Potencjał odnawialnych źródeł energii w Regionie i możliwości ich wykorzystania Jarosław Osiak Marcin Dwórznik
PUNKT WYJŚCIA Dominacja paliw kopalnych (i energetyki zbudowanej na tych paliwach). Założenia do planów zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. Infrastruktura sieci energetycznych. Źródła wytwórcze odnawialne/rozproszone Inwestycje w energetyce, które musimy zrealizować.
Wyspa energetyczna Wizją zmiany gospodarczej regionu (województwa, powiatów, gmin) z zakresie wykorzystania OZE i poprawy efektywności energetycznej powinno być: Osiągnięcie niezależności energetycznej regionu (przede wszystkim poprzez działania na szczeblu województwa oraz poszczególnych powiatów i gmin). Z jednej strony, dzięki zmniejszeniu zużycia energii w regionie (zwiększeniu efektywności energetycznej) oraz zwiększeniu mocy wytwórczych lokalnych producentów OZE (w tym gospodarstw domowych).
Realizacja wizji umożliwi osiągnięcie misji regionu, którą powinno być: Rozwój gospodarczy województwa oraz powiatów i gmin poprzez zrównoważone wykorzystanie lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz poprawę efektywności energetycznej. Wybrane powiaty/gminy przykładem dla otoczenia w zakresie dobrych praktyk wykorzystania lokalnych zasobów OZE i działań prowadzących do zmniejszenia zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną.
Główne bariery ograniczające wykorzystanie odnawialnych źródeł energii wiążą się z: możliwościami infrastruktury energetycznej (przede wszystkim moce przyłączeniowe), uwarunkowaniami środowiska naturalnego, które z jednej strony wyznaczają potencjał OZE (np. nasłonecznienie, wietrzność), z drugiej ograniczają możliwości ich rozwoju (warunki naturalne), 5
Obszary występowania ograniczeń dla przyłączania nowych mocy do sieci elektroenergetycznej Źródło: Opracowanie na podstawie danych z Programu reelektryfikacji województwa świętokrzyskiego na lata 2007 2013 6
Tereny o ograniczeniach środowiskowych dla inwestycji oraz obszary bez przeciwwskazań środowiskowych Prawnie chroniony obszar stanowi 61,9% ogólnej powierzchni województwa. Źródło: Opracowanie CASE-Doradcy Źródło: Rozwój sektora energetycznego OZE w Polsce Wschodniej stan i perspektywy ekspertyza FundEko dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego
Położenie lasów na terenie województwa świętokrzyskiego % powierzchni lasów i terenów zadrzewionych wg powiatów 70 60 57,7 50 47,43 47,37 40 38,33 35,53 % 70 60 50 40 30 20 10 0 57,7 47,43 47,37 38,33 35,53 30,4 27,56 20,84 19,34 18,56 14,08 10,14 6,77 2,25 % 30 20 10 0 Skarżyski Starachowicki Konecki Włoszczowski Kielecki 30,4 27,56 20,84 19,34 18,56 14,08 10,14 6,77 Ostrowiecki Staszowski miasto Kielce Jędrzejowski Pińczowski Opatowski Buski Sandomierski 2,25 Kazimierski Skarżyski Starachowicki Konecki Włoszczowski Kielecki Ostrowiecki Staszowski miasto Kielce Jędrzejowski Pińczowski Opatowski Buski Sandomierski Kazimierski Źródło: Opracowanie CASE-Doradcy na podstawie Bank Danych Lokalnych GUS 2012 lasy Źródło: Program małej retencji dla województwa świętokrzyskiego
Potencjał biomasy Średnioroczny potencjał techniczny drewna na cele energetyczne wg nadleśnictw RDLP Radom 70 000 60 000 50 000 GJ 40 000 30 000 20 000 10 000 - Ostrowiec Świętokrzyski Staszów Jędrzejów Grójec Suchedniów Włoszczowa Starachowice Skarżysko Łagów Zwoleń Daleszyce Pińczów Barycz Ruda Maleniecka Stąporków Chmielnik Zagnańsk Przysucha 9
Potencjał biomasy Średnioroczny potencjał techniczny słomy oraz siana do energetycznego wykorzystania w układzie powiatowym tys. GJ 300 250 200 150 100 50 0 kielecki jędrzejowski buski staszowski włoszczowski opatowski konecki pińczowski kazimierski starachowicki ostrowiecki sandomierski skarżyski m. Kielce słoma siano Źródło: Opracowanie CASE-Doradcy 10
Potencjał biomasy Potencjał techniczny uprawy roślin wieloletnich na terenie województwa świętokrzyskiego w układzie powiatowym 900 000 800 000 700 000 600 000 GJ 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 kazimierski włoszczowski konecki starachowicki kielecki staszowski ostrowiecki pińczowski jędrzejowski opatowski skarżyski sandomierski miskant ślazowiec wierzba wierzba ecosalix 11
Potencjał biogazu rolniczego Rozmieszczenie dużych gospodarstw hodowlanych wg powiatów Potencjalne lokalizacje małych biogazowni rolniczych 12
Rekomendacje Biomasa Rozwój tylko niewielkich, lokalnych ciepłowni; budowa elektrociepłowni lub elektrowni opartej o biomasę będzie ryzykowna ze względów ekonomicznych spowodowanych silną konkurencją. Uzasadnionym jest rozwój bazy surowcowej biomasy stałej na potrzeby istniejących w pobliżu dużych elektrowni. Budowa biogazowni opartych przede wszystkim o substraty odzwierzęce oraz pochodzące z przetwórstwa spożywczego 13
Potencjał energetyki wodnej Zasoby energetyczne wody MW 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Potencjały wód płynących w województwie świętokrzyskim nie są duże, z wyjątkiem Wisły. Pozwalają na wykorzystanie niewielkich tylko mocy, nie przekraczających 1 MW.
Rekomendacje Energetyka wodna Największym potencjałem dysponuje Wisła. Jej zagospodarowanie, w tym energetyczne, leży w interesie województwa, ponieważ powinno zgodnie z założeniami programu Wisła 2020 zredukować zagrożenie powodziowe. Inwestycje w tym zakresie należą do rządu, samorząd województwa powinien podjąć zdecydowane działania lobbujące na rzecz jego realizacji. Budowa niewielkich elektrowni wodnych przy spiętrzeniach wodnych i urządzeniach regulujących przepływy wodne (jazy, przepusty, stopnie wodne) 15
Potencjał energetyki wiatrowej Potencjał techniczny energii wiatru w układzie powiatowym 1200 1000 800 MW 600 400 200 0 Potencjał teoretyczny Możliwości przyłączeniowe Potencjał techniczny energii wiatru 16
Rekomendacje Energetyka wiatrowa Najkorzystniejsze warunki dla rozwoju dużej energetyki wiatrowej posiada północna część województwa oraz częściowo południowa część, przy czym na terenie północno wschodnim istnieje najmniej przeciwwskazań do lokalizacji tego typu inwestycji. Na tym terenie może się okazać konieczne podjęcie działań zmierzających do zwiększenia dostępnych mocy przyłączeniowych, ponieważ potencjał przewyższa możliwości przyłączeń. Ze względu na stosunkowo korzystne warunki rekomenduje się rozwój mikrogeneracji opartej o małe elektrownie wiatrowe. W tym wypadku nie ma przeciwwskazań do lokalizacji ich na terenach objętych częścią form ochrony przyrody. Pozwoli to na pełniejsze wykorzystanie istniejącego potencjału 17
Potencjał energetyki geotermalnej Potencjał techniczny głębokiej geotermii 600 500 400 MWh/rok 300 200 100 0 18
Rekomendacje Geotermia Województwo w świetle dostępnych badań nie dysponuje zasobami pozwalającymi na wykorzystanie ich do generacji energii elektrycznej. W regionie południowo-wschodnim oraz na zachodzie województwa badania wskazują na istnienie potencjału nadającego się do zastosowania na potrzeby ciepłownictwa. W celu potwierdzenia tego potencjału rekomenduje się dokonanie badań w terenie, w tym odwiertów badawczych. W części województwa istnieje potencjał nadający się do wykorzystania na cele rekreacyjne.. 19
Potencjał energii promieniowania słonecznego Potencjał techniczny dla fotowoltaiki 106,0 105,5 105,0 104,5 MWh/rok/1 ha 104,0 103,5 103,0 102,5 102,0 101,5 20
Rekomendacje Energetyka słoneczna Ze względu na specyfikę województwa związaną z objęciem znaczącego terenu różnymi formami ochrony oraz mając na względzie stosunkowo dobre warunki słoneczne oraz promujący te rozwiązania system wsparcia rekomenduje się rozwój fotowoltaiki, zarówno jako rozwiązań na użytek indywidualny oraz komercyjny (farmy fotowoltaiczne). 21
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ 22