P O L I T E C H N I K A R Z E S Z O W S K A im. Ignacego Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Awioniki i Sterowania Wyposażenie Samolotu Instrukcja do laboratorium nr 2 Przyrządy żyroskopowe Rzeszów, 2014
Wprowadzenie Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową i zasadą działania sztucznego horyzontu. Dodatkowym elementem ćwiczenia jest zapoznanie się z typową dokumentacją opisową przyrządów pokładowych opracowaną przez producenta. Przygotowanie stanowiska pomiarowego Wstęp Badanie sztucznego horyzontu należy wykonać na stanowisku laboratoryjnym, którego schemat przedstawiono na rys. 1. W trakcie ćwiczenia należy zapoznać się z zasadą działania układu sztucznego horyzontu, pomocny w tym będzie przekrój rzeczywistego przyrządu udostępniony przez prowadzącego laboratorium. Sztuczny horyzont należy sprawdzić pod kątem dokładności wyznaczania kątów orientacji przestrzennej (statycznie) oraz ocenić działanie układów korekcji zgodnie z tabelami zamieszczonymi w dodatku do niniejszej instrukcji. Rys. 1. Trójosiowa platforma obrotowa do badań sztucznego horyzontu.
Opis stanowiska Stanowisko składa się z trzyosiowego stołu obrotowego MTG7, panelu sterowania i wyłącznika bezpieczeństwa MTG7, sztucznego horyzontu AGK-47B, przetwornicy napięcia stałego 27V na przemienne trójfazowe 36V oraz zasilacza prądu stałego (rys. 1). Orientację przestrzenną sztucznego horyzontu można zmieniać za pomocą wymuszeń zadawanych za pośrednictwem panelu sterowania. Panel ten posiada klawiaturę numeryczną, jak również ekran dotykowy. Przygotowując się do ćwiczenia należy zapoznać się z instrukcją obsługi stołu MTG7, a w szczególności ze wskazówkami dotyczącymi bezpieczeństwa! Wykonanie ćwiczenia Uruchomienie stanowiska W pierwszej kolejności należy upewnić się, że zasilanie stołu MTG7 i przetwornicy DC/AC jest ODŁĄCZONE. Następnie należy sprawdzić kompletację wyposażenia stanowiska zgodnie z rys. 1 i podanym opisem. W promieniu mniejszym niż 0.5 m od stołu nie można umieszczać żadnych przedmiotów, a w szczególności przedmiotów nie należących do wyposażenia stanowiska. W odległości mniejszej niż 0.5 m od stołu nie może znajdować się również żadna osoba. Panel sterowania zapewnia kontrolę pracy stołu z bezpiecznej odległości. W kolejnym kroku należy upewnić się, że sztuczny horyzont jest zablokowany (dźwignia z prawej w położeniu wysuniętym), ustawić napięcie na zasilaczu 27V i włączyć zasilanie przetwornicy DC/AC. Po dokładnie trzech minutach od należy odblokować pracujący sztuczny horyzont. Po wykonaniu tej czynności zwolnić blokadę wewnętrznej ramki stołu MTG7 (rys. 2), a następnie upewnić się, że przyciski bezpieczeństwa nie są wciśnięte. Poprosić prowadzącego o włączenie stołu obrotowego. Po włączeniu należy odczekać kilka minut, gdyż stół wykona procedurę auto-testu. Zakończenie testu zostanie zasygnalizowane na panelu sterowania. Od tej chwili zacznie również błyskać czerwone światło ostrzegawcze. Rys. 2. Blokada wewnętrznej ramki stołu MTG7, z prawej stół odblokowany.
Procedura badania sztucznego horyzontu Sprawdzenie wyglądu zewnętrznego Należy dokonywać okiem nieuzbrojonym, na zewnętrznych powierzchniach puszki i pokrywy nie powinno być wgnieceń, wżerów lub innych uszkodzeń mechanicznych wpływających ujemnie na jakość i działanie wyrobu. Szybka powinna być przezroczysta, aby umożliwić prawidłowy odczyt. Błędy wskazań w temperaturze normalnej Przed rozpoczęciem procedury sprawdzenia błędów wskazań przyrządu należy włączyć zasilanie zarówno platformy, jak i samego wskaźnika. Po ustaleniu się prędkości obrotowej wirnika żyroskopu (3 minuty) należy odblokować przyrząd. Określenia wartości błędów wskazań statycznych, w temperaturze normalnej należy dokonać posługując się tabelą zawartą w dodatku do instrukcji. Do pozycjonowania platformy służy panel sterujący pokazany na rys. 3. Rys. 3. Przycisk bezpieczeństwa i panel sterujący po pozytywnym zakończeniu procedury auto-testu Pomiar prędkości korekcji Przed rozpoczęciem pomiaru prędkości korekcji należy pochylić/przechylić platformę o wymagany kąt, a następnie zablokować sztuczny horyzont (wymuszone odchylenie wirnika żyroskopu od pionu). Odblokować przyrząd, przywrócić platformę do położenia horyzontalnego i w 1 minutowych odstępach dokonywać zapisu wskazań kąta pochylenia/przechylenia. Pomiary wykonać według tabel zawartych w dodatku do niniejszej instrukcji. Pomiary wykonać dla odchylenia (obrotu względem osi z) wynoszącego 0 i 90.
Procedura wyłączenia urządzeń i zakończenia pracy na stanowisku Po wykonaniu czynności wyszczególnionych w punkcie Wykonanie ćwiczenia należy ustawić stół w pozycji startowej (wykonać funkcję zero ). Poprosić prowadzącego o wyłączenie i zablokowanie stołu. Następnie należy zablokować wskaźnik sztucznego horyzontu i kolejno wyłączyć zasilanie wskaźnika AGK-47B. Wyłączyć zasilacz. Analiza danych, sprawozdanie Sprawozdanie oprócz wykazu czynności wykonywanych podczas realizacji badań powinno zawierać również szkic i opis stanowiska laboratoryjnego. Wyniki badań powinny być udokumentowane w postaci wykresów i tabel wraz z odpowiednimi opisami i wnioskami. Zastanowić się nad przyczyną ewentualnej różnicy czasu korekcji wynikającej z odchylenia wirnika żyroskopu o jednakowy kąt, lecz w przeciwne strony i przy różnym kącie obrotu względem osi z. Literatura 1. Polak Z., Rypulak A., Awionika, przyrządy i systemy pokładowe, WSOSP Dęblin, 2002. 2. Kazana J., Lipski J., Budowa i eksploatacja pokładowych przyrządów lotniczych, WKiŁ, 1983.
Dodatek tabele pomiarów Dokładność wyznaczania kątów orientacji przestrzennej AGK-47B υ wskazywane φ wskazywane 45 w lewo 30 w lewo 15 w lewo 0 15 w prawo 30 w prawo 45 w prawo Wartości rzeczywiste (na skali stanowiska pomiarowego) 20 w dół 10 w dół 0 10 do góry 20 do góry υ - pochylenie φ - przechylenie Skalowanie zakrętomierza zintegrowanego z AGK-47B Zadane przechylenie w zakręcie Zadana prędkość kątowa [deg/s] Wskazanie 0 30 45 0 30 45 0 30 45 0.75 0.75 0.75 1.5 1.5 1.5 3 3 3
Prędkości korekcji przechylania Korekcja w kanale przechylania (przechylenie początkowe 30 stopni w lewo) czas (min.) kąt przechylenia Wyznaczona prędkość korekcji: Korekcja w kanale przechylania (przechylenie początkowe 30 stopni w prawo) czas (min.) kąt przechylenia Wyznaczona prędkość korekcji:
Prędkości korekcji pochylania Korekcja w kanale pochylania (przechylenie początkowe 20 stopni do góry) czas (min.) kąt pochylenia Wyznaczona prędkość korekcji: Korekcja w kanale pochylania (przechylenie początkowe 20 stopni w dół) czas (min.) kąt pochylenia Wyznaczona prędkość korekcji: