Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Monter sieci komunalnych

Informator o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe Monter sieci komunalnych Warszawa 2004

Informator opracowała entralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie we współpracy z Okręgową Komisją Egzaminacyjną we Wrocławiu wa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie w porozumieniu z entralną Komisją Egzaminacyjną w Warszawie. ISN 83-7400-041-4

Szanowni Państwo, rodzy Uczniowie 3-letnich zasadniczych szkół zawodowych, entralna Komisja Egzaminacyjna poleca Państwa uwadze cykl informatorów o państwowym egzaminie potwierdzającym kwalifikacje zawodowe organizowanym dla absolwentów trzyletnich szkół zawodowych. Egzamin ten po raz pierwszy zostanie przeprowadzony w 2005 roku i przygotowywany jest dla wszystkich chętnych absolwentów tych szkół kształcących się w jednym z 53 zawodów. Podstawą prawną egzaminu jest: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych (z. U. z 2001 r. Nr 29, poz. 323 z dnia 6 kwietnia 2001 r. z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 maja 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (z. U. z 2004 r. Nr 114, poz. 1195 z dnia 19 maja 2004 r. z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 3 lutego 2003 r. w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzenia egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe (załącznik do z. U. z 2003 r. Nr 49, poz. 411 z dnia 24 marca 2003 r.) ykl informatorów, który przygotowaliśmy, ma charakter przede wszystkim praktyczny chcemy za jego pomocą dać Państwu możliwość przyjrzenia się, w jaki sposób zapisy prawa oświatowego dotyczącego systemu egzaminów zewnętrznych w trzyletnim kształceniu zawodowym przekładają się na konkrety, czyli na: opis wymagań, które trzeba spełnić, aby przystąpić do egzaminu, opis warunków koniecznych do zdania egzaminu, opis struktury egzaminu w jego części pisemnej i praktycznej wraz z wymaganiami egzaminacyjnymi i przykładowymi kryteriami oceniania, opis materiałów egzaminacyjnych wraz z wzorami, przykłady zadań wraz z odpowiedziami. 3

Informatory o egzaminie zawodowym kierujemy do tych uczniów szkół zawodowych, którzy po ukończeniu szkoły przystąpią do egzaminu przed zewnętrzną komisją egzaminacyjną, żeby potwierdzić dyplomem kwalifikacje w zawodzie, w którym odbywali kształcenie. Informacje o umiejętnościach zawodowych, które będą potwierdzane na egzaminie, pozwolą nauczycielom właściwie ukierunkować kształcenie, a pracodawcom prezentują poziom kwalifikacji zawodowych absolwentów szkół legitymujących się dyplomem. Służyć też mogą teoretykom i praktykom kształcenia zawodowego jako istotna pomoc w projektowaniu modeli zawodów przewidywanych do kształcenia i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym oraz systemach zatrudnienia. MRI MGZIRZ p.o. yrektor entralnej Komisji Egzaminacyjnej 4

SPIS TREŚI I. OGÓLNE INFORMJE O EGZMINIE POTWIERZJĄYM KWLIFIKJE ZWOOWE... 7 I.1. Jaka jest struktura egzaminu i w jakiej formie będą sprawdzane wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu?... 8 I.2. Jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie?... 8 I.3. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zdać egzamin?...10 I.4. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby móc przystąpić do egzaminu?...10 I.5. Gdzie i od kogo można uzyskać szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym?...11 II. ETP PISEMNY EGZMINU...13 II.1. Organizacja i przebieg...13 II.2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I...15 II.3. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II...29 II.4. Odpowiedzi do przykładowych zadań...33 III. ETP PRKTYZNY EGZMINU...35 III.1. Organizacja i przebieg...35 III.2. Wymagania egzaminacyjne i ogólne kryteria oceniania...37 III.3. Przykład zadania praktycznego do tematu: 1. Wykonanie połączenie odcinka sieci wodociągowej w zadanej technologii wraz uzbrojeniem oraz ułożenie fragmentu sieci kanalizacyjnej na zadanym podłożu...45 III.4. Przykład zadania praktycznego do tematu: 2. Zmontowanie z przygotowanych elementów (króćców i uzbrojenia) węzła centralnego ogrzewania pośredniego zasilania zgodnie z dokumentacją:...49 III.5. Przykład zadania praktycznego do tematu: 3. Wykonanie połączenia i montaż uzbrojenia sieci gazowej dowolnej średnicy z rur polietylenowych (PE) metodą zgrzewania czołowego, polifuzyjnego lub elektrooporowego zgodnie z dokumentacją...53 IV. ZŁĄZNIKI...57 IV.1. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu...57 IV.2. Przykład instrukcji do etapu pisemnego...63 IV.3. Przykład karty odpowiedzi do etapu pisemnego...65 IV.4. Przykład informacji do etapu praktycznego...67 IV.5. Wzór dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe...69 5

6

Ogólne informacje I. OGÓLNE INFORMJE O EGZMINIE POTWIERZJĄYM KWLIFIKJE ZWOOWE Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu danego zawodu określonych w standardzie wymagań, ustalonym przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. Egzamin ten, zwany również egzaminem zawodowym, jest egzaminem zewnętrznym. Umożliwia on uzyskanie porównywalnej i obiektywnej oceny poziomu osiągnięć zdającego poprzez zastosowanie jednolitych wymagań, kryteriów oceniania i zasad przeprowadzania egzaminu opracowanych przez instytucje zewnętrzne, funkcjonujące niezależnie od systemu kształcenia. Rolę instytucji zewnętrznych pełnią: entralna Komisja Egzaminacyjna i osiem okręgowych komisji egzaminacyjnych powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej w 1999 roku. Na terenie swojej działalności (patrz mapka na wewnętrznej stronie okładki) okręgowe komisje egzaminacyjne przygotowują, organizują i przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Egzaminy oceniać będą zewnętrzne komisje egzaminacyjne. Egzaminy zawodowe mogą zdawać absolwenci wszystkich typów szkół zawodowych ponadgimnazjalnych i policealnych, które kształcą w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Egzaminy zawodowe przeprowadzane są 2 razy w ciągu roku szkolnego. Terminy egzaminów ustala i ogłasza dyrektor entralnej Komisji Egzaminacyjnej nie później niż na 8 miesięcy przed terminem ich przeprowadzenia. la absolwentów zasadniczych szkół zawodowych i szkół policealnych egzaminy przeprowadzane są w następnym tygodniu po zakończeniu zajęć dydaktycznowychowawczych, a dla absolwentów technikum i technikum uzupełniającego - w następnym tygodniu po zakończeniu egzaminu maturalnego. o egzaminu mogą przystąpić również absolwenci szkół zawodowych kształcących młodzież o specjalnych potrzebach edukacyjnych. la tej młodzieży, na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznych lub orzeczeń lekarskich, czas egzaminu pisemnego może być wydłużony o 30 minut, a warunki i przebieg egzaminu będą dostosowane do jej potrzeb. 7

Ogólne informacje I. 1. Jaka jest struktura egzaminu i w jakiej formie będą sprawdzane wiadomości i umiejętności z zakresu zawodu? Struktura egzaminu obejmuje dwa etapy: etap pisemny i etap praktyczny. Etap pisemny składa się z dwóch części: część I obejmuje sprawdzenie wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w danym zawodzie, a część II sprawdzenie wiadomości i umiejętności związanych z zatrudnieniem i działalnością gospodarczą. Etap pisemny przeprowadzany jest w formie testu składającego się z zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. W części I test zawiera 50 zadań, a w części II 20 zadań. zas trwania etapu pisemnego dla wszystkich zawodów wynosi 120 minut. Etap praktyczny sprawdza określony zakres praktycznych umiejętności dla zawodu wynikających z tematów zadań ustalonych w standardzie wymagań egzaminacyjnych. W tym etapie zdający powinien wykonać zadanie egzaminacyjne w formie testu praktycznego. zas trwania etapu praktycznego nie może być krótszy niż 180 minut i dłuższy niż 240 minut. I. 2. Jakie wiadomości i umiejętności będą sprawdzane na egzaminie? Na egzaminie będą sprawdzane tylko te wiadomości i umiejętności, które zostały zapisane w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Standardy wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych zawodów ustalone zostały rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu, w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe z dnia 3 lutego 2003 r. i stanowią oddzielny załącznik do tego rozporządzenia (z.u. Nr 49, poz. 411 z dnia 24 marca 2003 r.). Struktura standardu wymagań egzaminacyjnych dla zawodu odpowiada strukturze egzaminu. Oznacza to, że zawarte w standardzie umiejętności sprawdzane na egzaminie, ustalono odrębnie dla obu etapów egzaminu. 8

Ogólne informacje Umiejętności zapisane w standardzie, sprawdzane w etapie pisemnym, są przyporządkowane do określonych obszarów wymagań. Umiejętności sprawdzane w części I ujęto w 3 obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych, bezpieczne wykonywanie zadań zawodowych zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Umiejętności sprawdzane w części II ujęto w 2 obszarach wymagań: czytanie ze zrozumieniem informacji przedstawionych w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, przetwarzanie danych liczbowych i operacyjnych. W etapie praktycznym egzaminu sprawdzane umiejętności przyporządkowano do 4 obszarów wymagań: planowanie czynności związanych z wykonaniem zadania, organizowanie stanowiska pracy, wykonywanie zadania egzaminacyjnego z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, prezentowanie efektu wykonanego zadania. Standard wymagań egzaminacyjnych dla zawodu stanowi podstawę do przygotowania zadań egzaminacyjnych dla obu etapów egzaminu. Oznacza to, że zadania egzaminacyjne będą sprawdzały tylko te umiejętności, które zapisane są w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla danego zawodu. Rodzaj zadań egzaminacyjnych sprawdzających umiejętności przyporządkowane do danego obszaru wymagań będzie wiązał się ściśle z tym obszarem. Umiejętności ujęte w standardzie wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, dla obu etapów egzaminu, będą omówione wraz z przykładami zadań w rozdziałach II. i III. informatora. Każdy zdający powinien zapoznać się ze standardem wymagań egzaminacyjnych dla zawodu, w którym chce potwierdzić kwalifikacje zawodowe. Standard zamieszczony jest w rozdziale IV niniejszego informatora. 9

Ogólne informacje I. 3. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby zdać egzamin? Przyjęto, że w etapie pisemnym zdający może otrzymać za każde prawidłowo rozwiązane zadanie 1 punkt. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska: - z części I co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania, - z części II co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania. W etapie praktycznym oceniany będzie sposób wykonania zadania praktycznego oraz jego efekt, zgodnie z ustalonymi kryteriami oceniania przyjętymi dla danego zadania. Spełnienie ustalonych dla zadania kryteriów wykonania, pozwoli na uzyskanie maksymalnej liczby punktów. Zdający zda ten etap egzaminu, jeśli uzyska co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. egzaminu. Zdający zda egzamin zawodowy, jeśli spełni wymagania ustalone dla obu etapów Zdający, który zdał egzamin, otrzymuje dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w danym zawodzie. UWG! Informacje o wynikach egzaminu zdający uzyska od dyrektora szkoły. I. 4. Jakie wymagania trzeba spełnić, żeby móc przystąpić do egzaminu? Zdający powinien: 1. Ukończyć szkołę i otrzymać świadectwo ukończenia szkoły. 2. Złożyć pisemną deklarację przystąpienia do egzaminu zawodowego do dyrektora swojej szkoły, nie później niż na 4 miesiące przed terminem egzaminu. 3. Zgłosić się na egzamin w terminie i miejscu wyznaczonym przez okręgową komisję egzaminacyjną z dokumentem potwierdzającym tożsamość (z numerem PESEL). 10

Ogólne informacje Zdający o specjalnych potrzebach edukacyjnych powinien dodatkowo przedłożyć opinię lub orzeczenie wskazujące na dostosowanie warunków i formy przeprowadzania egzaminu do jego indywidualnych potrzeb. UWG! Informacje o terminie i miejscu egzaminu może przekazać zdającym dyrektor szkoły lub dyrektor okręgowej komisji egzaminacyjnej. W zależności od specyfiki zawodu, w którym przeprowadzony będzie egzamin zawodowy, okręgowa komisja egzaminacyjna może wezwać zdającego na szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy związane z wykonywaniem zadania egzaminacyjnego na określonych stanowiskach egzaminacyjnych. Szkolenie powinno być zorganizowane nie wcześniej niż na dwa tygodnie przed terminem egzaminu. I. 5. Gdzie i od kogo można uzyskać szczegółowe informacje o egzaminie zawodowym? Szczegółowych informacji o egzaminie zawodowym oraz wyjaśnień dotyczących, między innymi, możliwości: powtórnego zdawania egzaminu zawodowego przez osoby, które nie zdały egzaminu, przystąpienia do egzaminu w terminie innym niż bezpośrednio po ukończeniu szkoły, udostępniania informacji na temat wyniku egzaminu, otrzymania dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, udziela dyrektor szkoły i okręgowa komisja egzaminacyjna. 11

12

Etap pisemny egzaminu II. ETP PISEMNY EGZMINU II. 1. Organizacja i przebieg Etap pisemny egzaminu może być zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okręgową komisję egzaminacyjną. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu pisemnego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu nadzorującego, który będzie omawiał regulamin przebiegu egzaminu. Po zajęciu miejsca w sali egzaminacyjnej otrzymasz arkusz egzaminacyjny i KRTĘ OPOWIEZI. rkusz egzaminacyjny zawiera: stronę tytułową z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa się etap pisemny egzaminu oraz Instrukcję dla zdającego (w instrukcji znajdują się informacje o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego, wskazania dotyczące rozwiązywania zadań, zaznaczania odpowiedzi i sposobu poprawiania odpowiedzi w KRIE OPOWIEZI), test 70 zadań wielokrotnego wyboru, w tym 50 zadań w części I ponumerowanych od 1 do 50 oraz 20 zadań w części II ponumerowanych od 51 do 70. KRT OPOWIEZI stanowi jedną stronę i zawiera: symbol cyfrowy zawodu i oznaczenie wersji arkusza egzaminacyjnego, miejsce na wpisanie Twojego numeru ewidencyjnego PESEL i zakodowanie go, miejsce na wpisanie Twojej daty urodzenia, tabele z numerami zadań odpowiadających części I oraz części II arkusza egzaminacyjnego z układem kratek,,, do zaznaczania odpowiedzi, miejsce na naklejkę z kodem ośrodka. Przeczytaj uważnie Instrukcję dla zdającego w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny i nie ma w nim błędów. Wykonaj polecenia zgodnie z Instrukcją dla zdającego. zas trwania etapu pisemnego egzaminu wynosi 120 minut (2 godziny zegarowe). 13

Etap pisemny egzaminu Uwaga: Jeśli jesteś uczniem o potwierdzonych specjalnych potrzebach edukacyjnych, to masz prawo do wydłużonego o 30 minut czasu trwania etapu pisemnego egzaminu zawodowego. Przewodniczący zespołu nadzorującego wskaże i miejsce na sali egzaminacyjnej i dopilnuje, abyś mógł zdawać egzamin w ustalonym dla iebie czasie. Kolejność rozwiązywania zadań jest dowolna. obrze jednak będzie, jeśli rozplanujesz sobie czas egzaminu. Na rozwiązanie zadań z części I arkusza powinieneś przeznaczyć około 80 minut, na rozwiązanie zadań z części II - około 30 minut. Pozostałe 10 minut powinieneś wykorzystać na sprawdzenie, czy prawidłowo zaznaczyłeś odpowiedzi do poszczególnych zadań w KRIE OPOWIEZI. Pamiętaj! Pracuj samodzielnie! Przystępując do rozwiązywania każdego zadania powinieneś: uważnie przeczytać całe zadanie, przeanalizować rysunki, tabele, itp. oraz treść poleceń, dobrze zastanowić się nad wyborem prawidłowej odpowiedzi, starannie zaznaczyć wybraną odpowiedź w KRIE OPOWIEZI zgodnie z instrukcją w arkuszu egzaminacyjnym. Po zakończeniu rozwiązywania zadań, sprawdź w KRIE OPOWIEZI, czy dla wszystkich zadań zaznaczyłeś odpowiedzi. Przewodniczący ogłosi koniec egzaminu i poinformuje, w jaki sposób będziesz mógł oddać swoją KRTĘ OPOWIEZI. rkusz egzaminacyjny możesz zatrzymać dla siebie. Jeśli wcześniej zakończysz rozwiązywanie zadań, zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do oddania KRTY OPOWIEZI. 14

Etap pisemny egzaminu II. 2. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części I Zakres wiadomości i umiejętności właściwych dla kwalifikacji w zawodzie bsolwent powinien umieć: 1. zytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, rysunków, szkiców, wykresów, dokumentacji technicznych i technologicznych, a w szczególności: 1.1. rozróżniać elementy budowli, zasady ich pracy i wzajemne powiązania, rozróżniać elementy budowli, ich wymiary, położenie i kształt, np.: zbiorniki wodociągowe, osadniki ścieków, zbiorniki gazu, przepompownie ścieków, studzienki rewizyjne, rozróżniać na planach sytuacyjnych rodzaje budowli, np.: nasypy, mosty, rowy melioracyjne, rozróżniać zasady współpracy i wzajemne powiązania urządzeń, np.: zbiornika ścieków z pompą, sprężarki z hydroforem, rozróżniać elementy konstrukcyjne i nie mające znaczenia konstrukcyjnego, np.: estakady, studnie głębinowe. Przykładowe zadanie 1. Obiekt przedstawiony na rysunku to. grobla.. rów.. nasyp.. przepust drogowy. 1.2. rozpoznawać podstawowe materiały budowlane, rozpoznawać materiały budowlane ze względu na zastosowanie, np.: materiały konstrukcyjne, izolacyjne, wykończeniowe, instalacyjne, rozpoznawać materiały budowlane ze względu na pochodzenie, np.: materiały naturalne (kamień) i sztuczne (tworzywa sztuczne), rozpoznawać materiały budowlane ze względu na stopień przetworzenia materiału, np.: surowce, półfabrykaty, wyroby gotowe. Przykładowe zadanie 2. Przedstawiony na rysunku materiał budowlany to. metal.. izolacja przeciwwilgociowa.. szkło.. materiał termoizolacyjny. 15

Etap pisemny egzaminu 1.3. posługiwać się dokumentacją projektową w zakresie rysunków instalacyjnych, a w szczególności odczytywać rysunki sytuacyjne przebiegu sieci, rozwinięć i profili, rozpoznawać rodzaje sieci i uzbrojenia, odczytywać z planów sytuacyjnych przebieg i rodzaj sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych, odczytywać z rysunków profili sieci, np.: rzędne terenu, zagłębienia przewodów i ich przykrycie, odczytywać skalę na profilach różnych sieci, np.: 1:500, 1: 100 500, rozpoznawać na planach sytuacyjnych uzbrojenie na sieciach wodociągowych i kanalizacyjnych, np.: hydranty, zasuwy, odpowietrzenia, wpusty, rozpoznawać na planach sytuacyjnych uzbrojenie na sieciach gazowych i ciepłowniczych, np.: zasuwy, wydłużki kompensacyjne. Przykładowe zadanie 3. Zapis skali 1: 100 dotyczy dwóch skal, tj. 1: 100 oraz 1 : 500 i odnosi się do 500. różnych fragmentów planu sytuacyjnego.. rozwinięcia lub profilu - poziomo 1:100, pionowo 1: 500.. rozwinięcia lub profilu - pionowo 1:100, poziomo 1: 500.. części profilu lub rozwinięcia w skali poziomej 1:100 lub 1:500. 1.4. odczytywać informacje dotyczące urządzeń do przepompowywania wody i ścieków, magazynowania i uzdatniania wody, rozdzielania czynnika cieplnego, stacji redukcyjnych, odczytywać ze schematów: uzbrojenie sieci wodociągowej, np.: hydranty ppoż, studnie wodomierzowe, uzbrojenie sieci kanalizacyjnej i przepompowni ścieków, np.: studnie rewizyjne, zawory zwrotne, klapy zwrotne, uzbrojenie sieci ciepłowniczej i węzłów ciepłowniczych, np.: zasuwy, zawory odwadniające, uzbrojenie sieci gazowej i stacji redukcyjnych, np.: filtr, wydmuchowy zawór bezpieczeństwa, reduktor; odczytywać z katalogów i tabliczek znamionowych: informacje dotyczące urządzeń do przepompowywania wody, ścieków, np.: rodzaj pomp, wysokość podnoszenia i wydajność pompy. 16

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 4. Na przykładowym schemacie urządzenia hydroforowego w miejscu wskazanym strzałką znajduje się. manometr.. zawór zwrotny.. zawór bezpieczeństwa.. zawór spustowy. M 1.5. rozróżniać rodzaje gruntów oraz zakresy robót ziemnych, rozróżniać rodzaje gruntów ze względu na: pochodzenie, spoistość, uziarnienie, np.: żwir, pospółka, glina, pył, rozróżniać rodzaje gruntów ze względu na: wilgotność, trudność ich odspajania, np.: grunt suchy, luźny, zwarty, rozróżniać zakresy robót ziemnych, np.: odspajanie gruntu, wydobycie gruntu odspojonego, przewiezienie urobku, ułożenie urobku, zagęszczenie. Przykładowe zadanie 5. Grunt budowlany to zewnętrzna warstwa skorupy ziemskiej, na której stawiamy budowlę. Wskaż, do jakiego rodzaju gruntów należy glina.. Grunty gruboziarniste.. Grunty kamieniste.. Grunty spoiste.. Grunty niespoiste. 1.6. wskazywać wymagania dotyczące sposobów obróbki ręcznej i mechanicznej oraz łączenia rur, wskazywać wymagania dotyczące obróbki ręcznej i mechanicznej rur: stalowych, z tworzyw sztucznych, miedzi, betonu, kamionki, np.: wymagania dotyczące cięcia, gięcia, gwintowania, wskazywać sposoby łączenia rur i uszczelniania ich połączeń, np.: stalowych, z tworzyw sztucznych, miedzi, kamionkowych, żeliwnych, betonowych, np.: skręcanie, spawanie, zgrzewanie. 17

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 6. Za pomocą spawania łączy się rury. żeliwne ciśnieniowe.. z PV.. stalowe ocynkowane.. stalowe czarne. 1.7. rozpoznawać układy i rodzaje sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych, rozpoznawać na podstawie planu sytuacyjnego rodzaje i układy sieci: wodociągowej, gazowej, cieplnej, np.: pierścieniowy (obwodowy), wielopierścieniowy, otwarty (promienisty), rozpoznawać systemy i rodzaje kanalizacji, np.: kanalizacja rozdzielcza, ogólnospławna, mieszana, kanalizacja sanitarna, deszczowa. Przykładowe zadanie 7. Który ze schematów przedstawia układ promieniowy sieci cieplnej?. Rys. 1.. Rys. 2.. Rys. 3.. Rys. 4. Rys. 1. Rys. 2. Rys. 3. Rys. 4. 1.8. rozpoznawać materiały do budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych, uzbrojenia sieci oraz wymagania dotyczące ich stosowania, rozpoznawać pod względem właściwości technologicznych, odporności na korozję, wytrzymałości na ciśnienie materiały do budowy sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych, np.: kamionka, stal, tworzywa sztuczne, beton, miedź, rozpoznawać uzbrojenie przewodów: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, np.: zasuwy, wodomierze, reduktory ciśnienia, stosować odpowiedni materiał do budowy sieci w zależności od przepływającego czynnika, np.: materiał odpowiedni do przepływu gorącej wody, do przepływu gazu. 18

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 8. Wskaż, do jakiego rodzaju uzbrojenia należy odpowietrznik, wiedząc, że uzbrojenie sieci wodociągowej możemy podzielić na armaturę:. regulującą przepływ wody.. służącą do czerpania wody.. służącą do zabezpieczenia sieci.. kontrolno-pomiarową. 1.9. odczytywać oznaczenia graficzne obiektów i urządzeń sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych, odczytywać na planie sytuacyjnym, na schematach itp. obiekty i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne i gazowe, np.: zbiorniki wodociągowe podziemne i naziemne, obudowy studni wierconych, przepompownie ścieków, zbiorniki magazynujące gaz, odczytywać z rysunków uzbrojenie sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych. Przykładowe zadanie 9. Na rysunku przedstawiono oznaczenie graficzne w skali 1: 1000. bloku oporowego.. zasuwy.. hydrantu podziemnego.. hydrantu nadziemnego. 1.10. wskazywać wymagania dotyczące budowy sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych związane w szczególności: z wykonywaniem robót ziemnych, montażem sieci wraz z uzbrojeniem, montażem urządzeń kontrolno-pomiarowych, zabezpieczających i sygnalizacyjnych, ze stosowaniem izolacji ciepłochronnych, z przygotowaniem sieci do odbioru, wykonywaniem próby ciśnieniowej i prób szczelności, demontażem sieci, wskazywać kolejność robót ziemnych, np.: robót przygotowawczych, odspajania gruntu, wskazywać wymagania dotyczące budowy sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych i gazowych, np.: głębokość ułożenia przewodów, spadek przewodów, zabezpieczenie ścian wykopów, zabezpieczanie rur: przed korozją, utratą ciepła i skutkami wydłużania, wskazywać zasady montażu rurociągów wraz z uzbrojeniem, np.: montaż zasuwy na rurociągu PV, wykonywanie złączy, montaż hydrantu, wskazywać wymagania dotyczące warunków montażu aparatury kontrolnopomiarowej, wskazywać wymagania dotyczące odbioru i przeprowadzania próby szczelności i próby ciśnieniowej, np.: różnych czynników wykorzystywanych do próby i różnych ciśnień, wskazywać warunki demontażu sieci, np. demontaż z odzyskiem elementów sieci. 19

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 10. Na poniższych schematach połączeń prostych odcinków rur z różnych materiałów przyjęto trzy błędne technologie montażu. Technologie te nie odpowiadają rodzajom połączeń stosowanych w sieci wodociągowej układanej w ziemi: PE, PV i żeliwa. Wskaż, które z czterech połączeń jest prawidłowe. φ 250 PE 1. połączenie zgrzewane. 1.. 2. 2. φ 250 PE połączenie kielichowe. 3.. 4. 3. φ 250 PV połączenie zgrzewane 4. φ 250 żel. połączenie kołnierzowe 1.11. korzystać z informacji zawartych w normach, poradnikach i instrukcjach, katalogach producentów uzbrojenia sieci, związanych z wykonawstwem sieci wodociągowych i kanalizacyjnych, cieplnych i gazowych, rozróżniać rodzaje paliw gazowych na podstawie stosowanych symboli, np. rodzaje gazu, stosować zasady montażu aparatury kontrolno-pomiarowej, zabezpieczającej i sygnalizacyjnej zawarte w instrukcjach, np. montaż wodomierza, stosować informacje zawarte w katalogach i instrukcjach producenta, np. dobierać średnice zaworów do określonej średnicy przewodu, odczytywać z nomogramu spadki przewodów, np. odczytać spadek przewodu kanalizacyjnego z PV o średnicy 200 mm przy natężeniu przepływu 100 dm 3 /s. Przykładowe zadanie 11. Zgodnie z instrukcją określającą warunki wykonania i odbioru robót, na przewodach o średnicy do 100 mm termometry montuje się pod kątem 30 o, przeciwnie do kierunku przepływu wody. Wskaż rysunek przedstawiający prawidłowy sposób zamontowania króćca termometru.. Rys. 1.. Rys. 2.. Rys. 3.. Rys. 4. T 30 o Rys. 1. φ 80 T 30 o Rys. 2. φ 65 T 30 o φ 50 φ 90 30 o T Rys. 3. Rys. 4. 20

Etap pisemny egzaminu 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. dobierać elementy sieci, armatury i urządzeń stosownie do rodzaju sieci na podstawie katalogu producenta, dobierać rodzaj kołnierza, np. na podstawie opisu rur, dobierać właściwe elementy uzbrojenia, np. do odwodnienia gazociągu dobrać zawór odcinający dla rury z określonego materiału w zależności od średnicy, dobierać elementy sieci w zależności od średnicy rury, np. dobrać odcinek redukcyjny sieci preizolowanej w zależności od średnicy, dobierać pompę z charakterystyki pompy w zależności od wydajności i wysokości podnoszenia. Przykładowe zadanie 12. Wskaż, jakiego rodzaju kołnierze stosuje się do łączenia rur o średnicach powyżej 32 mm.. Kołnierze typu lekkiego nakręcane na rurę.. Kołnierze typu lekkiego spawane z rurą.. Kołnierze typu ciężkiego spawane z rurą.. Kołnierze luźne opierające się na obrzeżach rury. 2.2. obliczać liczbę elementów sieci na podstawie przedmiaru robót, obliczać długość przewodów na podstawie przedmiaru robót sporządzonego z planu sytuacyjnego, obliczać długość przyłącza gazu na podstawie wykonanego przedmiaru robót, obliczać powierzchnię izolacji cieplnej przewodów na podstawie przedmiaru robót, obliczać rzeczywiste wymiary na podstawie podanej skali, np. 1:100, 1:50, 1:500, obliczać liczbę elementów uzbrojenia sieci, np. liczbę studzienek kanalizacyjnych na przedmiarowanym odcinku sieci. Przykładowe zadanie 13. Podaj właściwą długość przyłącza od sieci gazociągu do zaworu w skrzynce, gdy: - odległość od sieci gazowej do ściany budynku wynosi 30,0 m, - głębokość posadowienia przyłącza 1,0 m, - wysokość umiejscowienia zaworu nad poziomem terenu 0,70 m.. 30,70 m.. 31,70 m.. 32,70 m.. 37,00 m. 21

Etap pisemny egzaminu 2.3. dobierać narzędzia i sprzęt do robót ziemnych, montażowych i izolacyjnych oraz przyrządy pomiarowe w zależności od przyjętej technologii, dobierać sprzęt, narzędzia i przyrządy pomiarowe do zadanego rodzaju robót ziemnych i uzbrojenia terenu, np.: do robót przygotowawczych, do odspajania gruntu, dobierać sprzęt do opuszczania rur do wykopu w zależności od średnicy, np. dla rur o średnicach większych od 250 mm wielokrążki, dobierać narzędzia i sprzęt do zgrzewania rur z tworzyw sztucznych, np.: przyrządy mocujące, zgrzewarki, przyrządy do cięcia, dobierać narzędzia i sprzęt do lutowania i cięcia rur miedzianych, np.: lutownice, palniki, piłka do metalu, obcinak krążkowy, dobierać narzędzia i sprzęt do spawania i cięcia rur stalowych, np.: palniki, piłka do metalu, dobierać narzędzia i sprzęt do gwintowania rur stalowych, np.: narzynki, gwintowniki, gwinciarki, dobierać narzędzia do łączenia rur żeliwnych, np.: o połączeniach kołnierzowych, kielichowych, dobierać sprzęt do wykonywania izolacji, np. butla z propanem do łączenia rur preizolowanych z mufą termokurczliwą. Przykładowe zadanie 14. obierz niezbędny sprzęt do zgrzewania czołowego rur PE.. Przyrządy mocujące, zgrzewarka.. Kalibrator, lutownica.. Szczypce nastawne, zgrzewarka.. Króciec grzewczy, kalibrator. 2.4. sporządzać kalkulacje kosztów oraz obliczać należność za wykonaną pracę, obliczać koszty robocizny na podstawie obmiaru robót, obliczać koszty materiałów na podstawie obmiaru robót, obliczać należność za wykonaną pracę na podstawie obmiaru robót. Przykładowe zadanie 15. Podaj koszt robocizny wykonania wykopu liniowego o wymiarach 100,0 m długości, 1,0 m szerokości, 1,5 m głębokości przy stawce 30,0 zł za 1 m 3 wykopu.. 3000,00 zł.. 4000,00 zł.. 4500,00 zł.. 5000,00 zł. 22

Etap pisemny egzaminu 2.5. wskazywać warunki techniczne wykonania robót na podstawie dokumentacji, norm, katalogów, instrukcji, wskazywać warunki techniczne wykonania robót ziemnych na podstawie norm, katalogów, np. szerokość wykopu w zależności od średnicy i materiału rury, wskazywać warunki techniczne wykonania próby ciśnieniowej na podstawie dokumentacji, katalogów, np. wielkość ciśnienia próbnego w zależności od rodzaju materiału rury, wskazywać warunki techniczne wykonania robót montażowych na podstawie norm, katalogów np. warunki łączenia rur z uzbrojeniem, zabezpieczania rur, wskazywać warunki techniczne odbioru technicznego, np. zgodność dokumentacji z realizacją. Przykładowe zadanie 16. iśnienie robocze sieci cieplnej wynosi 0,5 MPa. Temperatura czynnika grzewczego wynosi 150/70 o. Wskaż, korzystając z tabeli, parametry ciśnienia próbnego, które należy zachować przy wykonaniu próby szczelności tej sieci cieplnej. Tabela. Wielkości ciśnienia próbnego przy użyciu wody zimnej Parametry robocze czynnika grzejnego: iśnienie wody zimnej temperatura podczas próby 0-115 o 116-220 o Największe dopuszczalne ciśnienie w przewodzie MPa bar MPa bar MPa bar 0,10 1,0 0,1 1,00 0,2 2,0 0,25 2,5 0,2 2,00 0,5 5,0 0,40 4,0 0,3 3,00 0,7 7,0 0,60 6,0 0,5 5,00 1,0 10,0 1,00 10,0 0,8 8,00 1,6 16,0 1,25 12,5 1,0 10,00 2,0 20,0 1,60 16,0 1,3 13,00 2,5 25,0 2,00 20,0 1,6 16,00 3,2 32,0. 6,0 bar. 0,6 MPa. 1,0 MPa. 5,0 MPa 3. ezpiecznie wykonywać zadania zawodowe zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, a w szczególności: 3.1. wskazywać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska związane z wykonywaniem sieci komunalnych, wskazywać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót ziemnych i robót montażowych, np.: związanych z obudową wykopu, wchodzeniem i wychodzeniem z wykopu, odwodnieniem, sprawdzaniem stanu lin, posługiwaniem się sprzętem i narzędziami technicznie sprawnymi, stosować przepisy ochrony środowiska przy wykonywaniu robót ziemnych, 23

Etap pisemny egzaminu np.: ochrona istniejącego drzewostanu, ochrona wierzchniej warstwy gruntu, ochrona wód powierzchniowych, wskazywać przepisy ochrony przeciwpożarowej przy wykonywaniu robót montażowych, np.: przy łączeniu rur przez spawanie, przy pracy maszyn i sprzętu. Przykładowe zadanie 17. Rury na zewnątrz wykopu należy układać tak, aby nie stoczyły się na pracujących w wykopie ludzi. Wskaż minimalną odległość rur od krawędzi wykopu.. 0,2 m. 0,5 m. 0,7 m. 1,0 m 3.2. dobierać odpowiednią odzież roboczą oraz środki ochrony indywidualnej, dobierać odpowiednią odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej w zależności od wykonywanych czynności, np.: do robót montażowych (spawalniczych), do prac kanałowych, dobierać środki ochrony indywidualnej w zależności od zagrożenia, np.: okulary ochronne, osłony, tarcze, maski przeciwgazowe. Przykładowe zadanie 18. Który z podanych środków ochrony indywidualnej nie może być stosowany przy robotach montażowo - spawalniczych?. Nakrycie głowy (beret lub czapka).. Okulary, tarcze lub hełmy z opuszczoną przyłbicą.. Rękawice bawełniane lub gumowe.. Ubranie robocze oraz fartuch skórzany do ochrony ubrania. 3.3. wskazywać skutki niewłaściwej obsługi maszyn, narzędzi i sprzętu, wskazywać skutki posługiwania się niesprawnymi i źle dobranymi narzędziami, np.: kluczami, przecinakami, młotkami, wskazywać skutki nieprzestrzegania instrukcji obsługi maszyn i sprzętu, np.: zdejmowania osłon, przekraczania dopuszczalnego obciążenia, wskazywać skutki niewłaściwej pracy przy urządzeniach elektrycznych, np.: posługiwania się ręcznymi narzędziami o napędzie elektrycznym, wskazywać skutki niewłaściwej konserwacji maszyn i sprzętu, np.: smarowania części mechanicznych, regulacji urządzeń, wskazywać skutki niewłaściwej organizacji stanowiska pracy, np.: złego oświetlenia, złej wentylacji, nieodpowiedniego rozmieszczenia urządzeń, wskazywać skutki niewłaściwego stosowania sprzętu lub braku sprzętu. 24

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 19. Promieniowanie nadfioletowe (ultrafioletowe) występuje podczas prac spawalniczych. Niezastosowanie środków ochrony indywidualnej okularów ochronnych powoduje. częściową lub całkowitą utratę słuchu.. przegrzanie i osłabienie organizmu spawacza.. zmiany w różnych częściach oka.. zmiany w układzie nerwowym i mięśniowym. 3.4. dobierać właściwe zabezpieczenia i odwodnienia wykopów do wskazanych w dokumentacji geologicznej warunków gruntowo-wodnych, dobierać zabezpieczenia wykopów w zależności od nawodnienia i kategorii gruntów, np.: obudowa pełna, ażurowa, bez obudowy, dobierać właściwy sposób odwodnienia wykopu w zależności od rodzaju gruntu, np.: zagłębienia, studzienki, sączki ceramiczne, igłofiltry. Przykładowe zadanie 20. Przy bardzo silnym napływie wód gruntowych, w celu odwodnienia należy zastosować. sączki ceramiczne.. studzienki betonowe.. podsypkę drenującą.. igłofiltry. 3.5. dobierać zabezpieczenia wykonywanych robót w zależności od miejsca ich wykonywania, dobierać zabezpieczenia zapewniające bezpieczeństwo ruchu pieszego, np.: mostki komunikacyjne nad wykopami dla pieszych, bariery ochronne, dobierać zabezpieczenia zapewniające bezpieczeństwo ruchu pojazdów, np.: znaki drogowe informujące o robotach i warunkach korzystania z jezdni, mostki komunikacyjne dla pojazdów o określonym ciężarze, objazdy, dobierać zabezpieczenia wykopów, np.: bariery ochronne oznakowane w sposób widoczny w dzień i w nocy, przykrycie wykopu, tablice informacyjne. Przykładowe zadanie 21. Wskaż rodzaj koniecznego zabezpieczenia miejsca budowy gazociągu w nocy.. ariera ochronna.. Sygnalizacja świetlna.. Tablica informacyjna.. Taśma ostrzegawcza. 25

Etap pisemny egzaminu 3.6. wskazywać zalecenia dotyczące przeprowadzania rurociągów pod przeszkodami, wskazywać zalecenia dotyczące prowadzenia rur pod jezdnią, np. w rurach ochronnych, wskazywać zalecenia dotyczące prowadzenia rur pod nasypami, np.: w tunelach, rurach płaszczowych, wskazywać zalecenia dotyczące prowadzenia rur przez rzekę, np.: przejście pod mostem, ułożenie przewodu na dnie rzeki. Przykładowe zadanie 22. W przypadku prowadzenia sieci wodociągowej wykonanej z polichlorku winylu pod drogą o dużym natężeniu ruchu kołowego, należy. przykryć rurociąg warstwą gruntu min. 1 m nad powierzchnią rury.. zastosować rurę ochronną ze stali lub polichlorku winylu.. wzmocnić nawierzchnię drogi.. odcinek pod drogą wykonać ze stali. 3.7. wskazywać działania w sytuacjach wymagających udzielania pomocy przedlekarskiej, wskazywać działania, które należy podjąć na miejscu wypadku do czasu przybycia lekarza, np.: usunięcie poszkodowanego z miejsca wypadku, przerwanie działania czynnika szkodliwego, wskazywać działania w sytuacji wymagającej udzielenia pomocy przedlekarskiej, np.: w przypadku krwotoku, zwichnięcia, porażenia prądem, wskazywać działania przy urazach, np.: oczu, uszu, głowy, wskazywać działania przy oparzeniach różnymi środkami lub przy zatruciach gazami. Przykładowe zadanie 23. Podczas prac konserwacyjnych urządzeń gazowych robotnik zatruł się tlenkiem węgla. Wskaż działania, jakie należy podjąć przed przybyciem lekarza.. Założyć opaskę Esmarcha.. Unieść kończyny ku górze.. Zastosować sztuczne oddychanie.. Założyć opatrunek uciskowy. 26

Etap pisemny egzaminu 3.8. wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia podczas wykonywania robót ziemnych, prac montażowych, demontażu oraz konserwacji i eksploatacji sieci komunalnych, wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia podczas wykonywania ręcznie lub mechanicznie robót ziemnych, np.: złamanie kończyn, urazy ciała i głowy, wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia podczas prac montażowych i demontażowych, np.: porażenie prądem, napromieniowanie, wskazywać zagrożenia dla życia i zdrowia podczas eksploatacji i konserwacji sieci komunalnych, np.: zatrucie gazami, oparzenia, porażenie prądem. Przykładowe zadanie 24. Wskaż zagrożenie, na jakie narażony jest robotnik podczas zgrzewania rur.. Promieniowanie jonizujące.. Promieniowanie podczerwone.. Promieniowanie ultrafioletowe.. Promieniowanie wielkiej częstotliwości. 3.9. dobierać środki ochrony indywidualnej oraz obuwie i odzież roboczą do prac związanych z robotami ziemnymi, montażowymi i izolacyjnymi, dobierać obuwie i odzież roboczą do prac związanych z robotami ziemnymi, np.: do robót ziemnych w gruncie nawodnionym buty gumowe, dobierać środki ochrony indywidualnej, obuwie, odzież roboczą do prac montażowych, np.: okulary ochronne przy pracach spawalniczych, dobierać odzież roboczą do prac izolacyjnych, np.: rękawice, fartuchy. Przykładowe zadanie 25. obierz środki ochrony indywidualnej do prac spawalniczych i cięcia gazowego.. Tarcze, buty gumowe, fartuch drelichowy.. Okulary ochronne, fartuch skórzany, rękawice ochronne.. Fartuch skórzany, buty gumowe, beret.. Osłona przeciwodpryskowa, rękawice ochronne, beret. 27

Etap pisemny egzaminu 3.10. wskazywać skutki nieprzestrzegania norm, przepisów i instrukcji dotyczących budowy i eksploatacji sieci komunalnych oraz transportu i składowania materiałów, wskazywać skutki nieprzestrzegania norm, przepisów i instrukcji dotyczących budowy sieci komunalnych, np.: niedrożność przewodów, pękanie przewodów, odkształcanie się przewodów, wskazywać skutki nieprzestrzegania norm, przepisów i instrukcji eksploatacji sieci komunalnych, np.: zatrucie gazami, zniszczenie urządzeń, wskazywać skutki nieprzestrzegania przepisów dotyczących transportu i składowania materiałów, np.: pękanie rur, odkształcanie się rur. Przykładowe zadanie 26. Przewód wodociągowy z rur PV został ułożony na głębokości 0,7 m. Wskaż, skutek takiego ułożenia rurociągu.. Odkształcenie przewodu.. Pękanie przewodu.. Korozja przewodu.. Wydłużenie przewodu. 28

Etap pisemny egzaminu II. 3. Wymagania egzaminacyjne z przykładami zadań do części II bsolwent powinien umieć: 1. zytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji, tabel, wykresów, a w szczególności: 1.1. rozróżniać podstawowe pojęcia i terminy z obszaru funkcjonowania gospodarki oraz prawa pracy, prawa podatkowego i przepisów regulujących podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej, rozróżniać pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki, np.: rynek, popyt, podaż, bezrobocie, inflacja, rozróżniać pojęcia z zakresu prawa pracy, np.: umowa o pracę, urlop, wynagrodzenie za pracę, rozróżniać pojęcia z zakresu prawa podatkowego, np.: podatek dochodowy, podatek VT, akcyza, PIT, rozróżniać pojęcia z obszaru podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, np.: REGON, numer identyfikacji podatkowej-nip, rachunek bankowy. Przykładowe zadanie 1. Poprzez określenie płacy brutto należy rozumieć kwotę wynagrodzenia pracownika. bez podatku dochodowego.. określoną w umowie o pracę.. obliczoną do wypłaty.. pomniejszoną o składki ZUS. 1.2. rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, rozróżniać dokumenty związane z zatrudnieniem, np.: umowa o pracę, Kodeks Pracy, deklaracja ZUS, rozróżniać dokumenty związane z działalnością gospodarczą, np.: polecenie przelewu, faktura, deklaracja podatkowa. Przykładowe zadanie 2. Jak nazywa się przedstawiony na rysunku dokument regulujący rozliczenie bezgotówkowe?. zek potwierdzony.. Polecenie przelewu.. Faktura VT.. Weksel prosty. 29

Etap pisemny egzaminu 1.3. identyfikować i analizować informacje dotyczące wymagań i uprawnień pracownika, pracodawcy, bezrobotnego i klienta, identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracownika określone w Kodeksie Pracy, umowie o pracę, np.: prawo do urlopu, czas pracy, wynagrodzenie za pracę, identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia pracodawcy określone w Kodeksie Pracy, umowie o pracę, względem ZUS, urzędu skarbowego, np.: terminowe wypłacanie wynagrodzeń, odprowadzanie składek ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego, zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia bezrobotnego na podstawie Ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, np.: rejestracja w biurze pracy, zasady pobierania zasiłku, oferty pracy dla bezrobotnych, w tym bezrobotnych absolwentów, identyfikować i analizować obowiązki i uprawnienia klienta podane w umowach kupna-sprzedaży, z tytułu gwarancji, reklamacji przy zakupach towarów i usług. Przykładowe zadanie 3. Na podstawie której z wymienionych poniżej umów, przysługuje pracownikowi prawo do urlopu wypoczynkowego?. Umowy zlecenia.. Umowy o dzieło.. Umowy o pracę.. Umowy agencyjnej. 2. Przetwarzać dane liczbowe i operacyjne, a w szczególności: 2.1. analizować informacje związane z podnoszeniem kwalifikacji, poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, analizować oferty urzędów pracy, placówek doskonalących w zawodzie oraz oferty kursów zawodowych, dla podnoszenia kwalifikacji zawodowych i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, analizować oferty zakładów pracy, urzędów pracy, biur pośrednictwa dotyczące poszukiwania pracownika i zatrudnienia, przedstawione w formie ogłoszeń prasowych, internetowych, tablic ogłoszeń, analizować informacje związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej zawarte, np.: w Kodeksie spółek handlowych, danych z urzędu pracy na temat lokalnego rynku pracy, zapotrzebowania na usługi i towary. 30

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 4. W lokalnej prasie ukazało się ogłoszenie następującej treści: Firma z kapitałem zagranicznym specjalizująca się w wyposażeniu warsztatów i magazynów w sprzęt techniczny poszukuje kandydata na stanowisko MGZYNIER WYMGNI: wykształcenie średnie techniczne, obsługa komputera, znajomość języka niemieckiego. Ponadto mile widziane jest: doświadczenie na podobnym stanowisku. prawo jazdy kategorii. Oferty wraz z listem motywacyjnym, życiorysem i zdjęciem w terminie dwóch tygodni od daty ukazania się ogłoszenia prosimy przesyłać na adres: Firma TEHNOPOL 30-999 NIEZNNÓW ul. Warsztatowa 1. Wymagania stawiane przez firmę spełnia osoba, która ukończyła. technikum budowlane, pracuje w magazynie i ma prawo jazdy kat... technikum elektryczne, ma prawo jazdy kat i zna język niemiecki.. technikum chemiczne, korzysta z komputera i pracowała jako magazynier.. technikum mechaniczne, obsługuje komputer i zna język niemiecki. 2.2. sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej, sporządzać dokumenty związane z poszukiwaniem pracy i zatrudnieniem, np.: list intencyjny, list motywacyjny, curriculum vitae, sporządzić dokumenty niezbędne przy uruchamianiu indywidualnej działalności gospodarczej, np.: wniosek o zarejestrowanie firmy, zgłoszenie do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON i urzędu skarbowego o przyznanie numeru identyfikacji podatkowej-nip, sporządzić dokumenty związane z wykonywaniem działalności gospodarczej, np.: zgłoszenie do ZUS, polecenie przelewu, fakturę, księgę przychodów i rozchodów. 31

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 5. Na jaką kwotę w zł hotel wystawi fakturę firmie za korzystanie z noclegu przez dwóch jej pracowników podczas służbowego wyjazdu? Nazwa usługi J.M. Ilość osób Nocleg w hotelu zalia. 107 zł. 114 zł. 207 zł. 214 zł jedna doba ena jedn. Wartość netto VT Wartość Wartość VT brutto 2 100,00 zł 200,00 zł 7 % 14 zł zł Razem: W tym: 200,00 zł 7 % 14 zł zł zw 22% 7% 0% 14 zł o zapłaty: zł 2.3. rozróżniać skutki wynikające z nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, rozróżniać skutki zawarcia umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło, np.: opłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, prawo do urlopu, wysokość podatku, rozróżniać skutki rozwiązania umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, bez wypowiedzenia, niezgodne z prawem, np.: przywrócenie do pracy, rozróżniać skutki zawarcia i rozwiązania umowy o pracę dla pracodawcy, np.: wystawienie świadectwa pracy, odprowadzanie składek pracowniczych, płacenie podatków, ustalenie wymiaru urlopów, wypłacanie zaliczek. 32

Etap pisemny egzaminu Przykładowe zadanie 6. Jaka kwota wynagrodzenia brutto w zł została naliczona pracownikowi za miesiąc pracy, zatrudnionemu w HURTOWNI S s.a. na podstawie umowy o pracę?. 2 400 zł. 1 600 zł. 1 200 zł. 240 zł HURTOWNI S s.a. ul. Wiosenna 1 /pieczęć nagłówkowa pracodawcy/ 60-623 Poznań /numer REGON EK 012 775 62 UMOW O PRĘ Poznań 2003.01.06 /miejscowość i data/ zawarta w dniu... 6 stycznia 2003 roku /data zawarcia umowy/ między... Markiem Nowakiem - prezesem /imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę albo osoby upoważnionej do składania oświadczeń w imieniu pracodawcy/ a... nną Jabłońską, Poznań ul. iała 12 /imię i nazwisko pracownika oraz jego miejsce zameldowania/ zawarta na... czas nieokreślony /okres próbny, czas nieokreślony, czas określony, czas wykonywania określonej pracy/ 1. Strony ustalają następujące warunki zatrudnienia: 1) rodzaj umówionej pracy:... sprzedawca /stanowisko, funkcja, zawód, specjalność/ 2) miejsce wykonywania pracy:... sprzedawca w Hurtowni S 3) wymiar czasu pracy:... etat 40 godz. tygodniowo 4) wynagrodzenie:... 2000 zł /słownie dwa tysiące zł/ + premia... regulaminowa 20% wynagrodzenia zasadniczego 5) inne warunki zatrudnienia:... brak... 2. zień rozpoczęcia pracy:... 06 stycznia 2003 roku 06.01. 2003.Jablonska /data i podpis pracownika/ M Nowak /podpis pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę albo osoby upoważnionej do składania oświadczeń w imieniu pracodawcy/ II. 4. Odpowiedzi do przykładowych zadań zęść I Zadanie 1: Zadanie 2: Zadanie 3: Zadanie 4: Zadanie 5: Zadanie 6: Zadanie 7: Zadanie 8: Zadanie 9: Zadanie 10: Zadanie 11: Zadanie 12: Zadanie 13: Zadanie 14: Zadanie 15: Zadanie 16: Zadanie 17: Zadanie 18: Zadanie 19: Zadanie 20: Zadanie 21: Zadanie 22: Zadanie 23: Zadanie 24: Zadanie 25: Zadanie 26: zęść II Zadanie 1: Zadanie 2: Zadanie 3: Zadanie 4: Zadanie 5: Zadanie 6: 33

34

Etap praktyczny egzaminu III. ETP PRKTYZNY EGZMINU III. 1. Organizacja i przebieg Etap praktyczny egzaminu może być zorganizowany w szkole lub innej placówce wskazanej przez okręgową komisję egzaminacyjną. W dniu egzaminu powinieneś zgłosić się w szkole/placówce na 30 minut przed godziną jego rozpoczęcia. Powinieneś posiadać dokument potwierdzający Twoją tożsamość i numer ewidencyjny PESEL. Przed wejściem do sali egzaminacyjnej będziesz poproszony o potwierdzenie gotowości przystąpienia do etapu praktycznego egzaminu. Słuchaj uważnie informacji przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego, który będzie omawiał regulamin przebiegu etapu praktycznego egzaminu. Po potwierdzeniu gotowości przystąpienia do etapu praktycznego wylosujesz arkusz egzaminacyjny z zadaniem egzaminacyjnym. rkusz egzaminacyjny zawiera: stronę tytułową z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu, w którym odbywa się etap praktyczny egzaminu, zadanie egzaminacyjne z instrukcją i dokumentacją do jego wykonania, Informację dla zdającego (o liczbie stron arkusza egzaminacyjnego oraz wskazania dotyczące wykonywania zadania), formularz pt. PLN ZIŁNI, miejsce na obliczenia, rysunki lub szkice. Przeczytaj uważnie Informację dla zdającego znajdującą się w arkuszu egzaminacyjnym i sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny i czy nie ma w nim usterek. Wykonaj polecenia zawarte w Informacji dla zdającego. Następnie zapoznaj się z treścią zadania egzaminacyjnego, dokumentacją do jego wykonania, stanowiskiem egzaminacyjnym oraz instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń znajdujących się na stanowisku pracy. Na wykonanie tych czynności masz 20 minut, których nie wlicza się do czasu trwania egzaminu. obrze wykorzystaj ten czas! Etap praktyczny egzaminu trwa 180 minut (3 godziny zegarowe). W ciągu tego czasu musisz wykonać zadanie egzaminacyjne, które obejmuje: 35

Etap praktyczny egzaminu zaplanowanie przez iebie działań związanych z wykonaniem zadania i zapisanie ich w formularzu PLN ZIŁNI na tę część zadania przeznacz ok. 20 minut, zorganizowanie stanowiska pracy odpowiednio do zaplanowanych działań na tę część zadania przeznacz ok. 20 minut, wykonanie operacji technologicznych, w tym czynności pozwalających na uzyskanie zamierzonego efektu, zgodnie z warunkami określonymi w zadaniu, zajmie i najwięcej czasu; powinieneś też pamiętać o uporządkowaniu stanowiska pracy, zaprezentowanie efektu wykonanego zadania z uwzględnieniem uzasadnienia sposobu wykonania oraz oceny jakości wykonania na tę część zadania będziesz miał ok. 10 minut. Postępuj zgodnie z Instrukcją do wykonania zadania. Pamiętaj! Zadanie musisz wykonać samodzielnie i w przewidzianym czasie. Powinieneś wykonywać czynności z zachowaniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, a także: zwracaj uwagę na ład i porządek na stanowisku pracy, uporządkuj stanowisko po wykonaniu zadania, zgłoś przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego gotowość do zaprezentowania efektu wykonanego zadania. Podczas wykonywania zadania egzaminacyjnego przewodniczący i członkowie zespołu egzaminacyjnego będą oceniać na bieżąco Twoją pracę i nie będą mogli udzielać i żadnych wskazówek. Przewodniczący może przerwać egzamin, jeżeli Twoje działania zagrażają bezpieczeństwu Twojemu lub obecnych w sali egzaminacyjnej osób. Jeśli wcześniej zakończyłeś wykonywanie zadania, zgłoś ten fakt przez podniesienie ręki. 36