Pokonywanie barier w finansowaniu rozwiązań energooszczędnych w MŚP przemysłu metalowo-maszynowego Andrzej Gołąbek, Marta Podfigurna Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii Warszawa, 1..18 Potencjał zwiększenia efektywności energetycznej w MŚP przemysłu metalowo-maszynowego
KRYTERIA WYBORU PRZEDSIĘBIORSTW przynależność do sektora MŚP, działalność w sektorze: C4 PRODUKCJA METALI, C5 PRODUKCJA METALOWYCH WYROBÓW GOTOWYCH, Z WYŁĄCZENIEM MASZYN IURZĄDZEŃ, C8 PRODUKCJA MASZYN I URZĄDZEŃ, GDZIE INDZIEJ NIESKLASYFIKOWANA, zużycie energii na poziomie: C4<38GWh/rok, C5>,5 GWh/rok, C6>,5 GWh/rok oddelegowanie pracowników do uczestnictwa w sesji szkoleniowej dotyczącej efektywności energetycznej, zainteresowane wdrożeniem i certyfikacją normy ISO 51 3 CHARAKTERYSTYKA AUDITOWANYCH PRZEDSIĘBIORSTW LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW C4 C5 C8 RAZEM FRANCJA 3 15 WŁOCHY 3 14 3 POLSKA 3 13 5 1 HISZPANIA 3 13 4 RAZEM 5 13 81 4
CHARAKTERYSTYKA AUDITOWANYCH PRZEDSIĘBIORSTW ZUŻYCIE ENERGII KOŃCOWEJ (GWh/rok) C4 C5 C8 FRANCJA >,39i < 44,4 >,63 i < 6,55 >,47 i < 1, WŁOCHY >,98 i < 1,75 >,46 i < 16,15 >,63 i <,1 POLSKA >,7 i<,17 >,14 i< 1,5 >,5 i<,71 HISZPANIA >,9 i< 17,6 >,14 i< 8,14 >,8 i< 3,81 5 WSPÓLNA METODOLOGIA AUDITU OKREŚLAJĄCEGO POTENCJALNE DZIAŁANIA ENERGOOSZCZĘDNE W MŚP SEKTORA MMA Powstała w oparciu o europejską normę EN 1647, lecz jest dostosowana do warunków krajów partnerskich oraz do specyfiki MŚP branży metalowomaszynowej z podsektorów C4, C5 i C8. Definiuje audit energetyczny, jego cele i zakres, a także szczegółowo opisuje proces prowadzenia auditu energetycznego. 6
Średnie zużycie energii końcowej w podziale na sektory PKD ŚREDNIE ZUŻYCIE ENERGII KOŃCOWEJ (GWh/rok) ogółem Polska C4 9,49 8,4 C5,95 3,77 C8 1,4 1,7 8 6 9,49 8,4 4,95 3,77 1,4 1,7 C4 C5 C8 ogółem Polska 7 Główne nośniki energii końcowej 8
Koszty energii Porównanie kosztów głównych źródeł energii w każdym z czterech krajów w podziale na odpowiednie sekcje PKD 9 Końcowe wykorzystanie energii Ze względu na różnorodność przedsiębiorstw poddanych audytowaniu wyodrębniono jedynie 5 rodzajów końcowego wykorzystania energii w firmach. Sąto: Procesy Sprężone powietrze Klimatyzacja i ciepła woda użytkowa Oświetlenie Inne
9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,%,%,%,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,%,%,%,% Zużycie energii obszarami w projekcie Process Compressed air Air conditioning and domestic hot water Zużycie energii obszarami w Polsce Process Compresed air Air conditioning and domestic hot water Lighting Lighting Other Other 4 5 8 4 5 8 11 Końcowe wykorzystanie energii sektor C4,% 8,% Process 6,% 4,% Compressed air Air conditioning and domestic hot water Lighting,% Other,% France Italy Poland Spain EE-METAL 8,% 6,% 4,%,%,% 8,% 6,% 4,%,% Końcowe wykorzystanie energii sektor C5 Process Compressed air Air conditioning and domestic hot water Lighting Other France Italy Poland Spain EE-METAL Końcowe wykorzystanie energii sektor C8 Process Compressed air Air conditioning and domestic hot water Lighting Other,% France Italy Poland Spain EE-METAL 1
Charakterystyka sektora Ze względu na zróżnicowanie przedsiębiorstw, nawet w obrębie tej samej sekcji PKD, w każdym z sektorów wyznaczono linię bazową obrazującą stosunek zużycia energii do wielkości produkcji. W przypadku sektora C4, jako zmienną niezależną przyjęto wartość produkcji w EUR, natomiast dla C5 i C8 produkcja była liczona w tonach. 13 Środki energooszczędne Ze względu na różnorodność firm zaangażowanych w projekt, proponowane środki oszczędnościowe mają różny charakter. Zostały one podzielone na osiem grup, w zależności od końcowego wykorzystania energii. oświetlenie, sprężone powietrze, silniki, pompy i wentylatory, systemy grzewcze, odzysk ciepła - wykorzystanie ciepła odpadowego w procesach lub obiektach pomocniczych, procesy produkcyjne, odnawialne źródła energii, inne: środki energooszczędne nieuwzględnione w poprzednich sekcjach. 14
15 5 OŚWIETLENIE PLANOWANE REDUKCJE ENERGII W PODZIALE NA OBSZARY - PROJEKT SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, WENTYLATORY SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE oszczędność energii końcowej [GWh/rok] oszczędność energii pierwotnej [GWh/rok] 14 1 8 6 4 OŚWIETLENIE PLANOWANE REDUKCJE ENERGII W PODZIALE NA OBSZARY - POLSKA SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, WENTYLATORY SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE oszczędność energii koncowej [GWh/rok] oszczędność energii pierwotnej [GWh/rok] 15 Planowane redukcje energii w podziale na obszary Szacuje się, że zaplanowane w ramach przeprowadzonych auditów energetycznych środki energooszczędne przyniosą łącznie redukcję energii końcowej na poziomie 37,39 GWh/rok, a energii pierwotnej na poziomie 61,97 GWh/rok. ŚRODEK ENERGOOSZCZĘDNY Oszczędność energii końcowej Oszczędność energii pierwotnej (GWh/rok) (GWh/rok) (Tep/rok) Oświetlenie,9 7,73 3.34,6 Sprężone powietrze 3,39 6,95.15, Silniki, pompy, wentylatory 1,5,95 9,44 System grzewczy 1,38 1,91 56,97 Odzysk ciepła 8,9 9,45 5.586,49 Procesy 9,59 15,16 3.87,33 OZE 1,7 4,63.393,68 Inne 9,5 13,19 9.895,3 RAZEM EE-METAL 37,39 61,97 7.819,81 16
Planowana redukcja emisji CO w podziale na obszary Szacuje się, że w wyniku wdrożenia zaproponowanych w audytach środków energooszczędnych, łącznauniknięta emisjaco osiągniepoziom11596,8tco /rok. ŚRODEK ENERGOOSZCZĘDNY Uniknięta emisja CO (tco /rok) EE-METAL POLSKA Oświetlenie 1311,51 965,34 Sprężone powietrze 73,91 464,67 Silniki, pompy, wentylatory 44,65 511, System grzewczy 341,86 38,78 Odzysk ciepła 78,56 83,18 Procesy 57,89 17,69 OZE 13,16 79,9 Inne 377,7 3345,95 RAZEM EE-METAL 11596,8 7876,71 17 Planowana oszczędność kosztów w podziale na obszary ŚRODEK ENERGOOSZCZĘDNY Oszczędność energii końcowej Oszczędność kosztów (GWh/rok) ( /rok) Oświetlenie,9 93,71 Sprężone powietrze 3,39 86 3,8 Silniki, pompy, wentylatory 1,5 114 755,46 System grzewczy 1,38 9979,7 Odzysk ciepła 8,9 98 133,91 Procesy 9,59 561 939,89 OZE 1,7 16 397,6 Inne 9,5 557 737,3 RAZEM EE-METAL 37,39 365 363,89 INNE; 4% OZE; 7% PROCESY; 4% OŚWIETLENIE; 1% SPRĘŻONE POWIETRZE; 1% ODZYSK CIEPŁA; 13% SILNIKI, POMPY, WENTYLATORY; 5% SYSTEM GRZEWCZY; 4% OŚWIETLENIE 1% SPRĘŻONE POWIETRZE 6% SILNIKI, POMPY, WENTYLATORY SYSTEM 6% GRZEWCZY 1% ODZYSK CIEPŁA 11% INNE 4% OZE % PROCESY 14% 18
1 8 6 4 ZALEŻNOŚĆ REDUKCJI KOSZTÓW DO REDUKCJI ENERGII W OBSZARACH - PROJEKT OŚWIETLENIE SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE WENTYLATORY 6 5 4 3 oszczędność energii końcowej [GWh/rok] oszczędność kosztów [ /rok] ZALEŻNOŚĆ REDUKCJI KOSZTÓW DO REDUKCJI ENERGII W OBSZARACH - POLSKA 1 3 4 5 6 7 8 9 45 4 8 35 3 6 5 4 15 5 OŚWIETLENIE SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE WENTYLATORY oszczędność energii koncowej [GWh/rok] oszczędność kosztów [ ] 19 Wielkość kosztów inwestycyjnych w podziale na obszary Planowany łączny koszt zaplanowanych inwestycji energooszczędnych: 11 617 173,93. Najdroższe będą inwestycje związane z odnawialnymi źródłami energii oraz procesy (ponadmln ). ŚRODEK ENERGOOSZCZĘDNY Oszczędność energii końcowej Inwestycje (GWh/rok) ( ) Oświetlenie,9 195 91,3 Sprężone powietrze 3,39 467 347,84 Silniki, pompy, wentylatory 1,5 377 847,85 System grzewczy 1,38 63587,19 Odzysk ciepła 8,9 13 456,6 Procesy 9,59 31 436,71 OZE 1,7 58 89,99 Inne 9,5 368 747,6 RAZEM EE-METAL 37,39 11617 173,93
1 8 6 4 ZALEŻNOŚĆ KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH DO PLANOWANYCH REDUKCJI ZUŻYCIA ENERGII - PROJEKT OŚWIETLENIE SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE WENTYLATORY oszczędność energii końcowej [GWh/rok] inwestycje [ ] 35 3 5 15 5 ZALEŻNOŚĆ KOSZTÓW INWESTYCYJNYCH DO PLANOWANYCH REDUKCJI ZUŻYCIA ENERGII - POLSKA 1 3 4 5 6 7 8 9 4 9 35 8 3 7 6 5 5 4 15 3 1 5 OŚWIETLENIE SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE WENTYLATORY oszczędność energii koncowej [GWh/rok] koszt inwestycji [ ] 1 Wartość inwestycji w stosunku do planowanych redukcji kosztów ŚRODEK ENERGOOSZCZĘDNY Oszczędność kosztów Inwestycje ( /rok) ( ) Oświetlenie 93,71 19591,3 Sprężone powietrze 86 3,8 467347,84 Silniki, pompy, wentylatory 114755,46 377847,85 System grzewczy 9 979,7 63587,19 Odzysk ciepła 98133,91 13456,6 Procesy 561 939,89 31436,71 OZE 16397,6 5889,99 Inne 557 737,3 368747,6 RAZEM EE-METAL 365363,89 11617173,93
6, 5, 4, 3,,,, Oświetlenie WARTOŚĆ INWESTYCJI W STOSUNKU DO PLANOWANYCH REDUKCJI KOSZTÓW - PROJEKT Sprężone powietrze Silniki, pompy, wentylatory System grzewczy Odzysk ciepła Procesy OZE Inne Oszczędność kosztów [ /rok] Inwestycje [ ] 35, 3, 5,, 15,, 5,, WARTOŚĆ INWESTYCJI W STOSUNKU DO PLANOWANYCH REDUKCJI KOSZTÓW - POLSKA 1 3 4 5 6 7 8 9 45 4 4 35 35 3 3 5 5 15 15 5 5 OŚWIETLENIE SPRĘŻONE POWIETRZE SILNIKI, POMPY, SYSTEM GRZEWCZY ODZYSK CIEPŁA PROCESY OZE INNE WENTYLATORY oszczędność kosztów [ ] koszt inwestycji [ ] 3 15 PLANOWANY CZAS ZWROTU INWESTYCJI W PODZIALE NA OBSZARY - PROJEKT 1,84 5 1,63,83 3,9 3,6 4, 5,86 6,57, 15, sprężone powietrze system grzewczy silniki, pompy, wentylatory procesy odzysk ciepła inne oświetlenie OZE PLANOWANY CZAS ZWROTU INWESTYCJI NA OBSZARY - POLSKA 16,4 17,71, 8,19 5,,,3 SPRĘŻONE POWIETRZE 3,33 3,6 3,8 4,3 SYSTEM GRZEWCZY INNE SILNIKI, POMPY, WENTYLATORY PROCESY ODZYSK CIEPŁA OŚWIETLENIE OZE 4
Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO MODERNIZACJĘ OŚWIETLENIA 7 6 61 5 4 3 4 1 1 Change of technology (LED) Installation of a twilight detector Setting up of clock (programming) Suppression of fluorescent lamps in excess Dla wszystkich polskich przedsiębiorstw zaplanowano zadanie polegające na modernizacji oświetlenia wewnętrznego i zewnętrznego, w tym wymianę na źródła światła typu LED. 5 Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO MODERNIZACJĘ INSTALACJI SPRĘŻONEGO POWIETRZA 4 35 36 3 5 1 15 13 7 5 4 3 1 1 Leakages reduction Optimization of Heat recovery from Reduction of the set Installation of VSD Cut off during nightsinstallation of energyinstallation of a fresh Addition of a buffer Segmentation of the Regulation between of compressed-air compressor room compressors pressure by 1 bar compressor and weekends saving blow gun air inlet tank over the compressed air compressors system and distribution, leak (venturi effect) compressed air network detection, network measurement of air flow and reduction of pressure network Dla polskich przedsiębiorstw w auditach zaproponowano modernizację instalacji sprężonego powietrza w 14 przypadkach (obejmującą zmniejszenie nieszczelności instalacji) i w 1 wymianę starych sprężarek wraz z modernizacją instalacji. 6
Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej 3 5 LICZBA PRZEDSIĘBIORSTW, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO MODERNIZACJĘ SILNIKÓW, POMP I WENTYLATORÓW 4 15 9 5 Use of variable speed drives Use of high efficiency motors Modernizację parku maszynowego poprzez wymianę napędów do urządzeń na bardziej efektywne energetycznie zaproponowano dla 13 polskich przedsiębiorstw. 7 Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej 1, 1 PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO MODERNIZACJĘ SYSTEMU OGRZEWANIA 1 1 1 1,8,6,4, Modernizacja źródła ciepła Wyłaczenie nagrzewnicy olejowej Modernizacja systemu c.o. i c.w.u. Zastąpienie nagrzewnic elektrycznych ciepłem z chłodzenia pieca PIT 8
Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO REKUPERACJĘ CIEPŁA 35 3 3 5 15 5 Heat recovery from equipments W auditach polskich przedsiębiorstw pojawiło się aż zadań polegających na odzysku ciepła z urządzeń procesowych i jego rekuperacji. 9 Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO MODERNIZACJĘ PROCESU TECHNOLOGICZNEGO 9 8 8 7 6 5 4 3 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 Modernizacja Wykorzystanie Obniżenie strat Stosowanie Zwiększenie Stosowanie System spalania Wykorzystanie Zamykanie Zmiana systemu Modernizacja parku nadmiaru ciepła z ciepła pokryw podczas tempa pracy przy pokryw podczas HRS z odzyskiem nadmiaru ciepła z pokryw oczyszczania lakierni maszynowego komór wytopu metali obsłudze pieca wytopu metali w ciepła wycinarek regeneratorów staliwa i/lub linii lakierniczych tunelowego piecu PIT laserowych wosku technologicznych 3
Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO WYKORZYSTANIE OZE- PROJEKT 4 3 3 Solar photovoltaic PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO WYKORZYSTANIE OZE- POLSKA 1 1 1 Montaż paneli fotowoltaicznych Pompa ciepła Zasilanie klimatyzacji za pomocą pompy ciepła 31 Środki energooszczędne zaplanowane do wdrożenia w MŚP branży metalowo-maszynowej 5 1 PRZEDSIĘBIORSTWA, W KTÓRYCH ZAPLANOWANO INNE ZADANIA 19 15 7 5 Zadania niskonakładowe Modernizacja floty Termomodernizacja Modernizacja samochodowej systemu chłodzenia 3 KOMPENSACJA MOCY BIERNEJ 1 1 1 Zwiększenie mocy zamówionej Modernizacja środków transportu zasilanych energią elektryczną Modernizacja logistyki 3
WNIOSKI Z PRZEPROWADZONYCH AUDITÓW ENERGETYCZNYCH 1. Dzięki wdrożeniu środków energooszczędnych zaproponowanych w raportach z auditów energetycznych, możliwa oszczędność energii osiągnie poziom 1,63% całkowitego zużycia energii w przedsiębiorstwach zaangażowanych w projekt.. Oszczędność energii możliwa do osiągnięcia w przypadku zastosowania środków energooszczędnych, których okres amortyzacji brutto jest krótszy niż jeden rok, stanowi 1,56% całkowitego zużycia energii przez przedsiębiorstwa uczestniczące w projekcie. 3. Proponowane środki energooszczędne posiadające mniej niż roczny okres amortyzacji brutto przyczynią się do osiągnięcia oszczędności na poziomie ponad 1,37% łącznych oszczędności. 4. Środki energooszczędne o krótkich okresach amortyzacji inwestycji brutto (takie jak pomiary w systemach sprężonego powietrza i systemach ogrzewania), to środki zaproponowane w grupach zużycia energii końcowej o najwyższym wpływie (z wyłączeniem procesów). W sektorach C5 i C8 suma zużycia energii w ramach sprężonego powietrza i systemu grzewczego przekracza % całkowitego zużycia. 33 WNIOSKI Z PRZEPROWADZONYCH AUDITÓW ENERGETYCZNYCH 5. Proponowane środki energooszczędne, które dają większe oszczędności energii, są uwzględnione w grupie środków "Inne". Są to środki ukierunkowane na specyfikę każdej firmy i każdego kraju. 6. Proponowane środki energooszczędne mające na celu zmniejszenie zużycia energii na cele oświetlenia stanowią znaczną oszczędność w stosunku do łącznych proponowanych oszczędności (7,8%). Jednak okres amortyzacji brutto inwestycji przekracza 6 lat, czyli znacznie więcej, niż firmy biorą pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wdrażaniu środków oszczędnościowych. 7. Proponowane środki energooszczędne mające na celu zmniejszenie zużycia energii w systemie sprężonego powietrza stanowią znaczną oszczędność w stosunku do łącznych proponowanych oszczędności(9,7%). Okres amortyzacji brutto inwestycji jest krótszy niż lata i stanowi atrakcyjny czas rozważany przed realizacją. 8. Wdrażanie systemów energetyki odnawialnej (w przypadku projektu - fotowoltaika) ma okres amortyzacji brutto dłuższy niż lat, co stanowi istotną barierę dla zasadności takiej inwestycji. 34
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ KONTAKT Agencja Użytkowania i Poszanowania Energii MP Polskie Klastry Sp. z o.o. Business&ScienceMeeting Point ul. Kwidzyńska 14, 91-334 Łódź METALIKA METAL CLUSTER Szczecin Service Inter LAB Uniwersytet Szczeciński tel. (4) 64 6 14 tel. 63 798785 e-mail: ee-metal@auipe.pl e-mail: biuro@polskieklastry.org www.ee-metal.com