FREZARKA PNEUMATYCZNA PROSTA F180B1 Instrukcja obsługi oryginalna ARCHIMEDES S.A. ul. Robotnicza 72 53-608 Wrocław, PL Tel. +48 071 7827100 Fax +48 071 3550962 www.archimedes.com.pl Wydanie: III maj 2012 Nr wyrobu:...
1. WSTĘP Niniejsza instrukcja powinna być starannie przechowywana i zawsze dostępna dla operatora, zakładowej służby BHP i innych osób związanych z obsługą narzędzi pneumatycznych. Informacje tu zawarte są istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa pracy, właściwej eksploatacji, konserwacji i utylizacji wyrobu, a ponadto ułatwiają zamawianie części zamiennych. Operator przed przystąpieniem do pracy powinien dokładnie zapoznać się z treścią niniejszego dokumentu i upewnić się, że informacje tu zawarte są dla niego zrozumiałe. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących użytkowania naszych wyrobów, prosimy o kontakt ze sprzedawcą lub bezpośrednio z firmą Archimedes we Wrocławiu. Identyfikacja czasu produkcji wyrobu Narzędzia pneumatyczne posiadają trwały, indywidualny numer fabryczny składający się z co najmniej pięciu cyfr. Dwie pierwsze cyfry odnoszą się do roku budowy wyrobu, a następne oznaczają kolejny egzemplarz wyrobu wyprodukowanego w danym roku. 2. CHARAKTERYSTYKA I PRZEZNACZENIE WYROBU Frezarka pneumatyczna (prosta) F180B1 przeznaczona jest do obróbki średniej wielkości powierzchni. Charakteryzuje się dużą mocą przy stosunkowo niewielkiej masie wyrobu. Zaprojektowana jest do pracy frezami z węglików spiekanych, co pozwala na wysokowydajną i dokładną obróbkę wielu materiałów konstrukcyjnych, w tym stali hartowanej i nierdzewnej. Frezarka te może być także wykorzystana do pracy ściernicami ceramicznymi i żywicznymi typu trzpieniowego. Przeznaczona jest do obróbki spoin, odlewów i odkuwek, matryc, form wtryskowych i grawitacyjnych itp. Ma zastosowanie zwłaszcza tam, gdzie jest wymagana wydajna praca ręczna. Po wymianie ściernicy na szczotkę ścierną może być używana do czyszczenia elementów metalowych, usuwania rdzy, starych powłok lakierniczych i do innych podobnych prac. Stosunkowo mały ciężar, małe wymiary gabarytowe i poręczny kształt frezarki zapewniają wygodne ich użytkowanie nawet w trudnodostępnych - 1 -
miejscach. Frezarka ta ma skierowany wylot powietrza w stronę wrzeciona i jest ono wykorzystywane do oczyszczania obrabianej powierzchni, co pozwala na bieżąco oceniać efekt pracy i poprawia chłodzenie narzędzia roboczego. 3. PARAMETRY TECHNICZNO EKSPLOATACYJNE Maksymalna średnica freza - 20 mm Maksymalna średnica ściernicy - 40 mm Średnica trzpienia freza lub ściernicy - 6 mm i 8 mm Prędkość obrotowa biegu luzem (max) - 18 000 obr/min Moc - 1,25 kw Zużycie powietrza - 85 m 3 /h Długość: - 235 mm Masa: - 1,1 kg Gniazdo końcówki powietrznej - G 3/8 Wewnętrzna średnica przewodu zasilającego - 12,5 mm Poziom ciśnienia akustyczn. na stanowisku pracy - 88,40 1) ± 1,0 db(a) Poziom mocy akustycznej - 95,90 1) ± 0,9 db(a) Całkowita wartość drgań - 1,99 2) ± 0,01 m/s 2 1) mierzone zgodnie z PN-EN ISO 15744 2) mierzone zgodnie z PN-EN ISO 28662-13 Frezarki w wykonaniu standardowym wyposażone są w tulejki mocujące narzędzia robocze o średnicy 6 i 8 mm. 4. BEZPIECZEŃSTWO Operator przed przystąpieniem do pracy frezarką powinien być dokładnie zapoznany z przepisami obowiązującymi na swoim stanowisku pracy oraz z treścią niniejszej instrukcji obsługi. Ściśle przestrzegać ogólnych przepisów dotyczących pracy zmechanizowanymi narzędziami ręcznymi. Frezarki nie posiadają powłoki izolacyjnej. Zetknięcie się narzędzia ze źródłem energii elektrycznej grozi porażeniem operatora. Zawsze należy odłączyć narzędzie od sieci sprężonego powietrza przed wykonaniem jakichkolwiek czynności związanych z wymianą narzędzia - 2 -
roboczego (ściernicy, freza, szczotki) lub przed przeprowadzeniem konserwacji czy naprawy narzędzia. Stosować narzędzia robocze o zalecanej wielkości, właściwego kształtu i wytrzymałości oraz bez uszkodzeń mechanicznych. Każdorazowo sprawdzać, czy narzędzia robocze są do pracy z prędkością obrotową, jaką uzyskuje frezarka (patrz punkt 3). Okresowo i po każdym demontażu sprawdzać obroty biegu luzem wrzeciona. Obroty zmierzone przy ciśnieniu 0,63 MPa nie mogą przekraczać obrotów nominalnych narzędzia. Nie wolno zwiększać ciśnienia powietrza powyżej 0,63 MPa. Unikać sytuacji, gdzie podczas szlifowania czy frezowania nie ma możliwości obserwowania strefy pracy. Bezzwłocznie przerwać pracę, gdy nastąpi poluzowanie się trzpienia narzędzia roboczego we wrzecionie. Nie usuwać blokady z dźwigni uruchamiającej narzędzie /poz. 13/, chroniącej przed przypadkowym uruchomieniem narzędzia. Nie blokować dźwigni uruchamiającej narzędzie w pozycji praca. Dźwignia ta po zwolnieniu nacisku ręki powinna wracać w położenie spoczynkowe, a narzędzie powinno się wyłączyć. Zadbać o to, by w miejscu pracy był łatwy dostęp do urządzeń odcinających dopływ powietrza. Nie stosować uszkodzonych węży powietrznych. Wąż taki może być przyczyną wypadku. Stosować węże obliczone na ciśnienie robocze wynoszące co najmniej 0,63 MPa. Unikać nadmiernego smarowania powietrza, ponieważ olej wydostający się z narzędzia w postaci mgły jest szkodliwy dla środowiska naturalnego i dla operatora. Pomieszczenie pracy powinno być dobrze wentylowane. W przypadku przedostania się smaru lub oleju do oczu, należy bezwzględnie skorzystać z pomocy medycznej. Nie uruchamiać frezarki bez narzędzia roboczego, szczególnie z luźno nałożonymi na wrzeciono elementami mocującymi (poz. 23 i 24). Frezarka przeznaczona jest do pracy bez osłony, stąd bezwzględnie należy stosować okulary ochronne. Zaleca się stosować ochronniki słuchu. Frezarka podczas pracy powinna być trzymana w rękach; Mocowanie jej w imadle, stojaku itp. nie jest zalecane, a przy braku na stanowisku - 3 -
awaryjnego, szybko reagującego wyłącznika zasilania wręcz zabronione. Unikać podczas pracy długotrwałego trzymania frezarki jedną ręką. Praca oburącz jest bardziej bezpieczna i zdecydowanie mniej męcząca. Po zakończeniu pracy zamknąć zawór sieciowy sprężonego powietrza. Stanowisko pracy operatora powinno być oddzielone od innych stanowisk pracy; Powinno być dobrze oświetlone i uporządkowane. Nie używać frezarki w środowisku materiałów łatwopalnych lub wybuchowych. Uszkodzone narzędzie należy wycofać z użytkowania i ostrzegawczo oznaczyć. Uwaga: Hałas emitowany przez frezarkę F180B1 (patrz pkt. 3) jest nieco wyższy od wartości dopuszczalnych w odniesieniu do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy określonych w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. Dziennik Ustaw Nr 161. W warunkach konkretnego stanowiska pracy wartości tych parametrów mogą się zmieniać w zależności od kształtu i rodzaju obrabianego materiału; Materiały twarde lub mało sztywne najczęściej wywołują większy hałas (jak i większą wibrację) niż miękkie i sztywne. Podstawowym warunkiem ochrony zdrowia podczas pracy ww. frezarką jest bezwzględne stosowanie ochronników słuchu i okularów ochronnych. Nieprzestrzeganie ww. wymagań dotyczących bezpieczeństwa pracy może doprowadzić do wypadku, obrażeń ciała lub utraty zdrowia. Producent nie odpowiada za skutki powstałe w wyniku wykorzystania wyrobu w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem. 5. PRZYGOTOWANIE DO PRACY Frezarka powinna być zasilana z sieci sprężonego powietrza o ciśnieniu nominalnym 0,63 MPa, wyposażonej w blok przygotowania powietrza złożony z filtra, regulatora ciśnienia oraz smarownicy. Powietrze robocze powinno być zawsze czyste i pozbawione wilgoci; Powinno odpowiadać 4 klasie czystości wg PN-ISO8573-1. Zaleca się, - 4 -
by instalacja sprężonego powietrza wyposażona była w odwadniacz. Instalację powietrzną należy regularnie odwadniać. Przed podłączeniem frezarki do sieci sprężonego powietrza zaleca się przedmuchać przewód powietrzny w celu usunięcia skroplonej pary wodnej i innych ewentualnych zanieczyszczeń. Końcówkę powietrzną lub szybkozłącze należy pewnie połączyć z przewodem sprężonego powietrza i koniecznie zabezpieczyć opaską zaciskową. Należy unikać przewodów dłuższych niż 5 m, gdyż spadek ciśnienia w przewodzie powoduje obniżenie mocy frezarki. W przypadku konieczności użycia dłuższych przewodów stosować najpierw przewód o większej średnicy, a następnie ok. 3 m przewód o średnicy nominalnej, tj. 12,5 mm. Dla zapewnienia skutecznego smarowania mgłą olejową, długość węża łączącego narzędzie ze smarownicą nie powinna być większa niż 6 10 m. Schemat typowej instalacji sprężonego powietrza Frezarka zaprojektowana jest do pracy frezami o max średnicy 20 mm oraz ściernicami o max średnicy 40 mm. Przy tych wymiarach średnic uzyskuje się najlepszy efekt pracy. - 5 -
Max średnica ściernicy [mm] Dobierając ściernice należy zwrócić uwagę na zalecenia określone przez wytwórcę, dotyczące maksymalnych obrotów, które nie mogą być przekroczone ze względu na wytrzymałość ściernicy na rozerwanie. Dobór średnicy ściernicy w zależności od prędkości skrawania 50 40 30 20 10 Wykres 1 Dobór średnicy ściernicy 0 0 10 20 30 40 50 60 Dopuszczalna prędkość obwodowa [m/s] Aby przygotować frezarkę do pracy należy usunąć zaślepkę ochronną z otworu złączki /poz. 19/ i w jej miejsce wkręcić szybkozłącze NW10, które z kolei należy połączyć z instalacją sprężonego powietrza. Następnie należy sprawdzić czy frez lub ściernica nie posiadają wad. Rysy, pęknięcia czy ubytki masy, czy luźna część chwytowa eliminują narzędzie z dalszego użycia. Przed rozpoczęciem pracy frezarką należy sprawdzić czy frez lub ściernica nie posiadają wad. Rysy, pęknięcia, ubytki masy, czy uszkodzony trzpień mocujący eliminują narzędzie z dalszego użycia. W celu zamocowania narzędzia roboczego we wrzecionie frezarki należy: w korpus uchwytu /poz. 1.6/ włożyć tulejkę zaciskową /poz. 23/ i luźno nakręcić nakrętkę /poz. 24/ w tulejkę zaciskową wsunąć do oporu trzpień narzędzia roboczego, jednym kluczem płaskim SA-25A-50 przytrzymać korpus uchwytu, a drugim solidnie dokręcić tulejkę zaciskową /poz. 24/. Wymienione wyżej klucze stanowią wyposażenie frezarki. - 6 -
Uwaga: Nie uruchamiać frezarki bez narzędzi roboczych z luźno nałożonymi na wrzeciono elementami zaciskowymi /poz. 23 i 24/. 6. KONSERWACJA BIEŻĄCA W czasie pracy elementy ruchome frezarki smarowane są mgłą olejową wytworzoną przez smarownicę kroplową zainstalowaną w sieci sprężonego powietrza. Smarownicę należy ustawić na poziom 3 4 kropli na 1 minutę pracy frezarki przy pełnym poborze powietrza zasilającego. Spadające krople należy obserwować na przezroczystym wskaźniku smarownicy. Dla zapewnienia dużej trwałości i sprawności narzędzia, olej do smarowania powinien posiadać bardzo dobre właściwości smarne, zapobiegające przedwczesnemu zużyciu i nadmiernemu nagrzewaniu się elementów ruchomych oraz powstawaniu szlamów i produktów utleniania. Zalecane oleje spełniające powyższe wymagania to: PNE32 firmy Lotos SA i Torcula 32 firmy Shell. Uwaga: Stwierdzenie podczas naprawy gwarancyjnej, że narzędzie pracowało bez smarowania stanowi podstawę do odrzucenia roszczeń do bezpłatnej naprawy. 7. UŻYTKOWANIE FREZARKI Frezarkę należy używać tylko do prac, do których została zaprojektowana. Nie należy dokonywać przeróbek dla innego wykorzystania wyrobu. Frezarkę uruchamia się (po podłączeniu do sieci sprężonego powietrza) poprzez naciśnięcie dźwigni zaworu /poz. 13/ po uprzednim zwolnieniu blokady. Odblokowanie dźwigni zaworu następuje poprzez obrót klawisza blokady. Po zwolnieniu dźwigni zaworu /poz. 13/ narzędzie automatycznie wyłącza się, a dźwignia blokady ponownie zabezpiecza narzędzie przed samoczynnym włączeniem. Przed uruchomieniem frezarki upewnić się, frez (ściernica) zostały właściwie zamocowane. - 7 -
Podczas pracy, frezarkę należy pewnie i mocno trzymać w dłoniach. Nie należy dopuszczać do zupełnego zaniku obrotów wrzeciona wskutek nadmiernego docisku narzędzia roboczego do obrabianego przedmiotu. Najlepszą efektywność obróbki uzyskuje się przy takim docisku ściernicy, kiedy obroty wrzeciona oscylują na poziomie 75% obrotów biegu luzem. Po zakończeniu pracy zamknąć dopływ sprężonego powietrza. 8. PRZEGLĄDY I NAPRAWY A. Wszystkie przeglądy i naprawy dokonywać po uprzednim odłączeniu narzędzia od sieci sprężonego powietrza i zdjęciu narzędzia roboczego. B. Przeglądy i naprawy powinny przeprowadzać osoby posiadające odpowiednie doświadczenie i wyposażone we właściwy sprzęt. C. Naprawy frezarek okresie gwarancyjnym powinny być wykonywane wyłącznie przez producenta lub w autoryzowanych punktach serwisowych producenta. Frezarka właściwie eksploatowana nie wymaga (poza smarowaniem i utrzymywaniem w czystości wyrobu oraz sprężonego powietrza) szczególnych zabiegów konserwacji. Jednak podczas użytkowania w warunkach niedostatecznego smarowania i przy stosowaniu wilgotnego powietrza może nastąpić problem z jej uruchomieniem szczególnie po kilkudniowej przerwie w pracy. W takim przypadku należy wlać do wlotu powietrza około 3 cm 3 czystej nafty, włączyć frezarkę na 30 sekund, poczym wlać 1 cm 3 oleju PNE32 lub Torcula 32 i ponownie włączyć, aby olej został doprowadzony do wszystkich zespołów. Wilgotne i zanieczyszczone powietrze może być przyczyną niedrożności filtra powietrza /poz. 16/ umieszczonego w złączce /poz. 19/ lub otworów w przegrodzie /poz. 21/ i tulei /poz. 22/. Elementy te są wielokrotnego użycia, a ich sprawność eksploatacyjną przywraca się poprzez okresowe mycie. - 8 -
9. USTERKI WYSTĘPUJĄCE W CZASIE EKSPLOATACJI, ICH PRZYCZYNY I SPOSOBY USUWANIA Typowe usterki narzędzia, ich przyczyny i sposoby usuwania przedstawiono w tablicy 1. Tablica 1 Usterka Prawdopodobna przyczyna Sposób usunięcia Zbyt mała moc. Mała prędkość obrotowa na biegu luzem. Nieprawidłowa praca. Głośna praca. Zbyt niskie ciśnienie Sprawdzić czy ciśnienie zasilania. powietrza osiąga 0,63 MPa. Zbyt mała wydajność Zabezpieczyć wydatek instalacji powietrznej. Zbyt powietrza na poziomie mały przekrój wewnętrzny nominalnym; Wyłączyć węża zasilającego. z pracy inne odbiorniki. Zanieczyszczony filtr Filtr i/lub przegrody umyć, /poz. 16/, przegroda przeczyścić strumieniem /poz. 21/ lub tuleja /poz. 22/ powietrza lub wymienić Zużyte albo pęknięte łopatki /poz. 1.3/. Zużyty albo pęknięty cylinder /poz. 1.4/. Niewłaściwe smarowanie; Zanieczyszczone zespoły frezarki. Zużyte lub pęknięte łożyska zespołu silnika lub wrzeciona. Luźne elementy obudowy. Woda w układzie zasilania. - 9 - Wymienić komplet łopatek. Wymienić cylinder. Smarownicę ustawić na poziom 3 4 kropli na 1 minutę pracy frezarki przy pełnym poborze powietrza zasilającego. Sprawdzić i wymienić łożyska na nowe. Połączenie gwintowe elementów obudowy zabezpieczyć klejem LOCTITE 243 i dokręcać momentem 24 27 Nm. Usunąć wodę z instalacji lub odwadniacza, przedmuchać instalację.
Usterka Prawdopodobna przyczyna Sposób usunięcia Frezarka grzeje się. Niedostateczne smarowanie. Wyregulować smarownicę olejową w sieci. Niestabilne obroty. Uszkodzony regulator obrotów /poz. 2/. Wymienić zespół regulatora obrotów. Niestabilne obroty. frezarka nie przestaje pracować mimo zwolnienia dźwigni. Uszkodzony regulator obrotów /poz. 2/. Uszkodzony zawór zasilający. Wymienić zespół regulatora obrotów. Zdemontować zawór i wymienić uszkodzone części. 10. UTYLIZACJA NARZĘDZI Narzędzia pneumatyczne wykonane są ze stali, stopów aluminium, żeliwa, brązu oraz tworzyw sztucznych i pakowane są w pudełka tekturowe. Części narzędzi, ze względu na rodzaj materiału, dają się łatwo rozdzielić, co ułatwia proces ich utylizacji. Utylizację należy przeprowadzać zgodnie z prawem krajowym odnoszącym się do ochrony środowiska. 11. WYKAZ CZĘŚCI ZAMIENNYCH Wykaz części zamiennych do frezarki F180B1, ich numery zamówieniowe oraz ilość sztuk wchodzących w skład wyrobu lub zespołu przedstawiono w tablicy 2. Wykaz ten dotyczy wyrobu, do którego został dołączony. Szlifierko-frezarki wyprodukowane w innym czasie mogą zawierać specyfikację części różniącą się od poniższej. Stąd przy zamawianiu części zamiennych należy podać ich nazwę, numer, ilość sztuk oraz numer seryjny wyrobu. - 10 -
Nr poz. Nazwa części lub zespołu Nr zamówieniowy lub normy Il. szt. 1 Zespół silnika F180A1-10.00.0 1 1.1 Zespół pokrywy przedniej F180A1-11.00.0 1 1.2 Wirnik F180A1-10.07.0 1 1.3 Łopatka SK125A9-10.07.0/T 4 1.4 Cylinder SK125A9-10.03.0 1 1.5 Pokrywa tylna SK125A9-10.06.0 1 1.6 Korpus uchwytu F24-10.02.0 1 1.7 Łożysko 607-2RSL/C2 76-153 1 1.8 Kołek walcowy 2h8x6-St 74-414 2 2 Zespół regulatora SK125A9-20.00.0 1 3 Wkrętka zaworu SK125A9-00.83.0 1 4 Pierścień uszczeln. 12x2 75-412 1 5 Popychacz SK125A9-00.82.1 1 6 Tuleja zaworu SK125A9-00.81.0 1 7 Uszczelka zaworu SK125A9-00.84.0 1 8 Kulka 16 76-351 1 9 Sprężyna zaworu SK125A9-00.85.0 1 10 Sprężyna 22,5x11,2x0,6 78-038 4 11 Pierścień uszczeln. 25x7 75-840 1 12 Nakładka SK125A9-00.88.0 1 13 Zespół dźwigni SK125A9-60.00.0 1 14 Kołek SK125A9-00.91.0 1 15 Wkręt St2,9x9,5 71-861 1 16 Zespół filtra SZ100A1-45.00.0 1 17 Pierścień uszczel. 19,5x1,5 75-799 1 18 Przegroda SK125A9-00.86.0 1 19 Złączka SK125A9-00.95.0 1 20 Zespół korpusu F180B1-10.00.0 1 21 Przegroda F180B1-00.12.0 1 22 Tuleja F180B1-00.11.1 1 23 Tulejka zaciskowa 8 F24DA-00.28/2 1 24 Nakrętka F24DA-00.29 1 Tablica 2 Uwagi - 11 -
WYPOSAŻENIE NORMALNE WYROBU Nazwa Nr zamówieniowy Il. szt. Uwagi Tulejka zaciskowa 6 F24DA-00.28/1 1 Klucz specjalny SA-25A-50 2 Przewód zasilający A-PZ13-1 1 Szybkozłącze NW10 79-114 1 Okulary ochronne 77-649 1 Wkładki przeciwhałasowe 77-648 2 kpl - 12 -
- 13 -
- 14 -