Załącznik Nr 2 do Informacji Plan działań w zakresie edukacji zdrowotnej dla mieszkańców województwa łódzkiego na 2019 rok I. Wprowadzenie Plan działań na 2019 rok w zakresie edukacji zdrowotnej dla mieszkańców województwa, został przygotowany w ramach Strategii Polityki Zdrowotnej dla Województwa Łódzkiego na lata 2014 2020. Jest to czwarty tego typu dokument. Zasadniczym celem dokumentu jest usystematyzowanie działań Samorządu Województwa Łódzkiego w szczególności w zakresie edukacji zdrowotnej mieszkańców regionu. Promocja i ochrona zdrowia mieszkańców województwa jest jednym z zadań Samorządu Województwa zapisanym w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie województwa. Programy polityki zdrowotnej są opracowywane, wdrażane, realizowane i finansowane przez Samorząd Województwa Łódzkiego, na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zaś pozostałe inicjatywy obejmujące w szczególności edukację zdrowotną dostosowaną do potrzeb różnych grup społecznych, promocję zdrowia, jak również działania w obszarze aktywności fizycznej powinny być realizowane przez Samorząd Województwa w oparciu o ustawę z dnia 11 września 2015 roku o zdrowiu publicznym. Ustawa o zdrowiu publicznym określa zadania z zakresu zdrowia publicznego, podmioty uczestniczące w realizacji tych zadań oraz zasady finansowania tych zadań. Warto podkreślić, że zgodnie z interpretacją Ministerstwa Zdrowia nowa ustawa nie powiela przyjętych rozwiązań, w tym określonych w ustawie prawo zamówień publicznych oraz ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Stwarza ona nowe ramy prawno organizacyjne dla realizowanych zadań z zakresu zdrowia publicznego, które w założeniu mają ułatwić jednostkom samorządu terytorialnego sprawne wykonywanie obowiązków ustawowych. 1
Aktem wykonawczym do ustawy jest rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2016 2020 (NPZ). Celem strategicznym NPZ jest wydłużenie życia, poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności społecznych w zdrowiu. Zgodnie NPZ cel ten można osiągnąć dzięki realizacji celów operacyjnych, którymi są: Cel operacyjny 1. Poprawa sposobu żywienia, stanu odżywienia oraz aktywności fizycznej społeczeństwa. Cel operacyjny 2. Profilaktyka i rozwiązywanie problemów związanych z uzależnieniami od substancji psychoaktywnych i uzależnieniami behawioralnymi. Cel operacyjny 3. Profilaktyka problemów zdrowia psychicznego i poprawa dobrostanu psychicznego społeczeństwa. Cel operacyjny 4. Ograniczenie ryzyka zdrowotnego wynikającego z zagrożeń fizycznych, chemicznych i biologicznych w środowisku zewnętrznym, miejscu pracy, zamieszkania, rekreacji oraz nauki. Cel operacyjny 5. Promocja zdrowego i aktywnego starzenia się. Cel operacyjny 6. Poprawa zdrowia prokreacyjnego. Zgodnie z Policy paper dla ochrony zdrowia na lata 2014 2020 Krajowe Ramy Strategiczne do najważniejszych problemów zdrowotnych mieszkańców Polski należą: choroby układu krążenia, choroby nowotworowe, choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej, urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych, choroby układu oddechowego oraz choroby układu nerwowego, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. W odniesieniu do województwa łódzkiego, na podstawie przeciętnego trwania życia, wyraźnie krótszego niż w innych województwach, stan zdrowia mieszkańców naszego regionu należałoby uznać za jeden z gorszych w kraju. II. Działania w zakresie edukacji zdrowotnej planowane do realizacji w 2019 roku ze środków budżetu Samorządu Województwa Łódzkiego. Obszary działań edukacyjnych na 2019 rok są podyktowane w głównej mierze: programami polityki zdrowotnej, Narodowym Programem Zdrowia na lata 2016 2020 Strategią Polityki Zdrowotnej (realizacja celu strategicznego 2 Poprawa skuteczności działań z zakresu profilaktyki chorób i promocji zdrowia ; w tym realizacja działań ukierunkowanych na główne przyczyny zgonów w województwie łódzkim, tj. choroby układu krążenia i nowotwory). 2
Działanie 1. Edukacja zdrowotna, jako element programów polityki zdrowotnej Zgodnie z harmonogramem określonym w Planie działań z zakresu profilaktyki chorób i promocji zdrowia po aktualizacji, na 2019 rok zaplanowano: a) Program wczesnego wykrywania nowotworów płuc (w 2019 r. realizowany po raz szósty). Adresatami są mieszkańcy województwa łódzkiego w wieku 55-80 lat, którzy palą od co najmniej 30 lat przynajmniej jedną paczkę papierosów dziennie (z wskaźnikiem minimum 30 tzw. paczkolat) lub palili w przeszłości i rzucili palenie najpóźniej 15 lat temu, bez wcześniejszych objawów choroby nowotworowej. Program oferuje dwie konsultacje lekarskie (pulmonologiczną i torakochirurgiczną) oraz badania tomografem komputerowym klatki piersiowej (wraz z opisem). W ramach edukacji zdrowotnej pacjent zostanie poinformowany m.in. o korzyściach wynikających z zaprzestania palenia oraz możliwych sposobach leczenia uzależnienia od nikotyny. Szacuje się, że planowany koszt realizacji Programu nie powinien przekroczyć kwoty 200.000 zł. b) Program szczepień przeciwko grypie sezonowej dla pracowników podmiotów wykonujących działalność leczniczą z terenu województwa łódzkiego (w 2019 r. realizowany po raz drugi). Program skierowany do pracowników podmiotów wykonujących działalność leczniczą z terenu województwa łódzkiego. Oferuje on badania lekarskie kwalifikujące do szczepienia i jego wykonanie, a także działania edukacyjne dotyczących profilaktyki grypy. W ramach edukacji każdy uczestnik Programu uzyska informacje na temat grypy, w tym postępowania w przypadku zakażenia grypą, tak aby w przyszłości móc go uniknąć. Tematyka działań edukacyjnych zostanie pogłębiona w stosunku do kwestii poruszonych podczas akcji informacyjnej. Szacuje się, że planowany koszt realizacji Programu nie powinien przekroczyć kwoty 150.000 zł. c) Program polityki zdrowotnej dofinansowania do leczenie niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (w 2019 r. realizowany po raz drugi) Program jest skierowany do populacji, którą stanowią niepłodne pary pozostające w związku małżeńskim lub partnerskim z terenu województwa łodzkiego (wiek kobiety powinien mieścić się w przedziale 20-40 lat), które nie korzystały/ nie korzystają aktualnie ze świadczeń finansowanych z budżetu m. Łodzi w ramach programu pn. Dofinansowanie do leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego dla mieszkańców miasta Łodzi w latach 2016 2020. 3
Program oferuje przeprowadzenie procedury zapłodnienia pozaustrojowego, przekazanie zaleceń co do dalszego postępowania oraz rozmowę edukacyjną w zakresie zdrowego stylu życia, w tym prawidłowego odżywiania, aktywności fizycznej oraz w zakresie zdrowia prokreacyjnego. Szacuje się, że planowany koszt realizacji Programu nie powinien przekroczyć kwoty 500.000 zł. Realizatorzy programów zostaną wybrani w drodze otwartego konkursu ofert, w oparciu o ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Podmioty, które będą realizowały dany program będą znane po rozstrzygnięciu konkursu ofert, tj. w pierwszym kwartale 2019 roku. Na realizację programów polityki zdrowotnej na 2019 r. planuje się przeznaczyć 850.000 zł. W 2018 r. na realizację 3 programów profilaktycznych przeznaczono z budżetu WŁ ponad 630 tys. zł. Działanie 2. Realizacja projektu pn. ŁÓDZKIE MA POMYSŁ NA ZDROWIE Projekt Łódzkie ma pomysł na zdrowie jest realizowany przede wszystkim w oparciu o ustawę o zdrowiu publicznym i dotyczy edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia, profilaktyki chorób. W 2018 r. na jego realizację przeznaczono kwotę nieco ponad 360 tys. zł. Planowane na 2019 rok zadania to między innymi: Zadanie 1. Zadania w obszarze profilaktyki zaburzeń psychicznych i promocji zdrowia psychicznego (dla dzieci i dla dorosłych) Zadanie będzie się wpisywało w cel operacyjny 3 Profilaktyka problemów zdrowia psychicznego i poprawa dobrostanu psychicznego społeczeństwa w ramach zadania Wspieranie zdrowia psychicznego, określonego w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2016 2020. W ramach zadania odbędą się m.in. warsztaty psychologiczne zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych dotyczące 5 obszarów tematycznych. Realizator/realizatorzy projektu zostanie/zostaną wybrani w drodze otwartego konkursu ofert, przeprowadzonego na podstawie ustawy o zdrowiu publicznym. Szacuje się, że planowany koszt realizacji przedsięwzięcia nie powinien przekroczyć kwoty 250.000 zł. 4
Zadanie 2. Zadania w obszarze profilaktyki chorób układu krążenia (dla dzieci i dla dorosłych) Projekt jest zgodny z celem strategicznym 2 Poprawa skuteczności działań z zakresu profilaktyki chorób i promocji zdrowia określonym w Strategii Polityki Zdrowotnej, w którym jednym z priorytetów jest realizacja działań ukierunkowanych na choroby układu krążenia. Zadanie wpisuje się również w cel operacyjny 1. Poprawa sposobu żywienia, stanu odżywienia oraz aktywności fizycznej społeczeństwa w ramach zadania Działania promujące właściwe nawyki żywieniowe i aktywność fizyczną. W ramach zadania planuje się m.in. równoległe prowadzenie dwóch rodzajów działań: Działania edukacyjne dla dzieci i młodzieży, w ramach których zostaną zorganizowane w szkołach lekcje edukacyjne z zakresu profilaktyki chorób układu krążenia. Wczesne wykrywanie tętniaków aorty brzusznej u mężczyzn w wieku 65-75 lat. Uczestnicy będą mieli możliwość skorzystania z konsultacji lekarskiej, podczas której zostanie zebrany wywiad i wykonane badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej pod kątem tętniaka aorty brzusznej. Po przeprowadzonym badaniu pacjenci mogą skorzystać z indywidualnej rozmowy edukacyjnej. Realizator/realizatorzy projektu zostanie/zostaną wybrani w drodze otwartego konkursu ofert, przeprowadzonego na podstawie ustawy o zdrowiu publicznym. Szacuje się, że planowany koszt realizacji przedsięwzięcia nie powinien przekroczyć kwoty 100.000 zł. Zadanie 3. Łódzkie ma pomysł na zdrowie - Edukacja i promocja zdrowia poprzez media internetowe (profil Facebooka Łódzkie ma pomysł na zdrowie - wznowiony w 2016 r.) Zaproponowane rozwiązanie ma umożliwić dotarcie z informacją do możliwie szerokiej grupy odbiorców, zachęcając przy tym do pogłębiania wiedzy na temat zdrowia, co w efekcie ma przyczynić się do poprawy świadomości zdrowotnej wśród mieszkańców regionu. 5
Profil ma przede wszystkim charakter edukacyjny. Promowany jest na nim zdrowy styl życia; można tam również znaleźć informacje o akcjach i programach profilaktycznych oraz innych bezpłatnych wydarzeniach o charakterze prozdrowotnym, a także filmiki promujące aktywność fizyczną. Z uwagi na objęcie zasięgiem znacznej liczby mieszkańców regionu planuje się dalsze prowadzenie profilu. Działanie 3 Współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie ochrony i promocji zdrowia, w oparciu o ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie W 2019 roku będą realizowane działania wynikające z Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Do ww. Programu zostały zgłoszone następujące priorytety: Pomoc psychologiczna i psychiatryczna dla mieszkańców województwa łódzkiego w stanach kryzysu i zagrożenia, Zapewnienie świadczeń pielęgnacyjno-opiekuńczych i rehabilitacyjnych w warunkach domowych dla osób powyżej 65 roku życia Należy podkreślić, że edukacja zdrowotna jest często jednym z elementów towarzyszących obszarom współpracy z organizacjami pozarządowymi. Szacuje się, że planowany koszt realizacji działania nie powinien przekroczyć kwoty 265.000 zł. 6
III. Harmonogram realizacji działań z zakresu promocji zdrowia, profilaktyki chorób i edukacji zdrowotnej na 2019 rok Harmonogram realizacji działań z zakresu promocji zdrowia, profilaktyki chorób i edukacji zdrowotnej w 2019 r. Planowany termin realizacji Planowany koszt(zł) Działanie 1. Programy polityki zdrowotnej - kwota ogółem 850.000 1 Program wczesnego wykrywania nowotworów płuc 2 3 Program szczepień przeciwko grypie sezonowej dla pracowników podmiotów wykonujących działalność leczniczą Program polityki zdrowotnej dofinansowania do leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego I-IV kwartał 850.000 Działanie 2. Łódzkie ma pomysł na zdrowie - kwota ogółem 350.000 1 Zadania w obszarze profilaktyki zaburzeń psychicznych i promocji zdrowia psychicznego (dla dzieci i dla dorosłych) I-IV kwartał 250.000 2. Zadania w obszarze profilaktyki chorób układu krążenia (dla dzieci i dla dorosłych) I-IV kwartał 100.000 3 Edukacja i promocja zdrowia poprzez media internetowe (profil FB Łódzkie ma pomysł na zdrowie) na bieżąco - Działanie 3. Współpraca z organizacjami pozarządowymi w zakresie ochrony i promocji zdrowia, w oparciu o ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności 265.000 pożytku publicznego i o wolontariacie Niniejszy plan może ulec zmianie, gdyż jego realizacja zależy między innymi od uwarunkowań prawnych oraz budżetu województwa łódzkiego na 2019 rok. 7