RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 29 listopada 2010 r. (10.12) (OR. en) 17165/10 RECH 400 COMPET 405 IND 168 REGIO 99 ECOFIN 794 MI 508 EDUC 224 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Do: Delegacje Nr poprz. dok.: 16296/1/10 RECH 374 COMPET 363 IND 152 REGIO 90 ECOFIN 728 MI 453 EDUC 200 REV 1 + COR 1 Dotyczy: Inicjatywa przewodnia przewidziana w strategii Europa 2020 : Unia innowacji: jak przyspieszyć transformację Europy dzięki innowacjom w szybko zmieniającym się świecie Konkluzje Rady Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie inicjatywy przewodniej przewidzianej w strategii Europa 2020 : Unia innowacji: jak przyspieszyć transformację Europy dzięki innowacjom w szybko zmieniającym się świecie, w wersji przyjętej przez Radę (ds. Konkurencyjności) na posiedzeniu w dniach 25 26 listopada 2010 r. 17165/10 ako/jw/jo 1 DG C II PL
ZAŁĄCZNIK Konkluzje Rady w sprawie inicjatywy przewodniej przewidzianej w strategii Europa 2020 Unia innowacji: jak przyspieszyć transformację Europy dzięki innowacjom w szybko zmieniającym się świecie I. GŁÓWNE POSTULATY Umieszczając badania i innowacje w centrum strategii na rzecz zatrudnienia i wzrostu Europa 2020, Rada Europejska uznała, że konieczne są pilne działania w dziedzinie innowacyjności. Aby unia innowacji stała się faktem, Rada wyznacza następujące priorytety: 1. Przyjęcie strategicznego i zintegrowanego podejścia do innowacji w Europie Aby przekształcanie Europy w unię innowacji zakończyło się powodzeniem i by zapewnić długofalową konkurencyjność i wzrost, UE i jej państwa członkowskie powinny przyjąć strategiczne i zintegrowane podejście do innowacji przewidujące konstruowanie wszystkich odpowiednich polityk i instrumentów dotyczących podaży i popytu z myślą o krótko-, średnio- i długoterminowym wspieraniu innowacji. Takie podejście powinno umożliwić uzyskanie jak najlepszego efektu synergii między różnymi politykami unijnymi a politykami krajowymi/regionalnymi i w ramach tych polityk, a także zagwarantować większe zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron w proces innowacyjny oraz pomóc w pełni wykorzystać intelektualny kapitał Europy. Europa powinna propagować szerokie pojęcie innowacyjności, mając na uwadze konkurencyjność, a zarazem rozwiązywanie problemów społecznych. 17165/10 ako/jw/jo 2
2. Tworzenie odpowiednich warunków funkcjonowania konkurencyjnego w skali światowej europejskiego środowiska innowacyjnego Wobec silnej światowej konkurencji Europa powinna odblokować i wzmocnić swój potencjał innowacyjny i kreatywny, tworząc otoczenie, które będzie sprzyjać innowacyjności i w którym pomysły będzie można łatwiej przekształcać w sukcesy komercyjne, umożliwiając MŚP wprowadzanie innowacji i wzrost oraz tworząc większą liczbę przedsiębiorstw wykorzystujących najnowocześniejsze technologie. Należy zatem jak najszybciej stworzyć odpowiednie warunki ramowe poprzez wzmocnienie całego trójkąta wiedzy, stymulować inwestycje w europejskim sektorze badań, rozwoju i innowacji oraz ułatwić komercjalizację i transfer wiedzy: - podejmując działania ułatwiające dostęp do finansowania działalności badawczej, rozwojowej i innowacyjnej w przedsiębiorstwach, zwłaszcza w MŚP, w szczególności przez lepsze wykorzystanie środków i instrumentów finansowych, (także tych pochodzących z EBI) w celu uruchomienia finansowania prywatnego, przez tworzenie skutecznego jednolitego rynku dla funduszy kapitału podwyższonego ryzyka oraz przez dokonanie przeglądu odnośnych ram dotyczących pomocy państwa zgodnie z celami unii innowacji; - upraszczając i usprawniając w trybie pilnym europejskie programy i procedury w sektorze badań, rozwoju i innowacji; - stosując odpowiednie środki w celu zapewnienia dobrego funkcjonowania ujednoliconej europejskiej przestrzeni badawczej, w której możliwy jest swobodny przepływ badaczy, wiedzy naukowej i technologii; - systematycznie stosując zasadę najpierw myśl na małą skalę ; - tworząc w pełni funkcjonujący jednolity rynek cyfrowy, przynoszący korzyści europejskim podmiotom gospodarczym w szczególności MŚP i nowym innowacyjnym przedsiębiorstwom oraz europejskim konsumentom; - korzystając w sposób strategiczny z zamówień publicznych (także przedkomercyjnych) na innowacyjne produkty i usługi; - podejmując pilne działania w celu przyspieszenia i modernizacji unijnych procedur normalizacyjnych, tak by zapewnić interoperacyjność i wspierać innowacje na szybko rozwijających się globalnych rynkach. 17165/10 ako/jw/jo 3
3. Maksymalizacja wpływu i wydajności zasobów W czasach znacznych ograniczeń w budżecie publicznym jest niezwykle ważne, by UE zabezpieczyła własne źródła umożliwiające wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w przyszłości; w szczególności powinna: - inwestować w pierwszej kolejności w kształcenie, szkolenie, działalność badawczą (począwszy od badań podstawowych po badania stosowane), rozwojową i innowacyjną oraz kluczowe technologie, w tym kluczowe technologie wspomagające; - prowadzić intensywniejszą politykę, jeżeli chodzi o zasoby ludzkie w sektorze nauki, techniki i innowacji; - maksymalizować korzyści względem kosztów poprzez rozwiązanie problemu rozdrabniania i większą racjonalizację wydatków publicznych w sektorze badań, rozwoju i innowacji na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym; - zachęcać do uruchamiania na rzecz sektora badań, rozwoju i innowacji dostępnych funduszy strukturalnych; powinno to pozostać ważnym priorytetem w następnym okresie programowania, bez naruszania przyszłych wieloletnich ram finansowych; - ułatwiać współpracę między europejskimi sieciami i klastrami; - uznać współpracę naukowo-badawczą z państwami trzecimi za kwestię leżącą we wspólnym interesie. Dlatego też Rada przyjmuje z zadowoleniem cele propozycji dotyczącej europejskich partnerstw innowacyjnych i popiera dalsze prace nad tą propozycją prowadzące do zainicjowania pilotażowego partnerstwa na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się. Rada podejmie niezbędne decyzje polityczne w sprawie europejskich partnerstw innowacyjnych przed ich utworzeniem. Rada odnotowuje, że Komisja zamierza zwrócić się do Rady o wsparcie, aby z powodzeniem zainicjować partnerstwo pilotażowe. 17165/10 ako/jw/jo 4
4. Usprawnienie zarządzania i postęp w monitorowaniu Usprawnienie zarządzania na wszystkich poziomach i koordynacja horyzontalna, a także kierowanie i regularne monitorowanie na najwyższym szczeblu politycznym są konieczne, aby z powodzeniem wdrożyć unię innowacji, a w szczególności europejskie partnerstwa innowacyjne. Nawiązując do (czerwcowego) posiedzenia Rady Europejskiej dotyczącego strategii Europa 2020, Rada oczekuje, że Komisja będzie ściśle współpracować z państwami członkowskimi i partnerami międzynarodowymi w celu opracowania wskaźnika innowacyjności. 17165/10 ako/jw/jo 5
II. ZAPEWNIENIE SUKCESU UNII INNOWACJI RADA UNII EUROPEJSKIEJ, PRZYPOMINAJĄC wcześniejsze wytyczne Rady w sprawie europejskiej przestrzeni badawczej i w sprawie innowacji, w szczególności jej konkluzje z 2 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wizji europejskiej przestrzeni badawczej w roku 2020 1 i wprowadzenia pięciu konkretnych inicjatyw dotyczących europejskiej przestrzeni badawczej 2 oraz konkluzje z 26 maja 2010 r. w sprawie tworzenia innowacyjnej Europy 3 ; konkluzje Rady Europejskiej obradującej 17 czerwca 2010 r., która sfinalizowała nową europejską strategię na rzecz zatrudnienia i wzrostu gospodarczego (strategia Europa 2020 ) i uzgodniła, że jednym z jej głównych celów jest poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności w celu zwiększenia inwestycji publicznych i prywatnych w tym sektorze łącznie do poziomu 3% PKB, a także zwróciła się do Komisji o opracowanie wskaźnika, który będzie odzwierciedlał intensywność działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej 4 ; 1. MAJĄC ŚWIADOMOŚĆ, że Europa musi wyjść z kryzysu i że konieczna jest szybka, zdecydowana i skuteczna reakcja na stojące przed UE wyzwania (z zachowaniem podejścia przewidującego należyte zarządzanie finansami publicznymi), a także że należy mimo bieżących znacznych ograniczeń budżetowych dla UE i jej państw członkowskich w stosownych przypadkach położyć nacisk na skuteczne inwestycje w kształcenie, szkolenie, badania i rozwój, innowacje oraz kluczowe technologie (takie jak technologie informacyjnokomunikacyjne) od wszystkich tych obszarów będzie zależał przyszły wzrost i globalna konkurencyjność; 1 2 3 4 Dziennik Urzędowy C 25 z 31.1.2009, s. 1 4. Konkluzje Rady z 30 maja 2008 r. w sprawie zapoczątkowania procesu lublańskiego ku pełnemu urzeczywistnieniu europejskiej przestrzeni badawczej (dok. 10231/08). Dok. 10266/10 z 28 maja 2010 r. Dok. EUCO 13/1/10 z 17 czerwca 2010 r. 17165/10 ako/jw/jo 6
PODKREŚLA: a. że inicjatywa Unia innowacji to zintegrowana strategia, która ma kluczowe znaczenie dla realizacji uzgodnionych celów strategii Europa 2020 5, gdyż przewiduje podejście strategiczne, jednoczy wszystkie odnośne poziomy podejmowania decyzji oraz polityki w celu wsparcia procesu przekształcania gospodarki unijnej w konkurencyjną gospodarkę opartą na wiedzy, charakteryzującą się efektywnością energetyczną, efektywnością korzystania z zasobów, zapewniającą wysoki poziom zatrudnienia oraz wysoki inteligentny, trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu, a także zdolną do stawienia czoła rosnącej konkurencji na świecie i do rozwiązywania problemów społecznych; b. że konieczne jest podjęcie przez UE i państwa członkowskie zdecydowanych działań, natychmiastowych oraz średnio- i długoterminowych; 2. POZYTYWNIE OCENIA w tym kontekście komunikat Komisji zatytułowany Projekt przewodni strategii»europa 2020Unia innowacji«i APELUJE o uzyskanie silnego i wyraźnego efektu synergii między inicjatywą Unia innowacji a innymi odpowiednimi inicjatywami przewodnimi 6, a także innymi unijnymi instrumentami, takimi jak akt o jednolitym rynku czy Small Business Act. 3. ZAZNACZA, że konieczne jest: przyjęcie szerokiej koncepcji innowacji obejmującej innowacje technologiczne i nietechnologiczne, innowacje oparte na popycie i potrzebach użytkownika, modele biznesowe i ekoinnowacje, innowacje w usługach i projektowaniu, innowacje w sektorze publicznym, innowacje otwarte i społeczne wspierające kreatywność i przedsiębiorczość oraz inteligentny, trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu; 5 6 Konkluzje Rady Europejskiej z 17 czerwca 2010 r. (dok. EUCO 13/1/10). Takimi jak Europejska agenda cyfrowa, Polityka przemysłowa, Mobilna młodzież, Europa efektywnie korzystająca z zasobów, Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia i Europejski program walki z ubóstwem. 17165/10 ako/jw/jo 7
prowadzenie ambitnych i zintegrowanych polityk w sektorze badań, rozwoju i innowacji na szczeblu UE, państw członkowskich i regionów z wykorzystaniem silnego efektu synergii między polityką edukacyjną a polityką w sektorze badań, rozwoju i innowacji, a także między zainteresowanymi stronami dążącymi do lepszego funkcjonowania trójkąta wiedzy; podkreśla również, że konieczne jest podjęcie konkretnych działań w celu przyspieszenia inwestycji w sektorze badań, rozwoju i innowacji oraz zwiększenia liczby wykwalifikowanego personelu, w tym kadry naukowej. Wymagać to będzie większej sprawności, wspólnych i skoordynowanych wysiłków, ścisłej współpracy i skutecznego wdrażania z wykorzystaniem wszystkich istniejących instrumentów we wszystkich odnośnych dziedzinach i na wszystkich poziomach; większe zaangażowanie w proces innowacyjny państw członkowskich, regionów oraz wszystkich zainteresowanych stron: dużych przedsiębiorstw, spółek o średniej kapitalizacji oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), wszystkich sektorów mniej i bardziej zaawansowanych technologicznie (w tym sektora usług i sektora publicznego), instytucji finansowych, szkół wyższych i organizacji badawczych oraz obywateli; usprawnianie i upraszczanie instrumentów i procedur, a w stosownych przypadkach, skuteczne koordynowanie odpowiednich programów i procedur oraz usunięcie zbędnych obciążeń administracyjnych na szczeblu unijnym, krajowym i regionalnym; 4. PODKREŚLA, jak ważne dla innowacyjności są badania i konkurencja, a także polityka regionalna, spójności i handlu, a także zapewnianie komplementarności z krajowymi i regionalnymi strategiami innowacyjności stosowanymi przez państwa członkowskie. Należy zacieśnić związki między badaniami i rozwojem, innowacjami, potrzebami społecznymi i rynkiem w celu promowania innowacji i szybkiego opracowania i komercjalizacji wyników naukowych oraz kluczowych technologii, w tym kluczowych technologii wspomagających. Powinno się również uwzględnić konkretne potrzeby związane z projektami przewidującymi wykorzystanie najnowocześniejszych technologii i projektami długoterminowymi. Należy także dostrzec potencjał norm jako narzędzia ułatwiającego wprowadzanie innowacji i upowszechnianie ich. 17165/10 ako/jw/jo 8
5. UZNAJE wartość MŚP dla gospodarki europejskiej i PODKREŚLA ich znaczenie w dążeniu do tworzenia innowacyjnej Unii Europejskiej oraz ZAZNACZA, że rządy muszą ustalić warunki ramowe umożliwiające tworzenie otoczenia biznesowego, które wspiera innowacje w MŚP; APELUJE o bezpośrednie zaangażowanie się MŚP w różne inicjatywy oraz o stosowanie w tym kontekście zasady najpierw myśl na małą skalę, a także o wdrożenie Small Business Act i rozważenie konkretniejszych działań dotyczących transferu wiedzy i wykorzystywania jej przez MŚP, wspierania innowacyjnych MŚP oraz udziału MŚP i szybko rozwijających się, młodych innowacyjnych przedsiębiorstw w klastrach; 6. PODKREŚLA, że ekoinnowacje powinny być jednym z najważniejszych elementów ogólnego europejskiego programu polityki innowacyjności, gdyż odgrywają ważną rolę w realizacji celów związanych ze środowiskiem i klimatem, energią, wykorzystywaniem zasobów i surowców oraz bioróżnorodnością; 7. ZAZNACZA, że uwzględnianie aspektu płci i zapewnianie równych szans kobietom i mężczyznom powinno być częścią europejskiej strategii innowacyjności, gdyż wzmocni zaangażowanie i kreatywność kobiet, przyczyniając się do rozwoju badań, innowacji i konkurencyjności; 17165/10 ako/jw/jo 9
Szybsze wprowadzanie dobrych pomysłów na rynek 8. UWAŻA, że udostępnianie środków finansowych na potrzeby wszelkich rodzajów innowacyjności zwłaszcza małym i średnim przedsiębiorstwom jest jednym z najważniejszych działań priorytetowych. Jest to podstawowy element wsparcia w zakładaniu nowych przedsiębiorstw, w rozwoju przedsiębiorstw innowacyjnych i w ułatwianiu komercjalizacji produktów i usług oferowanych przez te przedsiębiorstwa. W tym obszarze europejskie działania mogą mieć decydujące znaczenie dla zapewnienia rozwoju bardziej zintegrowanego rynku kapitału zalążkowego i kapitału wysokiego ryzyka, zapewnienia lepszych warunków dostępu do finansowania, do aniołów biznesu oraz prywatnych inwestorów kapitałowych, a także dla rozwoju skutecznych i wydajnych instrumentów wsparcia na szczeblu europejskim i krajowym (takich jak fundusze kapitału podwyższonego ryzyka za pośrednictwem finansowania przez EBI/EFI, instrumenty kapitału ryzyka i gwarancji, w tym mechanizm finansowego podziału ryzyka (RSFF)), które przyciągają prywatne inwestycje i umożliwiają ich uruchomienie. W tym kontekście ZWRACA SIĘ DO Komisji o przeprowadzenie przeglądu odnośnych ram dotyczących pomocy państwa zgodnie z celami unii innowacji; PROSI również Komisję o zbadanie możliwości utworzenia na szczeblu europejskim narzędzia waloryzacji prawa własności intelektualnej, w szczególności w celu ułatwienia MŚP dostępu do rynku wiedzy, i o złożenie Radzie sprawozdania na ten temat; 9. APELUJE, by usunąć przeszkody w funkcjonowaniu jednolitego rynku innowacji, co istotnie skróciłoby czas potrzebny na wprowadzenie do obrotu nowych produktów i usług oraz ułatwiło ich komercjalizację i rozpowszechnienie dzięki dobrze dopasowanym politykom popytu, przewidującym m.in. stymulowanie opracowywania norm interoperacyjnych i szybsze ich ustalanie, lepsze pod względem strategicznym wykorzystywanie publicznych i przedkomercyjnych zamówień na innowacyjne produkty i usługi, inteligentne regulacje oraz łatwiejszy dostęp do własności intelektualnej, skuteczne zarządzanie nią i jej ochronę. 10. DOSTRZEGA wpływ kluczowych technologii, w tym technologii kosmicznej, na ogólną konkurencyjność i potencjał innowacyjny gospodarki europejskiej, a także znaczenie, jakie ma zrównoważony i operacyjny charakter infrastruktury przestrzeni kosmicznej i innych infrastruktur, na których rozwija się innowacyjne zastosowania i usługi z korzyścią dla obywateli europejskich; 17165/10 ako/jw/jo 10
Wzmacnianie trójkąta wiedzy 11. ZAZNACZA, jak ważne jest, by szybko przedsięwziąć wszelkie konieczne środki, zgodnie z wizją EPB w roku 2020, na rzecz dobrego funkcjonowania i spójności europejskiej przestrzeni badawczej, w której następuje swobodny przepływ badaczy, wiedzy naukowej i technologii, inwestycje w sektorze badań, rozwoju i innowacji są mniej rozdrobnione, a intelektualny kapitał z całej Europy może zostać w pełni wykorzystany; w pracach tych należy korzystać z doświadczeń zdobywanych podczas bieżącej realizacji inicjatyw dotyczących EPB 7 ; 12. ZAZNACZA, że wybitne osiągnięcia naukowe oraz badania podstawowe i badania stosowane, ułatwiane dzięki infrastrukturze światowej klasy, uczeniu się przez całe życie, szkoleniom i szkolnictwu wyższemu, w szczególności w dziedzinie nauki i inżynierii, a także zachęcanie do komercjalizacji wyników to wstępne warunki funkcjonowania sprawnego systemu innowacji; 13. WZYWA, by przyszłe odnośne unijne programy finansowania, zwłaszcza program ramowy w zakresie badań i rozwoju technologicznego, program ramowy na rzecz konkurencyjności i innowacji oraz fundusze strukturalne, były w większym stopniu skoncentrowane na priorytetach strategii Europa 2020 i by określano je, mając na uwadze wysokie oddziaływanie społeczno-gospodarcze, wyzwania społeczne i kluczowe technologie, a także ułatwianie współpracy badawczej oraz badania stymulowane przez przemysł; należy usprawnić instrumenty finansowania tych programów i radykalnie uprościć dostęp do nich dzięki zapewnieniu większej równowagi między systemem opartym na kontroli a systemem opartym na zaufaniu. Należy rozważyć możliwość uzyskania w tych programach lepszego efektu synergii między kwestią badań a kwestią innowacji. Powinno się wzmocnić rolę Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERBN) w promowaniu wybitnych osiągnięć. OCZEKUJE strategicznego programu badań, który ma zostać przedstawiony przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT); 7 Wspólne planowanie badań naukowych; partnerstwo naukowców europejskich; ramy prawne europejskiej infrastruktury badawczej; zarządzanie własnością intelektualną; oraz szerokie otwarcie EPB na cały świat. 17165/10 ako/jw/jo 11
14. Skuteczniejsze programy kształcenia i szkolenia nastawione na edukację i podnoszenie kwalifikacji osób kreatywnych, badaczy i przedsiębiorców są konieczne, żeby tworzyć miejsca pracy w europejskiej gospodarce opartej na wiedzy. Należy przyciągnąć więcej utalentowanych osób i zachęcić je do pozostania w europejskiej przestrzeni badawczej. Naukowcom powinno się ułatwić mobilność. Należy dalej wzmacniać powiązania między szkołami wyższymi, organizacjami badawczymi a przemysłem, m.in. w kontekście mobilności publiczno-prywatnej. 15. PODKREŚLA, że konieczne jest propagowanie wśród obywateli, a w szczególności wśród młodzieży, kultury kreatywności, nauki i przedsiębiorczości, po to by wspierać badania i innowacje oraz by pomóc tym osobom stać się aktywnymi innowatorami; 16. DOSTRZEGA, że innowacje mają charakter multidyscyplinarny i że obok przemysłu wytwórczego i sektora usług sektory kultury i sektory kreatywne stanowią ważne źródło innowacji technologicznych i nietechnologicznych; ten potencjał musi zostać w pełni odblokowany; 17. UZNAJE wartość dodaną innowacji społecznych i innowacji w sektorze publicznym, która podnosi jakość usług socjalnych i działań w miejscu pracy oraz pozwala na zaangażowanie w proces innowacyjny szerszej i bardziej zróżnicowanej społeczności. Wartość dodana regionów i podmiotów lokalnych powinna zostać doceniona ze względu na pełnioną przez nich rolę innowatorów publicznych i społecznych, gdyż często jest to proces oddolny oparty na zapotrzebowaniu użytkowników, a organy regionalne i lokalne mogą go przewidzieć, stymulować i bezpośrednio wspierać. Usprawnianie systemów innowacji na wszystkich szczeblach 18. PODKREŚLA, że spójność i koordynacja między różnymi politykami UE są niezbędne, by zwiększyć skuteczność działań UE, i zwraca uwagę, że by wydajniej udostępniać zasoby, należy zapewnić lepszą koordynację między politykami i programami unijnymi, krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Rozdrobnienie, powielanie, złożoność i brak wystarczających środków, by nastąpił prawdziwy przełom, to problemy, które należy pilnie rozwiązać, zwłaszcza dzięki skuteczniejszemu i mniej biurokratycznemu zarządzaniu na wszystkich szczeblach; 17165/10 ako/jw/jo 12
19. PODKREŚLA znaczenie cech polityki wymienionych w załączniku I do komunikatu Komisji: jest to interesujące narzędzie poznawcze, które uzupełnia obecne podejścia stosowane w przeglądzie polityk w zakresie badań i służy analizie krajowych i regionalnych systemów badań i innowacji zgodnie z zintegrowanymi wytycznymi, a także wspieraniu wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi i prowadzenia wzajemnych ocen; pozwala na dokonanie odpowiednich kombinacji polityk w celu uwzględnienia zróżnicowanych warunków krajowych; 20. ZWRACA UWAGĘ na silne wsparcie, jakiego z funduszy strukturalnych udziela się sektorowi badań i innowacji, i ZACHĘCA do lepszego wykorzystywania środków finansowych i zwiększenia wpływu na sektor badań, rozwoju i innowacji. Bez naruszania przyszłych wieloletnich ram finansowych badania i innowacje powinny pozostać ważną priorytetową kwestią w kolejnym okresie programowania i należy zadbać o większy wpływ wydatków w tym obszarze; w tym kontekście ODNOTOWUJE z zainteresowaniem koncepcję inteligentnej specjalizacji, zgodnie z którą każdy region ma wykorzystywać swoje mocne strony i która ma być zasadą przewodnią ustalania priorytetów krajowych i regionalnych strategii, a także, w stosownych przypadkach, współpracy transgranicznej; 21. ZWRACA UWAGĘ na rolę konkurencyjnych klastrów napędzających innowacyjność i wzrost (zwłaszcza w odniesieniu do MŚP i szybko rozwijających się innowacyjnych przedsiębiorstw) za pomocą regionalnych systemów innowacji, i PODKREŚLA, jak ważne dla państw członkowskich jest prowadzenie działań, które wesprą rozwój konkurencyjnych klastrów, oraz działań na poziomie UE (także działań EIT), mających na celu ułatwienie tworzenia światowej klasy klastrów transgranicznych; Europejskie partnerstwa innowacyjne 22. Z ZADOWOLENIEM PRZYJMUJE cele europejskich partnerstw innowacyjnych oraz bieżące prace w tym zakresie; partnerstwa te świadczą o podejściu przyjętym z myślą o wzmacnianiu efektu synergii i wykorzystaniu wiedzy fachowej oraz zasobów z całej UE i o działaniach w całym łańcuchu badań i innowacji poprzez połączenie polityki podaży z polityką popytu i zapewnienie spójności między politykami UE, lepszą koordynację inicjatyw i działań w spójnych ramach gwarantujących odpowiednie tempo i wystarczające środki w celu szybszego wprowadzenia do obrotu innowacji korzystnych dla społeczeństwa; OCZEKUJE dalszych prac nad koncepcją tych partnerstw; 17165/10 ako/jw/jo 13
23. PODKREŚLA, że europejskie partnerstwa innowacyjne powinny zapewniać prawdziwą europejską wartość dodaną, rozwiązywać problemy społeczne, unikać powielania działań i opierać się na elastycznych, prostych i przejrzystych zasadach zarządzania przewidujących dobrowolne uczestnictwo państw członkowskich i zainteresowanych stron; 24. ZACHĘCA Komisję, by pracowała nad wspomnianą propozycją, dążąc do zainicjowania pilotażowego partnerstwa innowacyjnego na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się i by oceniła tę koncepcję przede wszystkim na podstawie ćwiczeń praktycznych oraz udziału zainteresowanych stron działających w tym obszarze; APELUJE o dokonanie tej oceny w odpowiednim terminie; 25. ZWRACA SIĘ do Komisji, by uwzględniając wyniki projektu pilotażowego, dalej pracowała nad praktycznymi aspektami europejskich partnerstw innowacyjnych, w tym nad kwestiami finansowania, kryteriami wyznaczania i wyboru, aspektami prawnymi i problemem zarządzania partnerstwami, a także nad warunkami funkcjonowania lepszych instrumentów koordynacyjnych; Komisja powinna działać w ścisłej współpracy z Radą i państwami członkowskimi, tak by Rada jak najszybciej mogła powrócić do tej kwestii. Rada podejmie niezbędne decyzje polityczne w sprawie europejskich partnerstw innowacyjnych przed ich utworzeniem. Rada odnotowuje, że Komisja zamierza zwrócić się do Rady o wsparcie, aby z powodzeniem zainicjować partnerstwo pilotażowe. Przyszła pozycja UE na arenie międzynarodowej 26. PODKREŚLA, że w związku z globalizacją rynków i wiedzy UE i państwa członkowskie powinny uznać współpracę naukowo-techniczną z państwami trzecimi za kwestię leżącą we wspólnym interesie i rozważyć w stosownych przypadkach przyjęcie skoordynowanego podejścia. Wymiar zewnętrzny musi zostać należycie uwzględniony podczas opracowywania unijnych polityk w zakresie badań i innowacyjności w celu zapewnienia otwartości i konkurencyjności rynków (na zasadach wzajemności i gwarantując korzyści dla wszystkich stron) oraz przyciągnięcia inwestycji, naukowców i kreatywnych i innowacyjnych talentów. UE wykorzysta swoje instrumenty z zakresu stosunków handlowych i zewnętrznych w celu rozwiązania problemu nieuczciwych praktyk handlowych, które szkodzą przemysłowi europejskiemu. Eksperci z państw członkowskich i z Komisji powinni we współpracy z międzynarodowymi partnerami odnieść się do polityk innowacyjności stosowanych poza UE i regularnie składać Radzie sprawozdania. Szczególną uwagę należy poświęcić zarządzaniu prawami własności intelektualnej i ich ochroną, gdyż ma to duże znaczenie dla innowacji; 17165/10 ako/jw/jo 14
Poprawa zarządzania 27. APELUJE o poprawę zarządzania i koordynację horyzontalną z uwzględnieniem roli, jaką w związku z innowacjami odgrywają polityki sektorowe; i o dalsze usprawnienia we wzajemnym uczeniu się państw członkowskich i regionów; 28. ZAZNACZA, że Rada ds. Konkurencyjności odgrywa przewodnią rolę, jeżeli chodzi o terminowe przyjęcie i aktualizację programu działania na rzecz unii innowacji, monitorowanie na szczeblu krajowym i europejskim jej wdrażania oraz przegląd postępów w jej funkcjonowaniu, a także sporządzanie odpowiednio zintegrowanych wytycznych w następstwie takiego przeglądu, w tym przyspieszenie działań w razie potrzeby oraz składanie sprawozdań Radzie Europejskiej; 29. PODKREŚLA, że konieczne jest zadbanie o zrównoważony udział zainteresowanych stron z odpowiednich sektorów w organach odpowiedzialnych za monitorowanie wdrażania inicjatywy przewodniej Unia innowacji. 30. UZNAJE, że konieczne jest stosowanie lepszych wskaźników innowacyjności, które określą wpływ wdrożenia unii innowacji jako części zarządzania zgodnego ze strategią Europa 2020, oraz że należy utworzyć tablicę, która będzie przedstawiać postępy z uwzględnieniem odpowiedniej początkowej sytuacji państw członkowskich oraz okoliczności krajowych; UZNAJE, że niski udział szybko rozwijających się innowacyjnych przedsiębiorstw stanowi w tym kontekście jeden z głównych słabych punktów; OCZEKUJE, że Komisja będzie pracować w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i partnerami międzynarodowymi nad wskaźnikiem innowacyjności, który będzie stanowił uzupełnienie trzyprocentowego celu w sektorze badań i rozwoju. 17165/10 ako/jw/jo 15
III. PROGRAM DZIAŁANIA RADA UNII EUROPEJSKIEJ, PRZYJMUJE DO WIADOMOŚCI działania, które proponuje Komisja w inicjatywie przewodniej Unia innowacji, i uznaje za konieczne określenie, które z nich są najpilniejsze i najważniejsze w budowie unii innowacji gotowej do stawienia czoła wyzwaniom XXI wieku: 1. ZWRACA SIĘ do Komisji, by rozpoczęła wdrażanie inicjatywy Unia innowacji poprzez podjęcie następujących działań: a) przedstawienie (w pierwszych miesiącach roku 2011) komunikatu, w którym określone zostaną propozycje do uwzględnienia w kolejnych programach, o których mowa w pkt 13 niniejszych konkluzji; b) przedstawienie (w pierwszych miesiącach roku 2011) komunikatu i wniosku ustawodawczego dotyczących normalizacji (co zainicjuje szeroko zakrojoną debatę nad sposobami ulepszenia ustanawiania norm UE) a także przedstawienie wieloletniego programu przewidującego nowe potrzeby w zakresie normalizacji oraz włączenie tej problematyki do projektów w sektorze badań i rozwoju; c) przedstawienie (w pierwszych miesiącach roku 2011) planu dotyczącego ekoinnowacji; d) rozpoczęcie przygotowań do szerokich konsultacji publicznych i ich organizacja (w roku 2011) w celu przedsięwzięcia środków służących urzeczywistnieniu europejskiej przestrzeni badawczej; e) przeprowadzenie przeglądu odnośnych ram dotyczących pomocy państwa zgodnie z celami unii innowacji (w roku 2011); f) udzielenie wskazówek i sprawdzenie, czy możliwe jest utworzenie mechanizmu wsparcia, który pomoże władzom propagować innowacyjne zamówienia publiczne, np. o charakterze transgranicznym, a jednocześnie ułatwi dostęp małym i średnim przedsiębiorstwom; 17165/10 ako/jw/jo 16
g) zaproponowanie (pod koniec roku 2010) kryteriów wyboru oraz mechanizmów zarządzania europejskimi partnerstwami innowacyjnymi i przedstawienie (pod koniec roku 2011) na podstawie pierwszych wyników projektu pilotażowego, w szczególności wyników dotyczących zarządzania kolejnych propozycji partnerstw, w ścisłej współpracy z Radą, państwami członkowskimi i zainteresowanymi stronami; h) przedstawienie propozycji utworzenia rzeczywistego rynku kapitału podwyższonego ryzyka; i) doradzanie państwom członkowskim w zakresie możliwej poprawy wyników działania ich krajowych systemów innowacji i w zakresie wdrażania strategii dotyczącej inteligentnej specjalizacji ; j) rozpoczęcie (w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi i partnerami międzynarodowymi) koniecznych prac zgodnie z pkt 30 niniejszych konkluzji nad opracowaniem wskaźnika innowacyjności, tak by wskaźnik był gotowy przed rokiem 2012 i pozwalał na monitorowanie ogólnych postępów w zakresie innowacyjności we wszystkich jej aspektach przy zastosowaniu tablicy badań i innowacji. 2. WZYWA państwa członkowskie, aby: a) polepszyły w razie konieczności wyniki działania systemów krajowych, w pełni wykorzystując w stosownych przypadkach narzędzie samooceny, i by opracowały strategie osiągania własnych krajowych celów w sektorze badań i rozwoju; b) usprawniły wykorzystanie istniejących funduszy strukturalnych na rzecz projektów badawczo-innowacyjnych; c) zintensyfikowały i usprawniły dobrowolne wykorzystywanie innowacyjnych zamówień publicznych (przedkomercyjnych) oraz wykorzystywanie budżetów na przedkomercyjne zamówienia publiczne na potrzeby zamówień i zamówień publicznych na produkty i usługi innowacyjne (przed rokiem 2011); 17165/10 ako/jw/jo 17
3. ZWRACA SIĘ do Komisji, państw członkowskich i zainteresowanych stron, aby: a) rozważyły udostępnienie instrumentów finansowych w celu zwiększenia puli środków finansowych i ulepszenia dostępu do nich z korzyścią dla innowacyjnych MŚP i szybko rozwijających się innowacyjnych przedsiębiorstw oraz dla realizacji projektów, a także by zlikwidowały luki rynkowe i zadbały o umożliwienie funduszom kapitału podwyższonego ryzyka swobodnego funkcjonowania i inwestowania we wszystkich państwach członkowskich; b) zainicjowały (w pierwszych miesiącach roku 2011) pilotażowe europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się zgodnie z pkt 24 niniejszych konkluzji; c) zwołały pierwszą doroczną konwencję w sprawie innowacyjności (w drugiej połowie roku 2011) i zorganizowały kampanie informacyjne na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym, aby namawiać do przyjęcia postawy sprzyjającej innowacjom; d) przeanalizowały (pod koniec roku 2011), czy możliwa jest silniejsza integracja europejskiego rynku wiedzy w odniesieniu do praw własności intelektualnej i licencjonowania. 17165/10 ako/jw/jo 18