PAKIET INFORMACYJNY (CHP)

Projekt nr 2006/018 180.02.04.04: Opracowanie i rozpowszechnienie narzędzi oraz procedur regulacyjnych stosowanych w stosunku do sektora odnawialnych źródeł energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w kogeneracji w ramach projektu Transition Facility 2006/018 180.02.04. URZĄD REGULACJI ENERGETYKI DEPARTAMENT PRZEDSIĘBIORSTW ENERGETYCZNYCH PAKIET INFORMACYJNY (CHP) DLA PRZEDSIĘBIORSTW ZAMIERZAJĄCYCH PROWADZIĆ DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ POLEGAJĄCĄ NA WYTWARZANIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KOGENERACJI (CHP) WARSZAWA, wrzesień 2010 r.

SPIS TREŚCI: Koncesjonowana działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii... 3 Promesa koncesji...4 Warunki konieczne, które powinien spełniać przyszły Koncesjonariusz... 5 Okoliczności uniemożliwiające uzyskanie koncesji... 5 Przygotowanie wniosku... 6 Adresat wniosku o udzielenie koncesji (promesy koncesji)... 7 Czas trwania postępowania...8 Opłaty związane z uzyskaniem koncesji (promesy koncesji)... 9 Wykaz dokumentów jakie należy załączyć do wniosku o udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji...10 Zmiana warunków udzielonej koncesji (promesy koncesji)...14 Okoliczności powodujące cofnięcie oraz wygaśniecie koncesji...14 Możliwości wystąpienia o ponowne udzielenie koncesji...16 Kontrola działalności gospodarczej w zakresie udzielonej koncesji...17 Obowiązki wynikające z faktu posiadania koncesji...17 Wykonywanie działalności gospodarczej bez koncesji...19 Spis aktów prawnych...19 ZAŁĄCZNIKI (dostępne na stornie internetowej URE www.ure.gov.pl): 1. Wniosek o udzielenie koncesji (promesy koncesji) oraz wymagane oświadczenia 2. Wymagania dotyczące układów pomiarowo rozliczeniowych oraz przygotowania opisu i schematu zainstalowania urządzeń 3. Przykłady (wybrane) sposobów oznaczania granic bilansowych 4. Przykłady (wybrane) uproszczonych schematów blokowych różnych rozwiązań wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji str. 2 z 20

JAK UZYSKAĆ KONCESJĘ NA WYTWARZANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ W KOGENERACJI? Koncesjonowana działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania energii (Kto powinien posiadać koncesję?) Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne ( Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, Nr 104, poz. 708, Nr 158, poz. 1123 i Nr 170, poz. 1217, z 2007 r. Nr 21, poz. 124, Nr 52, poz. 343, Nr 115, poz. 790 i Nr 130, poz. 905, z 2008 r. Nr 180, poz. 1112 i Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 69, poz. 586, Nr 165, poz.1316 i Nr 215, poz. 1664 oraz z 2010 r. Nr 21, poz. 104 i Nr 81, poz. 530) 1, zwanej dalej ustawą Prawo energetyczne [1] uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: wytwarzania paliw lub energii, z wyłączeniem: energii elektrycznej w źródłach o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczającej 50 MW niezaliczanych do odnawialnych źródeł energii lub do źródeł wytwarzających energię elektryczną w kogeneracji oraz z wyłączeniem wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego. Jednocześnie zgodnie z art. 1 pkt 18 w związku z art. 22 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104), z dniem 1 stycznia 2011 r. działalność gospodarcza w zakresie wytwarzania biogazu rolniczego oraz wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego stanie się działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) i będzie podlegać obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego. Rejestr będzie prowadzony przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego. Koncesjonowaniu podlega zatem, zgodnie z brzmieniem cytowanych wyżej przepisów, każda działalność gospodarcza (z wyjątkiem biogazowni rolniczych oraz źródeł wytwarzających energię elektryczną w oparciu o biogaz rolniczy) w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji (zwanych zwyczajowo CHP) bez względu na wielkość mocy zainstalowanej źródła, czy też ilości energii wyprodukowanej w takim źródle. 1 ujednolicony tekst można znaleźć na stronie internetowej URE www.ure.gov.pl str. 3 z 20

Przy tym pod pojęciem kogeneracji rozumie się równoczesne wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej lub mechanicznej w trakcie tego samego procesu technologicznego (art. 3 pkt 33 ustawy Prawo energetyczne). Źródła wytwarzające energię elektryczną w wysokosprawnej kogeneracji, o której mowa w art. 3 pkt 38 ustawy Prawo energetyczne, nieposiadające koncesji nie przysługuje im prawo żądania odbioru, a także pierwszeństwa przesyłania lub dystrybucji, wytworzonej energii elektrycznej przez operatora systemu elektrycznego, do którego sieci bezpośrednio są przyłączone. Koncesjonowane przedsiębiorstwa energetyczne, jak również przedsiębiorstwa wpisane do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem energii elektrycznej z biogazu rolniczego, wytwarzające energię elektryczną w wysokosprawnej kogeneracji, mogą wnioskować o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji. Należy podkreślić, że w odniesieniu do działalności przedsiębiorstw energetycznych wytwarzających energię elektryczną w kogeneracji należy wziąć pod uwagę także zapisy rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 26 września 2007 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. z 2007 r. Nr 185, poz. 1314) [2], zwane dalej rozporządzeniem kogeneracyjnym. Do trybu postępowania w sprawie udzielania koncesji (promesy koncesyjnej) mają zastosowanie przepisy ustawy Prawo energetyczne oraz ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) [3] (zgodnie z odesłaniem art. 50 ustawy Prawo energetyczne) oraz odpowiednio Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) [4] (zgodnie z odesłaniem art. 30 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne). Promesa koncesji Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne każdy kto zamierza prowadzić działalność polegającą na: wytwarzaniu, przetwarzaniu, magazynowaniu, przesyłaniu, dystrybucji oraz obrocie paliwami i energią, podlegającą koncesjonowaniu, może ubiegać się o wydanie promesy koncesji, która stanowi swego rodzaju przyrzeczenie udzielenia koncesji. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na działalność określoną w promesie, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie promesy (art. 43 ust. 4 str. 4 z 20

ustawy Prawo energetyczne). W promesie koncesji ustala się okres jej ważności, z tym, że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy (zgodnie z art., 43 ust. 3). Ustawa Prawo energetyczne nie określa górnej granicy okresu ważności promesy. Promesa koncesji nie daje prawa do prowadzenia działalności w zakresie, w którym wymagane jest posiadanie koncesji, nie można zatem wnioskować o wydanie świadectw pochodzenia z kogeneracji ani skutecznie żądać odbioru energii elektrycznej. Zatem okres, na który wnioskuje się o udzielenie promesy koncesji powinien być skorelowany z procesem inwestycyjnym. Promesa może być dokumentem ułatwiającym przedsiębiorstwu uzyskanie finansowania planowanej inwestycji, a także uzyskanie w przyszłości koncesji, ponieważ na etapie wnioskowania o promesę koncesji, Przedsiębiorca musi zgromadzić określone dokumenty, o czym poniżej. Warunki konieczne, które powinien spełniać przyszły Koncesjonariusz Przedsiębiorcy występujący z wnioskami o udzielenie koncesji muszą spełniać przesłanki do jej uzyskania określone w art. 33 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne. Zgodnie z tym przepisem Prezes URE udziela koncesji wnioskodawcy, który: 1) ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym; 2) dysponuje środkami finansowymi w wielkości gwarantującej prawidłowe wykonywanie działalności bądź jest w stanie udokumentować możliwość ich pozyskania; 3) ma możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności; 4) zapewni zatrudnienie osób o właściwych kwalifikacjach zawodowych, o których mowa w art. 54 ustawy Prawo energetyczne; 5) uzyskał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Okoliczności uniemożliwiające uzyskanie koncesji Zgodnie z art. 33 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, nie może być wydana koncesja wnioskodawcy: 1) który znajduje się w postępowaniu upadłościowym lub likwidacji; 2) któremu w ciągu ostatnich 3 lat cofnięto koncesję na działalność określoną ustawą z przyczyn wymienionych w art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) [3], zwanej dalej ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, lub którego w ciągu ostatnich 3 lat wykreślono str. 5 z 20

z rejestru działalności regulowanej z przyczyn, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej; 3) skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą Prawo energetyczne. Przygotowanie wniosku Wnioskodawca, przygotowując wniosek o udzielenie koncesji (promesy koncesji) powinien mieć świadomość, że im lepiej jest on przygotowany i kompletny (zawiera wszystkie niezbędne załączniki), tym sprawniej będzie przebiegać proces udzielenia koncesji (promesy koncesji). Zakres przedstawionej dokumentacji powinien umożliwić ustalenie, że Wnioskodawca spełnia wymagane warunki uzyskania koncesji oraz, że nie zachodzą wobec niego okoliczności uzasadniające odmowę udzielenia koncesji. WNIOSEK O UDZIELENIE KONCESJI (lub odpowiednio promesy koncesji patrz art. 43 ust. 5 ustawy Prawo energetyczne) powinien zawierać w szczególności (opis na podstawie art. 35 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne): 1) oznaczenie wnioskodawcy i jego siedziby lub miejsca zamieszkania, a w razie ustanowienia pełnomocników do dokonywania czynności prawnych w imieniu przedsiębiorcy również ich imiona i nazwiska oraz adresy do korespondencji; 2) określenie przedmiotu oraz zakresu prowadzonej działalności, na którą ma być wydana koncesja; 3) informacje o dotychczasowej działalności wnioskodawcy, w tym sprawozdania finansowe z ostatnich 3 lat, jeżeli podmiot prowadzi działalność gospodarczą; 4) określenie czasu, na jaki koncesja ma być udzielona, wraz ze wskazaniem daty rozpoczęcia działalności; 5) określenie środków, jakimi dysponuje podmiot ubiegający się o koncesję, w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania działalności objętej wnioskiem; 6) numer w rejestrze przedsiębiorców albo ewidencji działalności gospodarczej oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP). Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy (art. 36 ustawy Prawo energetyczne). str. 6 z 20

Wnioskodawca, który nie spełnia wymaganych przepisami warunków naraża się na odmowę udzielenia koncesji (promesy koncesji), na mocy art. 35 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne. Jeżeli wniosek o udzielenie koncesji (promesy koncesji) nie zawiera wszystkich niezbędnych dokumentów, Przedsiębiorca na podstawie art. 50 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, wzywany jest do dostarczenia brakujących dokumentów w oznaczonym terminie. Nie usunięcie wyszczególnionych w wezwaniu braków w dokumentacji, pomimo wezwania organu do ich usunięcia, stanowi przesłankę do pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia, na mocy art. 50 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Skutkuje to zamknięciem postępowania i koniecznością ponownego złożenia wniosku wraz ze wszystkimi wymaganymi dokumentami, przy czym w tym nowym postępowaniu mogą zostać wykorzystane dokumenty złożone w Urzędzie wcześniej, o ile zachowały swoją aktualność. Należy także zwrócić uwagę, że wezwanie do usunięcia braków we wniosku może także zostać dokonane na podstawie art. 64 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) [4], zwanej dalej Kodeksem postępowania administracyjnego lub Kodeksem. Zgodnie z tym przepisem ( 1) jeżeli w podaniu nie wskazano adresu wnoszącego i nie ma możności ustalenia tego adresu na podstawie posiadanych danych, podanie pozostawia się bez rozpoznania, a także ( 2) jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Wykaz dokumentów jakie należy załączyć do wniosku o udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji zamieszczono w dalszej części Materiału. Przykładowy wniosek o udzielenie koncesji (promesy koncesji) stanowi załącznik do niniejszej informacji. Adresat wniosku o udzielenie koncesji (promesy koncesji) Pisemny wniosek przedsiębiorcy o udzielenie koncesji (promesy koncesji) należy przesłać do właściwego miejscowo Oddziału Terenowego Urzędu Regulacji Energetyki 2, z wyjątkiem wniosku dotyczącego odnawialnego źródła energii jednocześnie wytwarzającego energię elektryczną w kogeneracji, który należy przesłać do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, na adres: ul. Chłodna 64, 00 872 Warszawa 2 wykaz Oddziałów Terenowych Urzędu Regulacji Energetyki wraz z obszarem ich właściwości znajduje się na stronie URE www.ure.gov.pl str. 7 z 20

Czas trwania postępowania Czas trwania postępowania koncesyjnego związany jest przede wszystkim z kompletnością złożonego wniosku, ewentualnie aktywnością strony w uzupełnianiu niezbędnych dokumentów oraz koniecznością uzyskania w każdej sprawie opinii właściwego miejscowo zarządu województwa. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 3 ustawy Prawo energetyczne w sprawach o udzielanie i cofanie koncesji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w kogeneracji, niezbędna jest opinia właściwego miejscowo zarządu województwa. Dlatego też wskazane jest składanie wniosków z odpowiednim wyprzedzeniem w stosunku do zamierzonego terminu przystąpienia do użytkowania jednostki wytwórczej. Wystąpienie o opinię jest ustawowym obowiązkiem Prezesa URE, a termin 14 dniowy na jej wydanie nie może zostać skrócony. Jeżeli wniosek zawiera wszystkie niezbędne załączniki, a zarząd województwa wyda opinię pozytywną lub w wyznaczonym ustawowo terminie (14 dni) jej nie wyda sprawa zostaje rozpatrzona bez zbędnej zwłoki. Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne do postępowania przed Prezesem URE stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, który wskazuje terminy na załatwienie sprawy art. 35 1 Kodeksu mówi, iż organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki, z kolei zgodnie z 3 w/w artykułu załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Należy jednak pamiętać, że do terminów załatwienia sprawy, zgodnie z art. 35 5 Kodeksu nie wlicza się m. in. terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu. Zatem nie podejmowanie przez stronę działań zgodnie z wezwaniem organu administracyjnego może spowodować, że załatwienie sprawy administracyjnej potrwa odpowiednio dłużej. Dodatkowo (patrz też ww. zapisy art. 64 ustawy Kodeksu postępowania administracyjnego), mając na uwadze art. 50 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, należy przypomnieć, że przed podjęciem decyzji w sprawie udzielenia koncesji lub jej zmiany Prezes URE jako organ koncesyjny może: 1) wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia, w wyznaczonym terminie, brakującej dokumentacji poświadczającej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa, wymagane do str. 8 z 20

wykonywania określonej działalności gospodarczej, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia; 2) dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji w celu stwierdzenia, czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją oraz czy daje rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją. Opłaty związane z uzyskaniem koncesji (promesy koncesji) Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 1 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 z późn. zm.) [5], zwanej dalej ustawą o opłacie skarbowej, obowiązek zapłaty opłaty skarbowej od wydania koncesji (promesy koncesji) powstaje z chwilą złożenia wniosku o wydanie koncesji (promesy koncesji). Stawki opłaty skarbowej, określone w załączniku do ww. ustawy, w odniesieniu do czynności związanych z zakresem działania Prezesa URE, wynoszą: - za przyrzeczenie wydania zezwolenia (promesę koncesji) 98 zł (część I pkt 20 załącznika do ustawy o opłacie skarbowej); - za przedłużenie terminu ważności lub zmianę warunków przyrzeczenia wydania zezwolenia (promesy koncesji) 44 zł (część I pkt 21 załącznika do ustawy o opłacie skarbowej); - za wydanie zezwolenia (koncesji) 616 zł (część III pkt 44 załącznika do ustawy o opłacie skarbowej); - za przedłużenie terminu ważności lub zmianę warunków wydanego zezwolenia (koncesji), jeżeli: - dotyczy przedłużenia terminu ważności lub rozszerzenia zakresu działalności 50 % stawki określonej od zezwolenia (koncesji) tj. 308 zł (część III pkt 46 załącznika do ustawy o opłacie skarbowej); - treścią zmiany jest kolejny rodzaj działalności 100 % stawki określonej od zezwolenia (koncesji) tj. 616 zł (część III pkt 46 załącznika do ustawy o opłacie skarbowej). W myśl art. 7 pkt 2 i 3 ustawy o opłacie skarbowej, zwalnia się od opłaty skarbowej: - jednostki budżetowe; - jednostki samorządu terytorialnego. str. 9 z 20

W przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii, należy uiścić opłatę skarbową w wysokości 17 zł (część IV załącznika do ustawy o opłacie skarbowej). Opłata ta nie jest pobierana w przypadku złożenia dokumentu, stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa oraz jego odpisu, wypisu lub kopii: - poświadczonego notarialnie lub przez uprawniony organ, upoważniającego do odbioru dokumentów; - jeżeli pełnomocnictwo udzielane jest małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu lub rodzeństwu; - jeżeli mocodawcą jest podmiot określony w art. 7 pkt 1 5 ustawy o opłacie skarbowej. W myśl art. 12 ust. 2 ustawy o opłacie skarbowej, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach opłaty skarbowej: a) od dokonania czynności urzędowej, wydania zaświadczenia, koncesji (promesy koncesji) jest organ podatkowy właściwy ze względu na siedzibę organu; b) od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii jest organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce złożenia dokumentu. Z uwagi na fakt, iż siedzibą centralnego organu administracji rządowej Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki jest m.st. Warszawa, zapłata opłaty skarbowej w sprawach wymienionych w pkt a), powinna być dokonywana na rzecz właściwego miejscowo organu podatkowego Prezydenta m.st. Warszawy. W przypadku wpłat bezgotówkowych powinny być one dokonywane na rachunek Urzędu Dzielnicy Wola Miasta Stołecznego Warszawy, Al. Solidarności 90, 01 003 Warszawa, numer rachunku 3 BANK HANDLOWY 54 1030 1508 0000 0005 5003 6045. Jeżeli do wniosku nie zostanie załączony oryginał potwierdzenia zapłaty opłaty skarbowej, co wiąże się z uniemożliwieniem dokonania czynności urzędowej, Przedsiębiorca zostanie wezwany do uiszczenia stosownej opłaty. Brak uzupełnienia potwierdzenia zapłaty opłaty skarbowej, pomimo wezwania do jego przesłania, stanowi przesłankę zwrotu wniosku, na mocy art. 261 Kodeksu postępowania administracyjnego, co powoduje zakończenie postępowania o wydanie koncesji (promesy koncesji). Wykaz dokumentów jakie należy załączyć do wniosku o udzielenie koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji (dokumenty niezbędne do uzyskania promesy koncesji oznaczono literą P ) str. 10 z 20

I. Dokumenty wskazujące, że Przedsiębiorca spełnia warunki organizacyjne zapewniające prawidłowe wykonywanie działalności objętej koncesją (promesą koncesji) 1) aktualne zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub wyciąg z rejestru przedsiębiorców, uzyskane nie wcześniej niż 3 miesiące przed przedłożeniem organowi koncesyjnemu (K lub O)*; (P) 2) zaświadczenie o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej NIP (K lub O)*; (P) 3) w przypadku spółek osobowych umowa spółki (K)*; (P) 4) aktualna informacja z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności przedsiębiorcy (w przypadku spółek prawa handlowego członków zarządu spółki, a w przypadku spółek osobowych wszystkich wspólników) oraz aktualna informacja z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności przedsiębiorstwa; uzyskane nie wcześniej niż 3 miesiące przed przedłożeniem organowi koncesyjnemu (O)*; (P) 5) oświadczenie przedsiębiorcy, że nie zgłoszono w stosunku do niego wniosku o ogłoszenie upadłości oraz że nie znajduje się w stanie likwidacji (O)*; (P) 6) oświadczenie przedsiębiorcy, że wszystkie osoby zatrudnione przy eksploatacji sieci, instalacji i urządzeń elektroenergetycznych posiadają świadectwa kwalifikacyjne wymagane na podstawie przepisów ustawy Prawo energetyczne, uprawniające do zajmowania się eksploatacją tych sieci, instalacji i urządzeń (O)*; (P) 7) oświadczenie przedsiębiorcy, że nie został w ciągu ostatnich 3 lat wykreślony z rejestru działalności regulowanej z przyczyn, o których mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (O)*; (P) 8) w przypadku dokonywania czynności przez pełnomocnika, pełnomocnictwo do dokonywania czynności prawnych w imieniu Wnioskodawcy (wraz z oryginałem dowodu zapłaty należnej opłaty skarbowej w wysokości 17 zł), (K lub O)*; (P) 9) dowód zapłaty należnej opłaty skarbowej za wydanie koncesji w wysokości 616 zł (opłata nie dotyczy podmiotów określonych w dziale: Opłaty związane z uzyskaniem koncesji (promesy koncesji) ) lub za wydanie promesy koncesji w wysokości 98 zł (O)*; (P) II. Dokumenty wskazujące, że spełnione są warunki techniczne zapewniające prawidłowe wykonywanie działalności gospodarczej 3 przed dokonaniem wpłaty prosimy o sprawdzenie czy dane dotyczące rachunku są aktualne na stronie internetowej URE www.ure.gov.pl str. 11 z 20

1) dokumenty potwierdzające tytuł prawny przedsiębiorcy do obiektów i instalacji niezbędnych do prowadzenia działalności objętej koncesją (np. akt notarialny, odpis z księgi wieczystej, wypis z rejestru gruntów, umowy dzierżawy, umowy użyczenia, faktury zakupu elektrowni generatora/ ów, itp.), (K lub O)*; 2) opis parametrów technicznych urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej z określeniem rodzaju wykorzystywanego paliwa oraz stanu technicznego tych urządzeń (K lub O)*; (P) 3) Opis wykorzystania ciepła użytkowego (K lub O)*; (P) 4) Schemat zespołu urządzeń wchodzących w skład jednostki kogeneracji (K lub O)*; 5) schemat oraz opis sposobu zainstalowania układu pomiarowego, z którego wyniki odczytów produkcji energii będą przedkładane Prezesowi URE w celu uzyskania świadectw pochodzenia z kogeneracji; schemat oraz opis powinny określać położenie układu pomiarowego w odniesieniu do jednostek wytwórczych, układów zasilania potrzeb własnych oraz innych odbiorów, w tym sieci operatora systemu elektroenergetycznego (K lub O)*; 6) decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, bądź decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego (albo dokument stwierdzający możliwość lokalizacji planowanej inwestycji na danym terenie w przypadku promesy koncesji), (K lub O)*; (P) 7) decyzja udzielająca pozwolenia na budowę urządzeń, instalacji i sieci (K lub O)*; 8) dokumenty informujące o zakończeniu budowy oraz rozpoczęciu eksploatacji obiektu (w zależności od warunków określonych w pozwoleniu na budowę): a) pozwolenie na użytkowanie (K lub O)*; b) zawiadomienie właściwego organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy (składane co najmniej 21 dni przed zamierzonym terminem przystąpienia do użytkowania). W przypadku, gdy właściwy organ nadzoru budowlanego nie wniesie sprzeciwu dotyczącego inwestycji, po 21 dniach od dnia doręczenia ww. zawiadomienia, należy do akt postępowania dołączyć informujące o tym oświadczeniu (K lub O)*; 9) protokół sprawdzenia technicznego, dopuszczenia i przyjęcia do eksploatacji urządzeń energetycznych wydany przez operatora systemu elektroenergetycznego, do którego sieci elektrownia została przyłączona (K lub O)*; str. 12 z 20

10) decyzja określającą warunki techniczne przyłączenia do sieci elektroenergetycznej (tzw. warunki przyłączenia do sieci) lub tzw. umowę przyłączeniową (K lub O)*; Dodatkowo w przypadku wytwórców wytwarzających w kogeneracji wytwarzających technologię spalania biomasy lub biogazu z innymi paliwami: tzw. "Dokumentacja uwierzytelniająca. Instalacja do produkcji oraz procedury rozliczeń energii ze źródeł odnawialnych" 2 egzemplarze (O)*; opinia o przygotowanej dokumentacji (opracowana przez niezależną stronę trzecią) 2 egzemplarze (O)*; III. Dokumenty wskazujące posiadanie możliwości finansowych zapewniających prawidłowe wykonywanie działalności objętej koncesją 1) zestawienie rocznych, planowanych przychodów i kosztów dla działalności objętej wnioskiem koncesyjnym, na okres minimum trzech lat (harmonogram finansowania inwestycji w przypadku promesy), (O)*; (P) 2) sprawozdania finansowe z ostatnich trzech lat (rozliczenia roczne PIT dla osób fizycznych lub wspólników spółek cywilnych, bilanse oraz rachunki zysków i strat dla pozostałych podmiotów), a jeżeli przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą przez okres krótszy niż trzy lata ww. dokumenty od dnia podjęcia działalności (K lub O)*; (P) 3) aktualne zaświadczenie z właściwego Urzędu Skarbowego stwierdzające, że przedsiębiorca nie zalega ze zobowiązaniami wobec budżetu państwa, uzyskane nie wcześniej niż 3 miesiące przed przedłożeniem organowi koncesyjnemu (K lub O)*; 4) aktualne zaświadczenie z właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzające, że przedsiębiorca nie zalega z wpłatą składek na ubezpieczenia społeczne, uzyskane nie wcześniej niż 3 miesiące przed przedłożeniem organowi koncesyjnemu (K lub O)*; 5) aktualne zaświadczenie z banku, w którym jest prowadzony podstawowy rachunek przedsiębiorcy, określające wielkość obrotów, zdolność płatniczą i kredytową przedsiębiorcy, zawierające informacje o udzielonych przedsiębiorcy kredytach oraz informację, czy rachunek jest wolny od tytułów egzekucyjnych, uzyskane nie wcześniej niż 3 miesiące przed przedłożeniem organowi koncesyjnemu (K lub O)*. (P) * oznaczenie dokumentu literą O dostarczane do URE dokumenty muszą być oryginałami; oznaczenie dokumentu literą K dostarczane do URE dokumenty mogą być poświadczonymi (na każdej stronie dokumentu) za zgodność z oryginałem kopiami tych dokumentów. str. 13 z 20

Dopuszcza się poświadczenie zgodności z oryginałem przez osobę działającą w imieniu przedsiębiorcy, która podpisała również wniosek o wydanie koncesji. W takim przypadku należy dołączyć dokument udzielający pełnomocnictwa wraz oryginałem dowodu zapłaty należnej opłaty skarbowej w wysokości 17 zł, zgodnie z postanowieniami ustawy o opłacie skarbowej. Przykładowy formularz wniosku, zestawienie załączników oraz oświadczenia w formie elektronicznej, zostały zamieszczone na stronie internetowej URE pod adresem www.ure.gov.pl. Zmiana warunków udzielonej koncesji (promesy koncesji) Przedsiębiorca jest obowiązany zgłaszać organowi koncesyjnemu Prezesowi URE wszelkie zmiany danych, o których mowa w art. 49 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a które stanowią warunki konieczne, które powinien spełniać Koncesjonariusz. Zgodnie także z zapisami art. 41 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne Prezes URE może zmienić warunki wydanej koncesji na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego. Zgłoszenia zmian danych należy dokonać w terminie 14 dni od dnia ich powstania. W szczególności dotyczy to zmian: 1) firmy przedsiębiorcy, oznaczenia jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu oraz adresu głównego miejsca wykonywania działalności gospodarczej; 2) numeru w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz numeru identyfikacji podatkowej (NIP); 3) określenia rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej (w tym także rozszerzenia lub ograniczenia wykonywania działalności), na którą ma być lub już została udzielona koncesja. We wniosku o zmianę warunków koncesji (promesy koncesji), należy podać także informacje oraz dołączyć dokumenty określone w przepisach regulujących działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji. Okoliczności powodujące cofnięcie oraz wygaśniecie koncesji Zgodnie z art. 58 ust. 1. ustawy o swobodzie gospodarczej organ koncesyjny cofa koncesję, w przypadku gdy: 1) wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją; str. 14 z 20

2) przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania organu koncesyjnego, lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją. Organ koncesyjny cofa koncesję albo zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorca: 1) rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa; 2) w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją. Ponadto organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo zmienić jej zakres: 1) ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, 2) w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, 3) w przypadku podziału przedsiębiorstwa energetycznego lub jego łączenia z innymi podmiotami (zgodnie z art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne). W tym miejscu należy przypomnieć, że zgodnie z art. 155 Kodeksu postępowania administracyjnego decyzja ostateczna ( na mocy której strona nabyła prawo) może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony, zatem przedsiębiorca jest zobowiązany do realizacji obowiązków wynikających z koncesji. Dodatkowo zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne oprócz ww. przesłanek Prezes URE cofa koncesję w przypadku: 1) cofnięcia przez właściwego naczelnika urzędu celnego zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego lub jego wygaśnięcia, jeżeli przed wygaśnięciem podmiot nie uzyskał nowego zezwolenia, w trybie i na zasadach określonych w przepisach odrębnych w odniesieniu do działalności objętej tym zezwoleniem; 2) w przypadku zmiany, w zakresie określonym w ustawie, warunków wykonywanej działalności gospodarczej objętej koncesją. str. 15 z 20

Zgodnie z art. 42 ustawy Prawo energetyczne koncesja udzielona przedsiębiorstwu energetycznemu na podstawie ustawy wygasa przed upływem czasu, na jaki została wydana, z dniem wykreślenia tego przedsiębiorstwa z właściwego rejestru lub ewidencji. Należy jednocześnie podkreślić, że zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej wprowadzone zapisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie skutkuje zawieszeniem bądź zmianą koncesji, zatem przedsiębiorca jest zobowiązany do realizacji obowiązków wynikających z posiadanej koncesji. Możliwości wystąpienia o ponowne udzielenie koncesji Zgodnie z art. 61 ustawy o swobodzie gospodarczej przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję z przyczyn, o których mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 tej ustawy, może wystąpić z wnioskiem o ponowne udzielenie koncesji w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu koncesji. str. 16 z 20

Kontrola działalności gospodarczej w zakresie udzielonej koncesji Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej w art. 57 ust. 1. uprawnia organ koncesyjny do kontroli działalności gospodarczej w zakresie: 1) zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją; 2) przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej; 3) obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli. Zgodnie natomiast z art. 28 ustawy Prawo energetyczne Prezes URE ma także prawo wglądu do ksiąg rachunkowych przedsiębiorstwa energetycznego oraz może żądać przedstawienia informacji dotyczących wykonywanej przez to przedsiębiorstwo działalności gospodarczej, w tym informacji o jego projektach inwestycyjnych, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych i innych informacji prawnie chronionych. Odmowa udzielenia ww. informacji; świadome lub w wyniku niedbalstwa wprowadzenie w błąd Prezesa URE w zakresie przedstawianych na jego żądanie informacji, o których mowa w ww. artykule podlega karze pieniężnej zgodnie z zapisami art. 56 ust. 1 pkt 7 i 7a ustawy Prawo energetyczne. Osoby upoważnione przez organ koncesyjny do dokonywania kontroli są uprawnione w szczególności do: 1) wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność gospodarcza objęta koncesją, w dniach i w godzinach, w których ta działalność jest wykonywana lub powinna być wykonywana; 2) żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli. Organ koncesyjny może wezwać przedsiębiorcę do usunięcia stwierdzonych uchybień w wyznaczonym terminie. Nie usunięcie przez przedsiębiorcę stwierdzonych uchybień może być podstawą do cofnięcia koncesji lub zmiany jej zakresu. Obowiązki wynikające z faktu posiadania koncesji Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności. Rada Ministrów określiła, w drodze rozporządzenia, wysokość i sposób pobierania przez Prezesa URE ww. opłat, z uwzględnieniem wysokości przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją, a także kosztów regulacji (patrz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa str. 17 z 20

energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387 oraz z 1999 r. Nr 92, poz. 1049) [6]. Opłatę należy wnieść w terminie do 31 marca każdego roku (patrz 4 ust. 1 ww. rozporządzenia na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki: NBP O/O Warszawa Nr 58101010100028732231000000 4. Należy także przypomnieć, że zgodnie z art. 44 ustawy Prawo energetyczne każde przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej 5. Ponadto Koncesjonariusz jest obowiązany zawiadomić Prezesa URE o zmianach dotyczących wykonywania działalności objętej koncesją nie później niż 14 dni od dnia ich powstania (patrz też wyżej rozdz. dot. zmiany warunków udzielonej koncesji (promesy koncesji)). Koncesjonariusz m.in. także: - jest obowiązany do wykonywania działalności objętej koncesją na zasadach określonych w ustawie Prawo energetyczne oraz wydanych na jej podstawie przepisów wykonawczych; - jest obowiązany do przestrzegania obowiązujących (innych) przepisów, w tym przepisów o ochronie środowiska i bezpieczeństwie ekologicznym, a także wydanych na ich podstawie przepisów wykonawczych; - nie może sprzedawać energii elektrycznej przedsiębiorcom wykonującym działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu energią elektryczną, jeżeli nie posiadają koncesji, w przypadkach, gdy taka koncesja jest wymagana przepisami ustawy Prawo energetyczne; - jest obowiązany do wykonywania działalności w sposób nie powodujący zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz nie narażający na powstanie szkód materialnych; - nie może subsydiować działalności nie objętej koncesją z przychodu osiąganego z działalności objętej koncesją. W przypadku sprzedaży energii elektrycznej do odbiorców końcowych Koncesjonariusz musi wypełniać określone w ustawie Prawo energetyczne obowiązki związane w faktem ww. 4 5 przed dokonaniem wpłaty prosimy o sprawdzenie czy dane dotyczące rachunku są aktualne na stronie internetowej URE www.ure.gov.pl Art. 44.1. Przedsiębiorstwo energetyczne, zapewniając równoprawne traktowanie odbiorców oraz eliminowanie subsydiowania skrośnego, jest obowiązane prowadzić ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów, zysków i strat dla wykonywanej działalności gospodarczej w zakresie: 1) dostarczania paliw gazowych lub energii, w tym kosztów stałych, kosztów zmiennych i przychodów, odrębnie dla wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami gazowymi lub energią, magazynowania paliw gazowych i skraplania gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego, a także w odniesieniu do grup odbiorców określonych w taryfie, w tym sprzedaży paliw gazowych lub energii odbiorcom, którzy mają prawo wyboru sprzedawcy, i odbiorcom, którzy nie mają prawa wyboru sprzedawcy; 2) niezwiązanym z działalnością wymienioną w pkt 1. str. 18 z 20

sprzedaży, w tym m.in. obowiązki wynikające z art. 9a (w szczególności określone w ust. 1 oraz ust. 8 tegoż artykułu ustawy Prawo energetyczne). Wykonywanie działalności gospodarczej bez koncesji Wykonywanie działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji lub wymaganego wpisu do rejestru przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się wytwarzaniem biogazu rolniczego prowadzonego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, zgodnie z art. 60 1 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 12, poz. 114 z późn. zm.) [7], podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny. Spis aktów prawnych 6 [1] Ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z z późn. zm.) 7 [2] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 września 2007 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegółowego zakresu obowiązku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych świadectw, uiszczania opłaty zastępczej i obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. Nr 185, poz. 1314) [3] Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095, z późn. zm.) [4] Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) [5] Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635 Z późn. zm) [6] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387 oraz z 1999 r. Nr 92, poz. 1049) [7] Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (Dz. U. Nr 12, poz. 114 z późn. zm.) Inne akty prawne mające związek z koncesjonowaniem działalności gospodarczej [a] Rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby 6 akty prawne, do których w tekście znajdują się odsyłacze (w kolejności odesłania), inne (pozostałe) akty prawne mające związek z wykonywaną działalnością gospodarczą znajdują się w zestawieniu poniżej spisu 7 ujednolicony tekst ustawy można znaleźć na stronie internetowej URE www.ure.gov.pl str. 19 z 20

zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. z dnia 21 maja 2003 r. z Nr 89, poz. 828 i Nr 129, poz. 1184, z późn. zm.) [b] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 93, poz. 623 z późn. zm.) [c] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii elektroenergetycznego (Dz. U. Nr 156, poz. 969) [d] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 stycznia 2009 r. w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy lub przebudowy jednostek wysokosprawnego wytwarzania energii (Dz. U. Nr 21, poz. 111) [e] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie udzielania pomocy publicznej na inwestycje w zakresie budowy lub rozbudowy jednostek wytwarzających energię elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii (Dz. U. Nr 21, poz. 112) str. 20 z 20