INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ OŚWIETLENIA ZEWNĘTRZNEGO

INSTRUKCJA EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ OŚWIETLENIA ZEWNĘTRZNEGO ENERGA GDAŃSKA KOMPANIA ENERGETYCZNA SA GDAŃSK, GRUDZIEŃ 2001R. 1

Lp. 1 Podpisem stwierdzamy, że zapoznaliśmy się z niniejszą instrukcją i zobowiązujemy się do jej przestrzegania: Data Imię i nazwisko Stanowisko Podpis potwier- zapoznanego zapoznanego zapoznanego dzenia z instrukcją z instrukcją z instrukcją 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 2

24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 3

Spis treści 1. Wstęp... 11 1.1. Przedmiot instrukcji... 11 1.2. Zakres instrukcji... 11 1.3. Przeznaczenie instrukcji... 11 1.4. Definicje... 11 1.5. Dokumenty związane... 13 1.6. Formy własności urządzeń oświetlenia drogowego... 14 2. Wymagania... 16 2.1. Wymagania zdrowotne i psychologiczne... 16 2.2. Wymagania kwalifikacyjne... 16 3. Eksploatacja urządzeń oświetlenia drogowego... 16 3.1. Zakres eksploatacji... 16 3.2. Granice eksploatacji... 17 3.2.1. Wydzielona linia oświetleniowa... 17 3.2.2. Wspólna, napowietrzna linia energetyczno-oświetleniowa... 17 3.2.3. Wspólna, kablowa linia energetyczno-oświetleniowa... 17 3.2.4. Wspólne konstrukcje wsporcze z siecią trakcyjną... 17 3.3. Warunki przyłączenia urządzeń oświetlenia zewnętrznego do sieci elektroenergetycznej... 17 3.4. Przyjmowanie urządzeń oświetlenia zewnętrznego do użytkowania... 18 3.4.1. Dokumentacja prawna linii i urządzeń oświetlenia zewnętrznego. 18 3.4.2. Przekazanie i przyjęcie do użytkowania... 19 3.5. Prowadzenie eksploatacji urządzeń oświetlenia drogowego... 19 3.6. Zabiegi eksploatacyjne... 20 3.6.1. Oględziny... 20 3.6.2. Oględziny (objazdy) kontrolne... 20 3.6.3. Oględziny inspekcyjne... 21 3.6.4. Przeglądy okresowe... 21 3.6.5. Przeglądy tablic oświetleniowych, aparatury łączeniowej i sterowniczej... 22 3.6.6. Próby eksploatacyjne... 22 3.6.7. Wymiana źródeł światła... 22 3.6.8. Ilość niesprawnych źródeł światła... 23 3.6.9. Zabezpieczenia antykorozyjne... 23 3.6.10. Wycinanie gałęzi drzew przysłaniających oprawy oświetleniowe. 23 3.6.11. Kontrola czasu zadziałania oświetlenia... 23 4. Likwidacja zakłóceń i usuwanie awarii... 29 5. Przebudowa i modernizacja urządzeń oświetlenia drogowego... 29 5.1. Przekazywanie urządzeń oświetlenia drogowego do przebudowy lub modernizacji... 30 5.2. Przyjmowanie do eksploatacji urządzeń oświetlenia drogowego po przebudowie lub modernizacji... 30 6. Przyłączanie do linii oświetleniowej innych instalacji elektrycznych obiektów nie związanych z funkcją oświetlenia dróg i ulic... 30 6.1. Warunki przyłączenia innych obiektów, nie związanych z funkcją oświetlenia dróg i ulic do linii oświetleniowej... 31 6.2. Mocowanie na latarniach oświetleniowych elementów dodatkowych... 31 7. Dokumentacja eksploatacyjna... 32 4

7.1. Zakres dokumentacji... 32 7.2. Aktualizacja dokumentacji techniczno - prawnej... 32 8. Zasady przygotowania i realizacji zaciemniania oświetlenia w miastach, wsiach, zakładach pracy (obiektach energetyki zawodowej)... 33 9. Oświetlenie obiektów elektroenergetycznych wysokich napięć... 33 10. Ochrona środowiska naturalnego... 33 Załączniki - wzory dokumentów 1. Plan obiektu oświetleniowego wraz z opisem... 35 2. Protokół z zabiegów eksploatacyjnych... 37 3. Raport dzienny... 38 4. Paszport ogólny linii... 40 5. Uwagi personelu do aktualizacji paszportu... 41 6. Protokół pomiaru rezystancji izolacji... 42 7. Protokół sprawdzenia skuteczności ochrony przeciwporażeniowej... 43 8. Karta ewidencji odpadów... 44 9. Dokument obrotu odpadami niebezpiecznymi... 45 10. Karta informacyjna o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na składowisku odpadów oraz o czasie ich składowania... 47 5

Przedmowa Instrukcja eksploatacji urządzeń oświetlenia zewnętrznego, którą Państwo właśnie otrzymali, wobec braku aktualnych przepisów i uporządkowań prawnych, zawiera zasady, które umożliwią prowadzenie właściwej eksploatacji, pozwalającej na utrzymanie tych urządzeń w odpowiednim stanie technicznym, zapewniającym prawidłowe funkcjonowanie oświetlenia zewnętrznego. Instrukcja przeznaczona jest dla służb jednostek przedsiębiorstw energetycznych, ale może również służyć innym podmiotom gospodarczym, zajmującym się eksploatacją urządzeń oświetlenia zewnętrznego. Instrukcja nie obejmuje postanowień z zakresu prac pod napięciem, przyjmowania urządzeń do eksploatacji, eksploatacji elektroenergetycznych linii napowietrznych i kablowych, wchodzących w skład linii oświetleniowych. Postanowienia te zostały określone w odrębnych instrukcjach, opracowanych przez Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. 6

1. WSTĘP 1.1. Przedmiot instrukcji Instrukcja eksploatacji urządzeń oświetlenia zewnętrznego Przedmiotem niniejszej instrukcji są ogólne zasady dotyczące prowadzenia prawidłowej eksploatacji urządzeń oświetlenia zewnętrznego, w sposób mający na celu zapewnienie jednego z warunków bezpiecznego poruszania się pojazdów mechanicznych oraz bezpieczeństwa osób i mienia. 1.2. Zakres instrukcji Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy prowadzeniu eksploatacji urządzeń oświetlenia zewnętrznego. 1.3. Przeznaczenie instrukcji Niniejsza instrukcja przeznaczona jest dla osób zatrudnionych na stanowiskach dozoru i eksploatacji, organizujących i wykonujących prace ruchowe oraz eksploatacyjne przy urządzeniach oświetlenia zewnętrznego. Instrukcja została tak przygotowana, aby można ją było wdrożyć bezpośrednio do stosowania. Celem instrukcji jest sprecyzowanie jednolitych form i zakresu czynności eksploatacyjnych, umożliwiające zapewnienie odpowiednich parametrów funkcjonowania urządzeń oświetlenia zewnętrznego. 1.4. Definicje 1.4.1. Obiekt oświetleniowy - jest to zespół linii oświetleniowych, które są zasilane z jednej szafki oświetleniowej. 1.4.2. Zasilająca linia oświetleniowa - jest to linia elektroenergetyczna, która została wyprowadzona z punktu zasilającego tę linię do rozdzielnicy oświetleniowej, łącznie z rozdzielnicą oświetleniową. 1.4.3. Linia oświetleniowa - jest to elektroenergetyczna linia napowietrzna lub kablowa ze wszystkimi elementami, które służą do zasilania źródeł światła, wraz z konstrukcjami wsporczymi i nośnymi dla opraw oświetleniowych, wraz z tymi oprawami. 1.4.4. Wspólna linia elektroenergetyczno - oświetleniowa - jest to linia napowietrzna lub kablowa, służąca dla zasilania odbiorców i urządzeń oświetlenia drogowego. 1.4.5. Wydzielona linia oświetleniowa - jest to linia elektroenergetyczna, służąca wyłącznie do zasilania urządzeń oświetlenia drogowego. 1.4.6. Latarnia oświetleniowa - jest to konstrukcja wsporcza wraz z zamocowanymi na niej oprawami oświetleniowymi. 7

1.4.7. Punkt świetlny - jest to oprawa oświetleniowa wraz ze źródłem światła. Punkt świetlny nie obejmuje sobą konstrukcji wsporczej (nośnej). 1.4.8. Grupy przyłączeniowe - grupy podmiotów przyłączanych do sieci w podziale na: a) grupa IV - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kv oraz mocy przyłączeniowej większej od 40 kw lub prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym większym niż 63 A, b) grupa V - podmioty przyłączane bezpośrednio do sieci rozdzielczej o napięciu znamionowym nie większym niż 1 kv oraz mocy przyłączeniowej nie większej niż 40 kw i prądzie znamionowym zabezpieczenia przedlicznikowego w torze prądowym nie większym niż 63 A, c) grupa VI - podmioty przyłączane do sieci na czas określony, niezależnie od napięcia znamionowego sieci. 1.4.9. Operator systemu rozdzielczego - przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej na określonym w koncesji obszarze kraju, za pomocą sieci rozdzielczej. 1.4.10. Pracownicy upoważnieni - pracownicy, którzy w ramach swoich obowiązków służbowych lub na podstawie polecenia służbowego wykonują określone prace. 1.4.11. Pracownicy uprawnieni - pracownicy posiadający sprawdzone i właściwe kwalifikacje w zakresie eksploatacji danego rodzaju urządzeń i instalacji energetycznych, potwierdzone świadectwem kwalifikacyjnym. 1.4.12. Przegląd urządzeń elektroenergetycznych - prace planowe z zakresu utrzymania obiektów, urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, mające na celu utrzymanie ich we właściwym stanie technicznym, obejmujące: 1) oględziny, sprawdzenia, próby i pomiary, 2) naprawy i prace konserwacyjne, 3) wymiany lub uzupełnienia. 1.4.13. Stacja elektroenergetyczna - zespół urządzeń służących do przetwarzania i rozdzielania energii elektrycznej, znajdujących się we wspólnym pomieszczeniu lub ogrodzeniu albo umieszczonych na wspólnych konstrukcjach wsporczych, wraz z urządzeniami pomocniczymi. 1.4.14. Świadectwo kwalifikacyjne - jest to świadectwo wydane przez komisję kwalifikacyjną powołaną przez prezesa URE, stwierdzające spełnienie przez daną osobę odpowiednich wymagań kwalifikacyjnych do wykonywania pracy na stanowisku dozoru lub eksploatacji, w ustalonym zakresie: obsługi, konserwacji, napraw, kontrolno - pomiarowym, montażu dla określonych rodzajów urządzeń i instalacji elektroenergetycznych. 1.4.15. Zespół pracowników - jest to grupa pracowników, w skład której wchodzą co najmniej dwie osoby wykonujące pracę. 1.4.16. Zespół pracowników kwalifikowanych - jest to grupa pracowników, w której co najmniej połowa, lecz nie mniej niż dwie osoby, posiada ważne świadectwo kwa- 8

lifikacyjne dla osób zatrudnionych przy eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych. 1.5. Dokumenty związane 1) Ustawa Prawo energetyczne - Dz. U. Nr 97/1997r. poz. 348 2) Ustawa Prawo budowlane - Dz. U. Nr 89/1994r. poz. 414 3) Ustawa o drogach publicznych - Dz. U. Nr 14/1985r. poz. 60 4) Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska - Dz. U. Nr 49/1994r. 5) Ustawa z dnia 27.05.1990r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym - Dz. U. Nr 32/1990r. poz. 191 6) Norma PN-IEC 60364 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych 7) Norma PN-E-05100 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa 8) Norma PN-76/E-05125 Elektroenergetyczne linie kablowe 9) Projekt normy PN-EN 50110 Eksploatacja urządzeń elektrycznych 10) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 25.09.2000r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznej, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców - Dz. U. Nr 85/2000r. poz. 957 11) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych - Dz. U. Nr 80/1999r. poz. 912 12) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 09.11.1999r. w sprawie wykazu wyrobów wyprodukowanych w Polsce, a także wyrobów importowanych do Polski po raz pierwszy, mogących stwarzać zagrożenie albo służących ochronie lub ratowaniu życia, zdrowia lub środowiska, podlegających obowiązkowi certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczenia tym znakiem, oraz wyrobów podlegających obowiązkowi wystawiania przez producenta deklaracji zgodności - Dz. U. Nr 5/2000r. poz. 53 13) Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19.10.1998r. w sprawie książki obiektu budowlanego - Dz. U. Nr 135/1998r. 14) Kodeks cywilny - dz. III - Mienie 15) Zalecenia Dotyczące Oświetlenia Dróg i Ulic - wydanie Polskiego Komitetu Oświetleniowego nr 1/97 9

16) Uchwała Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4.12.1991r. w sprawie własności i roszczeń 17) Zarządzenie nr 14 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 2.06.1986r. w sprawie zasad przygotowania i realizacji zaciemnienia i wygaszania oświetlenia w miastach, wsiach, zakładach pracy i środkach transportu 18) Instrukcja Organizacji Bezpiecznej Pracy w Energetyce 19) Instrukcja eksploatacji elektroenergetycznych linii kablowych (opracowanie PTPiREE) 20) Instrukcja eksploatacji elektroenergetycznych linii napowietrznych z przewodami gołymi oraz izolowanymi (opracowanie PTPiREE) 21) Ramowa instrukcja eksploatacji stacji elektroenergetycznych stacji transformatorowych SN/nN (opracowanie PTPiREE) 22) Instrukcja badań odbiorczych oraz przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych do eksploatacji (opracowanie PTPiREE) 23) Instrukcja ochrony przeciwpożarowej obiektów elektroenergetycznych (opracowanie PTPiREE) 24) Instrukcja - Oddziaływanie obiektów elektroenergetycznych na środowiska (opracowanie PTPiREE) 25) Instrukcja PPN przy urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kv (opracowanie PTPiREE) 1.6. Formy własności urządzeń oświetlenia drogowego Zmiany systemowe, jakie zachodzą w funkcjonowaniu państwa, wprowadziły szereg zmian w systemie praw własności - w tym również w odniesieniu do urządzeń oświetlenia zewnętrznego. Można rozgraniczyć dwa okresy nabywania praw własności: OKRES PIERWSZY - do 27 maja 1990r. Urządzenia oświetlenia zewnętrznego budowane ze środków Skarbu Państwa stanowiły własność państwa, przechodziły w zarząd i użytkowanie Zakładów Energetycznych - Przedsiębiorstw Państwowych. W przeważającej większości przypadków, urządzenia oświetlenia zewnętrznego są na stanie majątkowym i w eksploatacji przedsiębiorstw energetycznych (majątek Skarbu Państwa). OKRES DRUGI - od 27 maja 1990r. W dniu tym weszła w życie ustawa o samorządzie terytorialnym, której następstwem był fakt uzyskania przez Gminy osobowości prawnej, pozwalającej do nabywania praw własności. Na przestrzeni tego okresu od dnia 01.01.1993r. obowiązywały przepisy Ustawy z dnia 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 21/1992r.), zwalniające przedsiębiorstwa energetyczne od płacenia podatków od darowizn. Sytuacja 10

ta uległa zmianie od momentu wejścia w życie Ustawy z dnia 20.11.1998r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania (Dz. U. Nr 144/1998 poz. 931), nakładającej od dnia 01.01.1999r. na m.in. przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek regulowania podatków od darowizn. Urządzenia oświetlenia zewnętrznego budowane ze środków Gminy, a stanowiące wydzielone obiekty oświetleniowe są własnością Gminy. Od woli i decyzji Gminy uzależnione jest przekazanie przedsiębiorstwom energetycznym tych urządzeń do eksploatacji. Obecnie jednak rzadkie są przypadki przekazywania wybudowanych przez Gminy urządzeń oświetlenia zewnętrznego na stan majątkowy przedsiębiorstw energetycznych. Jeżeli urządzenia są przekazywane na stan majątkowy i do eksploatacji energetyce zawodowej, to przekazywanie następuje: 1) bez żadnych zastrzeżeń drukiem PT lub jako darowizna, 2) z zastrzeżeniem, iż w przypadku prywatyzacji przedsiębiorstwa energetycznego Gmina otrzyma udziały (akcje) proporcjonalnie do wniesionego majątku, 3) jako aport do spółek - córek energetyki zawodowej, które zarządzają i eksploatują urządzenia oświetlenia zewnętrznego. W tym przypadku eksploatację prowadzi przedsiębiorstwo energetyczne (spółka córka) na dotychczasowych zasadach. Jeżeli urządzenia oświetlenia zewnętrznego nie zostają przekazane na stan majątkowy i do eksploatacji przedsiębiorstwu energetycznemu, zgodnie z Prawem energetycznym, urządzenia zasilające do miejsca pomiaru energii elektrycznej powinny być wybudowane i wprowadzone na stan majątkowy energetyki zawodowej w oparciu o umowę przyłączeniową, natomiast linie oświetleniowe i urządzenia oświetlenia zewnętrznego poza urządzeniem pomiarowym, podlegają sprawdzeniu technicznemu przed podaniem napięcia na wybudowane urządzenia oświetlenia zewnętrznego na takich samych zasadach jak urządzenia przyjmowane na stan majątkowy przedsiębiorstwa energetycznego. W tym przypadku jednak dokumentacja prawna i techniczna pozostaje w Gminie. Z kolei w przypadku zlecenia przez Gminę przedsiębiorstwu energetycznemu eksploatacji tych urządzeń, kopie dokumentacji prawnej i technicznej (w zakresie jak w niniejszej instrukcji), muszą być przekazane przedsiębiorstwu energetycznemu. Jeżeli urządzenia oświetleniowe budowane lub modernizowane są ze środków Państwa (Urzędu Wojewódzkiego), a Gmina jedynie pośredniczy w realizacji inwestycji (modernizacji), jak dotychczas, urządzenia te powinny być przekazywane na majątek i do eksploatacji przedsiębiorstwu energetycznemu. Powyższe dotyczy urządzeń oświetlenia zewnętrznego, które zostały wybudowane po roku 1990 na drogach publicznych, dla których Gmina nie jest zarządcą, względnie na drogach publicznych krajowych, wojewódzkich i powiatowych w granicach miast na prawach powiatu. W przypadku, gdy linia oświetleniowa napowietrzna powstanie na istniejącej linii rozdzielczej przedsiębiorstwa energetycznego, tworząc sieć wspólną (dodatkowe przewody oświetleniowe i oprawy na istniejących słupach), wówczas Gmina powinna te urządzenia przekazać na stan majątkowy i do eksploatacji przedsiębiorstwu energetycznemu. Wynika to zarówno z warunków organizacji bezpiecznej pracy na tych urządzeniach, a także z prawa własności, określającego tylko jednego właściciela danego obiektu. W przeciwnym wypadku, gdyby Gmina nie akceptowała powyższego, należy znaleźć inne rozwiązanie wykonania oświetlenia (np. powstanie odrębnego obiektu oświetleniowego, stanowiącego własność Gminy). Jeżeli modernizacja urządzeń oświetlenia, wykonywana przez Gminę, polega na wymianie tylko niektórych elementów oświetlenia (np. wymiana samych opraw oświetleniowych, słupów lub kabli oświetlenia), to urządzenia oświetlenia zewnętrznego pozostają nadal na stanie majątkowym przedsiębiorstwa energetycznego. Również w sytuacji, gdy do istniejących linii lub obiektów oświetleniowych, będących własnością przedsiębiorstwa energe- 11

tycznego, dołączone zostaną nowe odcinki linii oświetleniowych, to z chwilą ich przyłączenia stają się własnością przedsiębiorstwa energetycznego (o ile postanowienia umowy o przyłączenie nie określają innej granicy własności urządzeń). Takie postanowienie jest zgodne z zapisami Kodeksu cywilnego, art. 441 i 47 dz. III - Mienie. Jeżeli istniejące urządzenia oświetlenia zewnętrznego ulegają przebudowie, modernizacji lub likwidacji w związku z prowadzoną modernizacją dróg, skrzyżowań, węzłów komunikacyjnych itp. - wówczas linie oświetleniowe zmodernizowane lub nowe, wykonane w zamian za zlikwidowane, pozostają własnością przedsiębiorstwa energetycznego. W tej sytuacji stosownym jest otrzymanie od inwestora oświadczenia, iż nowe urządzenia traktuje zamiennie w odniesieniu do wcześniej istniejących, a w związku z powyższym po dokonaniu ich budowy nie będzie on wnosił wobec przedsiębiorstwa energetycznego roszczeń majątkowych i finansowych. 2. WYMAGANIA 2.1. Wymagania zdrowotne i psychologiczne Pracownicy kierowani do czynności ruchowych oraz prac eksploatacyjnych powinni posiadać ważne zaświadczenie lekarskie i dodatkowe badania np. w zakresie prac na wysokości. 2.2. Wymagania kwalifikacyjne 2.2.1. Kierujący zespołem, członek zespołu (monter) - pracownik posiadający świadectwo kwalifikacyjne, uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku eksploatacji oraz dodatkowe uprawnienia w zakresie np. prowadzenia pojazdów samochodowych, obsługi podnośników, obsługi sprężarek itp. 2.2.2. Poleceniodawca - pracownik posiadający świadectwo kwalifikacyjne, uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku dozoru oraz upoważnienie do wydawania poleceń na wykonywanie prac, nadane przez kierownika zakładu. 2.2.3. Koordynujący - pracownik posiadający świadectwo kwalifikacyjne, uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku dozoru. 3. EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ OŚWIETLENIA DROGOWEGO 3.1. Zakres eksploatacji W zakres działalności eksploatacyjnej wchodzą urządzenia sieciowe i odbiorcze, służące do stałego oświetlenia dróg, ulic, mostów, tuneli, placów, skwerów, otwartych parków i zieleńców, a także przejść, stanowiących ciągi komunikacyjne dla pieszych. 12

3.2. Granice eksploatacji Instrukcja eksploatacji urządzeń oświetlenia zewnętrznego 3.2.1. Wydzielona linia oświetleniowa Granicę eksploatacji dla wydzielonej linii oświetleniowej stanowią zaciski w miejscu przyłączenia zasilającej linii oświetleniowej. W przypadku zasilania linii oświetleniowych z wydzielonych stacji transformatorowych, granicę eksploatacji stanowi miejsce przyłączenia rozdzielnicy niskiego napięcia z przewodami łączącymi tę rozdzielnicę z transformatorem. Całość sieci wydzielonej oświetlenia drogowego eksploatują służby oświetleniowe. 3.2.2. Wspólna, napowietrzna linia energetyczno-oświetleniowa Granicę eksploatacji dla wspólnej napowietrznej linii energetyczno-oświetleniowej, stanowią zaciski w miejscu przyłączenia do linii energetycznej przewodów zasilających urządzenia sterowniczego oraz zaciski służące do przyłączenia do linii energetycznej przewodów zasilających poszczególne oprawy oświetleniowe. Wysięgniki wraz z elementem mocującym, oprawy oświetleniowe łącznie z przewodami zasilającymi źródła światła i zabezpieczeniem oraz wydzielone szafki lub tablice z aparaturą sterującą i przewodami zasilającymi tę aparaturę, należą do zakresu działalności służb oświetleniowych. Pozostałe elementy linii eksploatowane są przez personel sieciowy. 3.2.3. Wspólna, kablowa linia energetyczno-oświetleniowa Granicę eksploatacji dla wspólnej kablowej linii energetyczno-oświetleniowej, stanowią zaciski na tabliczce bezpiecznikowej w latarni oświetleniowej, służące do przyłączenia kabla zasilającego tę latarnię. Latarnie wraz z całkowitym wyposażeniem, które służy do sterowania oraz zasilania źródeł światła, a także instalacja ochrony przeciwporażeniowej - należą do zakresu działalności służb oświetleniowych. Kable zasilające latarnie eksploatowane są przez personel sieciowy. 3.2.4. Wspólne konstrukcje wsporcze z siecią trakcyjną Granicę eksploatacji konstrukcji wsporczych opraw oświetleniowych, zainstalowanych na słupach trakcyjnych - stanowi element albo zespół elementów mocujących konstrukcję nośną oprawy i przewodów zasilających. Konstrukcje wsporcze, służące do podwieszenia przewodów trakcji elektrycznej nie wchodzą w zakres działalności przedsiębiorstw energetycznych. 3.3. Warunki przyłączenia urządzeń oświetlenia zewnętrznego do sieci elektroenergetycznej Przyłączenie urządzeń oświetlenia zewnętrznego do sieci elektroenergetycznej następuje na podstawie umowy o przyłączenie i po spełnieniu warunków przyłączenia, określonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, posiadające koncesję na przesyłanie i dystrybucję energii elektrycznej za pomocą sieci rozdzielczej, na określonym w koncesji obszarze kraju. Urządzenia oświetlenia zewnętrznego mogą być zaliczone do IV, V lub VI grupy przyłączeniowej, określonej w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 25.09.2000r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznej, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. Nr 85/2000 poz. 957). 13

3.4. Przyjmowanie urządzeń oświetlenia zewnętrznego do użytkowania Przyjęcie urządzeń oświetlenia zewnętrznego do użytkowania dotyczy zarówno urządzeń nowo wybudowanych jak i urządzeń po modernizacji. 3.4.1. Dokumentacja prawna linii i urządzeń oświetlenia zewnętrznego Dokumentacja prawna linii i urządzeń oświetlenia zewnętrznego powinna zawierać: 1) decyzję o lokalizacji i pozwolenie na budowę, 2) uzgodnienie trasy linii z właściwymi instytucjami oraz użytkownikami terenu, przez który linia przebiega, 3) dokumenty powykonawczego wytyczenia geodezyjnego tras linii wraz z zaświadczeniem OPGK (geodezja) o ich naniesieniu na aktualne zasoby mapowe, 4) protokoły robót zanikających, 5) warunki techniczne przyłączenia wraz z zawartą umową przyłączeniową, 6) dokument potwierdzający, iż została zawarta umowa sprzedaży energii elektrycznej lub aktualizacja umowy istniejącej, 7) oświadczenie wykonawcy i inspektora nadzoru, iż: a) urządzenia oświetlenia elektrycznego zostały zainstalowane w terenie zniwelowanym (ukształtowanym) docelowo, b) urządzenia te odpowiadają wymaganiom określonym w umowach i przepisach, dotyczących oświetlenia elektrycznego, c) urządzenia zostały zainstalowane zgodnie z dokumentacją techniczną i warunkami przyłączenia, 8) uzgodnienia skrzyżowań i zbliżeń z innymi urządzeniami, 9) protokoły przekazania środków trwałych lub dokumenty stwierdzające na czyim stanie majątkowym te urządzenia pozostaną, 10) oświadczenie wykonawcy o przyjęciu do wiadomości, iż linia zostaje załączona pod napięcie z dniem dokonania pozytywnego odbioru technicznego, 11) kopię zgłoszenia zakończenia prac do Urzędu Nadzoru Budowlanego. Dokumentacja techniczna linii i urządzeń oświetlenia zewnętrznego powinna zawierać: 1) projekt techniczny wraz z naniesionymi poprawkami powykonawczymi przez projektanta, ze stwierdzeniem aktualności dokumentacji na dzień odbioru, 2) rysunki powykonawcze tras linii, 3) komplet rysunków skrzyżowań i obostrzeń, 4) rysunki nietypowych konstrukcji wsporczych, zastosowanego osprzętu lub ustrojów (o ile takie są stosowane), 5) wykaz kompletnej dokumentacji, obejmującej pozycje 1, 2, 3 i 4, 6) protokoły badań odbiorczych tj.: a) protokoły pomiarów rezystancji izolacji kabli, b) protokoły pomiarów rezystancji przewodów w słupie oświetleniowym (załącznik nr 6), c) protokoły pomiarów uziemień, d) protokoły pomiarów fotometrycznych, 7) po podaniu napięcia zasilającego, wykonawca obiektu zobowiązany jest w ciągu 7 dni do wykonania następujących pomiarów: a) pomiaru skuteczności ochrony przeciwporażeniowej (załącznik nr 7), b) pomiaru spadków napięć dla oświetlenia zewnętrznego, (Do czasu przedstawienia przez wykonawcę protokołów pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej i spadków napięć - załączenie pod napięcie trakto- 14

wane jest jako ruch próbny, a odpowiedzialność z tego tytułu spoczywa na wykonawcy) 8) karty gwarancyjne, atesty, certyfikaty na znak bezpieczeństwa względnie deklaracje zgodności z Polską Normą lub aprobatą techniczną dla zastosowanych urządzeń, 9) szczegółową instrukcję eksploatacji dla urządzeń oświetleniowych, różniących się od powszechnie stosowanych, wymagających specjalnych środków dla prowadzenia właściwej eksploatacji tych urządzeń. 3.4.2. Przekazanie i przyjęcie do użytkowania Przyjęcia linii do użytkowania dokonuje kierownik przedsiębiorstwa energetycznego, w imieniu którego działa powołana komisja. Przekazanie urządzeń do użytkowania powinno być dokonane przez właściwy organ administracji samorządowej lub inną upoważnioną do tego instytucję (np. spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, zarządy dróg itp.). Warunkiem przyjęcia do użytkowania urządzeń oświetlenia zewnętrznego jest: a) sprawdzenie dostarczonej dokumentacji prawnej i technicznej, dotyczącej przekazywanej linii i urządzeń oświetleniowych oraz stwierdzenie, że dokumentacja ta jest zgodna z wymogami ujętymi w punkcie 3.4.1. niniejszej instrukcji, b) sprawdzenie budowy linii poprzez przeprowadzenie oględzin, c) sprawdzenie protokołu pomiarów i badań odbiorczych, czy wyniki tych pomiarów są zgodne z obowiązującymi przepisami, d) sprawdzenie sprawności linii i urządzeń poprzez podanie napięcia zasilającego i stwierdzenie, iż całość urządzeń wraz z linią zasilającą funkcjonuje prawidłowo, e) sporządzenie protokołu przyjęcia urządzeń oświetlenia do eksploatacji, który powinien zawierać: wyniki przeprowadzonych prób i badań, wykaz dokumentacji, materiałów i części zamiennych. Po sporządzeniu protokołu odbioru urządzenia oświetlenia zewnętrznego powinny być załączone do ruchu. Zasady dotyczące przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych do eksploatacji, zawarte są w Instrukcji badań odbiorczych oraz przyjmowania urządzeń elektroenergetycznych opracowanej na zlecenie PTPiREE. 3.5. Prowadzenie eksploatacji urządzeń oświetlenia drogowego Przez pojęcie eksploatacja należy rozumieć wykonywanie wszystkich działań, niezbędnych do funkcjonowania urządzeń elektrycznych. Działania te obejmują obsługę, tj. czynności łączeniowe, sterowanie, monitorowanie oraz konserwację, zarówno w zakresie prac elektrycznych jak i nieelektrycznych. a) Eksploatację urządzeń oświetlenia drogowego należy prowadzić zgodnie z: ogólnymi zasadami eksploatacji urządzeń elektrycznych - ujętych w Pr PN - EN 50110, przepisami Prawa energetycznego, Prawa budowlanego, przepisami o ochronie przeciwporażeniowej, przeciwpożarowej, przepisami o dozorze technicznym, a także przepisami o ochronie dóbr kultury i muzeach. b) Eksploatacja wybranych obiektów oświetleniowych powinna być wykonywana tylko przez jeden, upoważniony do prowadzenia takich działań podmiot gospodarczy. Analogicznie - każdy obiekt oświetleniowy może posiadać tylko jednego właściciela. Zabiegi modernizacyjne, przeprowadzone na danym obiekcie oświetlenia drogowego (np. na zlecenie i koszt Gminy), nie powodują zmiany właściciela obiektu. 15

c) Nowe urządzenia oświetlenia drogowego, wybudowane na koszt Gminy i przyłączone do istniejącego obiektu, będącego własnością przedsiębiorstwa energetycznego, tworzące wspólną całość - nie mogą być eksploatowane przez inne przedsiębiorstwo, niż prowadzące dotychczas tę działalność. Wymuszają to względy bezpieczeństwa pracy zespołów pracowników kwalifikowanych, obsługujących te urządzenia. d) Właściciel urządzeń oświetlenia drogowego (w przypadku braku własnych ekip eksploatacyjno - konserwatorskich) - może w ramach stosownej umowy powierzyć prowadzenie eksploatacji swoich urządzeń innemu, upoważnionemu do wykonywania tych czynności podmiotowi gospodarczemu. Przedsiębiorstwa energetyczne lub powstałe z nich zakłady ( spółki - córki ), mogą prowadzić eksploatację urządzeń oświetlenia drogowego: a) będących własnością tych przedsiębiorstw, zakładów lub spółek, b) będących własnością Gminy lub innych podmiotów. Finansowanie urządzeń oświetlenia, tj. finansowanie kosztów utrzymania, budowy i energii elektrycznej, pobieranej przez punkty świetlne - należy do zadań własnych Gminy. Zasady określające sposób, środki i zakres eksploatacji urządzeń oświetlenia drogowego, powinny być ujęte w stosownych umowach z właściwymi terytorialnie zarządcami, tj. Gminami, Spółdzielniami Mieszkaniowymi, Zarządami Zieleni itp. Umowy o eksploatację urządzeń oświetlenia drogowego powinny przewidywać wykonanie niezbędnych prac konserwacyjnych w zakresie utrzymania tych urządzeń w pełnej sprawności technicznej oraz zapewnienia bezpieczeństwa pracy przy ich obsłudze i eksploatacji, a także podczas wykonywania prac w ich pobliżu. 3.6. Zabiegi eksploatacyjne 3.6.1. Oględziny Oględziny mają na celu dokonanie oceny stanu technicznego urządzeń, a więc sprawdzenie: a) stanu widocznych części przewodów, ich połączeń oraz osprzętu (opraw oświetleniowych, zamknięć wnęk w słupach, powierzchni lakierniczej słupów, czystości kloszy opraw i źródeł oświetlenia itp.), b) stanu urządzeń zabezpieczających, sterowania i pomiarowych, c) opisów obwodów w szafkach i tablicach sterowniczych, d) stanu ochrony przeciwporażeniowej i przeciwpożarowej, e) stanu opisów ostrzegawczych, informacyjnych i oznakowania latarń. Oględziny powinny być przeprowadzone nie rzadziej, niż jeden raz w roku. Nieprawidłowości stwierdzone podczas oględzin należy usunąć. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia limitującego normalne funkcjonowanie urządzenia i braku możliwości jego usunięcia, należy niezwłocznie powiadomić operatora systemu rozdzielczego (przedsiębiorstwo energetyczne) lub jednostkę odpowiedzialną za eksploatację urządzeń oświetlenia elektrycznego. 3.6.2. Oględziny (objazdy) kontrolne Oględziny kontrolne wykonywane są w porze pracy urządzeń oświetleniowych, w celu określenia stanu ubytku czynnych źródeł światła, prawidłowości działania urządzeń sterowniczych, poziomu hałasu i drgań opraw oraz realizacji bieżących reklamacji. Stopień wymagań powinien być pisemnie uzgodniony z daną Gminą, gdyż rzutuje on na koszt eksploatacji. Oględziny (objazdy) kontrolne, powinny być prowadzone przez zespół 16

pracowników kwalifikowanych, który jest w stanie usunąć zauważone uszkodzenia - awarie lub wadliwą pracę urządzeń oświetlenia drogowego. W zakres prac, wykonywanych przez zespół objazdowy, może wchodzić: a) ręczne załączenie lub wyłączenie sterowania rozdzielnic oświetleniowych, b) tymczasowe zainstalowanie zegara sterującego lub przekaźnika zmierzchowego w rozdzielnicy oświetleniowej, c) wymiana przepalonych wkładek bezpiecznikowych w rozdzielnicach oświetleniowych lub kablowych liniach oświetleniowych, względnie na zabezpieczeniach zasilających linii oświetleniowych, d) regulacja zegarów sterowniczych oraz styczników i przekaźników zmierzchowych. Tabela 1. Najmniejsze zalecane wymagania czynności oględzin (objazdów) kontrolnych Stopień wymagań eksploatacyjnych Częstotliwość oględzin kontrolnych Wymagania duże (centra miast, trasy wylotowe) a) w miastach powyżej 100 000 mieszkańców b) w miastach poniżej 100 000 mieszkańców Jeden raz na dobę w porze świecenia dla wybranego fragmentu miasta Jeden raz w tygodniu w porze świecenia Wymagania średnie (ulice w mieście) Wymagania małe (ulice na peryferiach miast i wioski) Jeden raz na dwa tygodnie w porze świecenia Przy każdej sytuacji wykonywania innych zabiegów na linii Zespół pracowników kwalifikowanych pracuje w oparciu o Instrukcję Organizacji Bezpiecznej Pracy w Energetyce, a jego współpraca z dyspozytorem RDR, RDM uregulowana jest w odpowiednich instrukcjach szczegółowych. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia i braku możliwości jego usunięcia (np. dewastacja urządzeń, uszkodzony w wyniku kolizji drogowej słup) należy niezwłocznie powiadomić dyspozytora RDR, RDM o zakresie uszkodzeń, ograniczeniach w pracy urządzeń oświetleniowych, proponowanych dalszych działaniach w celu wyeliminowania zagrożenia dla otoczenia. Relacje z objazdu kontrolnego szczegółowo opisuje się w raporcie dziennym zespołu objazdowego (załącznik nr 3). 3.6.3. Oględziny inspekcyjne Oględziny inspekcyjne dokonywane są przez osoby dozoru, w porze pracy urządzeń oświetleniowych i obejmują dowolną ilość oświetlanych ulic na dowolnie wybranej trasie. Oględziny inspekcyjne są przeprowadzane na wniosek i przy współudziale przedstawicieli Gmin. Ograniczają się one do określenia stanu oświetlenia wybranych ciągów komunikacyjnych. Stwierdzone podczas kontroli stanu oświetlenia usterki powinny być usunięte w terminie trzech dni od daty przeprowadzenia oględzin inspekcyjnych. 3.6.4. Przeglądy okresowe Przeglądy okresowe powinny obejmować (załącznik nr 2): a) oględziny w zakresie ustalonym w punkcie 3.6.1., 17

b) kontrolę stanu izolacji i połączeń ochrony przed porażeniem, oraz czyszczenie i konserwację tabliczek w słupach i wnękach ścian budynków, wraz z zabezpieczeniami, zaciskami kablowymi i zamknięciami, c) sprawdzenie stanu osłon i zamocowania urządzeń oraz ochrony antykorozyjnej, d) sprawdzenie stanu połączeń zacisków prądowych linii napowietrznej oraz połączeń przewieszek, przerzutów itp., e) czynności konserwacyjne i naprawy, zapewniające poprawność pracy urządzeń oświetlenia elektrycznego. Przeglądy okresowe należy przeprowadzać nie rzadziej niż: a) jeden raz na 2 lata - dla urządzeń oświetlenia, zlokalizowanych na głównych ulicach w granicach miasta i na ciągach ulic wylotowych z miasta, b) jeden raz na 3 lata - dla pozostałych dróg. 3.6.5. Przeglądy tablic oświetleniowych, aparatury łączeniowej i sterowniczej Przeglądy aparatury łączeniowej i sterowniczej wraz z wymianą zużytych elementów i czyszczeniem tablic rozdzielczych i sterowniczych należy wykonywać raz na 5 lat. W czasie przeglądów należy zwrócić szczególną uwagę na utrzymanie w stanie czytelnym i uaktualnienie oznaczeń: a) stosowanych zabezpieczeń z wielkościami wkładek, b) przewodów fazowych oraz zacisków kontrolnych, c) obwodów oświetlenia elektrycznego z ich adresami, d) obwodów sterowania, e) opisów zewnętrznych szaf oświetleniowych wraz z tabliczkami ostrzegawczymi, f) sprawdzenie zgodności obwodów oświetleniowych ze schematem szafki (planikiem). 3.6.6. Próby eksploatacyjne a) Sprawdzenie ciągłości żył linii kablowej oraz pomiary rezystancji izolacji należy wykonywać zgodnie z Instrukcją eksploatacji elektroenergetycznych linii kablowych, b) pomiar napięć w linii zasilającej i linii oświetleniowej należy wykonywać przy przejmowaniu linii oświetleniowej do eksploatacji oraz po przebudowie i modernizacji, c) pomiar rezystancji izolacji przewodów instalacji w słupach zasilających oprawy oświetleniowe powinien być przeprowadzony przy przejmowaniu urządzeń oświetleniowych do eksploatacji, po przebudowie i modernizacji - jednak nie rzadziej niż raz na 5 lat; wielkość rezystancji nie mniejsza niż 1000 Ω/V, przy wykorzystaniu do pomiaru megaomomierza 1000 V, d) sprawdzenie skuteczności działania ochrony przeciwporażeniowej - jeden raz na 5 lat, e) pomiar rezystancji uziemień roboczych i ochronnych - jeden raz na 5 lat. 3.6.7. Wymiana źródeł światła a) Wymiana indywidualna - najczęściej stosowany rodzaj wymiany źródeł światła, polegający na wymianie tylko przepalonych źródeł światła (lamp), b) wymiana okresowa - polega na wymianie zarówno przepalonych źródeł światła jak i tych, które dalej funkcjonują, lecz ich przeciętny okres świecenia minął. Ten system wymiany może okazać się ekonomicznie uzasadniony w latarniach zainstalowanych na ruchliwych węzłach komunikacyjnych, czy na przewieszkach w pobliżu przewodów trakcji elektrycznej, c) wymiana grupowa - wymiana wszystkich źródeł światła przed upływem ich żywotności. System ten poleca się dla oświetlenia masztowego lub tuneli, gdzie dostęp do 18

opraw jest utrudniony i wymaga organizacji ruchu zastępczego lub zastosowania innych środków. 3.6.8. Ilość niesprawnych źródeł światła 1) Liczba niesprawnych źródeł światła w stosunku do ogólnej ilości źródeł światła, nie powinna przekraczać w odniesieniu do: a) oświetlenia centralnych i głównych dróg w granicach miast - 5%, b) oświetlenia dróg krajowych - 10%, c) oświetlenia innych dróg - 15%, 2) dopuszczalna ilość niesprawnych źródeł światła oświetlenia drogowego, dotyczy 100 kolejnych opraw dowolnie wybranego ciągu oświetlenia jednej lub kilku dróg w granicach miast, 3) dopuszczalna ilość niesprawnych źródeł światła, w przypadku dróg w granicach miast, na których zainstalowano kilka lub kilkanaście opraw, nie powinna przekraczać 20% ogólnej ich ilości i dotyczyć kolejnych opraw, 4) w miejscach szczególnych, takich jak skrzyżowania ważniejszych ulic, przejścia dla pieszych, okolice szkół, tunele - zaleca się pilne usuwanie wszelkich niesprawności w funkcjonowaniu oświetlenia. 3.6.9. Zabezpieczenia antykorozyjne Metalowe części urządzeń jak: słupy stalowe, wysięgniki, pokrywy wnęk bezpiecznikowych, skrzynki słupowe, szafy sterownicze itp. powinny być gruntownie oczyszczone i malowane okresowo, aby nie dopuścić do występowania wyraźnych śladów korozji, zmniejszających ich trwałość, co również wpływa na pogorszenie ich estetyki. Prace malarskie powinny być wykonywane zgodnie z technologią zalecaną przez producenta środków zabezpieczających. Malowanie elementów metalowych powinno być wykonywane nie rzadziej niż jeden raz na 10 lat. 3.6.10. Wycinanie gałęzi drzew przysłaniających oprawy oświetleniowe Gałęzie drzew, przysłaniające oprawy oświetleniowe, pochłaniające strumień świetlny, jak również powodujące zbliżenie do przewodów linii napowietrznych, powinny być wycięte. Wycinkę gałęzi powinna prowadzić Gmina na wniosek jednostki prowadzącej eksploatację urządzeń oświetleniowych. 3.6.11. Kontrola czasu zadziałania oświetlenia Sterowanie oświetleniem ulicznym może odbywać się: a) ręcznie, np. przy sprawdzaniu działania oświetlenia drogowego w ciągu dnia, lub w przypadku, gdy zawiedzie sterowanie samoczynne, b) automatycznie - samoczynne (przekaźniki zmierzchowe, zegary sterujące, połączenia kaskadowe). Należy dążyć do utrzymania (w miarę możliwości) jednoczesnego czasu zadziałania oświetlenia w wybranym obszarze. Dopuszczalne rozbieżności w jednoczesności pracy oświetlenia, w stosunku do czasu ustalonego kalendarzem świecenia opracowanym w oparciu o czasy wschodów i zachodów słońca lub między sąsiednimi obiektami oświetleniowymi, sterowanymi indywidualnie wynoszą: ± 10 minut przy sterowaniu zegarami, ± 5 minut przy sterowaniu przekaźnikami zmierzchowymi lub z kaskad. Na załączonej poniżej mapce, przy kolejnych południkach, podano poprawki w minutach dla załączania i wyłączania oświetlenia. Poprawki te należy traktować jako wyjściowe przy układaniu własnych, dostosowanych do lokalnych potrzeb programów świecenia. Poza szczególnymi przypadkami, nie ma konieczności wydłużania czasu świe- 19

cenia, ponad czas wynikający z podanych poprawek. Program ułożony według podanych poprawek zapewnia prawidłowe oświetlenie nawet ruchliwych tras przelotowych, a łączny czas świecenia w ciągu roku wyniesie 4024 godziny. Liczby ze znakiem + oznaczają poprawkę przy załączaniu, liczby ze znakiem - to poprawka przy wyłączaniu oświetlenia. Zalecana poprawka w minutach dla załączania i wyłączania oświetlenia ulicznego 20

Tabela załączeń i wyłączeń wskazuje czas załączenia i wyłączenia dla poprawki 0 STYCZEŃ LUTY M ARZEC Dzień Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie 1 15:34 07:45 16:22 07:17 17:15 06:23 2 15:36 07:44 16:24 07:15 17:17 06:21 3 15:37 07:43 16:26 07:13 17:19 06:18 4 15:39 07:42 16:28 07:11 17:20 06:16 5 15:40 07:41 16:30 07:09 17:22 06:14 6 15:42 07:40 16:32 07:07 17:24 06:12 7 15:43 07:40 16:33 07:05 17:26 06:09 8 15:45 07:39 16:35 07:03 17:27 06:07 9 15:46 07:38 16:37 07:02 17:29 06:05 10 15:48 07:37 16:39 07:00 17:31 06:02 11 15:49 07:36 16:41 06:58 17:33 06:00 12 15:51 07:35 16:43 06:56 17:34 05:58 13 15:52 07:34 16:45 06:54 17:36 05:56 14 15:54 07:33 16:47 06:52 17:38 05:53 15 15:55 07:32 16:49 06:50 17:40 05:51 16 15:57 07:31 16:51 06:48 17:41 05:49 17 15:59 07:31 16:53 06:46 17:43 05:47 18 16:00 07:30 16:54 06:44 17:45 05:44 19 16:02 07:29 16:55 06:42 17:47 05:42 20 16:03 07:28 16:58 06:40 17:48 05:40 21 16:05 07:27 17:00 06:38 17:50 05:37 22 16:06 07:25 17:02 06:36 17:52 05:35 23 16:08 07:25 17:04 06:34 17:54 05:33 24 16:09 07:24 17:06 06:32 17:55 05:31 25 16:11 07:23 17:08 06:31 17:57 05:28 26 16:12 07:22 17:10 06:29 17:59 05:26 27 16:14 07:21 17:12 06:27 18:01 05:24 28 16:15 07:21 17:13 06:25 18:02 05:21 29 16:17 07:20 17:15 06:23 18:04 05:19 30 16:18 07:19 18:06 05:17 31 16:20 07:18 18:08 05:15 21

KWIECIEŃ MAJ C ZERWIEC Dzień Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie 1 18:09 05:12 19:01 04:07 19:47 03:21 2 18:11 05:10 19:02 04:06 19:47 03:21 3 18:12 05:08 19:04 04:04 19:48 03:21 4 18:14 05:06 19:05 04:03 19:48 03:21 5 18:16 05:03 19:07 04:01 19:49 03:21 6 18:18 05:01 19:08 04:00 19:49 03:21 7 18:19 04:59 19:10 03:58 19:50 03:20 8 18:21 04:57 19:11 03:57 19:50 03:20 9 18:23 04:55 19:13 03:55 19:51 03:20 10 18:24 04:53 19:14 03:54 19:51 03:20 11 18:26 04:50 19:15 03:52 19:52 03:20 12 18:28 04:48 19:17 03:51 19:52 03:20 13 18:30 04:46 19:19 03:49 19:53 03:20 14 18:31 04:44 19:20 03:48 19:53 03:20 15 18:33 04:42 19:22 03:46 19:54 03:20 16 18:35 04:40 19:23 03:45 19:54 03:20 17 18:37 04:38 19:25 03:44 19:55 03:20 18 18:38 04:35 19:26 03:42 19:55 03:19 19 18:40 04:33 19:27 03:41 19:55 03:19 20 18:42 04:31 19:29 03:39 19:56 03:19 21 18:43 04:29 19:30 03:38 19:56 03:19 22 18:45 04:27 19:32 03:36 19:57 03:19 23 18:47 04:25 19:33 03:35 19:57 03:19 24 18:49 04:22 19:35 03:33 19:58 03:19 25 18:50 04:20 19:36 03:32 19:58 03:19 26 18:52 04:18 19:38 03:30 19:59 03:19 27 18:54 04:16 19:39 03:29 19:59 03:19 28 18:55 04:14 19:41 03:27 20:00 03:18 29 18:57 04:12 19:42 03:26 20:00 03:18 30 18:59 04:09 19:44 03:24 20:01 03:18 31 19:45 03:23 22

Dzień LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie 1 20:01 03:18 19:28 03:55 18:25 04:46 2 20:00 03:19 19:26 03:57 18:23 04:48 3 19:59 03:20 19:24 03:58 18:20 04:49 4 19:58 03:22 19:22 04:00 18:18 04:51 5 19:57 03:23 19:20 04:02 18:16 04:53 6 19:56 03:24 19:18 04:03 18:13 04:54 7 19:55 03:25 19:16 04:05 18:11 04:56 8 19:54 03:26 19:14 04:06 18:09 04:58 9 19:53 03:28 19:12 04:08 18:06 04:59 10 19:51 03:29 19:10 04:10 18:04 05:01 11 19:50 03:30 19:08 04:11 18:02 05:03 12 19:49 03:31 19:06 04:13 17:59 05:04 13 19:48 03:32 19:04 04:15 17:57 05:06 14 19:47 03:33 19:02 04:16 17:55 05:08 15 19:46 03:35 19:00 04:18 17:52 05:09 16 19:45 03:36 18:58 04:19 17:50 05:11 17 19:44 03:37 18:56 04:21 17:48 05:13 18 19:43 03:38 18:53 04:23 17:45 05:14 19 19:42 03:39 18:51 04:24 17:43 05:16 20 19:41 03:41 18:49 04:26 17:40 05:17 21 19:40 03:42 18:47 04:28 17:38 05:19 22 19:39 03:43 18:45 04:29 17:36 05:21 23 19:38 03:44 18:43 04:31 17:33 05:22 24 19:37 03:45 18:41 04:32 17:31 05:24 25 19:36 03:47 18:39 04:34 17:29 05:26 26 19:34 03:48 18:37 04:36 17:26 05:27 27 19:33 03:49 18:35 04:37 17:24 05:29 28 19:32 03:50 18:33 04:39 17:22 05:31 29 19:31 03:51 18:31 04:41 17:19 05:32 30 19:30 03:52 18:29 04:42 17:17 05:34 31 19:29 03:54 18:27 04:44 23

Dzień PAŹDZIERNIK L ISTOPAD G RUDZIEŃ Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie Załączenie Wyłączenie 1 17:15 05:36 16:08 06:30 15:28 07:21 2 17:13 05:38 16:07 06:32 15:28 07:22 3 17:11 05:40 16:05 06:33 15:28 07:23 4 17:09 05:41 16:04 06:35 15:29 07:23 5 17:06 05:43 16:03 06:37 15:29 07:24 6 17:04 05:45 16:01 06:38 15:29 07:25 7 17:02 05:47 16:00 06:40 15:29 07:26 8 17:00 05:48 15:59 06:42 15:29 07:26 9 16:58 05:50 15:57 06:44 15:30 07:27 10 16:56 05:52 15:56 06:45 15:30 07:28 11 16:53 05:54 15:55 06:47 15:30 07:29 12 16:51 05:55 15:53 06:49 15:30 07:30 13 16:49 05:57 15:52 06:50 15:30 07:30 14 16:47 05:59 15:51 06:52 15:30 07:31 15 16:45 06:01 15:49 06:54 15:31 07:32 16 16:43 06:02 15:48 06:55 15:31 07:33 17 16:41 06:04 15:47 06:57 15:31 07:34 18 16:38 06:06 15:45 06:59 15:31 07:34 19 16:36 06:08 15:44 07:00 15:31 07:35 20 16:34 06:09 15:42 07:02 15:32 07:36 21 16:32 06:11 15:41 07:04 15:32 07:37 22 16:30 06:13 15:40 07:05 15:32 07:37 23 16:28 06:15 15:38 07:07 15:32 07:38 24 16:25 06:16 15:37 07:09 15:32 07:39 25 16:23 06:18 15:36 07:11 15:33 07:40 26 16:21 06:20 15:34 07:12 15:33 07:41 27 16:19 06:22 15:33 07:14 15:33 07:41 28 16:17 06:23 15:32 07:16 15:33 07:42 29 16:15 06:25 15:30 07:17 15:33 07:43 30 16:12 06:27 15:29 07:19 15:33 07:44 31 16:10 06:29 15:34 07:44 24

4. LIKWIDACJA ZAKŁÓCEŃ I USUWANIE AWARII Zakłócenia powodujące przerwy w zasilaniu urządzeń oświetlenia zewnętrznego, stwarzające zagrożenia bezpieczeństwa, powinny być w możliwie najkrótszym czasie likwidowane, przy użyciu wszystkich dostępnych środków. Likwidacja zakłócenia powinna zapewnić przywrócenie funkcjonowania oświetlenia, po niezwłocznym zlokalizowaniu miejsca uszkodzenia i wyeliminowaniu uszkodzonego elementu w czynnej sieci oświetleniowej. Do najczęściej spotykanych uszkodzeń, powodujących awarię oświetlenia drogowego należą: a) uszkodzenie latarni w wyniku wypadku drogowego lub innego zdarzenia, b) zerwanie przewodów linii napowietrznych, c) uszkodzenie kabla (samoistne lub mechaniczne), d) uszkodzenie elementów sterowniczych na tablicy oświetleniowej lub mechaniczne uszkodzenie szafy sterowniczej, e) kradzież lub dewastacja osprzętu i elementów urządzeń, f) zanik napięcia w rozdzielni zasilającej szafę sterowniczą. We wszystkich przypadkach należy niezwłocznie przystąpić do zlokalizowania miejsca uszkodzenia i wykonać odpowiednie czynności, w celu wyeliminowania uszkodzonego elementu. W przypadku uszkodzenia latarni w sposób uniemożliwiający załączenie napięcia, należy wypiąć kable obustronnie z sąsiednich słupów i starać się zasilić część obwodu z drugiej strony, przez wykorzystanie połączeń rezerwowych lub przez zasilenie prowizoryczne. Podobnie należy postąpić w przypadku stwierdzenia uszkodzonego kabla pomiędzy latarniami. W przypadku uszkodzenia szafki sterowniczej lub zaniku napięcia w rozdzielni, należy obwody oświetleniowe, wychodzące z szafy sterowniczej, zasilić z sąsiednich szafek, wykorzystując połączenia rezerwowe pomiędzy obwodami. Naprawę docelową, pozwalającą na przywrócenie urządzeń do stanu pierwotnego, można wówczas dokonać w terminie późniejszym, wynikłym z harmonogramu dla normalnych prac eksploatacyjnych. W przypadku braku możliwości całkowitego wyeliminowania uszkodzenia, należy starać się ograniczyć do minimum rozmiar nieczynnego oświetlenia. Urządzenia oświetlenia zewnętrznego, wyłączone przez zabezpieczenia, można ponownie załączyć po usunięciu przyczyny wyłączenia, a w razie nie stwierdzenia przyczyny wyłączenia - próbnie załączyć. Przedsiębiorstwa energetyczne lub inne jednostki zajmujące się eksploatacją oświetlenia elektrycznego, są zobowiązane do: a) przyjmowania przez całą dobę zgłoszeń i reklamacji od mieszkańców oraz udzielenia na ich żądanie informacji o sposobie realizacji reklamacji, b) usuwania zakłóceń, spowodowanych nieprawidłową pracą urządzeń oświetleniowych. W porze funkcjonowania urządzeń oświetlenia drogowego, powinny być utrzymywane zespoły pracowników kwalifikowanych, wykonujące oględziny (objazd) urządzeń oraz wymianę źródeł światła 5. PRZEBUDOWA I MODERNIZACJA URZĄDZEŃ OŚWIETLENIA DRO- GOWEGO Przebudowę lub modernizację urządzeń oświetlenia drogowego należy przeprowadzić wtedy, gdy: a) przemawiają za tym względy techniczne lub potrzeba dopasowania tych urządzeń do otoczenia, 25

b) wymagana jest zmiana lokalizacji urządzeń oświetleniowych na skutek przebudowy węzłów komunikacyjnych lub zmiany konfiguracji dróg, c) nastąpiło pogorszenie parametrów natężenia oświetlenia, wynikłe z pogorszenia stanu technicznego opraw oświetleniowych, d) urządzenia oświetlenia zagrażają bezpieczeństwu obsługi i otoczenia. Wszelkie prace związane z przebudową czy modernizacją urządzeń oświetlenia drogowego, odbywają się kosztem i staraniem władz Gminy. W tym celu przedsiębiorstwo energetyczne lub inny podmiot, prowadzący eksploatację, powinien przedstawić Gminie zestawienie obiektów przeznaczonych do modernizacji, uwzględniając w pierwszej kolejności obiekty zagrażające bezpieczeństwu obsługi i otoczenia. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż przy projektowaniu i wykonywaniu przebudowy lub modernizacji urządzeń oświetlenia drogowego, stosując racjonalne podstawy ekonomiczne, należy zachować odpowiednie parametry oświetleniowe. Przy prowadzeniu prac, należy dążyć do maksymalnego ograniczenia czasu nie funkcjonujących punktów oświetleniowych. 5.1. Przekazywanie urządzeń oświetlenia drogowego do przebudowy lub modernizacji Urządzenia oświetlenia drogowego, przewidziane przez Gminę i na jej wniosek do przebudowy lub modernizacji, powinny być przekazane na ten okres do dyspozycji Gminy przez jednostkę organizacyjną energetyki zawodowej, prowadzącą eksploatację tych urządzeń. Przekazanie do okresowej dyspozycji urządzeń oświetlenia drogowego Gminie, powinno być dokonane przez sporządzenie protokołu terminowego (czasowego) przekazania. Protokół ten powinien zawierać określenie przyczyny przekazania, przewidywany termin zakończenia prac oraz wszelkie ustalenia z Gminą, związane z organizacją bezpiecznej pracy na urządzeniach oświetleniowych oraz sposobu zasilania tych urządzeń w okresie przebudowy lub modernizacji. 5.2. Przyjmowanie do eksploatacji urządzeń oświetlenia drogowego po przebudowie lub modernizacji Przejęcie do ponownej eksploatacji przebudowanych lub zmodernizowanych urządzeń oświetleniowych, powinno być dokonane zgodnie z postanowieniami zawartymi w punkcie 3.4. niniejszej instrukcji w zakresie dokonanej przebudowy lub modernizacji. 6. PRZYŁĄCZANIE DO LINII OŚWIETLENIOWEJ INNYCH INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH OBIEKTÓW NIE ZWIĄZANYCH Z FUNKCJĄ OŚWIETLENIA DRÓG I ULIC Do przyłączanych do linii oświetleniowej innych instalacji elektrycznych, nie związanych z funkcją oświetlenia dróg i ulic, należą: a) oświetlenie iluminacyjne obiektów zabytkowych i sakralnych, b) oświetlenie iluminacyjne okolicznościowe - świąteczne, jubileuszowe itp., c) oświetlenie tablic reklamowych na słupach i wolno stojących nośników reklamowych, d) oświetlenie wiat przystankowych, e) oświetlenie budek telefonicznych, 26