Warszawa, 24 listopada 2008 r. W trosce o kaŝdego Zwiększenie dostępności do miejsc w Ŝłobkach, pomoc ofiarom przemocy w rodzinie, czy wyŝsze dotacje na programy dla seniorów to tylko niektóre z działań podjętych przez władze stolicy w ramach polityki społecznej w ciągu ostatnich dwóch lat. Z wielowymiarowej pomocy kaŝdego dnia korzysta wielu warszawiaków: dzieci i ich rodzice, niepełnosprawni, przewlekle chorzy, osoby w podeszłym wieku oraz osoby uzaleŝnione. Polityka społeczna oznacza realizację konkretnych programów, stworzonych dla rozwiązania problemów określonych grup osób. Ostatnie dwa lata to przykład wielu inicjatyw, które sprzyjały tworzeniu lepszych warunków do Ŝycia mieszkańcom stolicy potrzebujących róŝnych form wsparcia. Opieka nad dziećmi Jedną z najwaŝniejszych inicjatyw podjętych w ostatnich dwóch latach było zwiększenie dostępności do miejsc w Ŝłobkach. W przygotowanym w 2007 r. Wieloletnim Planie Inwestycyjnym załoŝono adaptację, modernizację oraz rozbudowę placówek istniejących, a takŝe tworzenie ich filii w postaci mini-ŝłobków, które są autorskim projektem obecnych władz samorządowych i pozwalają w szybki sposób zwiększyć ilość miejsc dla najmłodszych warszawiaków. Na te cele do 2012 r. miasto zarezerwowało 40 mln zł. W latach 2007-2008 przybyło ponad 200 miejsc w Ŝłobkach (w tym 130 dla niemowląt miejsca najbardziej poszukiwane). W przyszłym roku zwiększy się ich ilość o kolejne 170, m.in. w nowej placówce w Białołęce, w rozbudowywanym Ŝłobku na Mokotowie oraz w adaptowanych pomieszczeniach na Ochocie i w Śródmieściu. Z myślą o najmłodszych, latem 2007 r. warszawski ratusz rozpoczął realizację programu Drogowskaz droga do domu. Tym programem zainicjowano działania interwencji pedagogicznej skierowanej na nieletnich spędzających czas poza domem w okolicach dworców warszawskich. Kontynuacją tych działań są programy streetworkerskie skierowane do rodzin z dziećmi ze środowisk zagroŝonych wykluczeniem (Praga Płn. Brzeska, Praga Płd. Dudziarska, Bielany Szegedyńska). W Warszawie działa teraz 38 pedagogów ulicznych. Latem 2008 r. z inicjatywy miasta pedagodzy uliczni z Zespołu Ognisk Wychowawczych przeprowadzili akcję Słoneczne podwórka, polegającą na podnoszeniu umiejętności wychowawczych rodziców najmłodszych dzieci (do 7 lat), spędzających wakacje w stolicy. Akcja została przeprowadzona głównie w wielkich osiedlach Mokotowa, Pragi Południe, Włoch i Woli, wzięło w niej udział ok. 100 osób, w tym 60 dzieci. 1
Od października 2008 r., na zasadzie pilotaŝu na Mokotowie i Bielanach, utworzono przy ogniskach wychowawczych dwa Kluby Malucha, w których kadra ognisk organizuje specjalne zajęcie dla 4-5- latków nieobjętych opieką przedszkolną z rodzin zagroŝonych wykluczeniem społecznym. Celem zajęć jest wyrównywanie szans edukacyjnych. Do rodziców kierowane są warsztaty umiejętności wychowawczych. Z oferty klubów korzysta teraz 31 dzieci. Program będzie rozwijany w kolejnych latach we wszystkich dzielnicach. Ten sam cel przyświecał innemu projektowi o nazwie Dobry rodzic dobry start realizowanemu przez miasto wspólnie z Fundacją Dzieci Niczyje. Projekt nakierowany jest na profilaktykę zagroŝeń wynikających z niewłaściwej opieki rodzicielskiej i ma na celu przeciwdziałanie wszelkim przejawom krzywdzenia dzieci. Program jest realizowany w trzech dzielnicach: Praga Północ, Praga Południe, Targówek, z perspektywą wprowadzenia w całej Warszawie jako działania standardowego. Główne działania programu to nauka młodych rodziców opieki i pielęgnacji nad dzieckiem oraz pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych wpływających na wychowanie dziecka. Tylko w pierwszym półroczu z programu skorzystało 157 rodziców podczas konsultacji indywidualnych, 30 rodziców brało udział w warsztatach, ok. 700 rodziców otrzymało informacje o programie, jednocześnie 66 profesjonalistów pracujących z rodziną wzięło udział w szkoleniach, a 253 w pozostałych formach edukacji (seminaria, spotkania informacyjne). Od dwóch lat konsekwentnie uruchamiane są kolejne programy wsparcia rodzin w środowisku. JuŜ ponad 40 pedagogów rodzinnych wspomaga rodziców w umiejętnościach wychowawczych bezpośrednio w ich domach. Partnerem Miasta w tych działaniach są organizacje pozarządowe prowadzące swoje programy w porozumieniu z dzielnicowymi ośrodkami pomocy społecznej. Działania obecnych władz samorządowych skupiają się na stworzeniu jak najlepszych warunków dzieciom pozbawionym opieki rodzicielskiej, poprzez przekształcanie duŝych placówek i dostosowanie ich do ustawowych standardów. Dlatego teŝ w 2007r. i 2008 r. podjęto modernizację placówek opiekuńczo-wychowaczych nakładem ponad 10 mln zł. Zorganizowano 11 mieszkań filialnych dla wychowanków domów dziecka. W ciągu dwóch lat utworzono osiem nowych rodzinnych domów dziecka dla 46 wychowanków. W 2006 r. w stolicy były tylko dwie tego typu placówki. Po raz pierwszy zorganizowano kompleksową pomoc dla rodzinnych form opieki zastępczej - jeszcze w tym roku rozpocznie działalność ośrodek wsparcia prowadzony przez organizację pozarządową, oferujący przede wszystkim poradnictwo rodzinne w opiece nad dziećmi przyjętymi do zawodowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. W 2009 r. miasto przeznaczy na działalność ośrodka 600 tys. zł. Zainicjowana przez obecne władze i przyjęta w sierpniu 2008 r. uchwała Rady Miasta dała moŝliwość bezpłatnych przejazdów komunikacją miejską ponad 1800 dzieciom z rodzin zastępczych i z rodzinnych domów dziecka. 2
Przeciw przemocy w rodzinie Przemoc pod lupą W obecnej kadencji po raz pierwszy powstał zakrojony na szeroką skalę Miejski Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2007-2011. W ramach programu rozpoczęto ścisłą współpracę z policją, prokuraturą i sądami. Pierwszym etapem realizacji programu są szkolenia, które mają podnieść poziom wiedzy w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz kompetencji zawodowych pracowników działających w obszarze pomocy społecznej. Projekt realizowany ze środków unijnych (ok. 750 tys. euro) objął 750 osób, w tym: przedstawicieli oświaty, zdrowia, pomocy społecznej, wymiaru sprawiedliwości oraz organizacji pozarządowych. Szkolenia potrwają do połowy 2009 r. JuŜ w przyszłym roku rozpocznie działalność Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. W ramach programu miasto uruchomiło dwie telefoniczne poradnie Warszawską Niebieską Linię oraz Poradnię Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. We współpracy z organizacjami pozarządowymi miasto otworzyło schronisko dla ofiar przemocy prowadzone przez Fundację Centrum Praw Kobiet oraz Praskie Centrum Dziecka i Rodziny prowadzone przez Fundację Dzieci Niczyje. Sprawniejsza pomoc w sprawach rodzinnych Przeniesienie realizacji świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych z ośrodków pomocy społecznej do urzędów dzielnic znacznie uprościło załatwianie tych spraw przez mieszkańców, pozwoliło takŝe ośrodkom na zwiększenie efektywności działania w zakresie prowadzenia pracy socjalnej. Dzięki przeniesieniu świadczeń ok. 2000 osób nie musi korzystać z usług OPS-ów. To działanie spotkało się z dobrym odbiorem społecznym, zwłaszcza jeśli chodzi o becikowe, po które juŝ nie trzeba zgłaszać się do ośrodków. Pomoc dla uzaleŝnionych, zaraŝonych i zagroŝonych HIV/AIDS oraz bezdomnych Warszawa, podobnie jak kaŝdy duŝy ośrodek miejski boryka się z problemem wykluczenia społecznego. Dotyczy to przede wszystkim osób uzaleŝnionych od narkotyków i alkoholu, osób zaraŝonych i zagroŝonych HIV/AIDS oraz bezdomnych. Miasto nie odwraca się od nich. W ostatnich dwóch latach uruchomiono konkretne działania dla poprawy ich sytuacji. Wśród podjętych w Warszawie nowych, dotychczas nierealizowanych działań naleŝy wymienić uruchomienie i dofinansowanie ze środków budŝetowych programu leczenia substytucyjnego (terapia metadonowa). Obecnie z programu korzysta 255 osób. Jako jedno z nielicznych miast w Polsce stolica dofinansowuje te programy kwotą ponad 50 tys. zł. Miasto nie ucieka przed trudnymi problemami, a do takich naleŝy zaliczyć działania na rzecz zahamowania rozprzestrzeniania się wirusa HIV. Władze Warszawy podjęły decyzję o uruchomieniu i dofinansowaniu (rocznie 90 tys. zł) dwóch nowych punktów anonimowego i bezpłatnego wykonania testu na obecność we krwi tego wirusa. Obecnie Warszawa jest jedynym miastem w Polsce, w którym 3
funkcjonują aŝ cztery takie punkty. Do września 2008 r. testom poddało się 4909 osób. Odnotowano 68 wyników pozytywnych. Miasto realizuje pionierski program mieszkań readaptacyjnych, którego celem jest wsparcie dla ponad 20 młodych osób Ŝyjących z wirusem HIV i po terapii uzaleŝnień. Utrzymanie 7 lokali oraz pomoc terapeutyczna i socjalna wynosi blisko 100 tys. zł rocznie. W maju 2008 r. po raz pierwszy Warszawa była miejscem dorocznego spotkania burmistrzów czterdziestu miast europejskich zrzeszonych w Stowarzyszeniu ECAD (Europejskie Miasta Przeciw Narkotykom). Ponad 300 gości z zagranicy, w tym przedstawiciele samorządów, ośrodków naukowych i terapeutycznych, a takŝe wolontariusze z organizacji pozarządowych dzieliło się swoimi doświadczeniami w zakresie przeciwdziałania uzaleŝnieniu się od narkotyków. Po raz pierwszy, w 2007 r. miasto przekazało 20 organizacjom pozarządowym zapewniającym pomoc osobom bezdomnym ponad 500 tys. zł na modernizację i lepsze wyposaŝenie placówek, dzięki czemu podniesiono standard 2.200 miejsc noclegowych. Rocznie miasto przeznacza ponad 5 mln zł na organizowanie pomocy dla osób bezdomnych, w tym programy wychodzenia z bezdomności (readaptacji społecznej, aktywizacji i mieszkań chronionych). Działania na rzecz niepełnosprawnych W ostatnich dwóch latach warszawski ratusz podjął szereg działań mających na celu likwidację barier uniemoŝliwiających normalne funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym. Kosztem 4 mln zł miasto uruchomiło nowoczesne Stołeczne Centrum Osób Niepełnosprawnych (przy ul. Andersa 1), w którym osoby niepełnosprawne mogą w jednym miejscu załatwić najwaŝniejsze dla nich sprawy oraz uzyskać informacje o róŝnych formach pomocy, bez potrzeby przemieszczania się do innych placówek. Do nowego budynku, całkowicie przystosowanego do ich potrzeb, przeniesiono funkcjonujące do tej pory w róŝnych punktach miasta: Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności, Miejski Ośrodek Zatrudnienia i Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W Centrum wydawane są Karty Parkingowe, przyjmują lekarze orzecznicy, rozpatrywane są wnioski o dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych, dostosowania warunków mieszkaniowych do potrzeb osoby niepełnosprawnej, zakupu sprzętu wspomagającego samodzielne funkcjonowanie. MoŜna tutaj takŝe skorzystać z programu Asystent Osoby Niepełnosprawnej. W pierwszym roku działalności z usług Stołecznego Centrum Osób Niepełnosprawnych skorzystało ponad 67 tys. osób. Usprawnieniu moŝliwości przemieszczania się przez osoby niepełnosprawne słuŝyć ma takŝe korzystniejszy od poprzedniego wieloletni kontrakt podpisany z nowym przewoźnikiem. Po raz pierwszy osoby niepełnosprawne korzystać mogą z nowych 10 specjalistycznych samochodów w pełni dostosowanych do ich potrzeb. Usługa świadczona jest do późnych godzin wieczornych, moŝna ją zamawiać takŝe w weekendy. Szacuje się, Ŝe z tej formy transportu korzysta blisko 4 tys. mieszkańców stolicy. Oznakowanie w piśmie Braille a tabliczek nagłówkowych, imiennych i numeracji drzwi, tablic informacyjnych ze spisem pokoi w Biurze Polityki Społecznej oraz gabinetów prezydenta i zastępców 4
to kolejne nowe przedsięwzięcie mające pomóc osobom niepełnosprawnym w załatwieniu spraw obywatelskich. Tabliczki i informatory w piśmie Braille a pojawią się takŝe w innych obiektach Urzędu Miasta. Ratusz jest równieŝ organizatorem kursów języka migowego. Aktualnie trwa kolejna edycja kursu (utrwalenie zdobytych umiejętności) dla urzędników, którzy mają bezpośredni kontakt z osobami niesłyszącymi. Cykl szkoleń terenowych Widziane z chodnika ma z kolei uwraŝliwić miejskich urzędników na problemy osób na wózkach oraz niewidomych w poruszaniu się po mieście. W ciągu dwóch lat w ośmiu cyklach przeszkolonych zostało ponad 200 osób (burmistrzowie, dyrektorzy, pracownicy urzędów miasta i dzielnic). Projekt jest kontynuowany. Warszawa przyjazna seniorom Seniorzy zajmują miejsce szczególne w działaniach nie tylko o charakterze socjalnym, podejmowanych przez miasto. Po raz pierwszy, w 2007 r. z myślą o nich władze stolicy podjęły partnerską współpracę z organizacjami pozarządowymi, którym przekazano 1,2 mln zł na działalność 11 Uniwersytetów III Wieku. Z ich oferty rocznie korzysta 4 tys. seniorów. Otwartość władz miasta na tego typu inicjatywy wpłynęła na rozwój tej formy działalności, co zaowocowało powstaniem dziewięciu nowych Uniwersytetów. Ratusz realizuje równieŝ program Warszawa Przyjazna Seniorom, który zakłada zapobieganie społecznej izolacji i marginalizacji osób w wieku emerytalnym. Zostały uruchomione nowe formy aktywności. Starszym mieszkańcom oferuje się róŝnego rodzaju zajęcia - kursy tańca, informatyki, malarstwa - organizowane przez dzielnicowe ośrodki kultury oraz Pałac Kultury i Nauki. W 10 dzielnicach realizowane są lokalne projekty, takie jak m.in. Aktywny i bezpieczny senior (Mokotów), Centrum Integracji i Aktywizacji Seniorów (śoliborz) czy Rembertowska Akademia Seniora. JuŜ teraz uczestniczy w nich ponad 3 tys. seniorów. Pierwsze podwyŝki dla sektora socjalnego Obecne władze samorządowe, po raz pierwszy od 2003 r. wprowadziły podwyŝki dla pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Miasto rozpoczęło te działania podnosząc pensje pracownikom Ŝłobków, domów pomocy społecznej i placówek opiekuńczo-wychowawczych, przeznaczając na ten cel w 2008 r. ponad 5,4 mln zł. W 2009 roku planuje się kolejne etapy podnoszenia wynagrodzeń. Miasto juŝ zabezpieczyło na ten cel ponad 6,5 mln zł. Miasto pracuje nad nowymi programami Zmierzają ku zakończeniu prace nad przygotowaniem Strategii Społecznej m. st. Warszawy na lata 2009-2020, dokumentu, którego posiadanie jest wymogiem prawnym obowiązującym od 2003 r., a nieprzygotowanym przez poprzedników. Strategia określi kierunki działań, jakie zamierza realizować miasto w przyszłości na rzecz poprawy jakości Ŝycia mieszkańców stolicy i rozwiązywania problemów społecznych. Przyjęcie strategii powinno usprawnić system pomocy społecznej w jednostkach 5
samorządu terytorialnego, który identyfikuje klientów i dostarcza im usługi (pomoc, świadczenia). Podejmowane działania mają wynikać z analizy potrzeb społecznych, oceny efektywności, wdroŝenia nowych projektów i programów, określenia standardów działania. W strategii zostaną takŝe określone kierunki działań odnoszące się do powiązanych ze sobą dziedzin, takich jak: pomoc społeczna, oświata, zdrowie, sport, kultura, bezpieczeństwo, ochrona środowiska, polityka mieszkaniowa, rozwój miasta i rewitalizacja społeczna jego zaniedbanych obszarów. Obecnie zakończył się etap analityczny i konsultacyjny (spotkania Warszawskiego Forum Polityki Społecznej, spotkania robocze). W planowaniu strategii, pod kierunkiem niezaleŝnego Zespołu, poza urzędnikami miasta udział biorą takŝe radni, organizacje pozarządowe, lokalne organizacje społeczne oraz niezaleŝni eksperci. Strategia Społeczna m. st. Warszawy zostanie przedstawiona radnym w grudniu br. 6