. Indywidualny program usamodzielnienia staje się podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienia z datą podpisania go przez osobę usamodzielnianą, opiekuna usamodzielnienia oraz kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Zmiany w indywidualnym programie usamodzielnienia może dokonać osoba usamodzielniana wspólnie z opiekunem usamodzielnienia w przypadku zmiany sytuacji życiowej tej osoby. Zmiany programu wymagają zatwierdzenia przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Do zadań opiekuna usamodzielnienia należy: 1. zapoznanie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej 2. opracowywanie wspólnie z osobą usamodzielnianą indywidualnego programu usamodzielnienia 3. ocena realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie 4. współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą i gminą 5. opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki. V. INFORMACJA O ILOŚCI RODZIN ZASTĘPCZYCH I DZIECI UMIESZCZONYCH W RODZINACH ZASTĘPCZYCH NA TERENIE POWIATU BRZESKIEGO Wg stanu na dzień 30 listopada 2011r. w 111 rodzinach zastępczych przebywało 171 dzieci. < 8